Araban bagare, Gipuzkun bagera, Xiberun bagire ta Bizkaian bagara; baita ere Lapurdi ta Nafarran…

Izugarri maite ditut euskalkiak, denak, bai gertuko sentitzen ditudanak eta baita ozta-ozta ulertzen ditudanak ere. Betiko galdera sarritan entzun izan dut; euskara batua edo euskalkiak nahiago? Bata edo bestea hautatzera behartuta gaudela sinetsarazten digute, monarkia ala errepublika esan beharko bagenu bezala. Ez dut aukera tinkorik hartzen sekula, ez naiz bietako bati muzin egiteko gai —hizkuntzaz ari naiz noski, monarkia eta errepublikaren arteko joera garbi daukat, printzesen ipuinak umetan bakarrik gustatzen zitzaizkidan—.

Errodatzen hasi berri garen film batean, pertsonaia bizkaitar baten azalean sartzea egokitu zait. Begoña izena du, eta Bizkaiko euskalkian hitz egiten du. Ez dakit nola geldituko den, sinesgarria izango den ala ez, baina gustura ari naiz bizilagunen hizkerarekin jolasean. Gozatzen dot, gozatzen det edo gozatzen dut, denek balio dute, gozatzea da kontua! Egunerokotasunerako, euskalkien erabileraren aldekoa naiz, bakoitza bere etxeko hizkeran adierazten den bitartean solaskide horren nortasunaren bereizgarri bat dastatzeko aukera izaten dugu; eta sukalde bakoitzak bere usaina izaten du.

Oso dibertigarria suertatzen zait ezagutzen ez dudan pertsona baten hizkera entzun eta nongoa den asmatzeko ahaleginak egitea. Era berean, ordea, euskara batua izugarrizko bermea iruditzen zait hizkuntza baten egonkortasuna babesteko garaian. Hizkuntza bat ez galtzeko modurik zuzenena eguneroko erabilera dela garbi daukat, baina hori jasotzeko, bat egiteko eta bermatzeko euskarri bat izateak erabateko garrantzia duela iruditzen zait.

Sehaskan entzundakoa da bata, herri eskolan ikasitakoa bestea. Euskara batua erabiltzen dut idazteko, eta zenbait kasutan, gutxitan bada ere, hitz egiteko. Baina nire egunerokotasunean gipuzkeraz —edo Goierriko euskaran, edota Zaldibiako euskara banatuan, zehatzago esateko— aritzen naiz.

Entzun nituen lehen hitzak halaxe esan zizkidatelako, etxean mamitutakoa ikasi dudalako, eta askotan guztiz zuzena ez bada ere, nirea delako, nire izaeraren txokorik sakonenean noizbait tatuatu zutelako, eta hori ezabatzea ezinezkoa delako.