Euskal kanten inguruko inprobisazio saio bat da Piano bat bertsotan, musikarekin ere inprobisa baitaiteke, bertsolaritzan bezala. Hala, ikusleek era aktiboan parte hartu behar dute ikuskizunean: haiek dira gai-jartzaile bakarrak. Aretora sartu ahala, ...

Martin Garitano Gipuzkoako diputatu nagusiak Foru Aldundiaren 2015eko aurrekontu proiektua aurkeztu zuen joan den ostiralean. Nabarmendu zuenez, gobernuak helburu argi batekin landu ditu aurrekontuak: Gipuzkoaren eta gipuzkoarren beharrei erantzuteko ...

Mende laurden bat darama Rosa Luenak (Andoain, 1965), hutsik egin gabe, Behobia-Donostia lasterketan parte hartzen. Urtero lortu du hogei kilometroko ibilbidea osatzea, eta hala jarraitzea espero du urte luzez, lesioek arazorik ematen ez dioten bitart...

Parte Zaharra, Loiolari eta Martuteneri lotuta; Antigua, Añorgaren eta Zubietaren multzo berean; Gros, Ulia eta Ategorrietarekin batera... Donostia lau zatitan banatzea proposatu dute PSE-EE eta PP alderdiek. Zehazki, puzzlea osatzen duten hemezortzi auzo eta herriak 40.000 eta 60.000 biztanle arteko lau multzotan sailkatu nahi dituzte: ekialdeko barrutia —Altza, Intxaurrondo, Bidebieta eta Mirakruz auzoek osatutakoa—; erdialdeko eta hegoaldeko barrutia —Parte Zaharra, Erdialdea, Amara, Loiola eta Martutene—; mendebaldeko barrutia —Añorga, Antigua, Aiete, Ibaeta, Igeldo, Miramon, Zorroaga eta Zubieta—; eta ipar-ekialdeko barrutia —Ategorrieta, Ulia, Egia eta Gros—.

Egitasmoak lehen oztopoa gainditua du indarrean sartzeko: iragan urriaren 30ean, proposamena osoko bilkuran aurkeztu zuten oposizioko alderdiek, eta aurrera atera zen PSEren, PPren eta EAJren botoekin — jeltzaleen zuzenketa batzuk araudiaren azken zirriborroan sartu ostean egin .

Helegiteak aurkezteko epea zabalik da orain, baina, ezusterik ezean, agintaldia amaitu baino lehen aplikatuko da Donostiako Barrutien Araudi Organiko berria.

Eta zertarako behar ditu barrutiak 180.000 biztanle inguruko hiri ertain batek? Ernesto Gasco PSEren Donostiako Udaleko bozeramailearen ustez, "udal administrazioa deszentralizatzeko" eta "hiritarren partaidetza errazteko". Sozialisten irudiko, administrazioaren eta biztanleen arteko harremana gertukoagoa eta zuzenagoa izango da egitura berriari esker: "Orain arte, udalera hainbat tramite egiteko jotzen zuten auzo elkarteek lauzpabost zinegotzirekin hitz egin behar izaten zuten. Hemendik aurrera, barruti bakoitzak hizketakide bakarra izango du udalarekin afera guztietarako".

PSE, PP eta EAJren proposamenaren arabera, hamabost kidez osatutako udal batzorde bat arduratuko da barruti bakoitza administratzeaz. Alkateak izendatutako zinegotzi bat izango da batzordeko presidente, eta, horrez gainera, presidenteorde bat eta hamahiru batzordekide hautatu beharko dira —bost zinegotzi, barrutiko auzo elkarteko lau ordezkari, eta beste lau, auzoetako erakundeek izendatuak—. Hiriko aurrekontuen zati bat kontrolatuko du barruti bakoitzak (%5 inguru), auzoen beharrei erantzuteko.

Gascoren esanetan, erabaki garrantzitsuak "auzokideen esku" uztea ekarriko du horrek: "Autonomia handiagoa izango dute auzoek. Kultur etxeak, kiroldegiak, lorategi eta parkeak, mantentze lanak, garbiketa, zirkulazioa... Haientzako lehentasuna duten proiektuei dirua emateko aukera zabalduko zaie".

Udal gobernu taldearentzat, berriz, oposizioko hiru alderdiek adostutako proposamenak ez dio erantzuten administrazioa herritarrei gerturatzeko borondateari. "Horren adierazle argigarriena zera da, lege egitasmo hau herritarren eta auzo elkarteen bizkar garatu dela", salatu du EH Bildu koalizioak, ohar batean.

Egitasmoa udalbatzan bozkatu zen egunean bertan, araudia erretiratzeko eskatu zuen Parte hartze zinegotzi Axier Jakak, eztabaida prozesu bat abiatu ahal izateko: "Azkar batean egin da proposamen hau, bizilagunei bizkarra emanda, eta ez ditu auzoen berezitasunak errespetatzen". Jakaren arabera, udala eta herritarrak hurbildu beharrean, urrundu egingo ditu hiria barrutitan banatzeak: "Administrazio egitura berri bat sortuko dute, udalaren eta hiritarren artean".

PSEren bozeramailearentzat, ordea, ez du zentzurik auzoen izaera propioa aldarrikatzeak: "Gaur egun, auzo guztiak daude egitura administratibo berean elkartuta. Finean, denok gara donostiarrak".

Egitasmoaren atzean egon daitezkeen xede eta arrazoiei buruz ere luze eta zabal eztabaidatu dute alderdiek orain arte. EH Bilduko ordezkarien ustez, PSEk, PPk eta EAJk herritarren partaidetza "oztopatu" nahi izan dute. "Administrazioa herritarrei zabaldu eta partaidetza sustatzeko eraldaketa sakona gauzatzen ari da Donostian azken urteotan. Erreferente bilakatu da euskal hiriburuen artean. Bidea zangotrabatzea bilatzen dute oposizioko alderdiek, herri partaidetzaren eremuan atzerapausoak egin ditzagun", azaldu da koalizioak zabaldutako oharrean. Araudi berria "hauteskundeei begira" aurkeztea ere leporatzen die PSE, PP eta EAJri.

Salaketa horrekin bat egin dute Donostiako hogei auzo elkartek, egitasmoari eginiko kritikan. "Harrigarria iruditzen zaigu, proposamenak oinarri duen araudia 2003koa izanik, hauteskundeetarako hilabete gutxi falta direnean premiaz aurkeztea halako ekinbide bat", esan dute elkarteek, guztiek sinatu duten idazki batean.

Gascok ukatu egin du bere proposamenak kutsu elektoralista duela: "Hemezortzi hilabete daramatzagu gai honekin bueltaka, eta denbora horretan ezer gutxi aurreratu dugu. Horregatik erabaki genuen proposamena behingoz aurkeztea. Juan Karlos Izagirre jaunak asko kritikatu du egitasmoa, baina udal gobernu taldeak ez du zuzenketa bakar bat ere aurkeztu". Hemendik aurrera araudia irakurtzeko eta hari ekarpenak egiteko eskatu die auzo elkarteei. Auzoek, ordea, proiektua erretiratzeko eskatu dute, negoziatzen hasteko baldintza gisa.

Imanol Larzabal kantaria hil zeneko hamargarren urteurrena bete da aurten, eta, hura gogoratzeko, hainbat ekitaldi antolatu dituzte Imanol Oroituz elkarteak eta Donostia Kulturak. Gainera, aurtengo aldia izango da jardunaldi hauen azkena, eta horrek are bereziago bihurtzen ditu datozen egunetako ekitaldiak.

Berez, atzo hasi ziren jardunaldiak, Imanol Larzabali buruzko erakusketaren inaugurazioarekin. Bertan jaso dira Imanolen argazkiak, objektu pertsonalak eta haren bizitzarekin eta lanarekin zerikusia duten beste hainbat elementu. Hilaren 16ra arte egongo da zabalik, Lugaritz kultur etxean. Imanol, 10 urteko ausentzia dokumentala ere aurkeztu zuten atzo Lugaritz kultur etxean.

Biharko, berriz, 19:00etan, Imanol In Memoriam kontzertu berezia antolatu dute. Honako hauek dira parte hartuko duten kantari, musikari zein bertsolariak: Ainhara Ortega, Amaia Zubiria, Andoni Egaña, Arantza Irazusta, Karlos Jimenez, Mikel Andueza, Niko Etxart, Pascal Gaigne, Txema Garces eta Xabier Euzkitze. Aurkezle lanetan Arantxa Urretabizkaia arituko da. Amaitzeko, eta kontzertuaren ondoren, ohiko lagun arteko afaria egingo da Txirain elkartean. Imanol Oroituz elkartea arduratu da afariaren antolaketaz, eta bertaratu nahi duenak haiekin jarri beharko du harremanetan. Afarirako txartela eskuratzen duen orok kontzertuaz gozatzeko doako gonbidapena jasoko du.

'Imanol Oroituz'

Bihar, 19:00etan, Lugaritzen.

Umetan eskolara bidean usaintzen zuen txokolateak piztu zion pasioa Koldo Salinas txokolategileari (Irun, 1949). Aitaren gozotegian ibiltzen zen txiki-txikitatik, eta 1983an bonboiak eskuz bainatzen ikasi zuenetik, ez da gelditu ere egin, eta lantalde...

Oinkari dantza taldeak eta Hika antzerki taldeak elkarlanean ondutako ikuskizuna da Itsasoaren emazteak. Euskal dantza tradizionala oinarri hartuta, Euskal Herriko kostaldeko arrantzaleen emazteen bizipenak kontatzen ditu. Hirurogei dantzari, lau musi...

Ura da planetari edaten ematen dion elementu garrantzitsuena. Urak berdatzen ditu basoak, eta urez osatuta daude ozeanoak. Urak eratzen du, halaber, gizakion barruaren gehiengoa. Baina nahikoa al dakigu urari buruz? Iñaki Albisua informatikaria da ikasketaz (Urretxu, 1975), eta gizakiaren ongizate fisikoaren zein emozionalaren gaineko kezkak Onuraren sortzaile taldeko kide egin du. Onura Euskal Herrian ekoizten den lehenengo ur egituratua eta finkatua da. Camerosko mendilerroko San Millan iturburuan (Errioxa) jasotako ura da, hain zuzen, Onuraren jatorria eta oinarria.

Zein prozesu betetzen duzue ura egituratzeko?

Prozesu fisiko bat da. Ur molekulek taldeak osatzeko joera dute. Talde horien tamaina aldakorra da, bost molekulatik seiehun molekularaino. Aldakortasun horrek zuzenean eragiten die urak organismo bizidunetan —giza gorputza, bestelako bizidunak, landareak...— betetzen dituen funtzioei. Izan ere, molekula talde horiek asko luzatzen badira, urari zailago egingo zaio gure organismoetako zelulen mintza iragatea.

Ura egituratzeko, tresneria jakin bat erabiltzen dugu, hain zuzen: altzairu herdoilgaitza, 24 kilateko urre plaka eta kuartzo kristal ezberdinez eginiko tresneria. Horien bitartez, zurrunbilo destrogiroa edo erloju orratzen norabide bereko zurrunbiloa eragiten dugu. Zurrunbiloa baita naturak ur energia sortu eta ura purifikatzeko zein bizkortzeko erabiltzen duen tresna nagusia.

Onuraren beste ezaugarri bat da finkatutako ura dela. Baina nola finkatzen da ura?

Urak memoria dauka. Homeopatiak, esaterako, uraren ezaugarri horretan du oinarria. Uraren memoriari buruz luze idatzi dute nazioarteko zientifiko askok. Horietako bat da, adibidez, Masaru Emoto japoniarra. Emotok hainbat lan publikatu ditu non sustantzia ezberdinek urean duten eragina azaldu duen; areago, soinuek nahiz pentsamenduek urari eragiten diotela ondorioztatu du. Finkatzea, horrenbestez, Onuraren prozesuko atalik sotilena da.

Ura finkatzean, aurretik ekar ditzakeen memoria zaharrak garbitu eta frekuentzia puruak gehitzen dizkiogu. Zurrunbiloak, urreak, mineralek eta preseski sortutako soinuek ura kontsumitu arte eraginik gabe gordetzeko aukera ematen digu.

Zergatik da garrantzitsua ura egituratzea eta finkatzea ?

Gizakia neurri handi batean ura da. Neurri hori aldatu egiten da hainbat faktoreren arabera; esate baterako, adina.

Ura funtsezkoa da bizia egon dadin. Eta guretzat funtsezkoa da, ondorioz, uraren garrantziaren kontzientzia berriro hartzea. Gure ustez, uraren funtzioak gogoratu beharrean gaude.

Zerrendatuko al zenituzke uraren funtzio horietako batzuk?

Urak funtzio ugari betetzen ditu, eta nik hainbat nabarmenduko nituzke. Esate baterako, urak garraio funtzioak egiten ditu gure gorputzaren barruan. Hain zuzen, funtzio horri esker elikagaiak jaso eta hondakinak botatzen ditugu zeluletako mintzen bitartez; sakabanatu ere egiten dira odolaren, linfaren eta bizigarriaren bidez. Urak egiturazko funtzioa dauka, substantziak hidratatzen baititu molekula mailan; horri esker, substantzia horiek egonkortu eta egituratu egiten dira. Zelula mailan, bestalde, urak trinkotu egiten ditu zelulak, ehunak eta organoak. Horrez gain, urak barruko tenperatura erregulatzen digu; barruko likidoek oreka zaintzen dute, eta izerdiak hoztu egiten gaitu.

Urak nabarmentzeko moduko beste funtzio bat ere badauka; izan ere, artikulazioetako likido sinobialak hezurren arteko marruskadura gutxitzen du, eta garuneko likidoa gerta litezkeen kolpeak arintzeko dago hor, besteak beste.

Nolatan ekin zenioten Onuraren abenturari?

Bizitzan gertatu ohi den bezala, bide hau hainbat kausalitateri esker hartu genuen. Lantaldeko kide guztiok interesa dugu ongizate fisiko, emozional eta mentalarekin lotutako gaietan.

Interes hori abiapuntu hartuta, bat egin eta elkarrekin hartu dugu uraren bidea. Beste bide batzuk egon badaude, baina guk urarena aukeratu dugu.

Zergatik?

Behin uraren garrantziaz jabetuta, ez zegoen atzerabiderik. Egiten dugun horren inguruan sentitzen dugun pasioak egin du gainerakoa.

Ur honen ezaugarriak jakinda, Onura izenak oso egokia dirudi.

Euskarazko izena nahi genuen, eta, aldi berean, atzerrian proiekzioa izan dezakeena. Asmatu dugulakoan gaude, esanahiagatik —on ura— eta izena euskaraz izanagatik mundu zabalean ez delako arrotzegia egingo.

Ur egituratuak eta finkatuak egin al du jadanik biderik atzerrian?

Bai. Amerikako Estatu Batuetan, esaterako, saltzen da.

Nola banatzen duzue Onura?

Webgunearen bitartez ari gara: Onurawater.com. Poliki-poliki salmenta tokiak ugaritzen ari gara, Euskal Herrian zein kanpoan. Esate baterako, Galiziako sukaldari batek bere telebista saioan erabiltzen du, eta Bartzelonan [Katalunia] saltzen ari gara jada.

Ezaugarri horietako ura belar dendetan salduko da etorkizun hurbilean.

Elikadura osasuntsuari garrantzia ematen diotenak al dira, horrenbestez, Onuraren kontsumitzaile potentzialak?

Guk ahalik eta pertsona gehienengana iritsi nahi dugu, ura dastatu eta nork bere erara senti dezan. Ordea, errazago iritsiko gara elikadura osasuntsuaren eta ongizatearen gaineko kontzientzia dutenengana. Oraindik Onuraren bideari ekin baino ez diogu egin.

Azken urtebetean, oihartzun handia lortu du Imanol Epelderen Etxepare Rap proiektuak. Euskal literaturaren hainbat klasiko rap estilora moldatu ditu Epeldek, eta arrakasta handia erdietsi du sare sozialetan. Jendaurreko aurreneko emanaldiak Donostian ...

Zergatik aurkeztu da proposamena hauteskundeetarako hilabete gutxi falta direnean? Zergatik hartu dira Madril eta Bartzelonaren gisako hiri handiak eredu gisa? Zergatik banatu da hiria lau barrutitan, eta ez bitan, hirutan edo hamazazpitan? Zergatik eman barrutiei aurrekontuaren %5 eta ez %11, adibidez? Eta, batez ere: nork erabaki du hori guztia, bizilagunei galdetu gabe?".

Erantzunak bainoago, galderak topatu dituzte Donostiako auzo elkarteek, PSE-EE eta PP alderdiek aurkeztutako proposamena irakurtzean. Horrexegatik, proiektua behin-behinean atzera botatzea eta, horren ordez, "jendaurreko eztabaida serio eta lasaia antolatzea" eskatu zuten urriaren 11n. Handik hiru astera, proiektua aurkeztu, bozkatu eta onartu egin zuten oposizioko udal taldeek.

"Auzi honetan guztian, formak dira gutxien gustatu zaizkigunak", esan du Amarabai auzo elkarteko kide Sergio Beorlegik. Haren esanetan, "donostiarrei bizkarra emanda" egin da prozesu osoa: "Ez gaituzte aintzat hartu. Inork ez du auzo elkarteekin hitz egin, egitasmoa azaltzeko. Ez elkarteekin, ezta bizilagunekin ere. Egunkarietatik jaso behar izan dugu informazioa".

Egitasmoa lantzeko eta aurkezteko moduaz gainera, unearen egokitasuna ere zalantzan jarri du Beorlegik: "Odon Elorza alkate zen garaian, PPk antzeko proposamen bat egin zuen. Hor aukera izan zuen PSEk barrutien planteamendua ezartzeko, baina atzera bota zuten. Gaizki iruditu zitzaien".

Amarabaiko kideak onartu duenez, hiriko auzo elkarteen artean badira barrutiaren formatua begi onez ikusten dutenak ere —Altza, esate baterako—, baina "den-denek" argi daukate prozesua beste era batera bideratu beharko litzatekeela: "Erabakiak goitik behera hartu beharrean, modu horizontalean eztabaidatu behar dira gauzak".

Beorlegik gaineratu du auzoek tresna eraginkorrak behar dituztela administrazioarekin tratatzeko, baina ez du uste barrutien egitasmoak halako baliabideak emango dizkienik: "Amarabai elkartean aspaldi egin genuen hausnarketa hori. Elkarte nahiz hiritar soil gisa, erremintak behar ditugu udal politikan parte hartzeko. Gaur egun, adibidez, legeak debekatu egiten digu osoko bilkuretan eztabaidarako puntuak aurkeztea, alderdi politikoen udal taldeen bitartez ez bada. Bitartekari gehiago jarri beharrean, ezin al da parte hartze zuzena sustatzeko mekanismoren bat aktibatu?".

"Hilda jaio da proiektua"

PSEk, PPk eta EAJk babestutako egitasmoaren mamiari ere kritika gogorrak egin dizkiote auzo elkarteetako bozeramaileek. Beorlegiren ustez, hiriburu handietan aplikatzekoa zen proiektua imitatu besterik ez dute egin PSEk eta PPk: "Bilbo, Madril eta Bartzelonako kasuak aztertu ditugu, eta ikusi dugu horien kopia dela Donostiako barrutien egitasmoa, baina eredu horrek ez du hemen balio. Bartzelonako barruti bakoitza Donostia osoa baino handiagoa da". Auzo bakoitzak ezaugarri, populazio eta behar propioak ditu, gainera. "Erdialdea eta Parte Zaharra ez dira Martutene, baina barruti berean sartuko dituzte. Barruti bakoitzak, gainera, aurrekontu bat izango du proiektuak eta azpiegiturak finantzatzeko. Auzoen artean liskarrak eragin ditzake horrek".

Hala ere, egitasmoa baliogabeturik dagoela uste du Beorlegik, auzo elkarteek uko egin baitiote barrutietako batzordeetan parte hartzeari. "Diotenez, auzo elkarteetako kideak izango dira batzordeetan, baina elkarteok uko egin diogu jada aukera horri. Barrutiak hilda daude jaio aurretik ere".