Sailkatugabeak

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Dotoreziaz inongo dotoreziarik gabe

Pareko lubakikoari fatxa deitzen ibiltzen den hori izan ohi da, ia beti, herriko fatxarik potoloena. Behin batean zorrotz esan zidan anaiak, eta markatuta geratu zait, antifa mugimenduetan baino fa desatseginagorik ez duela sekula inon topatu. Beharbada horregatik, Diario Fatxo kontuari norbaitek gomendatutako begiratua bota nionean —ez dut Twitter jarraitzen—, ez nuen aparteko zirrararik sentitu. Arerio bakarra jomugan ipini eta 24 orduz akats bila radarra martxan mantentze hori errazkeria iruditu zitzaidan.

Logela ilun batean galtzontzilotan —horrela irudikatzen ditut nik Interneteko apatxeak— Diario Fatxo eguneratuz bizi den horren munizioa Gipuzkoako itzal handieneko botere faktikoaren miseriak dira. Lurraldeko imajinarioan txertatuta dago Diario Vasco-ko zuzendaritzatik mugitzen direla Donostiako Udaleko eta Foru Aldundiko hainbat txotxongiloren hariak. Zer esanik ez, Igaran erabakitzen dela Realeko entrenatzaileei gillotina noiz pasa behar zaien. Hainbestekoa da aitortzen zaion eragina, Diario Fatxo-ri kontua ordu batzuz eten ziotenean askok egitatetzat hartu zuten parodiatzen ari den egunkariak zentsuratu zuela bere sare sozialetako grano deserosoa. Twitterren beraren azalpenak —sinesgarri askoa, niri galdetuko balidate behintzat— bestelakorik badio ere.

Dozenaka mila gipuzkoarrek egunero debozio elizkoiaz irakurriz elikatu dute munstroa. Eta munstroak esnatu eta goizero han jarraitzen zuen, jarraituko ez zuen ba. Aitak Diario Vasco erosteari utziko ziola esan didan bakoitzean odolki bat jan izan banu, 2012ko David de Jorge mengel legoke nire alboan. Iñaki Badiolak esan zuen behin DV zakurraren kakak jasotzeko ere ez lukeela erabiliko. Realeko presidente ohi bitxiak hainbeste maite zuen esamoldea berreskuratuz, naif samarra izan beharra dago gosaltzerako goitik behera eskaneatzen ez zuela imajinatzeko.

Behin laugarren paragrafora iritsita, aitormena. Unibertsitatean nintzela urtebetez Diario Vasco-n aritu nintzen. Ohitura garestiak nituen orduan ere, gurasoen errapeak zukututa, eta beka beste batzuk baino luzeagoa zen eta hobeki ordaindua zegoen. Txapela kentzeko lankide mordoxka ezagutu nuen han. Txapela kentzeak antonimorik badu, txapela jarrita uzteko behargin eta nagusi bat baino gehiago ere bai. Enpresa, berriz, txapela kendu, kaskoa jantzi, motoa hartu eta Valentino Rossiren abiadan ihes egiteko modukoa iruditu zitzaidan. Ia enpresa guztiak bezalaxe.

Gremioko lankideei buruz idaztea ez omen da oso dotorea. Prentsa askatasuna defendatzeko ez bada: kasu horretan, inork ez du esan ohi testu horiek dotorezia falta dutenik. Idatzi gabeko legedia da. Egunkaria itxi zutenean, Diario Vasco-ren editorial aseptiko askoak ez ziren batere aproposak izan, nire gusturako. Baina ederra nago ni. Santiago Oleaga erail zutenean lankide ohi bakar bati ere telefonoz deitu ez izana ez luke inork egokitzat joko, preseski. Barka beza, beraz, Kazetarien Kolegioak nire orduko hutsegitea eta gaurko atrebentzia ez hain dotorea.

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Iraganeko orbanak bide orri

Gerra garaian, atxiloketa gune gogorrenetako bat Ondarretan zegoen. Euskal Herriko nahiz atzerriko ehunka herritarrek amesgaiztoa bizi izan zuten han. Askok ez zuten askatasuna berreskuratu: izurriteek edo goseak jota hil ziren batzuk; beste asko, fus...

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Abesbatzen hiriburua

Hamabi herrialde, hamalau abesbatza, lau kantu modalitate eta 30 bat musika saio. Tolosako Abesbatza Lehiaketa urteko kultur ekitaldi garrantzitsuenetako bat bihurtu da eskualdean eta Gipuzkoa osoan, eta, antolatzaileen arabera, zale guztiak asetzeko ...

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Antzerki eskolak plazara

Bigarren Antzerki Eskolen Eguna egingo dute igande goizean Azpeitiko plazan. Gaur bertan hasiko diren Azpeitiko XXXII. Euskal Antzerki Topaketen barruan antolatu du EHAZE Euskal Herriko Antzerkizaleen Elkarteak. Antzerki eskoletan egiten den lana ezag...

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Erromeria Aian, Kupelaren eskutik

Kupela taldeak dantzan jarriko ditu plazak datozen asteetan, Eutsi goiari disko berriaren aurkezpen birari ekin baitio. Bihar bertan, Aiako Aizterrazun izango da taldea, erromeria doinuekin giroa alaitzen, 18:30etik aurrera.

Eutsi goiari izeneko bosgarren lanean, betiko formulari eutsi diote Angel Larrañagak eta Xabier Alberdi Zabale-k, eurek bakarrik sortzen dakiten zapore "autentikoa" lortzeko. Aitor Furundaren eta Mikel F. Krutzagaren ekoizpenarekin eta laguntzarekin, "lan alai eta, era berean, sentikorra" biribildu dutela azpimarratu du kritikak, bertsoa eta soinua berezko senarekin uztartuz.

Kupela taldearen kontzertua

Eutsi goiari disko berriaren aurkezpenetan, bihar, 18:30etik 21:30era, Aizterrazun (Aia).

2014-10-312015-09-24Albisteak, Kirola, Sailkatugabeak

Mareak ezabatu du sexismoa

Kontxan jokatutako futbol partidak amaituta, taldekideek argazkiak atera zituzten elkarri helduta, talde profesionalek zelairatzean egiten duten gisan. Ez zen gutxiagorako, joan den igandean Donostiako hondartzan ikusitako irudia esanguratsua izan baitzen oso.

Orain arte bosgarren eta seigarren mailako neskek belar artifizialeko zelaietan jokatu behar izan dute futbolean. Izan ere, leku falta dela eta, azken urteetako antolatzaileen erabakia izan da hondartzan mutilek eta talde mistoek baino ez jokatzea. Orain dela bi urte guraso talde batek salatu zuen erabakia "errespetu irizpideen aurkakoa" zela eta arduradunek nesken futbola ikusgarritasun gutxiagoko lekuetara mugatzen zutela. Generoen berdintasuna bermatzeko asmoarekin, Iñigo Lamarca arartekoarengana jo zuten, kexa arduradunengana hel zedin. Bi urte igarota, igandean beren aurreneko partidak jokatu zituzten bosgarren mailako neskek Donostiako Kontxan.

"Aurpegian nabaritzen zitzaien pozez zoratzen zeudela", azaldu du Aitor Jimenezek, Santo Tomas Lizeoko nesken entrenatzaileak. Futbolean jokatu izan du Jimenezek berak, baina orain bazter batetik ikusten du jokoa, gaztetxoei aginduak emanez. "Ez zuten ulertzen beraiek zergatik jokatu behar zuten zelai artifizialean eta mutilek hondartzan. Neskek zein mutilek nahiago dute Kontxan jokatu. Hemendik hogei urtera gauza eder baten moduan oroituko dute".

1990eko hamarkadaren azken urteetan neskaz zein mutilez osatutako taldeek jokatu izan zituzten beren partidak Donostiako itsasertzean marraztutako zelaietan. Pare bat urtez baino ez zuten partekatu elkarrekin joko zelaia, neska talde oso gutxi osatu baitziren hurrengo urteetan. Geroztik, mutilentzako barruti pribatua izan da Kontxa, nahiz eta talde mistoetan neskek ere jokatzerik izan duten. Azken urteetan neskaz osatutako talde ugari eratu arren, belar artifizialeko zelai gainean ibili behar izan dute baloiari ostikoak ematen. Santo Tomas Lizeoko kirol koordinatzaile Xabier Ezeizaren esanetan, erabaki horretan eragina dute adin horretako mutil eta neskek eskolaz kanpoko kirolak lantzeko dituzten egutegiek ere. Bosgarren eta seigarren mailako ikasleek gutxienez bi kirol landu behar dituzte urtean, eta mutil gehienek hondartzako futbola hautatzen dute lehen kirol gisa. Horregatik, ikasturte osoan asteburu batean hondartza futbolean aritzen dira, marea behean dagoenean, eta hurrengo asteburuan, hautatutako bigarren kirola praktikatzen dute, marea goian dagoela aprobetxatuz.

Nesken egutegia, aldiz, naturalagoa da, ikasturte erdian astebururo kirol bat praktikatzen baitute, eta bigarren ikasturte erdian hautatutako beste kirola. Neskek lehen urte erdi horretan astebururo futbol partidak jokatu behar zituztenez, belar artifizialean egitea erabaki zuen federazioak, argudiatuz bi astetik behin Kontxako hondartzan jokatzen ziren partidetan ez zegoela talde guztientzako lekurik.

Marea behean dagoenean Kontxako hondartzan hamabost jokalekutarako tokia dago, eta, hiru txandatan banaturik, guztira berrogeita bost partida jokatzen dituzte. Orotara, 90 taldek parte hartzen dute. Aurten, esaterako, mutilez osatutako 91 taldek eta neskaz osatutako 26k eman dute izena.

Irizpide aldaketa

Mutilek eta neskek eskubide berak izan ditzaten, iraila iritsi aurretik hainbat bileratan parte hartu dute Donostia Kirola elkarteak, Gipuzkoako Foru Aldundiak, Gipuzkoako Futbol Federazioak, Realak eta Donostiako ikastetxeek. Bileren emaitza izan da lehen indarrean zegoen irizpidea aldatzea. Aurten, mailen arabera banatuko dute; lehen ikasturte erdian bosgarren mailakoek jokatuko dute futbolean, eta bigarren ikasturte erdian seigarren mailakoek.

"Egutegi berri bat behar zen, eta, azkenean, orain arte neskek erabili duten egutegia erabiltzea erabaki genuen. Hau da, ikasturtearen lehen erdian futbola praktikatzea, eta ikasturtearen bigarren erdian beste kirola", dio Ezeizak. Baina espazioaren arazoak hor zirauen. Hori ikusita, ikasturtea mailaren arabera banatzea erabaki dute. Hortaz, "marea behean dagoen asteburuetan Kontxan jokatuko dute, eta marea goian dagoenetan, berriz, belar artifizialeko zelaian". Orain dela bi asteburu hasi zuten liga txapelketa bai mutilek eta bai neskek; hain zuzen ere, Añorgako instalazioetan.

Hala ere, beste arazo bat sortu da: Gipuzkoako Futbol Federazioak, zeinak orain dela 71 urtetik hondartzako futbola antolatu duen, uko egin dio aurtengo saioak antolatzeari, haren esanetan formatu berriak txapelketaren egitura aldatu baitu. Hori ikusita, ikastetxeek antolaketa bere gain hartzea erabaki dutela azaldu du Ezeizak: "Gure lehentasuna gure ikasleek parte hartzeko aukera izatea da. Horregatik, hiru ikastetxeren artean antolatzen ari gara arbitrajeak —Santo Tomas Lizeoa, Axular Lizeoa eta Luberri—, kirol klubak ere bagarelako. Halere, gainontzeko ikastetxeek laguntzen dute, eta Donostia Kirolak da egutegiaren arduraduna"

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Hilkutxak ixteko garaia Donostian

Astebeteren ostean, banpiroei, zonbiei, psikopata odoltsuei, mamuei eta gainontzeko munstroei agur esateko garaia heldu zaie beldurrezko zinemaren zale donostiarrei, bihar bertan amaituko baita Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren XXV. Astea. Hala et...

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Urretxuk harrizko bihotza du

Urretxuko bihotzaren zati bat harrizkoa da. Ez da, dena dela, edonolako harria. Mineralak, fosilak eta harribitxiak nahasten baitira Urretxuko bihotzean. Bihotz horren egoitza Urrelur museoa da. 1987an museoaren ateak ireki zituztenetik, Euskal Herriko eta nazioarteko harrien gordailu bihurtu da, eta jadanik 1.000 mineral inguru katalogatuak ditu; fosilak eta harkaitzak ere badaude. Bisitariei museoaren ateak irekitzen dizkiete, bisita gidatuak egiten dituzte, eta, urtero, azaro hasieran, museoari lotuta Mineralogia eta Paleontologia Astea antolatzen du Urretxuko Udalak.

Aurreko astelehenean abiatu zen Mineralogia eta Paleontologia Astea. Urrelur mineral eta fosilen museoa astearen arima da. Harriek kontatzeko duten guztia entzun daiteke Urretxuko museoan. Harrien edertasun soilaz harago, lurra osatzen duen materiaz, elementu kimikoez eta munduaren bilakaeraz ere hitz egiten dute mineralek eta fosilek. Hain zuzen, hori da museoak bisitariei eskaini nahi diena: harriei begiratzeko eta entzuteko beste modu bat.

Baina Urrelur museoa ez dago Urretxun zoriak hala erabakita, Urretxu harrietara lotzeko arrazoiak abizen jakin bat dauka: Aguado sendiarena. Nicasio Aguado zenaren bildumak egiteko zaletasuna da, hain justu, Urrelur museoaren abiapuntua. Javier Aguado semearen hitzetan, "aitak denetariko bildumak egiten zituen. Mineralak gogoko zituen, eta Gabiriako fundizioa saldu zuenean, euskal hiriburuetako merkatu txikietara joaten hasi zen". Aguado aita harriekin iritsi zen Urretxura, eta bilduma oparoa osatu zuen poliki-poliki. Aguado semearen hitzetan, "aitarena benetako bilduma egile baten istorioa da". Urrelur museoa Aguado familiak Urretxuko herriari egindako doako lagapenaren emaitza da.

Egun, museoko mineralak konposizioaren arabera katalogatuta eta hamaika taldetan banatuta daude. 1.000 pieza gordetzen ditu museoak. Fosilen atalari dagokionez, bost kontinenteetatik jasotakoak eta kronologikoki ordenatuak daude. Horrez gain, Urrelur museoko erakusketak harkaitzei eskainitako leku berezia dauka.

Museoak urte osoan jasotzen ditu bisitak. Bisitari gehienak ikasleak diren arren, ez dira museoak hartzen dituen bisitari bakarrak; Urrelurrera elkarteek antolatzen dituzten ibilaldietako talde asko ere joaten dira.

Bisita gidatuak

Artelatza Ingurumen Zerbitzuak enpresako Aitziber Sarasolak gidatzen ditu bisitariak, Arantxa Oria kidearekin batera. "Gure lana mineralogia plazaratzea da. Nahiko mundu ezezaguna da. Bisitariei testuliburuetan agertzen ez diren gauza bitxiak kontatzen saiatzen gara", dio Sarasolak. Bisita gidatuak bisitarien eskakizunetara moldatzen dituzte: "Batzuek mineralei buruzko azalpena baino ez dute nahi. Beste batzuek fosilena".

Urrelur museoko gidariek mineralek egunerokoan txertatuta daudela erakusten diete bisitariei. Museoko beira-arasan ezezagun gisan agertzen den grafitoa arkatzaren mina dela azaltzen diete, eta grafitoa diamantearen ahaidea dela esaten diete, karbonoa egonkor egiten denean ohikoena baita diamante edo grafito obilakatzea. Gatza, egunerok otorduak prestatzeko horrenbeste erabili ohi den elementua, minerala dela gogoratzen diete Urrelur museoko bisitariei.

Mineralogia eta Paleontologia Asteak 27. ekitaldia du aurten. Joan den astelehenean eman zioten hasiera, Meatzaritza eta meatzariak erakusketa zabalduta. Iñaki Irisarrik prestaturiko erakusketa Urretxuko udaletxearen sarreran egongo da zabalik igandera arte. Olio lanparak, jantziak, lan tresnak, dokumentuak... Objektu ugari ikus daitezke han, tartean, garai bateko argazkiak ere bai, zeintzuek lur sakoneko ofizioaren gogorra agerian uzten duten. Bisita gidatuak egin daitezke, doan.

Ez da, baina, Urretxun egunotan ikus daitekeen erakusketa bakarra. Javier Aguadok Euskal Herriko Mineralak bilduma ikusgai ipini du Juan de Lizarazu aretoan. Aguadok dokumentazio lan zorrotza egin du luzaroan, eta, gutxienez, 5.000 irudi bildu ditu jada. Mineralak argazki bidez dokumentatuta daude, eta argazki horien lagin bat ikusgai dago Urretxuko erakusketa aretoan.

Mineralogia eta Paleontologia Astearen ekitaldirik garrantzitsuena izaten da Mineral, Fosil eta Harribitxien Azoka. Gaur goizean ireki dute. Ederrena pilotalekua salerosketa gune bihurtu dute Euskal Herriko eta nazioarteko bildumagile eta salerosleek. Miren Castillo Urretxuko kultur teknikariaren hitzetan, "frontoian kabitzen den bezainbeste salerosle dago, eta jasotzen ditugun eskari guztiei ezin diegu bidea eman". Salerosleak hamaika tokitatik iristen dira Urretxura. Feriaren muina da saltzen eta erosten diren harrien %80 naturak eman dituen bezala saldu eta erosi behar direla. Beste %20 bitxiak edo bestelako objektuak izan daitezke, betiere, mineral, fosil edo harribitxiekin egindakoak.

Asteburuak hartuko dituen beste ekintzak umeentzat dira. Urrelur mineralogia eta paleontologia parkea ireki dute gaur goizean, Gernikako Arbola plazan. Parkeak harrien unibertsora hurbildu nahi ditu umeak, baita haiekin lotutako jardueretara ere. Aurten, meatzaritza parkea Iparragirre plazan jarri dute, haurrei meategien erraietan murgiltzeko aukera emateko.

Eta, behin astea amaituta, museoak bere bidea egiten jarraituko du Urretxuko bihotzean.

2014-10-312014-10-31Sailkatugabeak

Kolonbiako gatazka armatua ikusgai

Kolonbiarrek pairatzen duten gatazka armatua azaleratzea eta herrialdearen egoera salatzea da Kabigorri elkarteak antolatutako erakusketaren helburu nagusia. Horretarako, pertsona eta komunitate desplazatuen auzia oinarri gisa hartuta, bederatzi atale...