gipuzkoa

Azpeitiarrek daukate hitza

Azpeitiarrek daukate hitza

1. Ekainaren 12an erabakitzeko eskubidea gauzatzeko aukera izango dute azpeitiarrek. Nola hartu duzu berria?2. Garrantzitsua dela uste al duzu? Zergatik?3. Zergatik eman diozu babesa Hitzartu egitasmoari?Nahi al duzu izan euskal estatu independente ba...

“Beharrezkoa da zerbitzuak zabaltzea”

“Beharrezkoa da zerbitzuak zabaltzea”

Duela ia 40 urte sortu zen Gautena, Gipuzkoako pertsona autisten gurasoek osatutako elkartea. Beste hainbat elkarte bezala, beharrak bultzatuta sortu zuten Donostia aldeko hainbat gurasok, 1978an. Berritzailea izan zen oso Gautena, autismoaren trataerari dagokionez. Ordura arte, ikuspegi kliniko batetik soilik tratatzen zen sindrome neurologikoa. Gautenak beste ikuspegi bat jarri zuen martxan, gaitzaren gizarteratzea helburu zuena. Pertsona autisten inklusioa dute xede, eta zerbitzu eskaintza zabala dute haien bizi kalitatea ahalik eta onena izan dadin.

Ia 40 urteko ibilbidean, aurrerapauso handiak egin ditu elkarteak. Gaur egun, lurraldeko 800 familia ingururi ematen die zerbitzua. Autismo mota eta gradu guztiak tratatzen dituzte, arinenetik larrienera. Hainbat zerbitzu jartzen dituzte familien eskura, diagnosia egiten denetik hasita. Diagnosiaren arabera, modu batera edo bestera bideratzen dituzte kasuak.

Posible denean, autismoa duten haurrek gainontzeko haurrekin batera ikasten dute ikastetxean, helburua inklusioa delako. Kasu horietan, hezitzaileen laguntza izaten dute. "Hezitzaileak Hezkuntza Sailak bideratzen ditu, baina Gautenako psikologoekin harremanetan egoten dira", azaldu du Javi Garciak, Gautenako kideak. Autismo kasu larrienetan, berriz, Ikasgela Egonkorrak izeneko zerbitzua eskaintzen dute. Gipuzkoan hemezortzi ikasgela egonkor dituzte, guztira.

Xedea: lurraldera zabaltzea

Pertsona autistak 20 urtera arte egoten dira hezkuntza sisteman, eta Garciaren esanetan, bitarte horretan ia erabat aseta egoten dira beren beharrak. Arazoa behin hezkuntza prozesua amaitutakoan etortzen da, ordea. Gautenak bi zerbitzu eskaintzen ditu ikasketak amaitzen dituztenerako. Batetik, eguneko zentroak dituzte: hiru Donostian eta bat Errenterian. Bestetik, pertsona autistak bizi ahal izateko etxebizitzak: bost Donostian eta bat Urnietan.

Hortaz, zein da gabezia? Bada, bi zerbitzu horiek Donostia aldean baino ez direla eskaintzen. Gipuzkoar guztien eskura daude, noski, baina ez da batere erosoa Donostiaraino mugitu beharra. Jose Conejo legazpiarrak, esaterako, egunero Donostiara eramaten du semea, eguneko zentrora. "Ni, nire lanagatik, molda naiteke, baina hori ez da irtenbidea. Helburua izango litzateke zerbitzua familiaren bizilekutik ahalik eta gertuen eskaintzea".

Gabezia horretaz jakitun, zerbitzuak lurralde osora zabaltzea da Gautenaren hurrengo erronka, Donostiako erabiltzaileek dituzten aukera berberak izan ditzaten gainontzeko eskualdeetan ere. "Helburua da bizitzako etapa guztietan beharrak aseta izatea, bakoitza bizi den eremuan, autismoak bizitza osoan irauten baitu", esan du Garciak. Dagoeneko harremanetan daude Gipuzkoako Foru Aldundiarekin, Gautenaren zerbitzuak gainontzeko eskualdeetara zabaltzeko.

Elkargunea Zumarragan

Garciak uste du agintaldi honetan aurrera aterako dela proiektua. "Edo hori gustatuko litzaiguke, behintzat; gutxika ari gara pausoak ematen". Antza denez, lehenik Goierrin hasiko dira eguneko zerbitzua eta etxebizitza zerbitzua eskaintzen. "Nik ospitalearen adibidea jartzen dut beti: garai batean ospitalea Donostian zegoen, eta hara joan behar zen derrigor; gaur egun eskualde guztietan dago ospitale bat", esan du Conejok. "Bada, guk ere ospitalearen bide bera egin nahi dugu, gure zerbitzuak zabalduz; bidearen hasieran gaude oraindik, eta baikorrak gara".

Conejok esan bezala, zerbitzu guztiak lurraldera zabaltzeko bidearen hasieran daude oraindik. Pauso batzuk emanak dituzte, ordea. Zumarragan, esaterako, Goierri osoari —Goierri garaiari zein Goierri beheari— zerbitzua ematen dion elkargunea ireki zuten duela bizpahiru urte. Hainbat zerbitzu eskaintzen dituzte han. Adibidez, autismoa duten haurrak han biltzen dira psikologoarekin, eta psikiatria zerbitzua ere badute.

Bestalde, aisialdirako elkargune modura ere funtzionatzen du. Autistak zein haien gurasoak elkartzen dira udalak utzitako lokalean. Sukalde bat, telebista eta sofa pare bat dituzte, eroso egoteko. Psikologoaren kontsultetarako, berriz, aparteko gela bat dute, beharrezko materialarekin.

Eskualdean zenbait ekintza antolatu ahal izateko ere balio izan die Zumarragan egoitza izateak. Hitzaldiak eta tailerrak egiten dituzte, esaterako. Zumarragan antolatzen diren arren, Goierri osoko herritarrentzat dira jarduerak. Garciaren esanetan, berebiziko garrantzia du antolatzen diren ekintzetan jendeak parte hartzeak. "Eskualdean egiten diren ekintzetan gero eta jende gehiagok parte hartu, orduan eta argiago geratuko da beharrezkoa dela Gautenaren zerbitzuak lurralde osora zabaltzea".

Gizarteratzeko balio izan du

Eta, batez ere, autismoa gizartean ikusarazteko balio izan du Zumarragako egoitzak. Gautenaren izena eta logoa atean grabaturik dituen lokal bat izate hutsak elkartea zein gaitza ezagutzera ematen lagundu die. "Aurreko batean kalean geratu ninduen ezagun batek, eta esan zidan lagun bat Gautenara bideratu zuela, semeari autismoa diagnostikatu diotelako; poztu egin nintzen, horrek esan nahi duelako jendeak badakiela hor gaudela", esan du Garciak.

Conejo baikorra da, eta bide onean doazela uste du. Autismoa gizarteratzea da Gautenaren helburu nagusietako bat, eta bide horretan aurrerapauso handiak eman direla iruditzen zaio. Oraindik estereotipo asko egon arren, jendeak duela hogei urte baino askoz gehiago dakiela adierazi du. "Nire semeari autismoa diagnostikatu ziotenean, nora jo ere ez genekien", gogoratu du. "Neure artean pentsatu nuen: 'Hau niri bakarrik pasatzen zait, edo zer? Nola da posible beste inori gaitzaren inguruan ezer ez entzutea?'". Gaur egun, egoera bestelakoa da.

Elkarteko kide guztiak gurasoak dira, Garcia eta Conejo bezala, eta gogor lan egiten dute beren seme-alaben bizi kalitatea ahalik eta onena izan dadin. Bide luzea dute aurretik, batera egiteko.

60 kilometro karratu musika kutxatan

60 kilometro karratu musika kutxatan

Bidegorriaren erdian kartoizko kutxa bat jarri dute. Beste bat kaian, eliz atarian beste bat, banku baten parean, Parte Zaharreko kaleetan... Music Box jaialdia iragartzeko spotean erabilitakoak kutxa "sinbolikoak" dira, baina jaialdiaren funtsa laburbiltzen dute bere horretan: Donostiako espazio publiko bereziak aukeratu dituzte, eta kaxa musikal bihurtu. Bihartik abendura bitarte, hiriko 60 kilometro karratutan kontzertuak izango dira, espero gabeko tokietan.

"Ez dugu agertoki edo euskarri fisikorik eraikiko, justu kontrako ideia da kaxena. Kaxa naturalak edo jadanik badaudenak aprobetxatuko ditugu, eta ez berriak eraiki". Donostia 2016 kultur hiriburutzaren barruan antolatutako egitasmoa da, Ahotsen Itsasargia atalaren parte, eta Itziar Zorita da hango arduraduna. Azaldu duenez, kontzertuetarako toki gehienak Ginmusica ekoizpen etxeak aukeratu ditu, hura izan baitzen proiektua aurkeztu ziena. "Gure kolaborazio edo iritzia errespetatu dute".

Kontzertuetarako lekuak prestatzeko, leku horietan aritu ohi diren lagun eta taldeekin elkarlanean ariko dira, baita Arkitektura Goi Eskola Teknikoko ikasleekin ere. Espazioak egokitzeko lanetan parte hartuko dute ikasleek; besteak beste, larrialdietarako sarbideak eta irteerak antolatzerakoan eta egiturak intsonorizatzerakoan.

Talde independenteak

Irudimena erabiliz, egitarau konbentzionaletatik nabarmentzen diren bestelako ideien bidez erakarri nahi dituzte ikus-entzuleak. Hori horrela, musika eskaintzari dagokionez ere Ginmusicaren proiektua egokitzat jo zuen Donostia 2016k: "Europako musika independente eta ezaguna bertako taldeekin nahasteko ideiari balio handia eman genion. Ikusleak Tindersticks talde ezaguna aurki dezake, edo bertako Belako taldea, adibidez". Biharko kontzertua nahasketa horren erakusle da: Bullet Proof Lovers Donostiako rock-and-roll banda bat da, 2014an sortua; Corazonasek, berriz, guztiz bestelakoak diren bi talderen batura dakar: Arizona Baby eta Los Coronas. Iaz ere martxan izan zen Music Box, eta horretan ere askotariko taldeak ikusteko aukera izan zen: Is Tropical, Devendra Banhart & Andy Cubic, Motorama, Manett, Perlak, Las Tea Partys...

Musika independentea eskaintzearekin batera, hiria bisitatzeko eta haren kultura ezagutzeko beste modu bat eman nahi du jaialdiak, Donostiako bazterrak musikaren bidez ezagututa eta berrezagututa. Aurrera begira, egitasmoak aztarna utzi asmo du: "Festibalak kultura eremuen ondarea utziko du 2017rako, eta hiriaren beste ikuskera batzuen bila dihardu, pertsonen memorian errotu eta erabiliak izan daitezen".

Abendura bitarteko egitaraua ia guztiz osatuta dauka jaialdiak. Sorpresarik egongo da oraindik, ordea. Herritarrak zuzenean inplikatu nahi ditu proiektuak, eta, horregatik, aukera eman die kontzertuetarako proposamenak egiteko. Azaroaren 19rako, adibidez, kontzertu sorpresa iragarria dute, eta edonork du aukera kontzertuetarako tokia proposatzeko.

Bi modutan eman ahal izan dute botoa: iaz izandako kontzertu egunetan jarritako gutunontzietan eta Interneten bitartez —Facebook bidez, Donostia 2016ren webgunean...—. "Jadanik baditugu proposamen batzuk, eta ikusi beharko dugu zein talde eta non izan daitekeen aukerarik egokiena".

“Kontzientzia sortu nahi zuten herrian”

“Kontzientzia sortu nahi zuten herrian”

1985era arte, emakumeek debekatua zuten Hego Euskal Herrian abortatzea. Errenterian, abortatu ahal izateko sare bat sortu zuten: emakumeak lagundu eta Miarritze edo Baionara eramaten zituzten, han gutxieneko baldintzetan abortatzeko. Gai hori landu dute Las buenas compañías dokumentalean Bertha Gaztelumendik (Irun, 1962) eta Nuria Casalek (O Grove, Galizia, 1965). Errenteriako Film Laburren lehiaketan saritua izan da lana.

Zergatik erabaki zenuten dokumental bat egitea Errenterian abortatzeko eskubidearen inguruan sortutako sareari buruz?

NURIA CASAL: Bertha [Gaztelumendi] eta biok dokumentalgintza ikastaro batean elkartu ginen. Lan praktikoak egiteko garaian, film labur bat egin behar izan genuen. 2014an sortu zen ideia: Oreretako lagun bat topatu nuen Gallardonen dimisioa ospatzen, abortu legearenaren ondotik. Alde batetik, emakumeei eta denei zirrara sortzen zitzaigun pentsatzean zer izan zitekeen iraganera bueltatzea; eta, beste aldetik, zer ekarri zuen iraganean gatazka hori irabazteak. Alegia, dokumentalean bertan Mari Jose Molinak esaten duen bezala: zer ondorio utzi dituen emakumeen borroka horrek gizarte harremanetan, gizon eta emakumeen arteko harremanetan, sexu harremanetan... Oro har, gizarteari zenbat eman dion eta zer gutxi hitz egiten den horretaz. Lagun horrek Memorandran lan egiten du [Errenteriako memoria feminista errekuperatzeko taldea]. Horrek denak eragin zigun konturatzea bazegoela istorio bat kontatzeko, inoiz kontatu ez zena: egon zela sare bat emakumeei laguntzeko, abortatzera joan zitezen. Sare hark, gainera, klandestinitatean funtzionatzen zuen, gaur egun demokrazia deitzen diogun hau ezarrita zegoenean. Egiten zuten bakarra emakumeei askatasun pixka bat ematea zen. Euren askatasuna jokoan jartzen zuten, atzemateak kartzela esan nahi zuelako.

Errenteria Hiria film labur lehiaketan proiektatu zen dokumentala. Borroka hark zein erreakzio sortu du gaurko ikusleengan?

N. C.: Oro har, jakinda abortuaren inguruan borrokak egon zirela, ez zekiten sare bat egon zenik edo hori dena antolatuta egon zenik. Ezjakintasun handia dago horren inguruan. Baina dokumentala egiten genuen bitartean ere askotan entzun izan diegu parte hartu duten emakumeei ere: "Zein sare? Guk ez geneukan inongo sarerik. Egin behar zena egiten genuen". Guk esaten genien hori sare antolatu bat zela.

Gaur egungo mugimendu feministak zer jaso zuen 1970eko mugimendu hartatik?

BERTHA GAZTELUMENDI: Zumitz garrantzitsua izan zen. 1960tik aurrera mugitzen hasi zen, frankismo garaian. Hor eman ziren lehen pausoak. Baina ez hain lehenengoak ere: talde feminista oso bat baitzegoen lanean. Gertatzen dena da talde horiek erdi klandestinoak zirela.

Ikusita euren lana ez zutela sare antolatu baten gisa jotzen, beren burua feministatzat al zuten?

B.G.: Erabat feministak ziren. Haiek bazekiten zer zen. Gainera, kontatzen ziguten nahi zutela herrian kontzientzia bat sortu, esate baterako, antikontzepzioaren inguruan.

Sare horiek, beraz, ez zituzten emakumeak abortatzera eramaten bakarrik: emakumeak ahalduntzen ere lan egiten zuten.

N.C.: Dokumentalean agertzen den emakume batek argi eta garbi esaten du: "Ikusi dugu gustatzen ez zaizkizun gauzak alda ditzakezula, eta feministen laguntzarekin baldin bada, askoz hobeto". Berak oso ondo ateratzen du ondorio hori.

B.G.: Mezu hori jasota dago dokumentalean: emakumeen mugimendu bat bazegoela, eta emakumeen mugimendu horrek emaitza handia eta sakona izan zuela gizartean.

Emakume horientzat ez zen erraza izango euren istorioa ezagutzera ematea.

N.C.: Biluzi egin dira. Kontatzen dituzten gauzak ez dituzte askotan kontatu.

B.G.: Hasieran galdetu ziguten ea zer nahi genuen, eta guk argi eta garbi esan genien. Pentsatu behar izan zuten, estigmatizatuak zeudelako, eta gaur egun ere batzuk estigmatizatuko dituztelako. Hala ere, oso giro ona sortu genuen.

N.C.: Bai, haien ikuspuntua eta gurea berbera zen; orduan, samurtasun handiz egin dugu lan, eta horrek asko erraztu du dena. Baina kostatu zitzaien erabakia hartzea.

Testigantza horietatik zerk harritu zintuzten gehien?

B.G.: Ni gehien harritu ninduena izan zen nola egin zen kontaktua Iparraldean. Emakume horiek, hasieran, antikontzeptiboen bila joaten ziren, eta muga pasatzen zuten horretarako. Ginekologo batengana jo zuten, eta hark esan zien prest zegoela laguntzeko halako kasuetan. Beraz, kasualitatez izan zen, kointzidentziaz.

Zer esan dizuete lanean parte hartu duten emakumeek dokumentala ikusitakoan?

N.C.: Gustatu zaie eta hunkitu dira.

B.G.: Beren burua ezagutu eta identifikatu dute, eta orduan lasai geratu dira.

Zuen seme-alabak espiatu ditut

Hau irakurtzen ari bazara, dinosauro bat zarelako ari zara. Egunkariak, lana bukatu ondoko txikiteotxoa, zinemara eta kontzertuetara joatea edo polizia gogaitzea belaunaldi berriek zokoratu eta hiltzen utziko dituzten gure ohituren artean daude. Gazte...

Itsaso izango da 89.a

Itsaso izango da 89.a

F rankismo garaian, 1965eko martxoaren 2an, behartuta batu ziren Ezkio eta Itsaso herriak. Antzeko biztanleria zuten, mugakide ziren, errekak bakarrik bereizten zituen haien lur eta baserriak, eta arazo ekonomikoak zituzten bi udalek. Orduko agintariek erabaki eta inposatu zuten bat egitea. Eta ordutik eskutik eutsita egin dute bidea: beldurragatik, txintik esan gabe, hasieran; eta inertziagatik-edo, protestarik egin gabe, ondoren. "Baina eskaera beti hor egon da. Olatu baten moduan islatzen dut nik bi herriak bereizteko eskaeraren indarra; batzuetan indartsuago eta bestetan ahulago, hor egon da beti", azaldu dio Hitza-ri Garikoitz Aiesta Ezkio-Itsasoko alkateak (Donostia, 1979). Aiesta 2011tik da zinegotzi Ezkio-Itsason, eta 2012an izendatu zuten alkate.

Aiestaren hitzetan, "tabu" moduko bat izan da Ezkio eta Itsasoren arteko banaketa. Baina 2011n tabu hori haustea erabaki zuen udalak. Itsasoarrek desanexioa eskatzen zuten, eta horri bide egitea pentsatu zuten, prozesu bat hastea, herritarrek hala nahi balute, bakoitzak bere bidea egin zezan. Bost urte geroago, desanexioa ia egina dago. Ezkio eta Itsaso banandu egingo dira, edo zehatzago, Itsaso desanexionatu egingo da. Gipuzkoako 89. udala izango da —berez, Igeldori dagokio zenbaki hori, baina haren desanexioari buruzko erabakia etenda dago, EAEko Auzitegi Nagusiak erabaki bitartean—.

Azken urratsak

Udalaren aldetik estipulazio txostena onartzea —bi herriak nola eta zein baldintzatan banatuko diren zehazten duen dokumentu adostua— eta osoko biluran berrestea bakarrik falta dela azaldu du Aiestak. "Zenbait asteko kontua izango delakoan nago, ia itxita baitaukagu guztia. Beraz, otsailerako, edo beranduenez martxorako, egina egongo da". Gero, Gipuzkoako Foru Aldundira bidaliko dute desanexio espedientea, eta hark banaketa onartzen duen dekretua kaleratzen duenean, Ezkiok bere bideari jarraituko dio, eta Itsasok bakarkako ibilbidea abiatu beharko du.

"Gipuzkoako Foru Aldundiarekin hasiera-hasieratik izan dugu kontaktua; beti izan dute gure mugimenduen berri, eta adostasuna badago". Hain zuzen ere, Imanol Lasa foru aldundiko bozeramaileak iragarri zuen hasi berria den urte honetan Gipuzkoak herri bat gehiago izango duela, 2016. urtean Ezkio eta Itsaso banandu egingo direla.

Eskaeraren jatorria

Bi herriak batu zirenetik, udaletxea eta udal zerbitzuak zentralizatzea izan zen Ezkio-Itsasok hartutako bidea. Bi herrien erdigunea bilatu behar zuten, eta lehen erabakia udaletxea Santa Lutzi-Anduagan (Ezkio) jartzea izan zen. Egun ere horrela jarraitzen du. Zerbitzu guztiak bertan daude: udaletxea eta udal zerbitzu guztiak, mediku etxea, haur eskola eta eskola txikia. Eta herriko industria ere bertan kokatu da. "1965etik gaur arte horrela funtzionatu dugu; zerbitzu gehienak Santa Lutzin zentralizatuta".

Baina erabaki horrek eragina izan zuen bi herrien bilakaeran. Garai batean biztanlez pareko ziren arren —300 biztanle inguru baikotzean—, gaur egun kopuruak asko aldatu dira: 460 inguru dira Ezkion, eta 160 bat Itsason. Zentroa Santa Lutzin jartzeak auzo horren bilakaera eragin du urteekin, eta bertan bizi dira Ezkioko herritar gehienak. Garai batean herriguneak zirenek, Ezkioko eta Itsasoko kaskoek, berriz, biztanleak galdu dituzte. "Garai bateko herrien errealitatea erabat irauli da".

Bidean galtzaile sentitu dira itsasoarrak. Aiestaren arabera, zerbitzuak Santa Lutzin kokatzeak Itsasori "kalte" egin diola eta "urrundu" egin duela argudiatzen dute itsasoarrek, eta, aldi berean, inbertsioak nagusiki Ezkion egin direla, eta Itsason ez dela ia inbertsiorik egin. Aiestak ulertzen du itsasoarren kexa, "egia baita inbertsioa Ezkion egin dela, zentroa Santa Lutzin kokatzearen ondorioz".

Itsasoarren ondoeza eta atsekabea ezagutzen zuten 2011n udaletxera iritsitako korporazioko kideek, eta zerbait egitea erabaki zuten. "Ordu arte udaletxean ia tabu izandako gai hori mahai gainean jartzeko unea zela erabaki genuen, unea zela gaiari behar bezala heltzeko".

Korporazioko kideak ez ziren printzipioz banatzearen aldekoak, baina herrian eskaera bazegola eta, ondorioz, bidea ireki behar zitzaiola pentsatzen zuten. Parte-hartze prozesua martxan jarri, herritarren eskaerak entzun, bi herrietako ordezkariek osatutako batzordea eratu, abokatu eta aholkulari juridikoekin desanexiorako bideak aztertu, herri bakoitzaren mugak, zerbitzuak, eskubideak eta betebeharrak zehaztu... Luzea izan da ordutik egindako bidea. "Eta orain dena oso erraza eta polita izan dela dirudien arren, hasieran izan ziren tentsioak. Sukalde lan handia egin dugu honaino heltzeko, asko hitz egin dugu, asko eztabaidatu, harremanak landu batzuekin eta besteekin, gure arteko ezberdintasunak berdintzen saiatu... Lan asko dago atzetik. Lan asko, eta borondate politikoa".

Udal korporazioaren jarrera kanpoan gelditzea izan da, hasieratik. "Argi utzi genuen udal ordezkariak bilera eta batzordeetan egongo ginela, baina guk ez genuela parte hartze aktiborik izango, ez genuela erabakietan parte hartuko. Herritarrek erabakitzea nahi genuen, gure iritziekin prozesua baldintzatu gabe".

Mugarriak

Bidean hainbat mugarri izan direla azaldu dio Hitza-ri alkateak. Batetik, Gipuzkoan banandu eta desanexionatu diren herriak, edo desanexionatzekotan daudenak bisitatu zituzten. Hala, 1991 arte Iruerrieta osatzen zuten Baliarrain, Orendain eta Ikaztegieta bisitatu eta haien kasua aztertu zuten; eta gauza bera Gaztelu-Leaburu-Txarama eta Itsasondo-Aramarekin ere. Igeldoko kasua ere aztertu zuten. "Haietan zein bide jarraitu zen ikusi nahi genuen, gurean nola egin erabakitzeko".

Arlo juridikoan, abokatu bat hartu zuten Ezkio-Itsasoren kasua aztertzeko, eta hark egin zuen lehen txosten juridikoa. "2003ko arau forala aztertu zuen, non 2.500 biztanleko muga jartzen den herri bat independizatzeko, eta, noski, Ezkio-Itsasok ez du betetzen baldintza hori. Baina arau horren aplikazioan salbuetsita daude frankismo garaian herri borondatea kontuan hartu gabe elkartu ziren herriak. Eta, gaur egun, Gipuzkoan bi herri daude egoera horretan; Ezkio-Itsaso, batetik, eta Bidania-Goiatz, bestetik".

Hirugarren mugarria "segragazio txostena" eskatzea izan zen. Siadecok egin zuen bideragarritasun ekonomikoaren azterketa. "Enpresa horrek egin zuena izan zen udalaren datu ekonomikoak eta udalaren funtzionamendua aztertu eta proposamen bat egin bi herriek bereizita funtzionatzeko". Ez zen bete beharreko txosten bat, baina negoziazioan dagoen estipulazio txostenaren oinarria Siadecoren azterketa hori da.

Itsasoko herritarren borondatea errespetatzea izan da prozesuaren ardatza, eta borondate hori itsasoarren artean egindako sinadura bilketa bidez neurtu zuten, 2015eko urtarrilean. 18 urtetik gorako 102 itsasoarrek egin zuten desanexioari bidea irekitzearen aldeko galdea —68 herritarren babesa behar zuten prozesua abiatzeko—. Ezkiotarrei ez zaie galderarik egin; parte-hartze prozesuan izan dute iritzia emateko aukera. "Ezkio-Itsasotik ateratzea eskatzen duena Itsaso denez, Itsason bakarrik egin da galdeketa. Abokatuak argi esan zigun hori, desanexio prozesuetan desanexionatu nahi duen herriari egiten zaio galdera; bestela, banaketa izango litzateke, eta gure kasuan desanexioa da".

Uda parterako espero du Aiestak desanexio hori gauzatzea, nahiz eta hori foru aldundiaren esku dagoen. Behin banaketa gauzatuta, Ezkioko udalean dauden Itsasoko bi ordezkariek udala utzi eta hauteskunde zerrendan dauden Ezkioko bi ordezkariak sartuko dira udalbatzara. Itsason, berriz, batzorde kudeatzaile bat eratuko dute, hurrengo udal hauteskundeak bitartean.