"Polita litzateke egun batean esnatzea, eta norberaren bizitza norberaren esku dagoela ikustea". Joaquin Salvador Lavado Quino marrazkilariak Mafaldaren ahotan jarri zituen hitzok orain dela mende erdi. Quinok 1973. urtean utzi zion Mafaldaren zintak ...

Aurreneko aldia da emakumezkoen Kontxako Banderan lau ontzi gipuzkoar lehiatuko direla garaipenaren bila. San Juanek, Hibaikak, Zumaiak eta Oriok merezimendu osoz bereganatu zuten txanda esklusiboan aritzeko baimena, Kontxako sailkapen estropadan lau trainerurik azkarrenak izan baitziren. Ez zen zori kontua izan, lortutako balentria horren atzean urteetan egindako lan gogorra eta neketsua dagoelako.

Leire Alcala Hibaikako arraunlariaren ustez, "lana, sakrifizioa eta dedikazioa" dira Gipuzkoako ontzien arraskastaren giltza, eta, hain zuzen ere, igandeko Kontxako estropadan lau traineru gipuzkoar lehian egotearen arrazoia. "Sekulako lana egiten ari da Gipuzkoan emakumezkoen arraunean. Lehia estua dago, eta horrek maila hobetzen du. Aurtengo denborak, iazkoekin konparatuz gero, hobeak dira. Horrek zerbait esan nahi du". Emakumezkoen Kontxako Bandera 2008an sortu zenetik, galiziarrak jaun eta jabe izan dira, guztira bost bandera irabazita. Aurten, hala ere, aurrenekoz ez dute sailkatzerik lortu. "Arraunlari berdin-berdinak dira. Baina ez dute beti eurek irabaziko, ezta? Guk ere bi esku ditugu, eta gogo handia. Sendo entrenatu gara, eta aurten beraiek baino hobeto egin dugu arraun. Horregatik gaude Gipuzkoako lau ontzi Kontxan".

Alcalarentzat gauza ederra da lurraldeko lau traineru txanda nagusian ikustea, eta gaineratu du egun dagoen maila onari esker etorkizun oparoa duela Gipuzkoako arraunak. "Lan handia egiten da hemen. Horren lurralde txikian hainbeste talde on ikusteak zerbait esan nahi du. Ikusten da etorkizuna dagoela".

Miren Salvadorrek, berriz, bigarren urtea du traineruan. Tolosan bateletan, eta iaz Zarautzen traineruan, aurtengoa du aurreneko urtea Zumaian. 19 urte ditu, eta bera baino nagusiagoak direnek emakumezkoen arraunean eman diren aurrerapausoak ezagutu dituztela dio: "Arraunean urte asko daramanak sumatu du aldaketa. Orain urte batzuk ezingo zukeen imajinatu gaur egun ze giro egoten den Kontxako estropadan. Lan asko egin da, baina oraindik ere pausoak eman behar dira".

Oriok aurreneko agerraldia du arraunaren Olinpiar Jokoetan. Izen horrekin bataiatu dute askok eta askok Kontxako Bandera. Duela astebete Kaiarribako arrapalan bizi izandako giroak txundituta utzi zuen Ohiane Iraola Orioko arraunlaria. "Gauza berezia da. Arranpatik jaitsi, animo artean, gero berriz igo, jende guztia zuri txaloka…. Ez daukat hitzik bizi izandakoa deskribatzeko!".

Sei urte daramatza arraunean Iraolak, hiru traineruan, eta aitortzen du "gogorra" dela negua arraunlariarentzat, batik bat, uda noiz iritsiko zain egoten delako. "Ia urte osoa igarotzen dugu udako denboraldia prestatzen. Uda iristen ari dela ikusten duzunean, gogo handiagoarekin entrenatzen zara". Iraolarentzat garrantzitsua da oso lau traineru gipuzkoar aritzea Kontxako Banderan: "Izugarria da. Gainera, horrela, kanpoko jendeak ikusi egiten du zer-nolako lana egiten den hemen. Oso kirol polita da. Giro ezin hobea dago, eta nik edonori gomendatuko nioke arraunketa probatzea".

Lehia oso estua

Igandean erabakiko den banderari dagokionez, San Juanek oso alde estuarekin ekingo dio igandeko lehiari; aurreko igandean Donostiako badian jokatutako estropadan, 1,32 segundo atera zizkion Hibaikari, ia bost Zumaiari, eta hamabost Oriori, laugarren iritsi zenari.

Abantaila "eskasa" iruditzen zaio Sarai Lizaso San Juaneko arraunlariari, baina helburua abantaila horri eustea izango dela dio: "Lehertzera aterako gara, eta ahal den guztiarekin saiatuko gara diferentziari eusten". Bost bandera eta Euskotren liga irabazita, denboraldi bikaina osatu du Pasaiako Batelerak ontziak, baina, Lizasoren iritziz, horrek ez du esan nahi gaurko estropadan faborito direnik: "Hiru ontzi gaude bost segundotan; beraz, ez dago faboritorik.Gu presiorik gabe aterako gara. Ikusi genuen bai Zarautzen eta bai sailkapen estropadan ere presiopean ez genuela gustura egin arraunean".

Irabazteko presio horretatik aldentzearren, gustura dago Leire Alcala duela astebete lortutako bigarren postuarekin. "Atzetik gaude. Segundo eta erdira, baina atzetik. Positiboa da, presioa beraiena delako. Gu presiorik gabe aterako gara, eta, irabaziz gero, mundiala izango da". Alcalak zazpi urte daramatza arraunean. Errenteriarra da, eta barru-barrutik bizi izan du Hibaika proiektuaren bilakaera, nahiz eta hasierak ez ziren "errazak" izan. Duela hiru urte, Zumaian egin behar izan zuen arraun, herrian ez zutelako ez trainerurik ezta jende nahikorik ere uretara ateratzeko. "Urtez urte hobetzen joan gara. Asko entrenatu gara, eta orain zure herriko taldearekin Kontxan aritzea izugarri polita da".

Igandera begira, baikor da Salvador. Itsasoak apur bat altxatzen badu, bost segundo ez dira ezer. "Psikologikoki indartsu gaude. Aurrekoan ez genuen arraunean asmatu, eta ea oraingoan segundo horiek jateko gai garen".

Etzi jokatuko den estropadari begira, aurreko igandeko planteamendu berarekin ureratuko direla dio Iraolak. "Berdin-berdin aterako gara. Denboraldi osoan ezin izan gara beraien parean ibili, eta gustura gaude egindakoarekin. Ea beraien erritmoari eusteko gai garen".

Sailkapen estropadan onenekin batera ibili ziren oriotarrak, baina Kontxako lehen jardunaldian hasieratik gelditu ziren atzean. Estropadaren hasiera atzeratzea erabaki zuten epaileek, estropada eremuan zebiltzan ontziek handik alde egin arte, eta Iraolak uste du atzeraldi hori beraien kalterako izan zela: "Denbora asko eman genuen geldirik, eta egia da oso hotz ekin geniola estropadari. Espero dugu datorren igandean hobeto ekitea lehiari".

Gauzak hobetzeko, edota dauden horretan mantentzeko, lau traineruek bigarren aukera izango dute igandeko estropada erabakigarrian. Gauza bat segurua da, behintzat: Donostiako Bandera ez dela Gipuzkoako uretatik urrunduko.

Opor sasoian gaude. Askori amaituak bazaizkigu ere, beste batzuk oraindik badabiltza bazterretan deskantsu egunez gozatzen. Baina atsedenik hartzen dugu ala benetan zoratu egiten gara?Gustuko dut bidaiatzea, gauza berriak ikustea eta ezagututako tokia...

Etxeko txikienek aukera paregabea izango dute gaur ipuinez eta kantuz osatutako ikuskizun batekin gozatzeko, Bertsolharitza izeneko egitasmoa antzeztuko baita Bergaran, 18:30ean.Kontakizuna eta kantakizuna uztartzen dituen ipuin kontaketa da. Haritz b...

Aise mugitzen da 4x4 autoa Bizkotxeko meatze eremuko bidexka eta tunel zaharren artean. Sigi-saga dabil, Leitzaran ibaiaren ibilbideari jarraiki, Gipuzkoa eta Nafarroa arteko muga josten. Autoaren ate bakoitzean, Burdina Taldea, letra larriz idatzita....

Ez da ohikoa pop edo tango doinuak eliza batean entzutea, baina Maite Arroitajauregi Mursego-ren ibilbidean, gauza gutxi defini daitezke ohiko hitzarekin. Pop musika egiten duela esaten da, baina, egiazki, hamaika estilo eta azpigenero uztartzen ditu ...

Jaizkibel konpainiaren desfilean parte hartu zutenakInoizko alarderik jendetsuena egin zuen astelehenean Jaizkibel konpainia parekideak. 400 kidek osatu zuten desfilea, iaz baino 50ek gehiagok. Aitor Kerejeta alkateak (EAJ) ez zuen agurtu konpainia. B...

Slackline kirola pixkana-pixkana zabaltzen ari da Euskal Herrian. Soka edo zinta lasai baten gainean ibiliz egiten da slacklinea, eta asteburu honetan ikusgai izango da Tolosan, lehen aldiz Waterline Festival Tolosa jaialdia antolatu baitute. Iñigo Manso antolatzaileak azaldu duenez, jaialdiaren helburua herrira ahalik eta jende gehiena erakartzea da. Oria ibaiaren gainean zazpi soka jarriko dituzte: "Tolosak leku aproposa du herriaren erdian. Berezia izango da".

Mansok begiz joa zuen Zerkausiaren eta Nafarroako Zubiaren artean sortzen den gunea. "Ibaia ikusi, eta pentsatzen nuen erronka moduan ea posible izango zen zeharkatzea". Slacklinearen munduan apurka sartu zen Manso. Egun, Flow Balance elkarteko kidea da, eta haren bitartez antolatu du topaketa. Leku "berezia" dela nabarmendu du antolatzaileak: "Oria ibaiaren eta Zerkausiaren ingurua gero eta indar handiagoa hartzen ari da. Ibaiari bizi hori ematea polita da".

Berrogei parte hartzaile

Waterline Festivalen berrogei kirolari inguru elkartzea espero du Mansok: "Toki askotatik etorriko dira: herritik bertatik lauzpabost, Donostiatik, Bilbotik, Ipar Euskal Herritik, Madrildik, Cuencatik (Espainia), Bartzelonatik, Valentziatik (Herrialde Katalanak)... Baita Italia, Alemania eta Argentinatik ere". Mansok berak ere parte hartzeko asmoa du: "Herrikoak izanik, uretan sartu beharra daukagu".

Parte hartzaileek, jaialdia hasi ondoren, sokak probatuko dituzte. "Sokek zer tentsio duten ikusi behar du bakoitzak. Tentsioaren arabera, batzuentzat errazago eta beste batzuentzat zailagoa izaten da. Soka gainean ibiltzeko, saiatu behar duzu lasai egoten, zure gorputza kontrolatzen eta kontzentratuta egoten. Gero, bakoitzak, mailaren arabera, trukoak egiteko gaitasun handiagoa izango du".

Jaialdirako, saio libreez gain, hainbat joko antolatu dituzte. Spaceline deitutakoan, erdian elkartzen diren hiru sokatan jarriko dira parte hartzaileak, eta erdiko puntura lehenengo iristen denak irabaziko du. Soka luzeena zeinek lehenago igaro izango da beste jokoetako bat. Borrokak izeneko jarduerak ere egingo dira, hau da, soka baten gainean bi pertsona jartzea eta trukoak egitea, edo batak bestea uretara botatzea. Tricklinea ere egingo da, erakusteko jendeak zer-nolako abileziak dituen soka gainean. "Azken finean, jokoak ikusgarritasuna emateko antolatu dira, parte hartzaileek gozatzeko, eta ikusleek ere bai". Waterline Festival ez dela txapelketa nabarmendu du Mansok: "Parte hartzaileak ondo pasatzera datoz, eta ikusleek ere ondo pasatzea nahi dugu".

Probatzeko aukera

Slacklinean arituak direnak soilik ibiliko dira Oria ibaiaren gainean jarriko diren soketan, baina saiatzeko aukera izango dute kirol horretan lehen pausoak eman nahi dituztenek ere. Zerkausiko terrazan atonduko dute leku bat jendeak oreka probatzeko, eta larunbat arratsaldean eta igande goizean slacklinea egiteko aukera izango da Zerkausian. "Soka txikiak jarriko ditugu, distantzia motzekoak, jendeak ikasteko eta gurekin praktikatzeko", azaldu du Mansok. "Jendeak kirol hau zer den probatzea nahi dugu; hori da jaialdi honetako helburuetako bat".

Kirola lurrean hasten dela azaldu du Mansok: "Ur gainean zerbait polita egitera goaz, baina, elkartekook erakustera joaten garenean, lurretik gertu izaten da; bi arbolaren artean jartzen dugu soka, eta soka bera ondo nola lotzen den ere erakusten dugu, ez izateko inongo arazorik".

Manso asko betetzen du sokaren gainean ibiltzeak. "Lasaitasun handia sentitzen da soka gainean zaudenean eta nabaritzen duzunean zure gorputzarekin eta buruarekin oreka mantentzen duzula soka estu baten gainean. Sentsazio hori ez dut lortzen beste kiroletan". Soka gainean lortutako oreka eta lasaitasun horrek egunero laguntzen dio Mansori: "Ikusten duzu zure gorputzak asimilatu egiten duela ikasten ari zaren hori guztia". Sentipen hori pixkana etortzen da, soka gaineko eskarmentua handitu ahala. Hori dela eta, jaialdiaren antolatzaileak Tolosara gonbidatu ditu slacklinea gehiago ezagutu nahi duten herritarrak, Oriako ikuskizunaz gozatzera.

Gipuzkoako Foru Aldundiak plangintza berri bat jarri du abian, Gipuzkoako mendietako larreen eta han ibiltzen den ganaduaren joan-etorria modu ordenatuan antolatu ahal izateko. Plangintza berri horrekin, ganaduaren eta larreen gestio integrala egingo duen sistema jarri nahi du abian aldundiak, eta, bide batez, ganaduzaleak, albaitariak, teknikariak, eta larreen jabeak diren udalak eta mankomunitateak tresna horren erabileran inplikatu.

Etzi Legazpin egingo den Gipuzkoako Artzain Egunaren aurkezpena baliatu du aldundiak plangintzaren berri emateko. Koldo Lizarralde Nekazaritzako eta Landa Garapeneko zuzendari nagusiak azaldu duenez, orain arte, artzain batek larreetara igo nahi zuenean, udalari jakinarazi besterik ez zuen egin behar: "Ez zuen ez epe ez kopuru jakinik ematen, eta, beraz, ez zegoen migrazio horren jarraipen sistematikorik".

Plangintza bete eta sistema abian jartzen denean, eragile guztiek jakingo dute zehazki eta une oro zein den larre bakoitzaren egoera: "Zenbat animalia dauden eta zer motatakoak diren, zenbat denbora daramaten larreetan eta zenbaterako dauden, nor den abelburu horien jabea, edo ganaduaren osasun egoera zein den".

Programa horrekin, beraz, larreen okupazioa, han dauden espezie eta arrazak, haien egoera sanitarioa eta abar denen eskura eta une oro gaurkotuta eskainiko du aldundiak. Gipuzkoa da tresna berri hori ezarriko duen lehen lurraldea.

Urtea amaitzerako, bukatua

Aldundiak martxan jarri duen plangintzan larreak identifikatu, deskribatu, eta bakoitzaren ñabardurak eta erabilerak zehaztu dituzte lehen urratsean. Ondoren, datu horiek guztiak, kode baten bidez, programa baten barruan kokatu dituzte.

Larre bakoitza ganadu ustialekuen erroldan sartuko dute gero, eta aldundiak aurreikusi du urte amaierarako bukatuta egongo dela zentsu berria, "legeak eskatzen dituen kodeekin".

Gipuzkoan 29 larre gune daudde, eta gehienak udalen jabetzakoak dira; gainontzekoak, mankomunitateenak. Behin zentsua osatuta, eta larre bakoitzak identifikazio gakoa duenean —beste edozein ustialekuk bezala, aldunditik zehaztu dutenez—, ganadua bertaratzen duten jabeek "gidak" egin beharko dituzte. Dokumentu horietan adierazi beharko dute abereak nondik nora eramaten dituzten, noiz, zenbat denborarako, zein osasun egoera duten... Etorkizunean albaitari bat izendatuko dute larre edo lurraldeko gune bakoitzeko.

Kontrol administratiboa

Aldundiak jakinarazi duenez, plangintza horrekin diru laguntzen kontrol administratiboa ere egingo dute, "iruzurrik izan ez dadin". Izan ere, aurrerantzean larreetara ganadua eramateagatik dauden diru laguntzak "errealitate eta datu zehatz eta konfirmatuetan oinarrituko dira, eta ez, orain arte bezala, eskaera egin duenak esan duenean".

Merkataritza eta ostalaritzako langileentzako euskarazko ikastaroak jarriko ditu abian, aurten ere, Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak. Helburua bezeroei zerbitzua euskaraz eskaintzeko gaitasuna lortzea da. Oinarrizko bi ikastaro praktiko eskainiko...