Leire Narbaiza

Etxerako bidean libre izan nahi dut, ez ausarta!". Hala dio Iruñeko horma bateko pintaketak. Horrela izatea nahiko genuke emakume guztiok, etxerako bidean ez ezik, gure bizitzako momentu guztietan ere.

Pintada hau sinbolo bihur liteke, agertu den hiria bezala. Izan ere, San Fermin eguneko kontzentrazioak esango nuke inflexio puntu bat markatu duela eraso sexisten salaketa eta arbuiatze aldera. Hala sentitu nuen nik, behintzat. Sare sozialetan ere inpresio bera jaso zuen zenbaitek.

Beharbada, sentimendu hau ETBko albistegiak sortu zidan, pantailaren aurrean jarri nintzenean ez nuelako espero halako gaitzespen kontzentrazio handirik. ETB2ko Teleberria ikusteko telebista piztu, eta lehenengo titulua Iruñeko elkarretaratzea, kazetaria bertan eta zuzenean zela. Udaletxe plaza eta inguruak mukuru beteta, txupinazoan bezainbeste. Eta fondoko oihuak aho batez: "Ninguna agresión sin respuesta" (Erasorik ez, erantzunik gabe).

Tituluen ostean, berriro ere jo zuten bertara albistea garatzeko. Orduan beste oihu bat ere entzun zen: "Gora borroka feminista!". Ileak laztu zitzaizkidan, oilo ipurdia sortu zidan halako jendetza feminismoaren aldarria egiten entzuteak. Gizarteak norabidea alda lezakeela esango nuke, lehenengo mikro-urratsa izan litekeela. Asko esatea dela iritziko dio batek baino gehiagok. Baliteke, baina batutako pertsona kopuruak aldaketa adierazten digulakoan nago, Nahikoa da! ozen aldarrikatzeko beharra.

Dena dela, oraindik bidea luzea eta malkarra da. Hainbeste urtetako isiltasunari amaiera emateko lan egin beharko da gogoz. Lehenengo eta behin komunikabideetan, sexu erasoez informatzen dutenean nola egiten duten kontakizuna errebisatu beharra dago. Esate baterako, egunotan entzun eta entzun gabiltza "ustezko erasoa", "ustezko bortxaketa". EZ! Ustezkoak atxilotutako erasotzaileak dira, ez erasoak. Eraso sexualari ustezko hori erantsita biktimari sinesgarritasuna kentzen zaio, zalantzan jartzen da jasandako agresioa, sufritutako jazarpena. Kontuan hartuta sexu erasoei baino ez zaiela hitz hori eransten, areagotu egiten da susmoa. Izan ere, inori ez litzaioke bururatuko idaztea "ustezko lapurreta bat salatu du gizon batek", lapurretak sinistu egiten baitira; eraso sexualak ez, ostera. Hori adierazten baita "ustez/ustezko" gehituta.

Beste komunikabide batzuetan, ordea, ez dituzte zalantzan jarri salaketak. Baina askotan argazki desegokiak erabili dituzte albisteak ilustratzeko. Titiak erakusten dituzten neskenak esate baterako, edo lotan mozkor itxura duten emakumeenak. Subliminalki jaurtitzen duten mezua hauxe da: "Zer nahi duzue, bada, zeuen burua ez baduzue zaintzen, normala da erasoa". Kasu honetan, era inkontzientean, andrazkoei egozten zaie errua, ez erasotzaileari.

Adibide bi hauek zuzentzea erraz egin litekeelakoan nago. Lehenengo urratsak lirateke eraso matxistak zeharo deuseztatzeko bide luzean. Nahikoa da! esanda hasi dute bidaia Iruñean.

Hau idazten ari naizenean, sanferminak ez dira oraindik amaitu. Sexu eraso gehiago salatu dituzte hainbat emakumek. Ausartak izan direnek, baina libre izan nahiago zutenek! Libre izan gaitezen, ez ausart, denon aldarria ezinbestekoa da! Eraso matxista gehiagorik ez!

Danel Agirre
Demokrazia zuzena da dagoen demokraziarik okerrena. Ez da nik esandakoa, demokrazia kontuetan puntako bi adituri irakurria baizik. Rajoyk eta Sanchezek azterketa horixe plazaratu baitzuten brexit-a jazo zenean: arazoa ez omen zen galdeketa...

Leire Narbaiza
Gizon-emakume bikote bat, biluzik natura basatiaren erdian, hogeita bat egunez bizi iraun nahian". Horrela hasten da Aventura en pelotas (Abentura larrugorritan) saioa, zapatu gauetan TDTko Discovery Max kanalean ematen dutena. AEBetako ...

Danel Agirre

Joan den astean, Xabi Alonsoren txio bat bost bider partekatu zuten nire Facebookeko lagunek minutu gutxiren bueltan. Erraustegiak Zubietan aritzen diren futbolarien osasunarengan izango duen eraginagatik egonezina azaleratzen zuen ilegorri txit guapoak. Pozarren barreiatzeko moduko materiala zen hura nire Facebookeko lagunentzat, tamainako VIPak afera polarizatuetan bustitzea ez delako batere ohikoa, are gutxiago erakunde ofizialena ez den kamiseta jantzita. Eta tamainako VIPak afera polarizatuetan bustitzea —are gutxiago erakunde ofizialena ez den kamiseta jantzita— batere ohikoa ez denez, materiala susmagarria zela usaindu, eta benetakoa ote zen egiaztatzea otu zitzaidan. Dagoeneko ez zaitu harrituko partekatutako txio hori Xabi Alonsoren izena erabili nahi izan zuen norbaiten muntaketa bat izan zela irakurtzeak; haren Twitterrean ez dago erraustegiaren inongo aipamenik. Ilegorri txit guapoaren eguneroko kezkak gehiago dira Real Madril eta Espainiako selekzioa, ilegorri txit guapoaren eguneroko kezkak Twitterreko kontu ofizialean azkenaldian idatzitakoak badira behintzat.

Konturatu ez diren nire Facebookeko lagunek ekologiaren eta ardura sozialaren ikonotzat izango dute dagoeneko Alonso. Badaude, ordea, protagonisten ospearentzat askoz kaltegarriagoak izandako asmakizunak. Elkarrizketa batean irakurri nion Mikel Goñiri harrituta zegoela hango eta hemengo festetan basapiztiren batekin zartakoka amaitu zuela dioten kondaira guztiekin. Berari buruz kontatzen ziren trakeskeria asko egia zirela aitortuta, bataila mitologiko horietatik beste mordo bat nonzeberri fantasiosoen fruitua omen ziren, sekula gertatu gabeak. Karlos Argiñanok bere saioan guardia zibilei eta ibai bati buruzko txiste oso aldrebesa lasai bota zuela ere asmatu zuen gisako arduragabe batek. Kiebra jota, Javi de Pedro Murtziako gasolindegi batean lanean ari zela besteak. Lukainken zerrenda nahi adina luza nezake.

Horrelako istorio batek sinetsia izan dadin egiantza behar zuela uste nuen lehen. Inguruko gure informazio iturriek esandako guztiak frogatu ezin ditugunez, ziriak egiantzekoak direlako filtratu ezin ditugun datu eta istorio faltsuak zirela. Ez da hala, ordea, gezurrak zuritu eta gure egiteko mekanismoak ere baditugulako. Ez den informazio bat zabaltzea komenigarri edo dibertigarri suertatzen bazaigu, gezurra denaz erabat ahazteko kapaz gara. Argiñanoren txistea telebistaz zuzenean entzun zutela dioten bi ezagun dauzkat, urrutira joan gabe. Berdin du bi horiei sukaldariak berak pasadizoa gezurtatu izan duela esateak, gertatu izan balitz Argiñanok 24 ordu baino lehen Manos Limpiasen kereila bat izango zuela arrazoitzeak, edo klipa ezinbestean Youtuben egongo litzatekeela errepikatzeak. Gezur hori bizi izan zutela sinetsita daude, modu zintzoan. Oroitzapenak moldatu dituzte, faltsua eta eraikitakoa bere biografia ofizialaren pasarte bihurtzeraino.

Entzundakoez, ikusitakoez eta bizi izandakoez modu zintzoan idazteagatik ordaintzen didatenez, nik lortu dut mekanismo arriskutsu hori aztertu, identifikatu eta desaktibatzea. Fida zaitez nitaz, beraz.

Leire Narbaiza

Aurreko asteko ostegunean, trena hartu nuen Elgoibartik Eibarrera etortzeko. Iluntzea zen eta nahiko beteta zetorren, sasoiko lehenengoetako eguraldi eguzkitsua izan baikenuen. Jendea, ni legez, etxera bueltan zetorren, asko eta asko hondartzatik, Debatik. Halakoetan gertatzen den moduan gaztetxo asko zegoen bidaian.

Nire ondoko konpartimentuan hiru mutil eta neska bat zetozen. Ez dakit zenbat urte izango zituzten, baina lehenengoz botoa emateko adina ez zuten urrun izango. Hortxe, mugan, adindun bihurtu berri edo bihurtzeko puntuan. Neska erdi-lo zetorren mutiletako baten sorbaldan burua jarrita. Biak ikusten nituen nire aurrekoen ondoan eserita zeudelako; hau da, ia parez pare gindoazen.

Kontua da, mutilak ahots ozenez —adin horretan sarritan gertatzen den moduan— azaltzen ziharduela zein gutxi ikasi zuen. Harro zioen bere gelako neskak Whatsappez ari zirela kontatzen ikasi eta ikasi zebiltzala; eta bera bitartean futbol amerikarra ikusten. Harritzekoa zela, neskak estututa, bera lasai.

Lautan-edo errepikatu zuen hori. Betiere neskenganako mespretxuz, esajeratu hutsak zirela, bizitza sozialik ez zutela eta abar. Ar gazte bat bere arkeria aldarrikatzen adiskide eta neska-lagunaren aurrean.

Segitu zuten berbetan. Eta halako batean gogoratzen ez ditudan futbolari batzuen izenak aitatu zituzten. Ar gazteak, ozen atzera ere, esan zuen jakin berri zuela futbolarietako bat marikoia zela (gaztelaniaz ari zen eta "maricón" esan zuen). Disgustu itzela hartu zuela, mito bat erori zitzaiola, Twitterren hondotzat jarria zuela haren argazkia hain idolo handia baitzen berarendako. Eta horrelakoak komentario guztiak. Nik purrustada bat egin nuen ozen eurei begira. Ez ziren konturatu, nahiz eta zuzen eta erdeinuz begiratu nien.

Jarraitu zuen diskurtsoa esanez aitatutako beste jokalariak nesken prakak erabiltzen zituela, eta horrela janzteko hobe zuela buztana moztea, gizon ez bazen sentitzen! Zerbait esateko gogoz nengoen, baina ez nintzen ausartu. Gainera, nire geltokira iritsita nengoen. Aitzakia ederra aurkitu nuen ezer ez aurpegiratzeko!

Koldarkeriagatik ez nion ezer bota, ernegatzen banengoen ere. Halakoetan ez naiz batere ausarta, aitortu behar dut. Marmarrek, purrustadek eta begirada okerrek ez zuten ezertarako balio izan, ez zirelako interpelatuta sentitu. Egia esatera, konturatu ere ez ziren egin.

Pasatu zen eta ahaztu nuen. Baina igandean berriro ere etorri zitzaidan pasadizoa, Orlandoko sarraskiaren berri izan nuenean. Benetan damutu zitzaidan konturik ez hartu izana, errieta ez egitea mutil gazte hari. Uste dudalako ez dugula onartu behar inoiz halako adierazpenik inon. Badela ordua denok halako lelo homofoboei aurre egiteko, ez onartzeko eta gaitzesteko.

Kargu hartuta ez genuen Orlandokoa saihestuko, jakina. Baina, beharbada, gazte horiek niri agiraka entzun izan balidate, hausnartzeko momenturen bat hartuko zuketen, ahotik jaurtitako guztia egokia izan zen ala ez pentsatzeko, mikro-Orlando bat egin zutela, alegia.

Seguruenera ez zuen ezertarako balioko. Hala eta guztiz ere, konbentzituta nago pauso bat aurrera eman behar dugula halakoetan, nik egin ez banuen ere. Horrela baino ezingo dugulako homofobia akabatu eta deuseztatu.

Danel Agirre
Donostiako udaletxeko sotoren batean daukaten turistak sortzeko makinaren palankari kemen handiegiarekin eragiten hasi, eta biradera eskuan duela geratu zaie langileren bat. Aparatua, berriz, erotu eta kontrolik gabe abiadura hartzen dabil...

Leire Narbaiza

Ezkor nabil, oso ezkor. Azken hilabeteetan inguruan sumatzen dudanak ikuspuntu ezkor hori sortu dit, ez nuke esango izaera kontu hutsa denik. Edozein komunikabide zabalduta motiboak nonahi ikusiko ditugu: gerrak, jendea goseak eta ihesean, beroketa efektua eta klima aldaketa, emakumeen kontrako erasoak, lan prekarioak eta pobrezia, eskubide sozialak murriztuta, presoak etxetik ehunka kilometrotara, aberatsak gero eta aberatsago, esplotazioa… Hori guztiori gero eta nabarmenagoa izateaz gain, zailago ikusten dut konponbidea, hara hor nire ezkortasuna.

Ezkortasunak badu halako fama txar bat. Nire ustez, fama txar hori kontzeptuak nahastetik dator; izan ere, ezkortasuna sarriegitan etsipenarekin lotzen da, amore ematearekin. Ez dut esango harremanik ez dutenik, batzuetan ezkortasun horrek paralisira eramaten gaituelako: hain gaizki badago guztia, zer egin dezakegu, bada? Ezer ez. Hori da kasu batzuetako arrazonamendua, prentsa txarra ematen diona ezkortasunari. Maiz, pentsatzen dut baikorrek zabaldutako desprestigioa dela. Gaur egun, auto-laguntza liburuen erruz eta paulocoelhotarrek lau haizeetara hedatutako ideiak daude horren muinean.

Baina baikortasunak ere sortzen du paralisia. Dena ondo irtengo da, gauzak hobeto daude, dena ondo doa. Mantra moduan errepikatzen dute hainbat politikarik —denoi etorriko zaigu burura Aznarren "España va bien" famatua—. Eta tanta txinatarraren moduan, burezurra zulatzen digu, hondora sartu arte. Don't worry, be happy! Izan ere, happy izatea baita garrantzitsua, worry, kezkatu barik. Positibotasun hutsala, poziktibity.

Pesimismoak, zenbaitetan, perlesiak jota utz gaitzake, egia da. Baina beste batzuetan, ostera, aktibatu ere egiten gaitu. Amorruz bete, haserretu, sumindu. Eta borrokarako grina piztu, jakin arren irabazteko lanak izango ditugula, edo bataila galdua dela. Baina ez dezatela esan ekin ez geniola, ez genuela ezer egin horren alde. Horrela nago ni: ezkor baina borrokalari, kementsu. Edo gehiago gustatzen zaidan eran esateagatik: guerrera nago. Oso!

Ezkor eta borrokarako gogoz nago ni, adibidez, euskararekin. Zabaldu den diskurtsoak dio euskararen egoera hobea dela, osasuntsuagoa. Inoiz baino euskaldun gehiago dagoela, eta inoiz baino gehiago erabiltzen dela idatziz euskara. Ados. Baina nire pertzepzioa beste bat ere bada: euskara gehiago jakin baina gutxiago erabiltzen dela, eta sarritan erabiltzen den hizkuntzak men egiten diela erdaren arauei. Gaztigatu izan didate ez halakorik esateko, ezkortasunak ez duelako inor erakartzen, eta guk, euskaldun euskaltzaleok, erakarri egin behar dugula jendea, ez uxatu. Baina erakargarritasun kontu horiekin beti etortzen zaizkit burura emakumeoi etengabe bidaltzen dizkiguten mezuak: izan zaitez eder, erakargarri, bestela ez duzu inor limurtuko. Guk geure kabuz ez dugula ezer gutxi balio, alegia. Dena faltsua eta artifiziala izan behar garela, gezur bat saldu behar dugula.

Konforme egon ninteke ideia horrekin, jendea gureganatu behar dugu euskaldunok. Baina ez gabiltza hileta jotzen, nahiz eta Koldo Izagirrek autopsiarako frogak idatzi, ez dugu izkinetan negarrik egiten. Jon Sarasuak esan bezala, botila ez dagoelako ez erdi-hutsik, ez erdi-beteta; botila zulatuta dago.

Danel Agirre

Frontoietan alkohola debekatzearen erabakia hartu duenak, nire mespretxua baino gehiago, errukia bereganatu du, benetan behar duelako norbait miserablea. Izan ere, igandean Astelenara doanari —beti egin dit grazia igandean Astelenara joatearen tradizio horrek— patxaran parea hartzea galarazten dionak motibazio bakarra izan dezake: misantropia. Hurkoarekiko ezinikusi goibel eta sendaezin bat.

Menpekotasunen aurkako neurriaren mozorroa ipini nahi izan diote aldrebeskeriari: "Gizartean alkoholaren kontsumoa gehiegizkoa dela ulertzen dugu", Jon Darpon sailburuari irakurritako arrazoiketa. Doble ikusten ez duen orok aspaldi antzemana du, ordea, gero eta gutxiago edaten dela gurean. Zapatu arratsaldeko tragoxka soziala ez den beste guztiak erretiran dirudi. Txikiteoa, otordu bakoitza baxoerdiarekin laguntzea, besaulkiko pattarra, guztiak ari dira galtzen pixkanaka. Eustatek berretsiko nau, behingoagatik: 2000. eta 2012. urteen artean, alkoholaren kontsumoa %10 apaldu zen EAEn, bai gizonezkoen bai emakumezkoen artean. Euskal herritar batek errusiar batek baino bost aldiz alkohol gutxiago edaten du urtero, batez beste, edo irlandar baten erdia, Eusko Jaurlaritzaren eta Osasunaren Mundu Erakundearen estatistikak uztartuz jakin dudanez.

Zurrut epidemiarik ez badago, zaila da garbizalekeria olatua zerk eragin duen asmatzea. Politikariek herritarren osasuna obsesiotzat dutenik ez du ematen. Badaude etxe bloke bakoitzean Orfidal edo Lexatin gabe lo egiteko gai ez diren bizpahiru koitadu, baina legeak idazten dituztenei ez die deskantsurik eragozten horrek. Milaka lagun gaixotzen eta deprimitzen dituzten lan baldintza toxikoen aurka ez dabiltza tinkoegi, bistakoa da hori ere. Kontrakantxako gin-tonica gure ongizatearentzat mehatxu larria omen, eta industrialdeetako eta eraikitzeko irrikan dauden errauste plantako tximiniek bihotz formadun piruletak isurtzen dituzte, antza. Beotibarren lege lehorra ezarri duen Jaurlaritza berberak xanpainarekin ospatu nahi du transgenikoei alfonbra gorria ipiniko dion TTIPa onartzea. Lehentasun politikoak ezartzeko modu hau bitxiegia egiten zait, konspirazioaren teoria txukunen bat eraikitzeko ere.

Debekuez ari naizela, baditut Anoetako abonua marmarka ordaintzen duten lagunak, beraiei aspalditik alkoholik saldu ez eta palkokoak oraindik ere fin jartzen direlako. Agintarien paternalismoaren beste adibide bat da: guk badakigu paperak galdu gabe edaten, zuek ez bezala —esan beharrik ez dago Realaren emanaldi astun samarrak bultzatzeko zenbat laguntzen duen ttak pare hori hartu ahal izateak—. Halere, kasu honetan, palkokoek inbidia gutxi eragiten didate. Kirol emanaldi bat bertatik bertara ardotxo batekin ikusi ahal izateko ordaindu behar den bidesaria bi orduz zinegotzi baten alboan eserita egotea bada, nahiago Kas Naranjekin segi diabetes batek jo arte.

Leire Narbaiza

Tribu berba entzunda, berehala etorriko zaizue burura Anna Gabriel, CUPeko politikari katalana. Izan ere, bere adierazpen batzuk aldrebestu eta Espainiako sektore erreakzionarioek bazterrak nahastu dituzte.

Gurean ere, entzun dira hainbat iritzi Gabrielek esandakoaz. Egia esatera, espantu gutxi sortu dituzte adierazpenok. Adibidez, Aritz Galarragak Twitterren esan zuen bezala, haurrak tribuan hazi behar direla. Erotuko ez bagara, behintzat. Umeak hazteko argi dago pertsona-multzo handia behar dela, familia izan, lagunak izan, kontratatutako norbait izan. Daramagun bizimodu zoro honetan ez dago beste erremediorik, kontziliazioarena animalia mitologikoa baita. Beste norbaiti ere irakurri nion umeak ordu luzez lagatzen ditugula tribu handi baten barruan, eskolan, eta inork ez duela ezer esaten.

Tradizionalki hala izan da seme-alabak haztearena, familia oso handi baten barruan elkar zaintzen zuten beste senide batzuekin batera. Tribu ez ziren izango, beharbada; klana da, agian, hobeto definitzen duen berba. Baina hitz hori ijitoei baino ez zaie egokitzen. Adierazgarria, benetan.

Neuk ere uste dut haurrak era globalagoan hazi beharko liratekeela. Txikiei on egiten diela jendez inguratuta haztea. Maitasuna eta goxotasuna emango dien jendez inguratuta, jakina. Adin eta molde desberdinetakoak badira, hobeto. Askoz aberasgarriagoa izango da ume horien handitze prozesua. Konbentzituta nago, eta horren alde egiten dut ahal dudan guztietan. Hezkuntza sozialaren alde, bizikidetza helburu.

Iruzkinen zurrunbiloaren erdian, asko molestatu nau kazetari atzerakoi eta usain zaharmindua duten hauek nola erabili duten tribu hitza. Gizon zuri europar heterosexualen aitakeria hutsa izan da. Salakota jantzita Afrikara giza talde berriak deskubritzera zihoazen esploratzaileen gisara. Ondoren, gizaki horietako ale batzuk Europara ekarri eta jendaurrean erakutsi, animaliak legez zoologikoetan. Patxi Huarte Zaldieroa-ren Gizon Zuriaren modukoak dira modernitate, kosmopolitismoa eta aurrerabidearen paladinak. Berba baten, tribuetakoak ez direla pertsona adierazi nahi digute. Halakorik?! Klasismo purua, nagusikeria.

Ez dakit, ordea, zergatik jarraitzen dugun harritzen eta asaldatzen iritzi-emaile hauen adierazpenekin. Aurreko baten ere hilekoaren kopak zirela-eta, sekulako iskanbila sortu zen. Hor hitz tabuetako bat agertu zen: hilekoa. Andrazkoondako oso gauza naturala eta arrunta bada ere, arlo pribatuan baino ezin da aitatu. Baina udaletxe bateko pleno aretoan? Ene! Sakrilegioa! Diskrezioz eraman beharreko kontua da, barren! Menstruatu, baina ez dadila igarri!

Argi dago, halako periodisten ahotik emakume batzuen adierazpen eta jarrerak beti izaten direla eskandalurako bide. Kopetako ilea dela, elastikoak direla, itxura dela, etengabe daude kritika hutsalaren jo-puntuan. Dena den, gero eta konbentzituago nago sasi-kazetariek (hori baitira) andre hauen adierazpenen aurrean zalaparta nahita sortzen dutela, behe-laino trinkoa osotzeko asmotan, dena lanbrotu dakigun eta ostendu. Andrazko hauek ilargia seinalatzen duten bitartean, publikoak —ergela delakoan— astrapalari begira diezaion. Anekdota hutsean gera gaitzen. Emakume horien berbak gustura debekatuko lukete, baita euren tribuak ere.

Danel Agirre

Eskuineko borobiltxoko erretratua kendu eta hutsunean hankartearen irudi bat paratuko banu, ez luke egitera noanak bezainbesteko atentziorik emango: izan ere, datorren paragrafoan nire diru-sarrerak xehatzera noa, zintzo.

Behin alokairua eta autonomoen kuota ordainduta, laurehun eta zortziehun euro artean geratzen zaizkit beste gastu guztietarako hilero, urte-sasoiaren arabera. Neguan aurreztea tokatzen zait, lan aldetik askoz makalagoa izan ohi den uda partean txalupa hondora ez dadin. Hau idazten nabilela berrehun euro batzen ez dituzten bi kontu-korronte daude nire izenean, bata Kutxabanken eta bestea Alemaniako GLSn. Ez daukat ez autorik, ez higiezinik, ez akziorik, ez pentsio-planik. Gurasoak baino luzeago biziz gero haien etxebizitzaren zati bat jasoko dudala errepikatu izan dit aspaldi amak —gurasoak Franco bezalakoak dira, guztia lotua dutela erakustea asko gustatzen zaie, xanpain apur bat edan dutenean batez ere—. Azken hori gerta dadin ez dago inongo presarik, argitu dezadan. Baina oso garbi daukat: nire belaunaldian hainbeste bezala, familiaren salbamendu-jaka gabe kaka eginda biziko nintzateke.

Irakasle edo foru aldundiko bulegari soldata baduzu eta zurekin alderatuta estu samar nabilela iruditu bazaizu, lasai, ez dizut dirurik eskatuko eta. Azpeitikoei inbidia emateko moduan bizi naiz, erraz eta eroso. Ezohiko striptease hori okurritu zait sosak erlijio bakar izanda, txanponen monoteismoan bizita, norberaren ekonomiaz askoz modu naturalagoan hitz egin beharko genukeela uste dudalako. Sekula ez dut ulertu plazara diru eske irtendakoan BERRIAko langileek zergatik ez duten aho beteka esaten, adibidez, mila euro eskas egiten dituztela hilero. Bulegoren batean norbaitek ordu laurdenez gorbata estuago sentitzea lortuko lukete behingoagatik akaso. Diru-sarrerez hitz egitea ez da "gustu txarrekoa", batzuen eta besteen diru-sarreren artean tamainako leizeak daudenean.

Alkondaran itsatsitako pegatina batean gure ondasunak idatzita kalera irtengo bagina, mundu hau askoz ulerterrazagoa izango zen. Bilera eta negoziazioak askoz interesgarriagoak lirateke, esaterako. Seychelleetan offshore bat duen jeltzaleak ez luke pegatina hori eraman beharra onartuko, bistan denez. Edo ziria sartuko liguke, gaineratuko didazu. Eta ez zaizu arrazoirik falta, baina are goibelagoa da zapatuan hiru garagardo lasai hartzeko ez daukanak ere ez lukeela nahiko, auzo-lotsak jota. Zortziehun euro kostata egin, eta subkontzienteak alferra edo behar bezain argia ez dela esaten diolako. Zoriona arrakasta ekonomikoarekin parekatzen duen gizarte honek, eta haren profeta diren ekonomista, coach eta beste hainbat iruzurtik, bera bezalakoak susmagarritzat dituelako. Nik neuk galdetu izan diot neure buruari zerbait gaizki egiten ari naizen, pasa den urtetik hortz batean pitzadura bat edukita, fakturari beldurra diodalako dentistara ez naizelako oraindik joan.

Inor ez dela lan eginez aberastu dio obrako atsotitz zahar eta zuhurrak. Horregatik, kontu korrontean armiarma-sareak baino ez dauzkanak abantaila bat eduki behar luke: kontu korrontean armiarma-sareak baino ez dauzkala umiliazio gabe esan ahal izatea.