Gazteentzako pentsatutako politikek gazteen beharrak asetzen ez dituztenean, gazteak eurak izaten dira iniziatiba hartu eta euren arazoei irtenbideak bilatzen dizkietenak. Gipuzkoako herri askotan, bide luzea dute egina gazte asanbladek; herri mugimenduko eragile garrantzitsua izan dira sarritan. Gehienetan autogestioaren bidea hartuta, eta batzuetan udal instituzioen eskutik, gazteei bereziki eragiten dieten gaiak landu izan dituzte: aisialdi eredu propioak, harremanak, etxebizitza, ikasketak...

Garai bateko gazteak, ordea, ez dira jada horren gazteak, eta belaunaldi berriak ez dira lehengo berak. Joera berriak dakartzate; esate baterako, lokaletan biltzeko ohitura. 1980ko hamarkadako gazte taldeen ereduari kostatzen ari zaio garai berrietara moldatzea, eta, horregatik, forma berriak bilatzen ari dira hainbat herritan.

Zizurkil

Distantziak laburtzen

Zizurkilen sortu berri dute Txepetxa Gazte Asanblada. "Zizurkilek badu berezitasun bat", azaldu du Aratz Alkorta Txepetxako kideak: "Zizurkil goia eta behea nahiko aparte daude, eta gazteen arteko harreman falta nabarmena zen". Iragan irailean, herri kiroletako apustu bat anto- latu zuten, bi auzoetako gazteak elkartze aldera, eta hortik sor- tu zen gazte taldea sortzeko asmoa.

Apurka-apurka ari dira herrian euren presentzia sumarazten: abenduan, euskal selekzioaren futbol partida ikustera joateko autobusa antolatu zuten, eta Gabonetan, presoen aldeko kantu saiorako bertso batzuk prestatu zituzten. Martxoan, Gazte Eguna antolatu zuten, eta, orain, udara begira ari dira: "Bazkari bat egin nahi dugu, eta beste ekintza batzuetan parte hartu; festetan, barra jartzen, eta halakoetan".

Helburua harremana sortzea da, eta "herriko giroa sustatzea", Alkortaren hitzetan: "Ikusten genuen gazteen aldetik zein mugimendu gutxi zegoen herrian, eta horri buelta ematen hasi ginen lau katu. Orain, dezente gehiago gara". Gaur egun taldeak 40 kide inguru dituela azaldu du. Zizurkilen ez dago gaztetxerik, eta, horregatik, udalak hainbat eragileri utzitako lokal batean elkartzen dira.

Zarautz

Gaztetxetik independente

ZAGAk, Zarauzko Gazte Asanbladak, pisu handia izan du urte luzez herri horretan, batez ere herriak gaztetxerik izan ez duenean: herriko plaza eta hainbat frontoi bilakatu ditu gazteentzako topagune. 2005ean Putzuzulo gaztetxea okupatu izanak, ordea, kaleko dinamikak indarra galtzea ekarri zuen apurka: berez bi bilgune izateko jaio ziren arren, gaztetxea kudeatzeaz arduratzen den Xakela asanbladara isuri ziren gazte mugimenduko indar gehienak.

Hori ikusita, ZAGAri berriz ekitea erabaki dute herriko gazte batzuek. Eithne Arruabarrena da horietako bat: "Gure ustez, gazte asanbladak gehiago kalean egin behar luke lana, eta ez gaztetxea erdigune gisa hartuta, kaleko jendeak ikusteko zer egiten dugun; eta ez gaztetxean sartu eta besteak ahaztu".

Martxoaren 31n irten ziren lehenengoz kalera, Dinamitatuai Egunean. "Hor gazte gehiago elkartu ginen, hainbat taldetatik etorritakoak, eta norbanakoak ere bai", azaldu du Arruabarrenak. "Ordutik, batzarrak egiten aritu gara". Larunbat goizetan elkartzen dira, Putzuzulo gaztetxean.

Ekainaren 16an egingo dute hurrengo festa: Zagarrak Berri eguna. Hala ere, herriko gazteei eragiten dieten beste hainbat gai lantzen jarraitzeko asmoa dute. Bereziki etxebizitzaren arazoa eta lana topatzekoa aipatu ditu Arruabarrenak: "Beti egin izan da Giri Eguna, turistifikazioaren aurka. Azkenean, Zarautz hain herri turistikoa izanda, jende asko etortzen da; dena garestiagoa da. Eta gazteok lortu izan ditugun lanak, betiko udako lan horiek, oso gaizki ordainduta daude".

Oiartzun

Gazteak badatoz

Udalarekin harreman ona du Oiartzungo Gazte Asanbladak; sei urte daramatza hark utzitako lokal batean biltzen eta hura kudeatzen. Goihaitz Perez taldeko kideak azaldu duenez, batez ere gaztetxearen antolaketaz arduratzen da herri horretako gazte taldea: "Aisialdi eredu propioa garatzen gabiltza. Azkenean, herriari bizitasuna ematen diogu, ekintzak antolatuta: kontzertuak, bazkariak...".

Urtea hasi denetik, "jende gaztetxoa" dabil batez ere gazte taldean, eta haien adineko gehiago gerturatzeko lanetan ari dira. Horretarako abiatu dute Gaztiak bagatoz ekimena: "Ikusten genuen bakoitza bere lokalean sartuta zegoela eta ez zeukala beste gazteekin harremanik; horregatik, otsailean lokalez lokal pasatzen hasi ginen, gazteekin hitz egiten eta galdetzen ea beharra ikusten al zuten herrian gazteria aktibatzeko".

Oraingoz, bakoitzak zein asmo dituen zehazten ari dira, eta horren arabera aritzen dira: "Sagardo Eguneko kontzertuak; Ikasle Eguna ere antolatu dugu ekainerako; Xanistebanak... Espontaneoki ari gara".

Ohiko batzarrak astean behin egiten dituzte: ostiraletan, 18:30ean. "Ekintza jakinetan bilera irekira deitzen dugu, eta jende gehiago azaltzen da, baina ostiraletan hamabost eta hogei pertsona artean izaten gara" .

Azpeitia

Lokaletatik kalera

Azpeitiko Gazte Asanblada 1990eko hamarkadaren erdialdera sortu zela azaldu du Ainara Pie de Hierro taldekideak; hark 2002tik dihardu bertan. "Tirabira askoren ondoren", udalak lokal bat utzi zien 2005ean, gaztetxe gisa erabil zezaten. Hala ere, ekintzak kanpoan ere egiten saiatzen dira: "Gaztetxeak kalean egon behar du, gazteak erakartzeko modu bat delako, eta herriari erakusteko hor gaudela eta zertan ari garen".

Helburuak ez dira askorik aldatu urte horietan: "Gazteen problemak lantzen dituen eremu bat da: etxebizitzaren inguruan lanketak egin ditugu; orain, zaborrarekin ere ari gara; lan baldintzak...". Aisialdi ereduari ere garrantzi handia ematen diotela azaldu du Pie de Hierrok: "Azpeitian, garai batean, hutsune nabarmenak zeuden gazteen aisialdira begira, eta gu hori zabaltzen saiatu ginen: ikastaroak, guretzako kontzertuak, kaleko beste ekintzak...".

Oro har, indartsu dago herri horretako gazte taldea: denera 50 gazte inguruk parte hartzen dute erregularki. Taldea bost azpitaldetan banatuta dago: horiek komunikazioaz, azpiegituraz, gazteen arazoez, aisialdiaz eta diru kontuez arduratzen dira.

Amara Berri (Donostia)

Auzoa ez da bakarrik lotarako

Donostiako Amara Berri auzoan sortu berri dute gazte asanblada; urtarriletik ari dira bertako gazteak biltzen, eta oraingoz badute nahikoa lan elkar ezagutzen, Leire Barrena taldekideak azaldu duenez: "Urtarrilean elkartu ginen gazte batzuk, eta auzoaz hizketan ari ginela, konturatu ginen jendea ez genuela bertatik ezagutzen". Barrenaren arabera, gazteentzako eskaintzarik ez dago ia auzo horretan, eta, horren ondorioz, bizitza soziala beste lekuetan egiteko joera dute bertakoek: "Azkenean, ikusten genuen lo besterik ez genuela egiten auzoan".

Apirilean, Gazte Eguna antolatu zuten lehenengoz. Bertakoentzat "oso berezia" izan zen, Barrenaren ustez: "Bazkaria, tailerrak... Behar genituen aisialdi ekintzak eginez elkartu ginen, eta oso ondo pasatu genuen. Oso positiboa izan zen, baita auzoarentzat ere; behintzat auzoan bizi garela erakutsi genuen".

Baliabide gutxi eta ideia asko ditu taldeak. Oraingoz, auzoko elkarte batean biltzen dira, eta eguraldi onarekin parkean elkartzen hasteko asmoa dute. Amara Berri, ordea, "auzo zaila" dela uste du Barrenak: "Guk euskara asko bultzatzen dugu, eta erdaldun asko dago. Hemen bizitzarik ez dagoenean, jendea kanpora joaten da; horregatik da garrantzitsua hemen elkartzea. Horrek auzoari izugarrizko indarra ematen dio: jendeak ikusi egiten du gazteok bagabiltzala eta, gainera, bizitza egiten dugula hemen".

Asteasu

Behin tokia edukita, ekintzak

Asteasuko Gazte Asanbladak urte dezente zeramatzan desagertuta, harik eta iazko abenduan gazte kuadrilla batek asmoa berriz abiatzea erabaki zuen arte. 45 pertsona inguruk osatzen dute orain Matxintxulo Gazte Asanblada; horietako bat da Haritz Mujika. Berez, soilik elkartzeko leku bat nahi zuten, Mujikaren hitzetan: "Gaztetxe edo lokal bat eskatu genuen, eta udalak eskatu zigun horren truke ekintzak antolatzeko. Orduan, geure burua behartuta ikusi genuen batzorde bat sortzera, gauza horiek antolatzeko". Zer egingo duten eta zein maiztasunekin, ordea, euren esku dago: oraingoz, gaztetxearen irekiera festa eta frontenis txapelketa antolatu dituzte.

Asanblada elkarte gisa dago erregistratuta, eta idazkari bat dauka. Izendapen hori, ordea, "sinbolikoa" da, Mujikaren arabera. "Gero, barruan, ez da inor nagusi. Bileretan denok berdin hitz egiten dugu, eta gure iritziek karga bera dute. Agian zaharrenek pisu handiagoa dute, baina bestela ez daukagu inolako arazorik".

Asteasu herri txikia izanagatik, gazteen artean harremana falta zela iruditzen zaio Mujikari: "Batzuk euren lokalean biltzen ziren, eta besteak ez; adin desberdinekoen artean ez zegoen lotura handirik. Orain, behintzat, tratua handitzen doa". Oraingoz, taldea "aurrera ateratzea" da helburua, eta indartzen joatea: "Gazte festa batzuk antolatzea ondo legoke, baina horiek hitz handiak dira".

Legazpi

Gazte berri bila

23 urte ditu Legazpiko Gazte Asanbladak; tarte horretan gorabehera dezente izan ditu, baina gaur egun "minimoen azpitik" dago, Oier Sagastume taldekidearen hitzetan. "Lehen mugimendua bazegoen", azaldu du, "baina gaztetxeak hamar urte bete ditu jada, eta mugimendua pixkanaka jaisten joan da. Orain, trantsizio etapa batean gaude; batzuk irteten ari gara, eta ea jende gazteagoa erakartzen dugun".

Erosotasunari egotzi dio errua Sagastumek: "Gu baino gazteagoa den jendeak ez du gaztetxea borrokatu, jada eginda eman zaio. Eta, oro har, herri mailan militantzia oso baxu dago".

Oñati

Ibilbide luzea, bukatuta

Aurtengo Aste Santuan, Oñatiko Gazte Asanbladak funtzio hori betetzeari utziko ziola adierazi zuen prentsaurrean. 2004an sortu zenetik lau egoitza izan dituela azaldu zuten bertan taldeko lau kidek; azken hiru urteak San Martin auzoko gaztetxe okupatuan egin dituzte. "Orain konturatzen gara agian San Martingo etxeak, kokapenari eta tamainari zegokionez, ez zituela gaztetxe baten baldintzak betetzen", adierazi zuten prentsaurrekoan. Izan ere, etxea txikia da, eta herritik urrun dago.

"Parte hartzeari dagokionez, azken urteotan ikusi dugu nola joan den murrizten eta murrizten, azkenean lau katu geratu garen arte", adierazi dute. Horregatik, aurrerantzean San Martingo Etxe Okupatuko Asanblada gisa jardungo dute, Oñatiko Gazte Asanbladak bete behar lituzkeen funtzioak ezin dituztela bete pentsatuta: "Asanbladak plurala eta parte hartzailea izan behar du gazteen ordezkatzailea izateko. Oñatiko gazteen esku dago kinka. Zuek, zuek zarete etorkizuna".

Dezente ikasi du Martinek Petrolioaren lioa lana egiteko. Eta sinetsita dago hamar urte inguruko epean petrolio "merkea" bukatu egingo dela: "Nik uste badaudela seinaleak eta ez garela kasu egiten ari; uste dugu arazoa berez konponduko dela, baina ez ...

Zumaiako Erkibe etxea okupatzeagatik, epaiketaren zain dira hamar gazte. 2008an sartu ziren etxe horretara, eta urtebetez erabili zuten gaztetxe moduan. Fiskalak 1.500 euroko isuna eskatu du bakoitzarentzat, eta etxearen jabeek, 80.000 euroko kalte-or...

Villabonako Onddo Gazte Asanblada bere 15. urteurrena ospatzen aritu da maiatzaren 5az geroztik; hilabete osoan antolatu ditu urteurreneko ospakizunak, eta iragan astean amaitu dira, Onddorock jaialdiarekin. Aurreko hiru larunbatetan hainbat ekintza a...

Zumarraga, Urretxu eta Legazpi lotzen dituen ingurabide berria gaur inauguratuko dute. Guztira, 2,1 kilometroko luzera du errepideak; horietatik 910 metro Argisaoko tunelaren barruan daude, eta 266 metro, Urolako zubibidean. GI-632 errepide berriaren ...

Saltsa guztietako perrexilaren antzekoa da Jon Martin (Oiartzun, 1981). Gehienek bertsolari izateagatik ezagutuko duten arren, hainbat eremutan mugitu da. Geldirik egoten ez dakiten pertsona horietakoa da; esku artean beti zerbait dutenetakoa. Egin d...

Manu Gonzalez (Donostia, 1951) Donostiako Bizikletaren Behatokiko idazkari teknikoa da. Hirian, hautsak harrotu ditu udalak iragarritakoak —alegia, joan den astelehenetik isunak jarriko zizkiela segurtasuna urratzen duten txirrindulariei—, baina Gonzalezek ez du ikusten arazorik.

Bizikletaz egiten den bidaia kopuruak gora egin izanak berekin ekarri du arreta areagotu beharra ere. Donostiako Bizikletaren Behatokiak, azpiegituretan baino gehiago, heziketan eta garraiobide horren sustapenean ikusten ditu erronkak.

Polemika eragin du azken bolada honetan, udala bizikletazaleei isunak jartzen hasi zaiela eta...

Kontu honetan, bi gauza argitu behar dira: batetik, ez da araudi berria; bestetik, ez da udalarena, zirkulazio araudi orokorra Espainia osoan baita aplikatzekoa. Bizikletak ibilgailuak dira, eta, horrenbestez, zirkulazio araudia bete behar dute. Horren arabera gidatu behar dira, eta orain gertatzen ari dena udal arautegian sartuta egotearen ondorioa besterik ez da. Udalak, esaterako, ezin du jaitsi isun kopurua. Bestalde, udalaren oraingo jarreraren helburua ez da segurtasuna lortzea besterik, txirrindulariaren segurtasuna eta oinezkoena. Eta behatokiak berak, egiten dituen txostenen arabera, ikusi du jendeak ez dakizkiela arauak.

Ba al da arau horiek biltzen dituen baliabiderik? Non aurki daiteke horien inguruko informazioa?

Bai. Batetik, arauak zirkulazio araudi orokorrean daude. Bestetik, kultur etxeetan, turismorako informazio bulegoan, www.observatoriodelabicicleta.org webgunean eta beste hainbat tokitan ere badaude arauen eskuorriak eta bidegorri sarearen mapa. Esaterako, D-Biziko txartela [udalaren bizikletak alokatzeko zerbitzua] ateratzera zoazenean, hori ematen dizute.

Zer da Donostiako Bizikletaren Behatokia?

Donostiako Udalak bizikleta plana onartu zuen 2001ean, eta 2004. urtean sortu zen Bizikletaren Behatokia, plana nola zihoan aztertzeko. Kalapieren eta udalaren artean osatutako organo bat da. Aholkularitza foro bat ere badago; hor, bizikleta erabiltzen duten hainbat pertsona biltzen dira.

Zeintzuk dira Donostiako Bizikletaren Behatokiaren eginbeharrak eta lan eremuak?

Batetik, herritarren kexak eta iradokizunak bideratzen ditugu. Webgune bat dugu horretarako, baita posta kutxa bat ere. Hor, jasotakoan, guk ordaintzen dugu bidalketa, baldin eta kultur etxe eta abarretan aurki daitezkeen horretarako orriak erabiltzen badira. Esaterako, bizikleta aparkatzeko toki gehiago eskatzen du jendeak, edo esaten digute oztopo den zuhaixka bat dagoela bidean... Bizikleta erabiltzaileek esandakoa begiratzen dugu guk: alegia, kexua egiaztatzen dugu. Horrekin, hilero txosten bat bidaltzen zaio udalari, eta pertsonari erantzun egiten zaio, egoera zein den azaltzeko eta horren arrazoiak zehazteko. Bestetik, mugikortasuna aztertzen dugu. Urtero, begiratzen dugu zenbat bizikleta erabiltzaile dauden. Era berean, begiratzen dugu ea aipatutako plana betetzen ari den, eta hor hobetzeko proposamenak ere egiten ditugu. Azkenik, proposamenak egiten ditugu bizikleta garraiobide gisa sustatzeko.

Nolakoa da bizikletaren egoera Donostian?

Egoera esaldi bakarrean laburbil dezakegu: bizikleta Donostiako hiri paisaiaren parte da orain. Hirian hamar edo hamabost urtean egon ez den pertsonak ikusiko du hori: orain bizikleta hiri bat dela. Datu esanguratsu bat dago: 15.000 lekualdatze egiten dira egunero bizikletaz. Azken urtean, ia %25 igo da. Gaur egun, bizikleta udan erabiltzen da, baina baita neguan ere; hau da: hautsi egin da udarekin zuen lotura. Bestalde, noiz hasi da jendea bizikleta gero eta gehiago erabiltzen? Bada, segurtasuna eta erosotasuna areagotu direnean; hau da, azpiegiturak zabaldu direnean bidegorriak eta bizikletak seguru erabiltzeko.

Bizikletaren erabilera eta bidegorrien ugaltzea lotu dituzu. Nolakoa izan da bilakaera azken urteetan?

1980ko hamarkadakoa da lehen bidegorria; ibaiaren ertzaren ondoan zegoen, baina ez zihoan inora. Gero, oinezkoen guneekin bateratuta, iparra-hegoa ardatza osatu zen. 2001ean, lehen bizikleta plana osatu zenean, hamabost bat kilometro bidegorri zeuden; orain, 56,5 kilometro daude.

Nolakoa da Donostiako Udalaren jarrera bizikletari dagokionez?

Azkeneko urteetan, bultzada politiko eta tekniko bat izan da, baina baita herritarren bultzada bat ere. Hiru oinarri horiek behar dira kultura osagaiak aldatuko dituen gizarte egitasmo arrakastatsu batean. Autoa eta motorra toki guztietan daude, eta kaleen zein hirigintzaren ardatz dira. Gure herriak, joan den mendearen bukaeran eta honen hasieran, ibilgailu partikularraren mesedetan egin dira. Ohitura horiek eta hiriaren forma aldatzeko, hiru hanka behar dira: erabaki politikoa, erabaki teknikoa eta gizartearen eskaera. Horiek guztiak izan dira azkeneko urteetan, eta inbertsio handia egin da azpiegituretan. Hala eta guztiz ere, hezkuntzan ez da inbertitu behar beste. Modu horretan, jende askok darabil bizikleta, baina ez dakizki gidatzeko arauak, ezta segurtasun arauak ere. Esate baterako, helduenak eta haurrak ez dira ausartzen 30eko eremuetan ibiltzen [bizikletek lehentasuna izanik ibilgailu motordunekin batera erabiltzen diren errepideak, orduko 30 kilometroko muga dutenak], eta espaloietara igotzen dira; beraz, zerbaitetan hobe badaiteke, gidarien heziketan eta sutapenean egin beharko litzateke aurrera.

Heziketaz gain, ba al du bizikletaren erabilerak beste argi-ilunik Donostian?

Hiritik irtetean, beste herrietara joateko bideak falta dira. Mendebalderako irteeran, bidea dugu Añorga Txikiraino, baina handik aurrera, ez. Ekialdera, berriz, duela gutxi ireki zen bidea. Hegoalderako ere, arazo bat dago; izan ere, ez dago bidegorririk Loiola eta Martutene lotzeko. Beste erronka da jendea auzo garaietara iristea; jendeak uste du Donostia laua dela, eta hori ez da horrela. Hemen, biztanleen %40 eremu altuetan bizi da: Altza, Intxaurrondo, Aiete... Hori da errealitatea. Oinezkoentzako eta bizikletazaleentzako mugikortasun bertikalerako plana onartua dago, baina, diru falta dela eta, auskalo zer gertatuko den.

Hiru hankako aulkia: udalak, gurasoak eta irakasleak ordezkatzen dituen irudia. Elementu hori protagonista gisara hartuta osatu dute Eskola bizia, herri bizia, Gipuzkoako Eskola Txikien eguneroko jarduna erakusten duen dokumentala. Iñaki Alcaldek zuzendu du ikus-entzunezkoa; Larraulgo Eskola Txikiko gurasoa da. Haren arabera, hiru hankako aulkiak "oso ondo" irudikatzen du dokumentalarekin lortu nahi zutena: "Hiru eragile horien elkarlana behar da eskolaren pisuari eusteko eta herria bizirik mantentzeko". Joan den asteartean aurkeztu zuten dokumentala, eta gaur estreinatuko dute, 19:00etan, Tolosako Leidor zineman. Horrez gain, igandean Larraulen ospatuko den Eskola Txikien 25. festan ere emango dute: 11:00etan eta 16:00etan.

Taldean du abiapuntua Eskola bizia, herri bizia proiektuak. 2011ko uztailean ekin zioten asmoa lantzeari, eta, horretarako, guraso, irakasle eta udal ordezkariekin osatutako lantaldea sortu zuten. Horrez gain, Gipuzkoako Foru Aldundiaren, Kutxaren eta eskola txikiak dauden udalen babesa ere jaso dute. Eskola eredu hori oraindik ere gizartearentzat "ezezaguna" dela iritzita ekin zioten proiektuari, eskola txikiek herrietan zer garrantzia duten eta pedagogikoki dituzten ezaugarriak zein diren gizarteratzeko premia dagoela iritzita. Gaur egungo kezkak eta erronkak ere hizpide izan dituzte.

"Eskola Txikietako hainbat errealitatetara hurbildu nahi genuen, eta hezkuntza sistema honen inguruan sortzen den lan dinamika irudietan jaso", azaldu du Alcaldek. Hala, grabazio prozesua "irekia" eta "gidoi itxirik gabea" izan dela adierazi du. Berrobiko 8 eta 11 urte bitarteko gelaren jarraipen lana da, batetik, dokumentala. Eta gurasoen, ikasleen, irakasleen zein udal ordezkarien testigantzek osatu dute.

Eman nahi izan duten mezua ere argia da. Eskola txiki bat ikasgela barruan gertatzen den hori baino askoz ere gehiago dela; alegia, herriaren zimendu bat ere badela eskola: herri proiektu bat.

Musikaren bidez ere sinbolizatu nahi izan dute Eskola Txikien errealitatea. Borja Rodriguezek egin du musika. Aizarnazabalgo Eskola Txikiko ikasle ohia da Rodriguez, eta Hollywoodeko zinema industriarako musika konposatzen du egun. Los Angelesen bizi da. "Borjarekin Eskola Txikietako ikasleen inguruan dagoen okerreko topikoa hautsi da berriro ere", azaldu du Alcaldek.

Behin aurkeztuta, ikus-entzunezkoari ibilbide luzeagoa eginaraztea dute xede; besteak beste, eskola txikiak dauden herrietan ematea. DVDa salgai ere jarriko dute www.eskolatxikiak.org webgunean eta eskola txikietako guraso elkarteetan. Ordubete irauten du, eta euskaraz egin dute; gaztelaniazko eta ingelesezko azpidatziak ere prestatu dituzte.

• Internet erabiltzen duten gipuzkoarrak, ehunekotan. Gipuzkoako biztanleen %60,7 Interneten erabiltzaileak dira. 2012ko lehen hiruhilekoko datuak dira horiek —Eustatek eman ditu—, eta iazko aldi berarekin alderatuta, %1,9ko hazkundea izan da.

Aiztondo bailarako herrien eta El Salvadorko Segundo Montes komunitatearen arteko harre-manek, hogei urteko historia luzea dute soinean —Ignacio Ellakuriarekin batera, 1989an, El Salvadorren eraildako jesuitetako bat zen Segundo Montes—. Une hunkigarriz betetako senidetzea bihotzean darama Mikel Arrastoak, (Zizurkil, 1954), Euskal Fondoko lehendakariordeak. Arrastoa Zizurkilgo alkate zela hasi zen guztia.

Segundo Montes komunitateko kideek Asteasu ezagutuko dute aurten.

1993. urtean senidetu ginen eurekin, baina senidetze egunak duela lau urte hasi ginen ospatzen. Lehena Zizurkilen egin genuen, gero Adunan, ondoren Villabonan, eta aurten Asteasun.

Zer prestatu duzue El Salvadortik etorriko zaizkizuen anai-arrebentzat?

Senidetze Eguna bihar izango da, baina aurrez, herrian, eskolan eta gazteekin egoteko aukera izan dute. Jaia harrera ofizialarekin hasiko da, 11:00etan. Ondoren, haurrentzat jolasak, talogileak, giza proba, bertsolariak, trikitilariak... egongo dira. 13:00etan udaletxean harrera egingo zaie, eta hori amaitzean, herri bazkaria egingo dugu.

Nortzuk etorriko dira Segundo Montes komunitatetik?

Che Guevara gazte taldeko kideak, mankomunitateko presidentea, eta duela gutxi sortu den institutu bateko ordezkariak.

Gazteak eta hezkuntza aipatu dituzu birritan. Kasualitatea al da?

Aurkeztuko duten proiektuaren oinarria da. Duela gutxi prestakuntza institutu bat zabaldu dute han, eta ikaskuntza bekak finantzatzea eskatzen dute. Gazteek ez dute ikasteko aukera handirik, ez baitago dirurik; ondorioz, arazoetan sartu edo ihes egiten dute Amerikako Estatu Batuetara edo beste herrialdeetara. Industrian egitura bat sortu nahi da, eta horretarako ikasketak bultzatu nahi dituzte. Beka horiei esker, gazteek hiru urtetan prestakuntza bat jasoko lukete, eta gizartean lanbide bat izan, bertan gelditzeko arrazoi batekin batera.

Aiztondo bailarako herritarren erantzuna nolakoa da elkartasun eskari horien inguruan?

Krisiak eragina izan du jendearengan, hemen ere beharra baitago. Hala eta guztiz ere, Segundo Montes komunitateko beharrez hitz egiten dugunean, oinarrizko gaiez ari gara hizketan: kartoizko etxeetan lo egiteaz, edateko uraz, saneamenduaz... Orain arteko proiektuekin arazo horiei irtenbidea bilatzen aritu gara, eta eurentzat izugarrizko aurrerapena izan da. Senidetzearen helburua elkartasuna da, eta, horretan oinarrituta, lantzen ari den zerbait da kooperazioa.

Senidetzea Zizurkilgo alkate zinela egin zen; instituzioetatik herrira nola zabaltzen da mezu hori?

Pixkanaka, eta jauzi kualitatiboak emanez. Euskal Fondoaren bidez, orain kooperazioa eskoletara eraman nahi dugu. Hango eta hemengo ikasleen artean harremanak sortu nahi ditugu, elkar ezagutzeko, eta kontzientzia garatuz joateko, besteren beharrak ezagutuaz. Sentimendu hori sortzea beharrezkoa da. Senidetzea ez da noizean behin elkarrekin bazkaltzea, beste mota bateko konpromisoa eskatzen du, eta ez udalen artekoa bakarrik. Horregatik, nire ustez, eskoletatik lantzeko oso gai polita da.

Euskal Fondoa aipatu duzu, eta zu lehendakariordea zara. Zein da zure erantzukizuna lotura honetan?

Duela hogei urte Euskal Fondoa Gobernuz Kanpoko Erakunde baten antzekoa zen; udalen aurrekontuaren %0,7a kooperaziorako erabiltzea eskatzen zuen. Ondoren krisian erori zen, eta Berrizko (Bizkaia) eta Zizurkilgo udalak zuzendaritzan sartu ginen. 1980ko hamarkadan, %0,7 horrekin zer egiten zen erakusteko, El Salvadorrera joateko aukera eman ziguten; hortik sortu zen senidetzea.

Gogoangarria.

Adibide bat: Josune Arretxe Villabonako zinegotzi gaztea, zoritxarrez, gaixotasunez zendu zen. Aurrez, gurekin El Salvadorrera joana zen, eta hango gazteekin harreman berezia egin zuen segidan; haien bihotzetara iritsi zen. Gaixorik zegoela jakin zutenean, Che-ko gazteen argazki batekin batera, animo mezuak bidali zituzten. Zendu zenean, hango udalaren webgunean Josuneren argazkia zintzilikatu zuten: Inoiz ez zaitugu ahaztuko. Garaipenera arte, beti! mezuekin... Horregatik bakarrik merezi izan du honek guztiak; horrelako gauzek senidetzen zaituzte.