Kukai dantza konpainiak eta Cesc Gelabert koreografo katalanak lehen aldiz bat egin dute euskal dantza tradizionalari begirada berri bat emateko. Elkarlan horren emaitza izan da Gelajauziak, maiatzaz geroztik Euskal Herriko 24 herritako plazetan aurkezten ari diren dantza ikuskizuna. Arrasateko plaza izango da horietako bat, igandean egingo baitute, 22:00etatik aurrera.

Kalea du abiapuntua emanaldiak, eta plazaren bueltan egiten dute saioa dantzariek. Kukaiko zuzendari Jon Mayaren hitzetan, tradizioaren inguruko hausnarketa da Gelajauziak: "Egitasmo horren atzean, euskal dantza tradizionalaren eta, oro har, euskal kultura tradizionalaren inguruko hausnarketa garrantzitsua dago". Galabert bera ere pozik dago emaitzarekin: "Betidanik gustatu izan zait dantza folklorikoa. Koreografiak errezetekin alderatzen ditut nik, eta errezeta herrikoi bat gaindiezina da; sortzaile bat ezin da sekula iritsi maila horretara. Uste dut euskal dantzak oso aberatsak direla, Europako aberatsenetarikoak, eta sormenerako aukera asko eskaintzen zizkidala ohartu nintzen".

Gelajauziak ikuskizuna sortzen, hona etorriz baino gehiago ikasi du Galabertek Euskal Herriaz: "Euskal dantza tradizionalen inguruan lan egin nahi nuen, baina neure koreografo ikuspuntua baliatuta. Uste dut Gelajauziak katebegi bat gehiago dela, tradizioaren eta gaurkotasunaren zein tokiko eta kanpoko kulturen arteko elkarrekintzaren katean".

Basterretxearen eskultura

Xabin Bikandi eta Xabier Erkizia arduratu dira musika konposatzeaz, eta Iraia Oiartzabal diseinatzaileak egin ditu dantzarien arropak. Bikandiren arabera, ikuskizunaren musika "ez da neurrira egindako traje bat", guztien artean ekarpenak eginez osatutakoa baizik. Kukaiko sei dantzari —Jon eta Alain Maya, Eneko Gil, Ibon Huarte, Urko Mitxelena eta Nerea Vesga— Galaber txalapartaren erritmora mugitzen dira zendu berria den Nestor Basterretxearen Akelarre eskulturaren inguruan.

Eskultura da ikuskizunaren ardatz fisikoa, eta presente egongo da emanaldietan. Mayaren arabera, eskultura primeran osatzen da ikuskizunarekin: "Gure sormen lanei erreparatuta, elementu berria da eskultura, eta ohartu ginen dantzarekin ondo uztartzen zela. Hala ere, egia da zenbait pieza eskulturaren arabera egokitu behar izan ditugula. Bi elementuek, dantzak eta eskulturak, bidean elkarrekin topo egitearen modukoa izan da".

Kalea, artea, eta dantza tradizionalaren eta gaur egungoaren arteko konbinazioa batzen ditu ikuskizunak. Indar handiko emanaldi dinamikoa da, musika, artea, dantza, sormena eta publikoarenganako gertutasuna batuta sortu dena. Gipuzkoako hainbat herritan aurkeztua dute Gelajauziak: Hondarribian, Zizurkilen, Idiazabalen, Seguran, Elgetan, Lasarten, Aian, Errenterian, Getarian, Oiartzunen eta Zumaian, hurrenez hurren. Igande gauean, berriz, Arrasaten aurkeztuko dute.

Azken hilabeteetan, Urnietan gaztetxearen aldeko mugimendua gorpuztu da. Ekain hasieran, gazte talde batek gutun publiko bat argitaratu zuen, espazio propio baten premia azaltzeko: "Argia da azken urteotan sortu dela herri mugimendua, eta herriak herr...

Eibarko Berreibar proiektuaren eta Amarabai Amarako Auzo Elkartearen inguruan ere eztabaidatuko dute Auzolab laborategietan. Donostia 2016ko arduradunek maiatzean aurkeztu zuten Auzolab deritzon proiektua. Laborategi horietan, hainbat profiletako herritarrak taldeetan biltzen dituzte, eta metodologia berritzaile baten bidez egitasmoen gainean eztabaidatzen dute. Ekainean lau lantalde sortu zituzten; Donostia 2016arentzat zigilu bat sortzearen inguruan hausnartu dute bik; beste biek, berriz, egitasmoaren egoitza —suhiltzaileen egoitza— kudeatzeko ereduari buruz egin dute gogoeta.

Beste bi lantaldeak sortzea deialdi publiko bidez aukeratu dute. Epaimahaia osatu dute Donostia 2016ko hainbat kidek eta Auzolab-en metodologia jarraitu duen Conexiones Improbables taldeko ordezkariek. Hainbat arrazoi aipatu dituzte Berreibar eta Amarabai aukeratzeko: "Proiektuaren interes soziala, proposamena aurkeztu duen taldearen kohesioa eta emaitzak garatzeko duten gaitasuna".

Bereibar proiektuan hainbat taldek eta administraziok komunitate bat sortu dute, erabili gabeko industriguneak birmoldatu eta hiriko gune degradatuak birsortzeko. Amarabai elkarteak, berriz, Amara auzoko kultur eta gizarte gaiak dinamizatzen ditu.

Lantaldeek, gomendioak

Ekainean martxan jarritako lau lantaldeetan ateratako ondorioak ere aurkeztu dituzte aste honetan. Lau taldeetan kulturako arlo ezberdinetako lau lagun aritu dira dinamizatzaile gisa. Conexiones Improbableseko Roberto Gomez de la Iglesiaren arabera, aurkeztutako erronken inguruko "harimutur" asko landu dituzte bertan. Orain, Donostia 2016ak egin beharko du lan Conexiones Improbablesek emandako gomendioen gainean.

Gure helburua ez da garenaren, daukagunaren edo izango denaren kultura erakustea, erakusleiho handi batean bageunde bezala. Aitzitik, kulturan oinarritu nahi dugu, aldatzeko". Donostia 2016 egitasmoaren web gunean jartzen du hori. Donostia kultur hiri...

XXXIX. Sagardo Eguna egingo dute bihar, Astigarragan. Han, herriko eta inguruko hogei bat sagardogilek beren sagardoa eskainiko diete bisitariei. Euskal Herrian egiten diren sagardo egun guztien artean zaharrena da Astigarragakoa.Sagardoetxeak eta Gol...

EGIN DIREN LASTERKETAK

Ordiziar talde baten ekimenez, 1922. urtean egin zuten lehen lasterketa Ordizian. 36ko gerrak bi urteko etena eragin zuen. 1938an, ordea, berriro berreskuratu zuten klasikoa, eta ordutik urtero egiten da —ia beti Santiago egunez—; aurten, 91. aldiz jokatuko da.

Hilaren 4an abiatu zuten aurtengo Errekan Gora musika jaialdia, Eskoriatzan. Amparo Sanchez, J&P Brass Band eta Anje Duhalderen emanaldien ostean, bihar amaituko dute Aitzorrotz kultur elkarteak antolatutako zikloa, Kashbad eta Eratu taldeen kontz...

Santutegiak izaki bereziak gurtzeko herri eta kultura desberdinek sortutako lekuak dira, eta garai bakoitzean gizon-emakumeok transzendentziarekin izandako harreman mota adierazten dute: Egiptoko Karnak, Java uharteko Borobudur, edo Vatikanoko San Petri, eta antzeko eraikuntza ikusgarriek, gizarte egitura bortitzen lekukotasunaz harago, lezio ederra ematen diote bisitari harroari: sakratua irudikatzen duen arkitektura handiaren aurrean, gizabanakoa zein txiki eta ezgauza den konturatzera bultzatzen dute. Loiolako santutegia da, alde horretatik, Euskal Herrian dugun ondare unibertsal nagusietako bat. Barroko garaiak jainkoarekiko harremana nola ulertu zuen adierazten duen eraikin miresgarria.

Handik oso hurbil, Azpeitiko herrian, Madalena auzoan, santutegiarekin lotura zuzena izanik, oso bestelakoa den eraikin bat inauguratu zen maiatzaren 1ean: Madalenako ospitale zaharra. Erortzeko zorian zegoen eraikina eraberritu eta interpretazio zentro bihurtu dute jesuitek.

Erdi Arotik, lepradunak eta behartsuak zaintzeko lekua zen Madalenako ospitale zaharra. Hori garrantzitsua izanik, eraikin horren ezaugarri nagusia Ignazio Loiolakoaren historian betetzen duen leku esanguratsua da. 1535ean, Parisen Jesusen Lagundiaren hazia izango zen taldetxoa sortu ondoren, Ignazio bere jaioterrira itzuli zen. Azpeitira iristean, Madalenan ostatatu zen 1535eko apiriletik uztailaren amaierara arte. Senideek dorretxea eskaini zioten arren, nahiago izan zuen behartsuentzako etxea. Anaiari enkargu hau eman omen zion: bera ez zela "Loiolako etxea eskatzera etorri, ezta jauregietan ibiltzera ere, Jaunaren hitza ereitera baizik". Gaixoak zaindu, behartsuei lagundu eta ondoan dagoen Madalenako ermitan eta parrokian predikatzen zuen. Telletxea Idigoras historialariak, Ignazioren biografian, garai hartako hogei testiguren esanak errepasatu ondoren, Ignaziok "jaioterrian sortu zuen dardara" aipatzen du, eta handik joan zenean Azpeitian utzitako "halako on-distira eta on-ereintza" (Bakarrik eta oiñez, Berrondok euskaratua, 1987).

Merezi du Madalenako eraikin eraberritua bisitatzea; hango solairuetan patxadaz ibiltzea; ospitale zaharreko egurrezko oheak ikustea; tradizioaren arabera Ignazioren gela izan zen txokoan geldiune bat egin, eta han jarri duten irudian Ignazioren begirada sakonari erreparatzea. Argibide taula batean irakur dezakegu Madalena dela "San Ignazioren egiazko santutegia", hona etorri zelako Ignazio konbertituta, ez Loiolako jauregira, eta hemen egin zuenak islatzen duelako aurreneko jesuita haien izpiritua.

Carlo Fontana arkitekto ospetsuak Loiolako Santutegirako diseinaturiko zutabe, arku, kupula eta haitzurdin aberats guztiek bezalaxe, Madalenak txiki eta apal sentiarazten gaitu, baina beste modu batera lortzen du hori. Barrokoaren edertasun liluragarriaren ordez, Madalenak gizatasunaren berotasun xumea dakarkigu. Bizitzan aukera egiteko unean, txikien eta ahulen aldeko apustua egiten dutenek gugan pizten duten miresmen eta umiltasuna.

Azpeitiko alkate Eneko Etxeberriak inaugurazio ekitaldian adierazi bezala, bestelako mundu bat eraiki nahi dutenentzat inspirazio iturri ederra da Madalenako ospitalea. Loiolako santutegiak osatzen duen harribitxi espiritualari muzin egin gabe, XXI. menderako santutegi ezin hobea begitantzen zait Madalenakoa.

Zenbat lur behar du gizon batek? 1886an Lev Tolstoik idatzitako ipuin baten izenburua da. Han, nekazari batek, gero eta lur gehiagoren jabe egitearen irrikaz, guztia galtzen du. Izenburu berarekin, Cristina Enea fundazioak Oier Etxeberriaren erakusket...

Uda garaia atseden hartzeko garaia izaten da batzuentzat. Beste batzuek, ordea, festarako aprobetxatzen dute. Egutegian gorriz markatuta edukitzen dituzte beren herriko edo auzoko festak. Askok, inguruko herrietakoak ere bai. Udako festa horiek bi osagai behintzat izaten dituzte gehienetan: eguraldi ona eta musika plazan. Uztail erdia igaro da jada, eta eguzkiak jai egin du oraingoz. Ez,...