Azaroan hasi ginen antzezlana prestatzen. Kafka eta panpina bidaiaria, inoiz irakurri dudan istoriorik goxoena, xamurrena eta itxaropentsuena. Bost urteko neskatilaren pertsonaia interpretatzen ari naizela, pixkanaka-pixkanaka haren azalean sartu naizela iruditzen zait, eta izugarri gustatu zait sentsazio hori, gehiegi akaso; pertsona heldua izatea zein aspergarria den konturatu bainaiz.
Istorioa borobila eta xamurra da bere sinpletasunean. Benetan gertatua dela jakiteak balio berezia eransten dio kontakizunari. Kafka idazle ezaguna bizi izan zen azken urtean, parkean paseoan zebilela, neskatila bat ikusi zuen negar batean. Zer gertatzen zitzaion galdetu zion, eta hark erantzun zion bere panpina galdu zitzaiola. Bat-batean, haurra lasaitzearren, ideia xelebre bat bururatu zitzaion idazleari: “Zure panpina ez da galdu, bidaiatzera joan da. Eta eskutitz bat utzi dizu”. Neskatilak txundituta galdetu zion: “Eskutitz bat? Eta zergatik daukazu zuk nire panpinaren eskutitza?”. Eta Kafkak segituan: “Ni panpinen postaria naizelako”. Eta hortxe hasi zen istorio zoragarri honen ibilbidea. Kafkak egunero idazten zion gutun bat neskatila honi, bere panpinak idatzi izan balu bezala. Haurrek ez dute arrazoirik behar sinesteko, gaitasun hori dute; sinistu egiten dute eta kito.
“Zer gertatzen da haurrak eta panpinak hazten direnean?”, galdetu du bost urteko neskatilak. “Ahaztu egiten direla egunen batean haur eta panpina izan zirela”, pentsatu du bere baitan Kafkak. Eta horixe da errealitatearen islarik garbiena. Noizbait, ez dakit noiz, haur izateari uzten diogu. Horretarako programatuak gaude gizakiok, ustezko garapen horretarako. Ilusioa, sinesteko gaitasuna eta jolasa alde batera utzita, arrazionalitatea, heldutasuna, produktibitatea eta mesfidantza barneratzen ditugu geure izaeran. Jakin liteke nori bururatu zaion horri garapen deitzea? Haurra nintzenean, Otso Benitori nion beldurra; orain, berriz, heriotzari, krisiari, minbiziari, maite ditudanak sufritzen ikusteari, langabeziari… hainbeste beldur sortzen dira eta hain benetakoak dira! Zeinen erraza iruditzen zaidan orain Otso Benito hark beldurtzen ninduen sasoia; ez nuen otso hura ezagutzen eta seguru banekiela ipuin bateko pertsonaia besterik ez zela. Beldurra zen, bai, baina beldur bakarra, arerio bakarra.
Haur baten azalean sartzen naiz egunero ordubetez, eta haurrak izaten ditugu gure aurrean begira, Kafkaren hitzekin liluratuta, biolinaren nota xamurren artean gozatuz eta neskatilaren beldur eta pozekin bat eginez. Haurrak dira publikorik zailena; ez dakite disimulatzen, ez dute ikasi oraindik. Gustatzen ez bazaie, halaxe adierazten dute eta datorren moduan jaso behar izaten dugu ziztadatxoa. Baina gustatzen zaienean, aho zabalik gelditzen dira, barre egiten dute, negar ere bai, eta emanaldia amaitzean guregana gerturatzen dira, begiak zabal-zabalik dituztela panpina aurkitu al duzun galdetuz. Haur baten barrea baino egia garbiagorik ez dut ezagutzen, eta esku txiki horiek txaloka ikusi ditudanean barruan sortu zaidan irribarreak betiko iraungo duela iruditzen zait. Hala izan dadila, mesedez.
Astelehenean taularatu genuen antzezlana, Viktoria Eugeniako aretotxo batean. Han daramagu aste osoa, eta bertan izango gara asteburuan ere. Gaur jaieguna dugu. Haurrei opariak irekitzeko denbora eman bitartean guk ere atsedenerako tarte bat gustura hartuko dugu; bapo bazkaldu eta familia bisitatu. Amonaren etxeko sukalde epelean hutsune handi bat sentitu dut aurten; gaur 80 urte borobil beteko lituzkeen Aitona Eustakiorekin oroitu naiz. Zuri oparitzen dizut, aittona, biharko txalo zaparrada.
