Kultura

Moriartik pozez eta “harrotasun pixka batekin” jasoko du Abadia saria
2016-11-252016-11-24Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Moriartik pozez eta “harrotasun pixka batekin” jasoko du Abadia saria

Olatz Mitxelena

Loreak filma izan da orain artean beren ekoizpen ospetsuena, baina ez bakarra. 80 egunean euskaraz ondu zuten, eta baita bestelako hamaika film labur ere, Zarautzen erosi zuen, esate baterako. Orain dela hamabost urte sortu zuten Moriarti ekoiztetxea, eta sorreratik ekoitzi dituzte lanak euskaraz. Horregatik, urte hauetan guztietan ikus-entzunezkoen esparruan euskarari egin dioten ekarpenagatik jasoko dute Anton Abadia saria.

[Museora] Luberri. Paleozoikotik gaur arte
2016-11-252016-11-24Albisteak, gipuzkoa, Kultura, Museora

[Museora] Luberri. Paleozoikotik gaur arte

Eider Goenaga Lizaso

Geologia, Paleontologia eta Lur Zientzien azterketa eta zabalkundeari eskainitako interpretazio zentroa da Luberri, eta Aranzadi zientzia elkarteko geologia saileko kide Jose Angel Torresek eta Klara Gutierrezek (Donostia, 1959) sortu zuten, 2003an. "Museo bat da berez, baina jendearengana hurbiltzea xede duen museo bat da hau. Ez dugu izan nahi soilik bertan dauden piezak ikusteko museo bat, gure helburua erakustea baita, zabaltzea, azalpenak ematea, interesa piztea...".

Iruditan jasotako indusketak
2016-11-182016-11-17Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Iruditan jasotako indusketak

Maite Alustiza

"Zer dakigu Kabulen duten bizimoduaz talibanen erorialdiaren ondoren? Eta turismoak Kanbodian dituen ondorioez? Eta Panamako egungo biztanleen identitateaz?". Halakoei eta beste hainbat galderari erantzuna ematen ahaleginduko da Bidasoaldeko Nazioarteko Zinemaldi Arkeologikoa. Bihartik azaroaren 26ra bitarte, Irunen eta Donostian jatorri ugaritako lanak ikusi ahal izango dira: Euskal Herria, Espainia, Frantzia, Txile, Serbia, Italia, Grezia, Polonia, Portugal, Danimarka, Turkia, AEBak...

[Museora] Topic. Mundu “liluragarria”
2016-11-182016-11-17Albisteak, gipuzkoa, Kultura, Museora

[Museora] Topic. Mundu “liluragarria”

Eider Goenaga Lizaso

Tolosako Titirijai jaialdiarekin bateratsu piztu zen txotxongiloen museo bat sortzeko ametsa. Luze izan zuen buruan amets hori Idoya Otegi (Tolosa, 1960) Topic museoko zuzendariak, eta "erditze luzeaz" hitz egiten du museoaren sorrerari buruz galdetuta. Izan ere, 1982an sortu zen Titirijai, "arrakasta handiarekin", baina Topic ez zen inauguratu 2009 arte. Kostatu egin zen proiektua gauzatzea, baina erakunde publikoen babesarekin —Espainiako Kultura eta Sustapen ministerioak, Eusko Jaurlaritza, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Tolosako Udala— txotxongiloen munduan erreferente den museoa ireki zuten.

Iritsi zaie eguna sanmartinei
2016-11-112016-11-10Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Iritsi zaie eguna sanmartinei

Maite Alustiza

Azaroaren bigarren asteburuan San Martin feria ospatzen dute Euskal Herriko hainbat herritan. Gipuzkoan ere, jai giroan murgiltzen dira San Martin egunaren bueltan, herri zein auzoetan: Ataunen, Zegaman, Araman, Urretxun, Gaintzan, Aian, Errezilen, Villabonan, Alkizan, Amezketan...

Feria entzutetsuenetako bat Zegamakoa da.

Ukuilu bat palazio bilakatzen denean
2016-11-112016-11-10Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Ukuilu bat palazio bilakatzen denean

Itzea Urkizu Arsuaga
Ia hiru hamarkada egin behar da atzera Burgiko (Nafarroa) Elizpe elkartearen sorburura itzultzeko. Tolosako San Bernardo eskaut taldeak Erronkari eskualdera txangoak egiteko ohitura zuela eta, taldeko zenbait kide maitemindu egin ziren.

[Museora] Gatz Museoa. Museotik ekoizpenera
2016-11-112016-11-10Albisteak, gipuzkoa, Kultura, Museora

[Museora] Gatz Museoa. Museotik ekoizpenera

Eider Goenaga Lizaso

Leintz Gatzagan dago Gatzaren Museoa. Eta herriaren izena eta izana bera zein inguruko paisaia gatzaren ekoizpenari zor zaizkiola azaldu du museoko arduradun Aitor Larrañagak (Azkoitia, 1977). Izan ere, inguruan dagoen iturburu batetik datorren ura gatz-ura izanik, erromatarren garaitik baliatu dute gatza ekoizteko. 1974an ekoitzi zen gatza azken aldiz, ekoizpen industrial moduan. "Kantitate handietan ekoizten zuten gatza XX. mendean, baina gatza dagoeneko elikagaiak mantentzeko behar ez izateak, batetik, eta itsasoko gatzagen ekoizpenarekin ezin lehiatzeak, bestetik, itxiera ekarri zuen".

Euskarazko obren transmisioa
2016-11-042016-11-03Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Euskarazko obren transmisioa

Maite Alustiza

Lau asterako egitaraua martxan dute Azpeitian. Asteartean hasi ziren Euskal Antzerki Topaketak, eta hilaren bukaerara arte askotariko antzezlanak eskainiko dituzte. Ezberdinak guztiak, baina oinarri berarekin: euskara. 34. aldi honetan aipamen berezia egingo diete aurten hil diren herriko bi aktoreri: Kontxu Odriozolari eta Iñaki Bergara Pio-ri. Azaroaren 26an egingo diete omenaldia, eta Eneko Etxeberria Azpeitiko alkateak adierazi duenez, modu horretan haien lana aitortu nahi dute, euren "arima" erakutsi, "etorkizunean harrobia eta transmisioa egon dadin".

Lehen aldiz Eusko Jaurlaritzaren diru laguntzarik gabe egiten ari dira Azpeitiko topaketak; erabaki hori salatu du udalak, eta guztia bere gain geratu den arren, alkateak ziurtatu du topaketak egiten jarraituko dutela. Saio guztietarako sarrerak Soreasu antzokian eros daitezke, antzezlana hasi baino ordubete lehenago. Helduen sarrerak bost euro balio du; 14 urtez azpikoenak, berriz, hiru. Ikusle guztientzako saioez gain, eskola eta ikastetxeetako haurrei zuzendutako antzezlanak ere antolatu dituzte egunotarako.

Astebeteko proposamenak dira honako hauek:

'FRANCOREN BILOBARI
GUTUNA'
Gaur, 21:30ean, Soreasu antzokian

"Iraun beharraren gaitzak jotako komunitate baten hezurren eta gezurren erradiografia traumatologikoa" dakarte Artedramak, Le Petit Theatre de Pain taldeak eta Dejabu Panpin Laborategiak. Ospitale batean kokatzen da obra, eta han egingo dute bat, besteak beste, Migel eta Kristina medikuek, leuzemia duen Iñaki haurrak eta 36ko gerrako biktima izan den Joxanek. Ximun Fuchsek zuzendu du lana, Unai Iturriagak eta Igor Elortzak idatzi dute, eta aktore lanetan ariko dira Ander Lipus, Patri Urrutia, Manex Fuchs, Zoila Berastegi, Urko Redondo, Pako Revueltas eta Erika Olaizola.

'KOADERNOA ZURI'
Bihar, 21:30ean, Soreasu antzokian

Urteetan ikusi gabeko bi ahizpen istorioa aurkeztuko du Hika Teatroak. Begoñak eta Arratek ustekabean egingo dute topo, jaiotetxean. Ama hil berria zaie, eta aurrez aurre elkartzeak elkarri kontuak eskatzeko balioko die. Ezer gutxi daki, ordea, batak besteaz, nahiko lan izan baitute norbere bizitza eraikitzen. Arrate Itziar Ituño aktorea da; Begoña, berriz, Miren Gojenola. Arantxa Iturbek eta Agurtzane Intxaurragak zuzendu dute lana.

ANTZERKI ESKOLEN EGUNA
Igandean, egunean zehar

Obrak ez ezik, bestelako ekintzak ere badira topaketetan. 10:30ean, Plaza Nagusian, antzerki ikerkuntza tailerrak egingo dituzte, Euskal Herriko Antzerkizale Elkarteak antolatuta eta Kabia Taldearen eskutik. Ondoren, ogitartekoak egongo dira Sanagustin kulturgunean.

17:00etan, beste antzezlan bat Soreasu antzokian: Gu ez gaude bakarrik. Bost urtetik gorako haurrentzako eta helduentzako antzezlana da Borobil Teatroak dakarrena. Mundua koloretsua da, animaliaz beteta dago eta natura ederra du. Gizakia, ordea, tximiniak eraikitzen hasiko da, dirua lortzeko. Dirua lortu nahi horretan, baina, mundua kolorerik gabe utziko du. Anartz Zuazuaren gidaritzapean, honako aktoreak ariko dira oholtzan: Asier Sota, Julen Vega, Imanol Espinazo eta Hannah Berry.

'SAREAN KATEATUAK'
Azaroaren 10ean, 21:00etan, udaletxeko ganbaran

Hiru emakumek terapia egingo dute ikusleekin. Nomofobikak taldeak umorez aurkeztuko ditu ofizio ezberdinak dituzten lagunen bizipenak, batzuetan esketx moduan eta bakarrizketa bezala besteetan. Nomofobia dute: sakelakoarenganako menpekotasuna. Ohartarazi dutenez, eritasuna diagnostikatu daiteke, baina kaltetuak ez dira gaitzaren garrantziaz ohartzen. Olatz Beobidek, Belen Cruzek eta Amaia Lizarraldek antzezten dute obra. Aurten Donostiako poltsiko antzerki sorkuntzako lehen saria jaso du lanak.

'MAMI LEBRUN'
Azaroaren 11n, 21:30ean, Soreasu antzokian

Kontxa amona hil berri zaie Egoitzi eta Mireni. Haren omenaldia prestatzen ari direla, amonaren egunerokoa topatuko dute etxeko ganbaran. Aurkikuntza horren bueltan, ordura arte jakin gabeko sekretuak agertuko dira Egoitzen eta Mirenen artean. Getari Etxegaraik zuzendu du Xake Produkzioak konpainiaren obra, eta aktore nagusi lanetan ariko dira Ane Pikaza, Kepa Errasti eta Ainara Ortega.

Ekaingo koba, guztientzat ikusgai
2016-11-042016-11-03Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Ekaingo koba, guztientzat ikusgai

Aitziber Arzallus

Ekaingo koba guztientzat ikusgai da, teknologia berriei esker. Madpixelek, artelanen digitalizazioan munduko lehen enpresak, kobazuloaren barrualdea digitalizatu du, Eusko Jaurlaritzarekin elkarlanean. Horrela, aurrerantzean, edonork edonondik ikusi ahal izango du paleolitiko garaian haitzetan eginiko obrarik garrantzitsuenetakoa. Obra hori gizateriaren ondare da 2008tik, Unescok hala izendatu zuelako.

Ekaingo haitzuloa 1969ko ekainaren 8an aurkitu zuten Azpeitiko Andoni Albizurik eta Rafael Rezabalek. Aurkikuntzak biziki harritu zituen orduko espeleologoak, barnealdean gordetzen zuen altxorragatik: duela 10.000 eta 14.500 urte artean egindako margoak, besteak beste. Guztira, 70 animalia irudi daude: 64 margotuak eta sei grabatuak. Zaldia da gehien ageri den irudia. Kontserbazio arrazoiak tarteko direla, baina, Deba eta Zestoa arteko kobazuloa jendearentzat itxita dago 1969tik. Hango altxorraren berri izan nahi zuenak Ekainberri bisita zezakeen orain arte, benetako haitzuloaren erreplika. Margo originalak bertatik bertara ikusteko aukerarik, ordea, ez zegoen. Madpixelek eta Jaurlaritzak garatu duten proiektuari esker, benetako margolanak bertsio digitalean ikusteko aukera izango du jendeak, etxetik mugitu ere egin gabe.

Haitzuloko panel nagusiak, Zaldiei eta Artzei deiturikoak, bereizmen super altuan digitalizatu dituzte, hartze infragorri eta guzti, irudiak, siluetak eta haiek egiteko erabilitako teknika argitasun handiagoz ikusteko helburuarekin. Kobazuloko areto garrantzitsuenei dagokienez, berriz, 360 graduko panoramika interaktiboak ere sortu dituzte.

Lan hori guztia egoki garatu ahal izateko, Madpixelek moldatu egin behar izan du bere Art Gigapixel teknologia, koba baten barruan irudiak hartzeak eskatzen dituen behar eta baldintzetara. Esate baterako, argi hotzak erabili behar izan ditu, irudiak hartzerakoan obra originalari ahalik eta kalterik txikiena eragiteko; bateria eramangarriak erabili behar izan ditu, espazio txikietan eta sarbide zailekoetan errazago mugitu ahal izateko; egokitutako tripodeak...

Second Canvas plataforman

Ekaingo haitzuloa digitalizatzeko proiektua Eusko Jaurlaritzaren Kultura Ondarearen Zentroak bultzatu du, EHU Euskal Herriko Unibertsitateko Historiaurreko taldearen laguntzarekin. Azken hori arduratu da digitalizatutako edukiak definitzeaz. Erabilitako teknologia, Art Gigapixel, hain zuzen, Madpixel enpresak jarri du. Gigapixel eta super HD formatuei esker, giza begiak ikusi ezin dituen pintzelkada eta xehetasunak azaleratzeko gai den zoom bat erabili dute. Aurrez, artearen esparruan entzute handia duten beste hainbat erakundek teknologia bera erabili dute beste hainbat proiektu garatzeko, hala nola Madrilgo Prado Museoak, Banco Santander Fundazioak eta Telefonica Fundazioak.

Ekaingo koban egin duten lan hori guztia publiko zabalaren esku jartzeko, doako aplikazio bat sortu dute, eta Second Canvas plataforman eskura daiteke , smart-phone eta tabletetarako bertsioetan (iOS eta Android). Gigapixel irudiak ikusteko web bertsio bat ere sortu dute: www.euskadi. eus/eusko-jaurlaritza/ekain/. Plataformak beren edukiak bereizmen altuan eta oso modu errazean argitaratzea ahalbidetzen die museoei eta arte galeriei.

"Ekaingo koba teknologia bidez digitalizatu izanak haitzuloaren barrualdean dagoen altxorra modu erraz batean ezagutarazteko aukera ematen du", Koldo Garcia Madpixelen sortzaileetako baten hitzetan. Gizateriaren ondarea izaki, mundu guztiaren eskura egon beharreko edukiak direla iritzi dio. "Eta kontserbazio arrazoiengatik ezinezko zena teknologiak ahalbidetu egin du". Hala, edonork edonondik Ekaingo obra ezagutzeko aukera izango du aurrerantzean, duen balioa emango zaiola uste du, eta, aldi berean, jendea Ekainberrira erakarriko duela.

Joxean Muñoz Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburuordeak ere proiektuaren garrantzia azpimarratu du. "Aplikazioaren helburua da mundu guztiko jendearen eskura jartzea haitzetako artearen ondarearen esparruan Euskal Herriak duen harribitxietako bat. Aplikazio honek Ekaingo margolanak hobeto ezagutaraztea ahalbidetzen du, ez bakarrik euskal gizarteari, baizik eta paleolitiko garaiko artean interesa duen edonori. Horregatik dago aplikazioa lau hizkuntzatan, eta horregatik eskaintzen dugu entzuterik handiena duten eta gehien zabalduta dauden plataforma digitaletan. Euskal Herriko kobazuloetako altxor paleolitikoa hedatzeko lehen urratsa da hau".