Krisia hasi zenetik, lanpostuak gutxitzen joan dira ia enpresa guztietan. Badira, ordea, salbuespenak, eta Ibermatica Gipuzkoako enpresa da horietako bat: iaz, %2,7ko hazkundea izan zuen irabazietan, eta 144 lanpostu sortu zituen; guztira, %4,5 handit...

Asier Unanue (Ordizia, 1993) 12 urterekin hasi zen txirrindularitzan, Ordiziako txirrindulari eskolako iragarki bat irakurri eta gero. Gopar-Ikolan Lanaldi taldean dihardu, egun. Zer esan nahi du zuretzat Gopar-Ikolan Lanaldi taldearen sorrerak?Albist...

Herrialdeko enpresei laguntzeko, 8,4 milioi euro jarriko ditu Gipuzkoako Foru Aldundiak. Hala jakinarazi dute, aste honetan bertan, Jon Uriguen Berrikuntzako, Landa Garapenerako eta Turismoko diputatuak eta Larraitz Ugarte foru aldundiko bozeramaileak...

Iaz, 16 eta 24 urte bitarteko bost gipuzkoarretik bat langabezian zegoen: %19,9. Lau urtean ia boskoiztu egin dira lanik gabe dauden gazteak; 24 urtetik gorakoen kopurua, berriz, hirukoiztu egin da denbora tarte berean.

Krisiak ez du deskantsurik ematen: martxoan ere gora egin zuen langabeziak, eta Espainiako Lan Ministerioaren datuen arabera, martxoaren bukaeran 45.596 langabe zeuden Gipuzkoan. Otsailean baino 822 langabe gehiago zenbatu zituen, beraz, eta iazko mar...

Uste baino hobeto ari da zabaltzen Merkaon. Urteko lehen seihilekorako ezarri zituzten helburuak hiru hilabetean bete dituzte. 1.200 denda eta profesional baino gehiago bildu dira Merkaonera, eta 8.000ko muga gainditu dute txartelaren erabiltzaileek....

Aurten, bosgarren aldiz egingo dute Huhezinema euskal film laburren jaialdia, eta hautatu dituzte finalera ailegatu diren hamar film laburrak. Orotara, 130 lan aurkeztu dituzte aurtengo lehiaketara, eta Aukeraketa Batzordeak hamar film labur hautatu ditu horietatik. Honako hauek dira: Ekaitza (Alberto Gastesi), Ismalia (Xabier Cereceda-Hoz), Zeinek gehiago iraun (Gregorio Muro), Superzebraman (Javier Urtasun), Istmo (Alberto Gastesi), Dicen (Alauda Ruiz de Azua), Garaipena (Esteban Ramos), No se qué hacer contigo (Miguel Campion), She's Lost Control (Haritz Zubillaga) eta Por los camareros (Javier Etxaniz-Gregorio Muro).

Hamar finalista horien artean, hiru sari banatuko dituzte. Hiru sari horietatik lehen biak epaimahai ofizialak ebatziko ditu; alegia, ikus-entzunezkoen sektorean diharduten hainbat adituk osatutako epaimahai batek. Euskarazko film laburrik onenari 1.000 euroko saria emango diote, eta film laburrik onenari, 600 eurokoa. Publikoaren boz gehien jasotzen duen lanak, berriz, 400 euroko saria jasoko du.

Huheziko ikasleek egindako lanak ere sarituko dituzte. Epaimahai ofizialak 500 euroko saria emango dio film laburrik onenari. Publikoak, berriz, fikziozko film labur onena sarituko du, batetik, eta dokumental onena, bestetik.

Jaialdia maiatzaren 8tik 10era bitartean izango da, Eskoriatzan eta Aretxabaletan. Azken egunean banatuko dituzte sariak.

Ostiral gaua da. Espero baino egun luzeagoa izan da lantokian, eta etxeratzeko gogoz zaude. Etxean sartzean, baina, ez dago sukaldeko argia piztuta. Gaur bikotekideari tokatzen zitzaion afaria prestatzea, baina ez duzu entzuten zartagin hotsik, ezta janari gozorik usaintzen. Horren ordez, korridorearen bukaeran dagoen logelaren atetik, argi mehe eta dardarati bat ikusten duzu. "Ba al dago inor etxean?", galdetzen duzu, eta erantzuna logelatik iristen zaizu: "Bai, zure zain nago, laztana". Aspaldi ez zaituela horrela deitzen, eta irribarrea irudikatu zaizu ezpainetan. Logelara gerturatu ahala, usain gozo bat nabaritzen duzu. Ez dakizu zer den zehazki, baina atsegin duzu. Logelan sartzean, kandela bat ikusten duzu ohe ondoan, eta bikotekidea, erdi biluzik, eskua zuregana luzatuta. "Gaur tupper sex saio bat izan dugu lagunekin", esaten dizu, "eta erositakoa erakutsi nahi dizut". Arropa erantzi ahala, pixkana eguneko nekea desagertuz doala nabaritzen duzu…

Tupper sex zerbitzua hainbat denda erotikotan eskaintzen dute, eta gero eta arrakasta gehiago ari da izaten. Denda horietako bat da Tolosan dagoen Bizi Bixi. Bertako arduraduna da Alicia Melo Alfageme, eta lau urte daramatza tupper sex zerbitzua ematen: denda ireki zuenetik. "Ezagutu den arte zer den, pixka bat kostatu da zabaltzea", esan du Melok. Tupper sex deitzen bazaio ere, maleta bat eraman ohi du, eta barruan, dendan dituen produktuak, bezeroei erakutsi eta azaltzeko. Melok dioenez, ahoz ahokoak asko funtzionatzen du: "Jendeak ikusten du ondo pasatzen duela horrelako saioetan, eta bere ezagunei esaten die. Dendara gehiago kostatzen da sartzea, eta, horrelako bileretan, beste giro batean ezagut daitezke produktuak".

Lotsagatik baino gehiago jendeak pentsatuko duenagatik ez dela jendea denda erotikoetan sartzen dio Melok: "Behin barruan dagoela, bezeroak ez du arazorik izaten galdetzeko edo produktuak ikusteko". Tupper sex-ak, ordea, edozein lekutan egiteko aukera eskaintzen du: etxeetan, elkarteetan, lantokian... "Azken finean, zerbitzua eskatzen dutenek beren pribatutasuna behar dute", adierazi du Melok.

Bezeroa edozein izan daitekeela dio: bikoteak, neska edo mutil kuadrilla, edo biak nahastutako taldea. Hala ere, gehienetan neska taldeak izaten dira zerbitzua eskatzen dutenak. Bilera dibertigarriak izan ohi direla esan du Melok, eta, horrez gain, sexuarekin zerikusia duten produktuak ezagutzeko bide bat dela nabarmendu du: "Batzuek gutxi dakite produktu hauei buruz. Bibradore bat ikusita, denak ikusi dituzula esan daiteke, baina aukera zabala da".

Erakusketa txiki bat

Tupper sex saioetara eramaten diren produktuak ez dira beti berberak. "Bezeroak eskatzen duenaren araberakoa izaten da", dio Melok. "Betiere saiatzen zara ahal den aukera zabalena eramaten, baina, horrez gain, zenbait bezerok produktu jakin bat eramatea eskatzen dute".

Halere, maletan beti egoten dira zenbait produktu. Horien artean, krema lubrikatzaileak eramaten ditu Melok, berotzekoak eta hainbat zaporetakoak, eta bizigarriak. "Azken finean, krema hodi-zabaltzaileak dira", azaldu du. "Odol zirkulazioa handitzen dute, eta, gehiago nabaritzen duzunez, sentsazioa atseginagoa da". Kremei dagokienez, gizonezkoentzat eiakulazioa atzeratzen dutenak ere eraman ohi ditu.

Ohiko beste produktuak kandela usaindunak dira. "Kandela urtutakoan gelditzen den likidoa masajea emateko erabil daiteke, eta ez du erretzen", azaldu du denda erotikoko arduradunak. "Gorputzean zabaltzen den eta jan daitekeen txokolatea ere erakusten dut". Horrez gain, bola txinatarrak ere beti joaten dira maletan: "Jendeak uste du orgasmikoak direla, baina berez pelbiseko zorua indartzeko balio dute". Bibradoreak ere ohiko produktuak dira. "Askotan txikiak erosten dituzte, bikotekidearekin jolaserako aproposagoak izan daitezkeelako", dio Melok. "Gizonezkoentzako arrautza masturbatzaileek eta eiakulazioa atzeratzen duten eraztunek harrera ona izaten dute".

Lotsa gabe, ezagutzeko irrika

Tupper sex saio batean parte hartutakoa da Vanessa Alzate. "Hamar lagun bildu ginen nire etxean. Lagun baten ezkondu aurreko agurra antolatu behar genuen, eta, ohiko bazkari eta jaiaz gain, zerbait bereziagoa egin nahi genuen", azaldu du. "Striptease-ak eta horrelakoak ez zaizkigu askorik gustatzen… Baten batek gozo denda erotiko batean pastel erotikoren bat erosteko proposamena ere egin zuen… Eta hortik, tiraka, tupper sex-era iritsi ginen".

Naturaltasunez hartu zuen lagun taldeak horrelako bilera egitea. "Egia esan, gure kuadrillan ez dugu egunero-egunero sexu kontuez hitz egiten, baina ez gara askorik lotsatzen ere, naturaltasunez hitz egiten dugu", azaldu du. Ezkongaiak ez zekien ezer eta maleta irekitzerakoan barrez hasi zen, baina ez zen bakarra izan. "Gu ere barrez hasi ginen. Lotsatuta baino gehiago, maletan zer zegoen ikusteko irrikan geunden. Eta, nire ustez, oso ondo antolatuta zegoen bilkura", oroitu du.

Produktuen inguruko azalpenak jasotzeaz gain, ikusteko eta usaintzeko aukera izatea "oso ondo" ikusten du Alzatek. "Dendara joanda galdetu dezakezu noski, baina, beharbada, momentu horretan ez zaude eroso, dendan ez dakit zein dagoelako... edo auskalo! Eta bilera horretan desberdina da; lasai zaude, lagunartean, edozer galdetzeko moduan".

Esperientziarekin oso gustura dagoela dio Alzatek: "Hurrengo egunetan txantxa pixka bat ere izan genuen gure artean… Bestela ere ez gara askorik lotsatzen, baina honek gehiago irekitzeko balio izan zigun".

Lorena Hidalga dendariaren ustez (Bartzelona, 1973), bere dendaren publizitatea egitea eta merkataritza txikiaren alde egitea dira Merkaon ekinbideak dituen gauzarik onenak. Bezero gisa ere parte hartzen du aurrezte komunitatean Donostiako San Martzia...

Moskuko Eskiña tabernan, kafe baten inguruan, garai zaharrak gogoratzen hasi da Pablo Susperregi Katu (Irun, 1962). "Hemen atzean agertokia jartzen zuten, kontzertuetarako". Garai batean, Irungo toki biziena izan zen Mosku izenekoa, eta bertan mamitu ziren orduan gazteriak zituen amets eta nahi asko. Horietako batzuk musikaren bitartez zabaldu nahi izan zituen Katuk, Baldin Bada taldearekin. Taldeko abeslaria izan zen 1980ko hamarkadaren erdialdean sortu zutenetik 1996ko ekainera arte, azken kontzertu ofizialera arte. Hitz egiten aritu den bitartean, apenas eman dion kafeari zurrupadarik. Kafea hoztu zaio. Elkarrizketa zalea ez dela esan arren, gustura egon da kontu kontari izan zenaz, denaz eta izan daitekeenaz.

Taldea desegin, eta 1996ko uda hartan bertan lan bila hasi zen Susperregi: "Ez nuen musikarekin harremana zuen deus ere egin nahi. Aldatu nahi nuen, eta koinatarekin iturgintzan hasi nintzen". Hamabost urte egin zituen lan iturgin moduan; orain, langabezian dago. Bi seme ditu, eta aitortu du musikarekin harreman txikia duela. "Dena etxean daukat, anplifikadorea, gitarrak... Nire kabuz gauza batzuk egiten ditut. Baina zain nago". Izan ere, bi semeak koskortzeko zain dago musikaren mundura berriz ere bueltatzeko, senak hori eskatzen diolako, baina ez dago ziur nola aurre egingo dion munduari berriz ere anplia eta gitarra lanabes dituela: "Ez da izango profesional tankerako zerbait. Beharbada, Internet erabiliko dut horretarako. Aterako zaidana egingo dut, estilo zehatzik ez diot jarri nahi egingo dudanari. Musika bizioa edo gaitza da niretzat".

Musika barruan du Katuk, "ezin da galdu". Buruan musika egiten jarraitzen duela dio, eta zer esateko baduela, nahiz eta batzuetan pentsatzen duena paperean jartzea kostatzen zaion: "Beharbada egiten dudanarekin oso kritikoa naizelako edo lehengo indarra ez daukadalako".

Eta betaurrekoak? Ez ditu! Baldin Badako abeslari izandakoa gauza askogatik izan zen ezaguna, eta horietako bat betaurrekoak ziren. Beharbada, musika talde indartsuen estetikarekin bat ez zetorren ezaugarri bat zen, baina hala zen. "Betaurrekoak? Bista berreskuratzen ari nintzela esan zidaten, eta kendu egin nituen. Beharbada, jendeak orain gutxiago ezagutzen nau kalean, baina badira oraindik nitaz oroitzen direnak". Taldearen lau diskoetako argazkietan betaurrekoekin ikus daiteke Katu: Lur azpian bukatuko duzue (Oihuka, 1986), Baldin Bada (Oihuka, 1990), Lurralde kolpatuak (Oihuka, 1991) eta Erraien iraultza (Esan Ozenki, 1995). Diskoez gain, hainbat talderekin egindako diskoetan parte hartu zuten, baita Irungo AEK euskaltegiak 2004an 14. Korrikaren harira bultzatu zuen Irungo AEK-ko beteranoak lanean ere.

Borroka, oholtza gainetik

Euskal Herriko egoera berezia zen 1980ko hamarkadan, Baldin Bada sortu zenean. Politikan, ekonomian, lan munduan, kulturan eta gizartean gatazka aroa izan zen. Gatazka horien partaide sentitzen ziren Baldin Badakoak, eta horien gainean zuten iritzia emateko eta zabaltzeko sortu zuten taldea. "Zergatik kantautoreetara mugatu bakarrik borrokarako musika? Gure musika rocka, ska edo reggaea zen. Euskal musika, rocka eta iraultza elkartzen hasi ginen". Irun, gainera, borrokaren mapa horretako gune gorrietakoa zen, bertan kultur mugimendu askotarikoa sortu zelako, Kortatu, Vomito, Anti Regimen, Crimen eta gisa horretako taldeekin. "Garai horretan, dantzaldietarako talde bat genuen. Grabaziorako mahaitxo bat eta materiala bagenuen, eta denen maketak grabatzen hasi ginen. Irungo talde guztiak pasatu ziren gure lokaletik grabatzera. Guk ere olatu horretan sartu nahi genuen".

Ska estetikarekin —militarren botak, ile kaskamotza, tiranteak— hasi ziren oholtzara igotzen, baina etengabeko bilakaera izan zutela onartu du Susperregik. Lehenengo diskotik laugarrenera alde izugarria dagoela, alegia: "Lehenengo diskoa eta azkena entzunez gero, zaila litzateke talde berberak egin zituela pentsatzea, baldin eta diskoaren azalean Baldin Bada jartzen duela ikusiko ez balitz...". Beti gauza antzekoak egiteaz aspertzen zirela dio, eta nahasketaren alde egin zuten. Garai horretan, teklatua zuen talde bakarrenetakoa zen Irungoa, gainera. Eta, estilo horrekin, teklatuak barne, Euskal Herrian ia ereserki bihurtu diren abestiak sortu zituztela jakin badaki Katuk. "Polita da horiek entzutea egun, abestiak bizirik daudela sentitzea. Interneteko bilatzailean abesti ezagun horiek jarriz gero, lehenengo ateratzen diren erreferentziak kantu horien bertsioenak dira, ez gureak!".

Entseguak, kontzertuak, festa... Oso garai biziak bizi izan zituen Katuk Baldin Badaren garaian. Dena oso azkar pasatu zitzaien; "gauza gehienak politak izan ziren. Ia familia bat ginen. Pentsatzen genuena esaten genuen. Ez genuen jendeari bidea erakusteko bokaziorik, bakoitzak bere bidea egitearen aldekoak ginen. Gutxi aldatu naizela uste dut. Familia badut, hori berez aldaketa da. Nik berdin-berdin ikusten dut neure burua, ordea. Tira, orain apenas egiten dudan parrandarik!".

Mundua aldatzeko bidea ez du utzi Susperregik. Esaterako, Irungo Alarde Parekideko jenerala izan zen bi urtez. Beti antimilitarista izan da Katu, eta alardeko jenerala izatea kontraesankorra izan zitekeela pentsatu arren, egoera "jasanezina" zelako, Alarde Parekidean ateratzeko erabakia hartu zuen. Teknologia berriak ere mundua aldatzeko bide moduan ulertzen ditu. Facebook bidez hitzartu zen elkarrizketa hau: "Dagoena erabili behar da".