Danel Agirre

Ernesto Gascok politikari bati sekula irakurri diodan aitortzarik zintzoenetako batekin bereganatu ninduen behin. Hautesleekin sarean egindako solasaldi batean, haietako batek Donostiako alkatetzara aurkeztu eta euskaraz nolatan ez zekien galdetu zion. Ikasten saiatutakoa zela izan zen Gascoren erantzuna, baina ez zela gai sentitu. Euskararen mespretxurik inork ikus ez zezan, ingelesarekin eta frantsesarekin berbera gertatu zitzaiola gaineratu zuen. Hizkuntza guztiekin ditut arazoak, laburbildu zion mintzaideari, apaltasunez.

Leire Narbaiza
Nire ametsetako etxea. Espainiako LTDan ematen duten saio iparramerikar baten izena da. Antzeko asko ere ematen dituzte. Neguko arratsalde hotzetan, sofan jarrita mantapean, gustura ikusten ditut. 200 metro karratuko etxea txikiegi gerat...

Danel Agirre

Kalea nirea da" esan omen zuen behin Manuel Fragak, herrizaintza ministro zenean. Kalea guztiona da izena du Zumaian urtebete martxan daraman kanpainak. Alkateak herriko bazterrak pintaketa eta pankartaz betetzea galarazi zuenean ipini zuten abian. Konstantzia bai, baina ekimena ez da arrakasta apartekorik izaten ari. Manolo Urbieta zena gogoan Erribera kalean margotutako mural ezin apolitikoagoa ere borratu egin zioten brigadakoek, pentsa. Beste Manolo bati, atariko esaldiko galiziarrari, hilondoko omenaldia izan zen Zumaiako Udalaren partetik.

Danel Agirre

Egunero arropa berberekin janzten zen unibertsitateko kide batek kontatu zidan bere aitak, Espainiako erregearen Gabon gaueko mezua entzuteko familia bildu, eta amaitu bezain pronto sofatik altxatu eta bigarren hitzaldia botatzen ziela, etxerakoa. Opus Deikoak zirenez, zortzi edo bederatzi seme-alaba ekoitzi zituzten gurasoek, zortzi edo bederatzi bider bakarrik txortan eginda —suposatu nuen nik—. Xanpu iragarkiak filmatzeko moduko ile bikaineko haurrak behar zuten, Opus Dein burusoilik ez dagoela gauza jakina delako. Koskortzen zirenerako sektako egoitzetara pasatzen zituzten guztiak, Madrilen edo Iruñean, eta urtean behin bakarrik biltzen ziren, elkarren segidako bi erretolikak entzun eta zeken banatutako xanpain kopa erdiekin txolintzen saiatzeko.

Amak eta zazpi edo zortzi anai-arrebek osatzen zuten hitzaldien entzuleria. Zeken banatutako xanpain kopa erdiez asperturik, unibertsitateko nire kidearen arreba batek Opus Dei laga eta familiako ospakizunetarako ez zen etxeratzen. Oraindik leial zitzaizkionak estu hartu ohi zituen aitak bere urteroko errepasoan. Seme-alabei eskolako txakalaldiak aurpegiratzen zizkien, Gabon gaueko etiketa arauek aholkatzen duten errukirik gabe. Ardi beltza bere balantzetik at utzi ohi zuen, hori bai, Juan Carlos eta Felipek Cristinarekin egin ohi duten gisara. Kiroltasunez betetako keinua iruditzen zitzaidan niri. Unibertsitateko kideak azaldu zidanez, bide okerretik galdutako arreba ahaztuta zazpi edo zortzi seme-alaba ekoitzi izanaren plantak egiten zituzten gurasoek ospakizunetan. Txortan zazpi edo zortzi bider bakarrik egin izan balute bezala.

Karrera bukatu eta pare bat urte pasata topatu nuen azkenekoz unibertsitateko kidea, Iturrama eta Eskirotz kaleek osatzen duten bidegurutzean. Lagun baten etxera bisitan nindoan ni, fakultaterantz presaka bera. Ordezko irakasle zebilela kontatu zidan, eta familia osatu berriarekin Lopez frontoiaren alboan bizi zela. Graduazio ekitaldia pasa berritan klasekide batekin ezkondu, eta bigarren haurraren zain omen zeuden dagoeneko (txortan bi bider baino egin gabe, suposatu nuen nik). Betiko arropak zeramatzan, eta bere ileak itxura bikaina zuen, distiratsua eta indarrez betea.

Hamabost urte igaro dira ordudanik, eta dagoeneko zortzi edo bederatzi bider egingo zuten txortan nire unibertsitateko kideak eta bere emazteak, suposatu berri dut. Juan Carlosek abdikatu zuenean Feliperi tokatu bezala, aitaren Gabon gaueko mezuaren ohitura ere bere gain hartuko zuen honezkero Lopez frontoiaren alboko etxean. Unibertsitateko nire kidea tipo argia zenez, nago aitaren beste ohitura bat ez zuela kopiatuko. Xanpain kopak zekenkeria gabe banatu, eta ziur txolindutakoan ile bikaineko bere zortzi edo bederatzi seme-alabei azkar ahazten zaiela egunero eskolara joateko arropa berbera jantzi behar dutela.

Leire Narbaiza
Iritsi zaigu 2016ari agur esateko ordua, baita balantzea egiteko ere. Baina zenbat gauza aldatu dira aurten? Badago alderik 2015. urtearekin? Egia esatera, ezin nezake nabarmendu gauza askorik. Eguneroko mikro-aldaketak gehituta ere ezin...

Leire Narbaiza

Benetan diotsuet, albiste onen bila ibiltzen naiz haien gainean hemen idazteko. Horrela jardun dut ea zerbait pozgarria topatzen nuen, edo zer edo zer positiboa, sikiera. Eta ahalegindu banaiz ere, eta zantzu baikor bat agertu zaidan arren, azkenaldiko notizia etsigarria gailendu zaio guztiari. Izan ere, tristeak dira benetan PISA txostenak EAEn izan dituen emaitzak.

Askotxok esango didazue OCDE Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundeak sortutako probak direla, kapitalismoaren mesedetan eratutakoak, konpetentzia batzuk baino ez dituela neurtzen, sorkuntza eta imajinazioa alde batera lagatzen dituela... Bai, egunotan aditu ditut halakoak nonahi. Baina halakorik ez nuen entzun, ez irakurri txostenaren emaitzak onak izan zirenean, edo, behintzat, Espainiakoak baino hobeak irtendakoan.

Kontua da horrek ere ematen digula amorrua, euskal erdiko oasia ez dela hain oasi, alegia. Lehen, edozein kontutan estatuaren batez bestekotik gora geunden; eta nahiz eta Europakotik urrun egon, espainiarren gainetik izateak urguiluz eta satisfazioz betetzen gintuen "zein onak garen" esanaz bezala, goitik begiratuta beste estatukide guztiak.

Hain izan zaigu amorragarria probena, ezen nafarren emaitza onei ia ez zaien erreparatu ere egin EAEn. Edo agian, gure tripako zilari larregi begiratzen diogulako autonomia erkidego honetan, euskaldun bakarrak gu garelakoan, ez dakit. Baina lagunok, konturatu gara zertan atera dituzten hain emaitza kaskarrak gure nerabeek? Bada, irakurriaren ulermenean, matematikan eta zientzietan! Larria, oso larria. Batez ere irakurketa eta matematikakoa, oinarriak direlako beste ikasketa guztietan. Irakurtzen duguna ondo ulertu barik nola ikasiko dugu? Ezin! Matematikan oinarri sendoa izan gabe zelan egin aurrera formatzeko orduan?

Ezin dugu ahaztu jakintzak hanka bi dituela eta biak direla ezinbesteko, biak dira mundua ulertzeko lengoaiak. Utikan "ni letretakoa naiz", "ni zientzietakoa". Biak behar dira. Ez dago zientziarik ondo irakurri gabe. Ez dago arterik matematika bere barruan ez duenik. Ez dezagun ahantz 15 urteko ikasleei egiten zaiela proba, oraindik derrigorrezko beste urte bat dutela aurretik, eta gustatuko litzaigukeela gaztetxo horiek ikasten jarraitzea bai batxilerra, bai lanbide heziketa, bai goi mailako ikasketak… eskola graduatua gutxiegi delako beti.

Jo dezagun, hala ere, gure gaztetxo horietako batzuek 16 urterekin eta DBH amaituta ikasteari uzten diotela. Zelan moldatuko dira bizitza errealean irakurritakoa ganoraz ulertzen ez badute? Gai ez badira eragiketa matematiko sinple bat egiteko? Iruzurgileendako biktima perfektuak izango dira, bizitzan tentuz ibili beharko dute.

Dena dela, uste dut emaitza hauek pizgarri izan behar direla, akuilu. Alerta piztu zaigu, joan gaitezen muinera eta indartu dezagun hezkuntza. Gasta ditzagun diruak gure umeengan, inoiz ez delako gastua, inbertsioa baizik. Bultza ditzagun gaztetxoak, ez diezazkiegun ebaki motibazioa eta gogoa. Imajinazioa eta ilusioa erein behar ditugu, zientoka.

Molda dezagun hezkuntza, egin ditzagun libre umeok, ahazten zaigulako euskaraz hezi hitzak bezatu eta otzandu ere esan nahi duela, eta haurrekin eskolan sarriegitan hori egiten dugula, zirkuko animaliekin bezala gure pistan eta guk jotako musikarekin dantza eginarazten diegula, gu ere libreagoak izango gara eta.

Danel Agirre

Goizeko hiruretan Eduardo Indari telefonoz deitu, eta ez nuen momentua behar bezala zukutzen asmatu. Hilabeteak neramatzan harekin lan egindako nire lagunari erreguka, haren zenbakia gordeta zeukala banekielako. Azkenean, mahai zapi batean idatzita pasatu zidan sanferminetan, eta urduriegi ipini nintzen. Marca-ko zuzendaria zen Inda orduan, baina plaza handiagoetarako prest zegoen zantzuak sobran antzematen zitzaizkion dagoeneko. "¡Hola marquistas!" agurrarekin abiatzen zituen bideo xelebre askoak eskegitzen zituen egunero bere egunkariaren webean. Ordu gutxira, Indacente izeneko anonimo batek bizkor erantzun ohi zion, Youtubera igotako parodia jenialekin. Opioa ziren guretzat, bai Inda eta bai Indacente. Pieza guztiekin zerrendak egin eta repeat-ean edukitzen genituen astebururo. Efektu lisergikoa zuten bideo haiek. Eta badute oraindik, egiaztatu berri dut eta.

Leire Narbaiza

Doan, debalde, dohainik, musu-truk! Berba paregabeak black friday, merkealdi eta deskontuen sasoi honetan. Kontsumismoaren garaian amu ederrak dira.

Dena dela, kontu batzuetan ezinbestekoa da doakotasuna. Gizarte aurreratu eta moderno batean hezkuntza dohainik izan behar dela deritzot, baita osasuna, gizarte zerbitzuak eta liburutegiak ere, besteak beste. Oinarrizko zerbitzuak direlako eta biztanle guztiendako libreak izan beharko liratekeelako; nahiz eta azkenaldian kopagoa edo berrordainketaren mamua hegaka dabilen. Haize berrien patua.

Danel Agirre
Donald Trumpen garaipenaren harira, egunkarietan nonahi topatu dut post-egiaren aroan sartu garen iragarpena. Egun, politikariek ez dituzte arazo eta premisa errealak aurkeztu behar segidan irtenbideak saltzeko (lehen bai, antza). Ziriak e...