Irati Saizar Artola
Aiztondoko udal ordezkariek hamar egun egin dituzte El Salvador inguruan, azaroaren 13tik 23ra. Aurten, 25 urte bete dira El Salvadorko Segundo Montes komunitatea eta Aiztondoko udalerriak senidetu zirela, eta, haiei bisita egiteaz gain, Euskal Fondoak gauzatu dituen uraren eta berdintasunaren aldeko proiektuak ikusi eta ezagutzeko ere hartu dute tartea. Mikel Arrastoa Euskal Fondoko presidenteordearekin batera —zizurkildarra da—, Pili Legarra Asteasuko alkateak, Josu Amilibia Adunakoak, Joxe Mari Luengo Zizurkilgoak eta Eva Usandizaga Zizurkilgo parekidetasun eta giza eskubideen arloko zinegotziak hartu dute parte bidaian.
Asier Perez-Karkamo
Charles de Gaulle jeneralak Kepa Ordokiri zilarrezko izarra duen Gerra Gurutzea ezarri zionean, nazien aurka borrokatu ziren euskaldun guztiak izan zituen gogoan. Frantziak haien sakrifizioa sekula ez zuela ahaztuko ziurtatu zion De Gaullek irundarrari. Frantzian bezala, jaioterrian ere oroimenean gordeak dituzte Gernika batailoiko komandanteak II. Mundu Gerran egindakoak. Baionan hil zela 25 urte bete direnean, haren borroka aintzat hartzeko jardunaldiak antolatu ditu haren izena daraman eta Bidasoaren bi aldeetako herritarrak biltzen dituen Kepa Ordoki Memoria Historikoa Bidasoan taldeak.
Unai Zubeldia
Bestelako zein ekintzak mugitzen ditu 20.000 donostiar?”. Biharamuneko bateko eta besteko kritika hotsez jabetuta, galdera horrekin egin du hausnarketa Jexux Olaziregi Gure Esku Dago erabakitzeko eskubidearen aldeko dinamikako idazkaritza taldeko kideak. “2.000 boluntario baino gehiago aritu dira lanean azken galdeketan, eta gipuzkoarrak ziren horietatik 1.600-1.800. Iritziak iritzi, Donostian, adibidez, 21.000 lagunek baino gehiagok eman zuten botoa herritarrek eurek antolatutako galdeketa batean”.
Eider Goenaga Lizaso
Igandean, 09:00etan irekiko dituzte hauteslekuak Donostian eta Irunen. Bi hirietan urtebete inguru eman dute herri galdeketa prestatzen, eta azken astea “eromena” izaten ari dela adierazi dute Xabier Martinez Irungo Hartu Hitza taldeko bozeramaileak eta Donostia Galdeketa taldeko Nora Garciak, ez baita erraza horrelako galdeketa bat antolatzea. Ilusioz bizi dute, ordea, momentua: hitza emango diete 212.075 gipuzkoarri. Ez dute hitz egin nahi emaitza posibleari buruz, ez diote erronkarik jarri euren buruei, eta ez dute nahi presio gehigarririk. “Lorpen handia baita galdeketa egin ahal izatea bera”, azaldu du Garciak.
Aitziber Arzallus
Bukatu zen ETA, eta garai berri batean dago euskal gizartea, baina bada aurrerapausoak ematea galarazten duen zerbait: indarrean den espetxe politika. Hala uste dute presoek eta haien senideek. “ETAren bukaerarekin egoera ez da aldatu, okerrera egiteko ez bada”, dio Olatz San Josek (Donostia, 1979). Haren bikotekideak, Jon Troitiñok, hamahiru urte daramatza preso, azken zortziak Murtzian (Espainia), etxetik 850 kilometrora, eta Frantziako pare bat espetxetan ere egona da.
Eider Goenaga Lizaso
Francoren gorpua Erorien Haranetik ateratzea erabaki du Espainiako Gobernuak. Datarik ez dute jarri, baina Pedro Sanchezen gobernuak aitortu du erabaki hori “berandu” datorrela, besteak beste Espainiako Memoria Historikoaren Legea 2007ko abenduan onartu zelako, eta bertan jasotzen zelako frankismoa goratzen duten ikurrak erretiratu behar direla. Legeak dioenez, “altxamendu militarraren, Gerra Zibilaren eta diktadura garaiko errepresioaren gorazarrea egiten duen edozein aipamen, armarri, domina, plaka edo objektu” erretiratu behar da eraikin eta espazio publikoetatik. “Arrazoi artistiko, arkitektoniko edo erlijioso-artistikoengatik” legez babestutako ikurrak salbuespenak dira; argitzeko dago zer gertatuko den Erorien Haranarekin.
Beñat Alberdi
Lekutan gelditzen dira 2001eko irailaren 11 eta Afganistango ondorengo inbasioa; eta lekutan 2004ko martxoaren 11 eta horren osteko Espainiako hauteskundeak. Hamar urte baino gehiago igaro dira, baina memorian iltzatuta gelditu dira data horiek. Ekintza horiek gogoratzeko, gizarteak bertsio komun bat dauka, zer gertatu zen azaltzeko nolabaiteko narratiba bat; norberarekin xehetasun guztiak kontuan hartuta, hurrengo belaunaldiei transmititzen zaie informazio hori guztia.
I. Terradillos-R. Calvo
Kolonbiako Cali hirian izan berri da Iker Uson, Deustuko Unibertsitateko irakaslea (Tolosa, 1979), bere taldearekin. Irakasle talde bat liburu bat ontzen ari da Kolonbiako eta Euskal Herriko bake prozesuen inguruan, eta esperientziak partekatzera joan dira hara.
Beñat Alberdi
Historiaren orriek hamaika istorio irensten dituzte aurrera egin ahala. Nahikoa arreta ez zaielako jarri, akaso. Bestelakoa da, ordea, Celestino Uriarte militante komunistaren kasua. Izan ere, hainbat kontu azpimarragarri daude arrasatearraren bizitzan: hasi Arrasateko 1934ko iraultzarekin, jarraitu 1950eko Martuteneko espetxeko ihesaldiarekin, eta 1970eko PCE Espainiako Alderdi Komunista uzteraino. Bere bizipenen berri emateko, Kamarada dokumentala prestatu du Intxorta 1937 elkarteak. Urriaren 10ean estreinatuko dute, Arrasaten. Aldez aurretik, dena den, finantzaketa kolektiboa jarri dute abian grabazio eta edizio gastuei aurre egiteko. Julia Monge Intxorta 1937 elkarteko kideak eta Kamarada dokumentalaren gidoilariak azaldu duenez, “film baten modukoa” izan zen Uriarteren bizitza.
Beñat Alberdi
Udalek diru laguntza bidez sustatzen dituzte herritarren hamaika ekimen, musika talde bati diskoa grabatzeko sosak ematetik hasi, eta mendi ibilaldiak antolatzen laguntzeraino. Herriz herri bertsuak izaten dira dinamikak: epea zabaldu, proposamenak jaso eta baldintzak betetzen dituztenei eman. Zirrara metodologiarekin, ordea, muinera jo nahi izan dute Sinnple eta Elhuyar aholkularitzek.
