Iritzia

2025-02-282025-02-28gipuzkoa, Iritzia

Txutxeak, jamoia eta brilli-brillia

Aspaldi baten Arabako gure lagun batzuk etorri ziren Gipuzkoako izkina honetara afaltzera. Taberna euskaldun baten afaldu genuen. Zerbitzariak, karta eman ordez, zer zuten «kantatu» egin zigun. Lehenengo plateren zerrendan jamoia zegoela kontatu zuen. Jamoia. Arabar haien artean euskaldun berriren bat ere bazegoen, eta mahaian egindako komentarioa ―ez zerbitzariari― jamoiarena ea zer zen, hain euskaldunak izanda...

Sagardotegiak eta jendea
2025-02-212025-02-21gipuzkoa, Iritzia

Sagardotegiak eta jendea

Kuadrilla biologikoak. Ez direnak biologikoak. Pisukideak. Bertso eskolakoak. Institutukoak. Ezkondu behar omen dena eta bere lagunak. Masterra elkarrekin egin duen jendea; edo lana. Lankideak. Dantza taldekoak. Saskibaloi taldekoak. Familia biologikoak. Ez direnak biologikoak. Ez-dakit-zein herritako «gazteak». Urteak betetzen omen dituena eta bere lagunak. Parranda egin nahi duen jendea. Gazte asanbladakoak. Pala txapelketakoak. Antzerkikoak. Sagardoa dastatzea...

Egonean egotea
2025-02-142025-02-14gipuzkoa, Iritzia

Egonean egotea

Kontatua zidaten jendea zain egoten dela auzoetako supermerkatuetan ateak noiz zabalduko. Esajerazioa zelakoan nengoen, neure begiez ikusi nuen arte. Itxaroten, zutik atean, inongo eskaintza berezi barik, berdin otsailean zein uztailean; hotz zein bero. Batzuetan, luzaro. Tarteka-marteka suertatzen zait ikustea itxarotzaile multzoak, eta beti galdetzen diot neure buruari zer dela-eta dauden tente hantxe, zein premia sentitzen...

2025-02-072025-02-07gipuzkoa, Iritzia

Lur zabal-zabal honetan

Akordatzen naiz nola otsailaren lauan, urtero-urtero, arratsaldeko hirurak aldera, gure eskolako irakasle hark hurritz-makila zerura jasotzen zuen. Ikasle den-denok isildu behar ginela esan nahi zuen hurritz-makilaren jasotzeak. Gainerako irakasleek keinuka adierazten ziguten begiratzeko hara, hatz erakuslea eramaten zuten «ixo» antzeko soinu bat zerien ezpainetara; lortzen zuten gutako gehien-gehienok berriketari uztea. Jartzen genuen tente gure makila,...

2025-01-312025-02-07Iritzia

Ikuzi, garbitu, kalitu

Euskara batuak martxa hartu zuenean makina bat hitz asmatu zituen, batez ere etxeetan berriak ziren tresna elektrikoak izendatzeko. Telebista, hozkailu, xurgagailu eta abarrak bataiatu behar ziren hizkuntza moderno eta eraginkorra nahi izanez gero. Albo batera laga behar ziren Hegoaldean eta hizkera formalerako telebisi(ñ)o, nebera/frigorifiko, aspiradora berbak, nahiz eta horrela jarraitu izendatzen intimitatean. Denen artean, izen...

Kafeak eta elkarrizketak
2025-01-242025-01-24Albisteak, gipuzkoa, Iritzia

Kafeak eta elkarrizketak

Ez dakit batek zenbat urterekin ikasten duen kafea edaten. Garaiz batzuek, sekula ez besteek, pentsatzen dut. Nik uste dut lehenengo aldiz heldu sentitu nintzenean eskatu nuela lehenengo aldiz kafe bat kafetegi batean. Igande arratsaldeetan, kaleko bankuetatik kaleko kafetegietara pasatu ginenean edo. Etxean kakaodun esnea hartzen nuen kafe-ordua zenean. Baina kalean urgentzia handiagoarekin sentitu nuen heldu...

Belarribizi, ahoprest
2025-01-172025-01-17Albisteak, gipuzkoa, Iritzia

Belarribizi, ahoprest

Aita eta semea azokara doaz astoa hartuta. Aitak semea asto gainean eseri du, eta bidean topatzen duten jendeak kritikatu egiten du gaztea, aitak joan beharko lukeelako gainean. Beraz, aldaketa egiten dute: aita astoan jarri, eta semea oinez. Hala ere, beste bidaiari batzuek berriro kritikatu dute, seme gizajoa oinez doalako. Hortara, biak esertzen dira asto gainean,...

Gripeak jota omen dago jendea
2025-01-102025-01-10Iritzia

Gripeak jota omen dago jendea

Pasa den irailean, bederatzi egunez egunero-egunero itsasoan bainatu ziren bi lagun. Bakoitzak moldatu zuen bere agenda, bere eginbeharren ordena, bere hotza, eta hutsik egin gabe bete zuten elkarri prometitutako esana. Negua osasuntsu-osasuntsu igarotzen omen du udazkenean hori egiten duenak. Jolas baten eran hartu zuten erronka lagunok. Sinetsi zuten haien gorputzak indartsuago egingo zituela itsasoko urak;...

Lagunen egun inportanteak
2024-12-202024-12-20Albisteak, gipuzkoa, Iritzia

Lagunen egun inportanteak

Ez dauka izan beharrik urtebetetze egun bat, urteurren bat, asteburua. Ez dauka eduki beharrik izenbururik, egitaraurik, ekintzarik, sonarik. Batzuetan, gauza txikiengatik izaten dira egunak inportanteak: laneko kontratua bukatu zaigulako, hainbeste lan eta neke ekarri digun eguna iritsi delako, aspaldi juntatu gabeko norbaitekin juntatuko garelako, gustatzen zaigun toki horretara joateko plana dugulako, kobratu egingo dugulako, izan...

Txikira jokatu, handira irabazteko
2024-12-202024-12-20Albisteak, gipuzkoa, Iritzia

Txikira jokatu, handira irabazteko

Ez naiz bertsozalea, barka biezadate euskalduntasunaren zaintzaileek. Sentitzen dut, inor ez da perfektua. Hala ere, oso gustuko ditut txapelketetako agurrak. Gainera, noizean behin, gogoko dut entzutea kartzelako, barkatu berriro ere, ganbarako lana, ikusteko zelan bertsolari bakoitzak bere egiten duen kantagaia. Bitxia eta harrigarria zait. Pasa den larunbatean, kasualitatez Gipuzkoako Bertsolari Txapelketaren azken zatia ikusi nuen,...