Emausek Sindesperdicio marka kaleratu du. Material birziklatuarekin egindako era guztietako poltsak eta aurreko mantalak ditu salgai. Diseinu koloretsuek gizarte helburuekin bat egiten dute hor, "gizartean baztertuta egoteko arriskuan dauden emakumeei...

Agintaldi honetarako programa aurkeztu du Gipuzkoako Foru Aldundiak aste honetan. Oposizioak programarik ez edukitzea leporatu izan dio orain arte; azkenean, Bilduk foru hauteskundeak irabazi zituenetik urte bat bete den eguna baliatu du horretarako. ...

Aiztondo bailarako herrien eta El Salvadorko Segundo Montes komunitatearen arteko harre-manek, hogei urteko historia luzea dute soinean —Ignacio Ellakuriarekin batera, 1989an, El Salvadorren eraildako jesuitetako bat zen Segundo Montes—. Une hunkigarriz betetako senidetzea bihotzean darama Mikel Arrastoak, (Zizurkil, 1954), Euskal Fondoko lehendakariordeak. Arrastoa Zizurkilgo alkate zela hasi zen guztia.

Segundo Montes komunitateko kideek Asteasu ezagutuko dute aurten.

1993. urtean senidetu ginen eurekin, baina senidetze egunak duela lau urte hasi ginen ospatzen. Lehena Zizurkilen egin genuen, gero Adunan, ondoren Villabonan, eta aurten Asteasun.

Zer prestatu duzue El Salvadortik etorriko zaizkizuen anai-arrebentzat?

Senidetze Eguna bihar izango da, baina aurrez, herrian, eskolan eta gazteekin egoteko aukera izan dute. Jaia harrera ofizialarekin hasiko da, 11:00etan. Ondoren, haurrentzat jolasak, talogileak, giza proba, bertsolariak, trikitilariak... egongo dira. 13:00etan udaletxean harrera egingo zaie, eta hori amaitzean, herri bazkaria egingo dugu.

Nortzuk etorriko dira Segundo Montes komunitatetik?

Che Guevara gazte taldeko kideak, mankomunitateko presidentea, eta duela gutxi sortu den institutu bateko ordezkariak.

Gazteak eta hezkuntza aipatu dituzu birritan. Kasualitatea al da?

Aurkeztuko duten proiektuaren oinarria da. Duela gutxi prestakuntza institutu bat zabaldu dute han, eta ikaskuntza bekak finantzatzea eskatzen dute. Gazteek ez dute ikasteko aukera handirik, ez baitago dirurik; ondorioz, arazoetan sartu edo ihes egiten dute Amerikako Estatu Batuetara edo beste herrialdeetara. Industrian egitura bat sortu nahi da, eta horretarako ikasketak bultzatu nahi dituzte. Beka horiei esker, gazteek hiru urtetan prestakuntza bat jasoko lukete, eta gizartean lanbide bat izan, bertan gelditzeko arrazoi batekin batera.

Aiztondo bailarako herritarren erantzuna nolakoa da elkartasun eskari horien inguruan?

Krisiak eragina izan du jendearengan, hemen ere beharra baitago. Hala eta guztiz ere, Segundo Montes komunitateko beharrez hitz egiten dugunean, oinarrizko gaiez ari gara hizketan: kartoizko etxeetan lo egiteaz, edateko uraz, saneamenduaz... Orain arteko proiektuekin arazo horiei irtenbidea bilatzen aritu gara, eta eurentzat izugarrizko aurrerapena izan da. Senidetzearen helburua elkartasuna da, eta, horretan oinarrituta, lantzen ari den zerbait da kooperazioa.

Senidetzea Zizurkilgo alkate zinela egin zen; instituzioetatik herrira nola zabaltzen da mezu hori?

Pixkanaka, eta jauzi kualitatiboak emanez. Euskal Fondoaren bidez, orain kooperazioa eskoletara eraman nahi dugu. Hango eta hemengo ikasleen artean harremanak sortu nahi ditugu, elkar ezagutzeko, eta kontzientzia garatuz joateko, besteren beharrak ezagutuaz. Sentimendu hori sortzea beharrezkoa da. Senidetzea ez da noizean behin elkarrekin bazkaltzea, beste mota bateko konpromisoa eskatzen du, eta ez udalen artekoa bakarrik. Horregatik, nire ustez, eskoletatik lantzeko oso gai polita da.

Euskal Fondoa aipatu duzu, eta zu lehendakariordea zara. Zein da zure erantzukizuna lotura honetan?

Duela hogei urte Euskal Fondoa Gobernuz Kanpoko Erakunde baten antzekoa zen; udalen aurrekontuaren %0,7a kooperaziorako erabiltzea eskatzen zuen. Ondoren krisian erori zen, eta Berrizko (Bizkaia) eta Zizurkilgo udalak zuzendaritzan sartu ginen. 1980ko hamarkadan, %0,7 horrekin zer egiten zen erakusteko, El Salvadorrera joateko aukera eman ziguten; hortik sortu zen senidetzea.

Gogoangarria.

Adibide bat: Josune Arretxe Villabonako zinegotzi gaztea, zoritxarrez, gaixotasunez zendu zen. Aurrez, gurekin El Salvadorrera joana zen, eta hango gazteekin harreman berezia egin zuen segidan; haien bihotzetara iritsi zen. Gaixorik zegoela jakin zutenean, Che-ko gazteen argazki batekin batera, animo mezuak bidali zituzten. Zendu zenean, hango udalaren webgunean Josuneren argazkia zintzilikatu zuten: Inoiz ez zaitugu ahaztuko. Garaipenera arte, beti! mezuekin... Horregatik bakarrik merezi izan du honek guztiak; horrelako gauzek senidetzen zaituzte.

Getariako Balentziaga museoa iazko ekainaren 10ean zabaldu zuten. Hala, gaurtik ekainaren 16ra, hainbat ekitaldirekin ospatuko dute urteurrena. Horien artean, 1930eko hamarkadako festak, erakusketa bereziak, hitzaldiak eta tailerrak daude. Informazio ...

2010ean hasi zuen bidea Gipuzkoan Kutxa Kultur Moda egitasmoak, "diseinatzaile berrien erreferentziazko plataforma gisa". Hirugarren urtez egingo dute, urrian, eta bi helburu nagusi ditu: "Kalitatezko erakusketa bat sortzea eta diseinatzaile berriei a...

Hamabost diseinatzaile hasiberriren proiektuak lehiatu dira aurten aurrenekoz antolatu duten Gure Moda Gaur moda lehiaketan, Donostian. Emakumeentzako eta gizonentzako jantziak aurkeztu behar izan dituzte parte hartzaileek, eta epaimahaiak Roger Blomk...

Zeliakoentzako otorduak eskaintzen dituzten Gipuzkoako zortzi ostalaritza etxeetako bat da Lazkaoko Lazkaomendi auzoko Lizargarate landetxea. Maria Teresa Albizuren (Itziar, Deba, 1951) bilobetako bati orain bi urte atzeman zioten zeliakoa zela, eta h...

Parisko moda erreferentzia garrantzitsua da diseinatzaile askorentzat. Orain, paristar bati esker susper daiteke modaren sektorea Gipuzkoan: Parisko diseinatzaile batek bazterrak astindu zituen, modarekin lotura zuen egitasmo bat egiteko maiatzean Donostian; tartean, moda desfile bat. Azken unean atzera egin zuen diseinatzaile hark, baina sektoreak, nola hala, ideiarekin aurrera jarraitu zuen: Gure Moda Gaur lehiaketa egin zuten; eta lehen harria izan zen hura. Izan ere, sakabanatuta zeuden talentua, indarra eta gogoa elkartu egin ziren egitasmo haren inguruan. Aurrera jarraitzeko gogoz dira orain, eta 2016an Donostiak bere Fashion Week-a izatea dute denek buruan.

Gure Moda Gaur lehiaketak moda egitasmo hartako zati bat izan behar zuen, baina, azkenean, lehiaketa bera bihurtu zen ekitaldi bakarra. AEG moda eskolak prestatu zuen lehiaketa, maila erdi-profesionaleko moda diseinatzaileentzat. AEGko komunikazio saileko Mikel Arbiza izan da lehiaketaren koordinatzailea, eta gertutik jarraitu du. Donostian moda kalera ateratzen jarraitu nahi dute, eta sektoreko enpresa batzuk elkarlanean hasi dira. Egitasmoa ahalik eta gehien zabaltzea garrantzitsua da Arbizarentzat: "Ez dugu nahi proiektu itxi bat izaterik. Enpresak, kolektiboak, artistak... elkartu, eta denen artean zerbait egitea nahi dugu, nork bere tokia aurkitzea proiektuan". Aurten, AEG ikastetxea, logistika enpresa bat eta modelo agentzia bat izan dira bultzatzaileak. Dagoeneko hasi dira hizketan erakunde publikoekin, baita Adegi Gipuzkoako enpresaburuen elkartearekin ere. Hurrengo urtean jarraipena eman nahi diote aurten hasitako bideari, baina jomuga 2016a izango da; izan ere, Donostia Europako Kultur Hiriburu izango da urte horretan. Hala, "helburua da 2016an modak bere erakusleihoa izatea". Eta bide onetik doaz, Arbizaren ustez: "Hau hasiera besterik ez da izan. Nahi genuen jendeak ikustea zer dagoen, eta geuk ere ikusi dugu jende asko dagoela gauzak egiteko gogo handiarekin". Bolo-bolo dabil 2016an Donostiak moda aste bat izango duela, eta, hori ikusita, AEGko kideak hankak lurrean izan nahi ditu: "Nire iritziz, modaren astea egitea ez da aukera bakarra, eta agian ez da izango formaturik egokiena; agian, horren ordez lehiaketa bat eta jardunaldi batzuk egin beharko dira. Azken batean, guk beti formatu klasikoetan pentsatzen dugu, eta 2016a aproposa izan daiteke formatu esperimentalagoetarako". Hala ere, onartu behar izan du moda aste batez hitz egiten ari direla sektorean: "Donostia Fashion Week kontzeptua mahai gainean dago. Ea lor daitekeen". Kontuak kontu, Arbizak argi utzi du moda proiektua "sendotuta" eraman nahi dutela urte horretara.

Kanpora begirako lanaz gain, barrurakoa ere ari da egiten sektorea. Hor daude Adegirekin egiten ari diren bilerak, baita Euskal Herriko beste lurraldeekin josten ari diren harremanak ere. Besteak beste, azpimarratu du Gipuzkoa eta Bizkaia "elkarrekin" lanean ari direla moda kluster bat sortzeko.

Emaitzak ikusi ahal izateko sektorea landu egin behar dela uste du Arbizak, eta zenbakiak ere eman ditu: "Datuak eguneratu egin beharko genituzke, baina, orain dela bizpahiru urte egindako ikerketa baten arabera, moda diseinua Gipuzkoako BPGaren %0,6 da. Komertzioarekin batuta, % 6,6. Hortaz, ikusten dugu modak eta ehungintzak baduela indarra, eta hori landu egin behar dela. Sukaldariek, adibidez, landu egin dute; arrantzaleak ere horretan ari dira, eta guk ere horixe egin behar dugu emaitzak lortzeko".

Hiru diseinatzaile, nahi bat

Sektorea ematen hasi den pausoekin gustura baino gusturago daude Gipuzkoako Hitza-k elkartu dituen hiru diseinatzaile hasiberri: Elena Silvestre (Donostia, 1974), Alicia Martinez (Donostia, 1983) eta Eneko Aranbarri (Azkoitia, 1988). Ibilbide desberdinak dituzte, baina sektorean "lehen urratsak" egiten ari dira hirurak, eta orain arte apenas izan duten aukerarik beren lanak jendaurrean erakusteko.

Gure Moda Gaur lehiaketan parte hartu dute Aranbarrik eta Martinezek. Bietako inork lehiaketa irabazi ez arren, beren diseinuak jendaurrean erakusteko aukera izan dute, eta azpimarratu dute hori aukera ona dela diseinatzaileen izena eta lana ezagutarazteko. Silvestrek ez du parte hartu lehiaketan, baina urteko beste ekitaldirako prestatzeko asmoa du: Kutxa Kultur Modarako, hain zuzen ere. Bigarrenez antolatuko dute aurten, eta, Silvestrek ez ezik, Martinezek ere arropa bilduma bat prestatuko du harako: "Donostian egiten diren moda egitasmo guztiak aprobetxatu behar ditugu".

Gainera, Silvestrek uste du bi ekitaldi horiek elkarren osagarri direla: "Bi plataforma desberdin dira urteko bi sasoi desberdinetan, eta biak urteroko egitasmo bihurtu nahi dituzte. Guri oso ondo datorkigu: gure lana ikusteko eta gu ezagutzeko modu bat da. Gainera, desfileak showroom erakusmahai bat baldin badu — han gure produktuak saltzeko gune bat, alegia—, horrek aukerak zabalduko dizkigu". Honako hau ere espero du Silvestrek: "Orain sortutako egitasmo hauekin, instituzio publikoen aldetik ere laguntza etortzea". Hirurek instituzioen eta enpresen "esku hartzea" eskatzen dute. "Inberti dezatela duten potentzialean, hemen potentzial oso ona dutelako eta alferrik galtzen ari delako. Kontratatuz inberti dezatela, desfileak antolatuz, showroom-ak jarriz... Pixka bat erein dezatela". Aranbarrik adierazi du aurrera egin nahi dutela: "Dena ez atzera ez aurrera gelditzen ari da. Hemen, atzean gelditzen ari gara, eta guk ere nahi dugu aurrera egin".

2016ari ilusioz begiratzen diote hirurek. Eskaerak badituzte: mila; baina baita lana egiteko gogoa eta asmoa ere. Ez dira besoak gurutzatuta geldituko, aukeren zain. Ematen dietena aprobetxatu bai, baina haiek sortu ere, sortzen dituzte aukera horiek. Udazkenerako arropa bilduma prestatzen aritzeaz gain, Internet bidez ari dira nor bere markako arropa saltzen. Silvestrek, apustu egin, eta tailerra jarri du etxean, moda diseinua ogibide bihurtzeko. Aranbarri ere ari da batean eta bestean urratsak egiten, eta antzerki lan baterako bi jantzi prestatzen dihardu, enkarguz. Martinez ere ez da atzean gelditzen: herritar batek erosi egin dio Gipuzkoako Hitza-ko elkarrizketara ekarri duen jantzietako bat. Donostiako taberna batean astekarirako argazki saioa hasi orduko gerturatu zaio neska gazte bat, jantziarekin liluratuta.

Ekainean, Gipuzkoako Diseinatzaile Gazteen I. Showroom ekitaldia izango da. Donostiako Garbera merkataritza gunean, herritarrek aukera izango dute zazpi diseinatzaileren lanak gertutik ikusteko eta erosteko. Ekainaren 1ean hasiko da, 10:00etan, eta ek...

Musikari gisa aurkezten du bere burua Josean Larrañaga Urko-k (Donostia, 1948). Zortzi urterekin hasi zen musikaren ibilbide horretan, eta gaur egun, motelago bada ere, ez zaizkio kantagintzarekin loturik dauden proiektuak falta.

Gazte-gazterik hasi zen Larrañaga kantatzen. "Ni Easo kalean hasi nintzen, Victor Pradera kalea zenean. La Voz de Guipuzcoa irratia zegoen bertan, eta Chocolates Zahor, salta a la fama lehiaketa egiten zuten. Egunero Parte Zaharreko Los Angeles eskolara gindoazela jendea ikusten genuen txokolatearekin. Txokolatea lortzeko irratira sartu, eta galdetu egin genuen: 'Aizu, nola da hau?'. 'Hau lehiaketa bat da, eta kantatu egin behar da', erantzun ziguten. Eta guk kantatu genuen. Nik Entre copa y copa se acabó mi vida abesti mexikarra kantatu nuen, eta nire lagunak antzeko zerbait. Kantatu eta irabazi egin nuen lehiaketa".

Ondoren, Los Corsarios taldean, Ray Charles eta The Beatlesen abestiak egiten zituen. Urte batzuk geroago iritsi zen Larrañaga euskal musikara. 19 bat urte zituen Donostiako Bellas Artes antzokian Lurdes Iriondo ikusi zuenean kantatzen. "Iriondo ikusita esan nuen; 'Zergatik ez dut nik euskaraz kantatzen?'. Ideiarik ez neukan, gurasoek euskaraz ez zekiten, eta aitona-amonek ez zekiten erdaraz. Euskalduntzen hasi nintzen". 1972an bere lehenengo kantaldia egin zuen Amara Zaharrean Oskarbi, Lupe, Karlos Ruiz eta Etxamendi eta Larralderekin batera. "Ni Amara Zaharrekoa nintzenez, 'Josean zu atera', esan zidaten".

Musikan ez da etiketen zalea. "Ni musikaria naiz, baina orduan oso politikoak ginen". 1974. urtean Trinitate plazan egin zuen kontzertua gogoan du Larrañagak. "Han kristorena muntatu zen, ikurrina debekatuta zegoen, eta Polizia sartu zen. Nik gau osoa eman nuen San Telmon ezkutatuta, baina oso emanaldi hunkigarria izan zen".

Larrañaga euskaldun berri izateaz gain, euskal inguruan berritzailea ere izan da. Besteak beste, berak grabatu zuen lehenengo aldiz zuzeneko disko bat euskaraz. 1977ko kontzertu hartan ere arazoak izan ziren politikaren harira. "Juan Pedro Calvo, 40 Principalesen buruak esan zidan: 'Josean, alde egin! Polizia bidean da, zure bila'; handik alde egin eta sagardotegira joan ginen afaltzera".

Herri kantak eta bulegoak

Ordura arte musika arloa asko zaintzen bazuen ere, 1978ko egoera politikoak horretan sakontzea ahalbidetu zion. "Egoera berriak agertokiko nire diskurtsoa albo batera uztea ahalbidetu zidan".

Guk euskaraz, zuk zergatik ez? kantaz oroitzean irribarrea piztu zaio. "Guk euskaraz, zuk zergatik ez? hor dagoen zerbait da, ereserki bat, eta herriarena da orain. Arestirena eta nirea den arren, jada ez da nirea".

Larrañagak 1991. urtean mantsotu zuen bere disko ekoizpena. Bidean, Bihotz bihotzez (1986) eta Sagardoa: betiko kantak (1991) lanek bere artista jardunaren beste alor bat utzi zuten agerian; hain zuzen ere, herri kantak ezagutarazten egindako ahalegina.

Kuadrillarekin egindako afarietan konturatu zen jendea kantatzen hasi bai, baina ez zituela hitzak ezagutzen. "Donostiako traineruaren aurkezpenean kantatzeko deitu zidaten, eta horrelako kanta batzuk egin nituen". Emanaldiaren ondoren Gipuzkoako Aurrezki Kutxako arduradun batek kanta horiekiko interesa agertu zuen, eta hitz egin behar zutela adierazi zion Larrañagari. "Horrelakoekin eta politikariekin, hitz egingo dugu-k esan nahi du ehun urtera hitz egitea; baina, egun batean harekin kalean topo egin, eta bulegora joateko esan zidan, hitz egin genuen eta dena sinatu genuen; abesti horiek ezagutarazi genituen".

Egun, beste eginkizunek uzten dioten denbora eskaintzen dio musikari. "Ia urtero joaten naiz Argentinara emanaldiak egitera". 1960ko, 1970eko eta 1980ko kantak ezagutarazten dituen Gu Gira proiektuan ere parte hartzen du. "Aurten beste hiru bat emanaldi egin, eta esperientzia bukatuko da, baina oso ona izan da".

Larrañagak, 2013. urtean, Donostia erre zeneko bigarren mendeurrenaren harira Konstituzio plazan zerbait berezia egin nahi du. Hala ere, musika jarduna uzten ari dela dio, eta lagun mina izan zuen Imanol Larzabali esandakoa dakar gogora: "Artista agertokian hiltzen da hiltzeko beste tokirik ez duenean".