Irailaren 29a Gorren Aldeko Nazioarteko Eguna dela eta, IX. Sentsibilizazio Astea antolatu du Gainditzen elkarteak egun horretarako. Tolosan izango da, eta, besteak beste, keinu hizkuntzan egindako antzezpenak eta abesti emanaldiak antolatu dituzte. A...

San Telmo jaiak

Zumaia

Gaur hasi eta hilaren 22ra bitartean, San Telmo jaiak ospatuko dituzte Zumaian. Gaurtik astelehenera bitartean jaien lehen zatia ospatuko dute, eta bigarren eta azken txanpa, berriz, hurrengo ostiraletik, hilak 20, igandera arte.

Datorren asteburu honi dagokionez, gaur, 18:30ean, herriko hainbat abesbatzak santelmoetako kontzertua eskainiko dute. Gauean, 22:30ean, bertso jaialdia egingo dute, Aita Mari aretoan. Uxue Alberdi, Amets Arzallus, Unai Iturriaga, Sebastian Lizaso, Aitor Sarriegi eta Julio Soto ariko dira kantuan. Jon Maia, berriz, gaiak jartzen. 23:00etan, DJ festa izango da txosnetan.

Jaiei hasiera ofiziala, ordea, bihar emango diote zumaiarrek: 12:00etan, San Telmo ermitaren inguruan txupinazoa egiten dutenean. Jarraian, eta 14:30ean txosna eremuan egingo den herri bazkariarekin aurretik, besteak beste, Musika Eskolako trikitila- riekin jaitsiera eta Oria txarangarekin kalejira izango dira. 22:00etan, txosnetan The Fridays Crew, Kaleko Urdangak eta NPJ taldeek kontzertua eskainiko dute. 22:30ean, Eusebio Gurrutxaga plazan, Bide Batez taldearekin dantzaldia izango da.

Igandean, egun osoan, ekitaldi ugari izango dira. Besteak beste, santelmoetako XIV. Scalextric txapelketa eta Haurren Danborrada. 22:30ean, Danborrada Berezia egingo dute, eta ordu berean, txosnetan, Ai Ene taldearekin erromeria izango da. Gauerdian, berriz, Bixente Egaña Antia arrantzale ohiak bandera igoko du kofradian. Eusebio Gurrutxaga plazan, aldiz, Kupela taldearen erromeria izango da.

Astelehenean, San Telmo egunez, San Telmo ermitara tradiziozko prozesioa egingo dute, 10:15ean. Han, meza nagusia ospatuko dute. Eguerdian zein arratsaldean, Incansables txaranga herriko kaleetan zehar ibiliko da, eta Gorritiren saioa ere izango da, haurrentzat. 18:30ean, Urrezko Aizkolarien 2012ko Eusko Label Txapelketa jokatuko da, Eusebio Gurrutxaga plazan. 22:30ean Obaneuke taldearen emanaldiak itxiko du, hurrengo ostiralera arte, Zumaiako San Telmo jaien lehen txanpa.

Barrez, "Altza" erantzun du Juantxo Kokak (Altza, Donostia, 1973) jaioterriaz galdetu zaionean. Han hasi zen pilotan; "frontoia besterik ez zegoen kaskoan denbora-pasarako". Kointzidentziak eta ezusteak baliatuta, primerako kirol ibilbidea egin du aurrelariak; lehen mailako lehiaketa utzia izan arren, ezin utzi "aldageletako giroa", eta erakustaldi partidak jokatzen jarraitzen du.

Altzako kaskokoa da Koka. Frontoian biltzen ziren haurrak. "Denok pilotan aritzen ginen, besterik ez zegoen-eta". 8 urte zituela hasi zen esku-huska jokatzen: "Garai horretan, teniseko pilota erabiltzen nuen; inguruan, Arraras izeneko gizon bat zebilen. Gu ikusita, galdetu zigun ea jokatu nahi genuen, eta... gaur arte".

Ametsetako partidaz galdetuta, pena bat gelditu zaiola dio. "Ni Retegiren azkeneko urteetan ere aritu nintzen, eta penatu egiten nau haren aurka edo harekin jokatu ez izanak, nahiz eta harekin ezin izango nukeen, biak aurrelariak baikara". Hala eta guztiz ere, atzean ere ondo moldatzen da Altzakoa. "18 urte bete arte, atzelaria izan naiz; baina, kointzidentzia bategatik, aurrean hasi nintzen". Elgetako Txapelketan oso ondo aritu eta gero, Gorostiza aurrelaria ordezkatzeko deitu zioten behin, eta, ordutik, aurrean jardun izan du.

Eibarren jokatu zuen lehen partida profesional gisa. Besteak beste, oso urduri zegoela gogoratzen du. 1993. urtea zen, eta urte bakarra zeraman afizionatuetan. "Ezustekoa izan zen enpresek proposatzea, baina, negoziatu ondoren, aurrera egin nuen". Kokak Aldazabal II.a izan zuen bidelagun Lejardiren eta Azkarateren aurkako norgehiagokan. "Oso egun polita izan zen, lagunak eta familia elkartu ginelako Eibarren". Hain zuzen ere, haren zaleek lagunartea ere osatu zuten Gaiztarroko Zumardi tabernan. "Urtean behin afaria egiten dugu oraindik ere".

Kokaren kirol ibilbideko beste mugarri bat 1997. urtea izan zen: Mikel Goñiri irabazi zion Bigarren Mailako buruz buruko txapela. Bitxia izan zen, Koka enpresa handietatik kanpo gelditu zelako 1995ean. "1997an, berriz, Besagainekooi txapelketa horretan parte hartzen utzi ziguten, pentsatuta ez ginela izango ezer egiteko kapaz; baina nik irabazi nuen txapela, eta, enpresa txiki batean nengoenez, nahiko sonatua izan zen".

Finalera iritsita, baina oraindik jokatu gabe, Kokak sinatua zuen kontratua Asegarcerekin. Horrek lasai aritzeko modua eman zion. 10-0 galtzen hasi zen, baina, buelta eman, eta 10-15era iritsi zen markagailua. 20-22koarekin amaitu zen, eta Bigarren Mailako buruz buruko txapela lortu zuen. Donostiako Atano III.ean jende asko bildu zen Kokaren alde. "Ni ahulena nintzen, txarrena, eta horrek gipuzkoarren babesa eman zidan".

Baina Kokak bere ibilbide osotik gogoan gehien duen partida 2003an jokatu zuen; hain zuzen ere, Lehen Mailako Binakako Txapelketako txapela Belokiri eta biei eman ziena. Oso partida polita izan zela dio, "baina, finala 22-15 irabazita, jendeak ez zuen gogortzat jo; ez, behintzat, Goñiren aurkakoa bezainbeste". Hala ere, hori da haren partida kutuna.

Igandean jokatu behar zuten Olaizola II.aren eta Pascualen aurkako finala. Larunbatean, baina, Belokik luzapena eskatu behar izan zuen, gastroenteritisak jota. "Ia-ia ez ziguten eman, baina, azkenean, astebete geroago jokatzea izan genuen", gogorarazi du. Bestela ere berezia izan zen txapelketa Kokarentzat; izan ere, ordezko gisa hasi zuen. "Berasaluze VIII.a lesionatu egin zen, eta haren ordez jokatu nuen finalerdia. Garai horretan, ordezko gisa bi partida jokatzen zituenak jarraitzen zuen txapelketan". Txapela eskuratuta, bikotekideek batera ospatu zuten garaipena. "Petritegi sagardotegian egin genuen... Argazkiak nafarrekin eta gipuzkoarrekin; oso ona izan zen".

Bilboko frontoi berrian egon gabea

Enpresa handietan egindako ibilbidea 2009an bukatu zuen Kokak; ez berak erabakita, Asegarcek erabakita baizik. Kontratua bukatzen ari zitzaiola, ez berritzeko deliberoak ezustean harrapatu zuen Altzakoa. "Ez nuen espero; hilabete neraman lau t'erdiko txapelketa prestatzen haiekin; eta, 36 urte nituen arren, berritzea espero nuen".

Garfe enpresarekin sinatu zuen orduan; bada alderik enpresen artean. "Batez ere, enpresarekiko konpromisoa; oso ezberdina zen egunero Tolosara edo Gasteizera entrenatzera joatea. Orain, goizez lanera joatearekin ordezkatu dut". Izan ere, Kokak ez dio behin ere utzi argiketari izateari. "Baina lehen pilota zen nire lan printzipala, eta lana arratsaldez egiten nuen".

Egunero entrenatzera joatearena ez ezik, aldageletako giroaren falta ere sumatzen du. "Garrantzitsua zen, eta barre asko egiten genuen; oso giro ona zegoen aldageletan". Hala ere, Garfen jokatzen dituen partidak ere gustuko ditu. "Oso zaila da bat-batean uztea 30 urtean egin duzuna, eta Garfek jarraitzeko aukera eman zidan. Tomasek [Garrido] esan zidan haiekin joateko, eta nik ez nuen birritan pentsatu".

Pilota enpresa handi edo txiki batean aritzea oso ezberdina da. "Prestaketa oso bestelakoa da: astean pare bat egunetan besterik ez. Egun batean korrika egitera, bestean frontoian, eta kito". Partidetako giroa ere ezberdina da. "Erakustaldi partidak dira, eta, partida politak izan arren, irabazteak ez du garrantzi handirik; ez dago lehiaketaren presiorik-eta. Artekaririk ere ez dago". Horrelakoetan, ikusleek ez dute sarrerarik ordaintzen.

Egun, goizean goiz jaiki, haurrak eskolara eraman, eta argiketari lana egitera joaten da. Astean behin edo birritan, eguerdiak baliatzen ditu urtean jokatzen dituen 30 partidetarako entrenatzeko. Kirol lehiaketen zalea da oraindik, eta gertuko frontoietara joaten da partidak ikustera. "Bilbokoa, esaterako, ez dut ezagutzen; ni Tolosara eta Iruñera joaten naiz partidak ikustera". Harreman estua du Mendizabalekin eta beste pilotari batzuekin, eta, hasi zenetik pilota asko aldatu bada ere, gustuko ditu egun punta-puntan dabiltzan pilotariak ere; Olaizola II.a eta Irujo, adibidez. "Titin III.a ere ikaragarri gustuko daukat. Borrokalaria da oso, partida guztietan".

Aste Santuan Donostiako turismo bulegoak bisitatu dituzten turisten kopuruak gora egin duelako, eta datuak "positiboak" direla iritzita, pozik azaldu dira asteon Donostiako turismo arduradunak. Manu Narvaez Donostia Turismoko zuzendariaren arabera, Donostiako turismo bulegoek %2,5 bisitari gehiago izan dituzte aurtengo Aste Santuan iaz baino —martxoaren 31tik apirilaren 9ra—, nahiz eta "eguraldi txarra" izan. Orotara, 11.175 bisitari. Horietatik %27 nazioartetik iritsitako bisitariak izan dira, eta bereziki azpimarratu dute Argentinatik eta Txinatik ailegatutako turisten kopurua; hurrenez hurren, zifra orokorraren %5 eta %3,8.

Josu Ruiz Donostiako Udaleko Kirol eta Garapen Ekonomikorako zinegotziaren arabera, "ez da izan suziriak botatzeko moduko Aste Santua", baina azpimarratu du eguraldi txarra izan arren aurreikusitako datuak betetzea lortu dutela. Eguraldiak terrazak dituzten lokalei "kalte" egin diela eta, aldiz, Eureka Zientzia Museoak eta Aquariumak "inoiz baino datu hobeak" lortu dituztela nabarmendu du.

Hain justu, Donostiako Aquariumak, prentsa ohar bidez, Aste Santuan izandako bisitari kopuruaren berri eman du. Ostegun santu egunetik pazko astelehenera arteko bisitarien kopuruak gora egin du. Bost egun horietan 17.601 bisitari izan dituzte, iaz baino %5,6 gehiago. Era berean, museoa berritu zutenetik izandako daturik onena ere badela azpimarratu dute. Bisitari gehien ostegunean jaso zuten: 5.082 bisitari. Gutxien, berriz, astelehenean: 2.213. Aquariumeko arduradunen arabera, datu horiek "oso positiboak" dira, eta, haien arabera, euriari zein museoak eskaintzen dituen berritasunei esker lortu dira "emaitza bikain" horiek.

Hondarribian ere, gustura

Hondarribia da Gipuzkoan turista asko biltzen dituen beste herrietako bat, eta bertako udalak ere Aste Santuko turismo datuei buruzko balantze positiboa egin du: "Hondarribia jendez beteta egon da Aste Santuan, nahiz eta eguraldiak ez duen lagundu". Udalaren datuen arabera, iragan ostegunetik astelehenera bitartean 17.715 bisitari igaro dira Hondarribiko bi turismo bulegoetatik. Martxoaren 30etik pazko astelehenera arteko datuak kontuan hartuta, berriz, 23.320 bisitari izan dira herriko turismo bulegoetan. Beraz, iazkoekin alderatuta, datuak "bikoiztu" egin direla azpimarratu dute. Bisita gidatuetan ere antzeman dute gorakada. Aurten 105 egin dituzte, eta 44 iaz. Hondarribiko hotelek %75eko betetze kopurua izan dutela jakinarazi du udalak.

Irungo Oiasso Museo Erromatarrak ere "inoizko daturik onenak" izan ditu Aste Santuan. Irungo Udalak jakinarazi duenez, 957 pertsonak bisitatu dute museoa; 2011ko egun berberetan baino bost aldiz gehiago.

Gipuzkoa barrualdeko hainbat eskualde eta herritan, ordea, turistak urrundu egin ditu eguraldiak. Seguran, esate baterako, ostegun eta ostiral santu egunetako prozesioak elizaren barruan egin behar izan zituzten, eta horrek ez zuen askorik lagundu bisitariak erakartzeko orduan. Barnealdeko hainbat landetxetan bertan behera ere utzi dituzte hainbat erreserba, baita kanpoan egitekoak ziren zenbait irteera ere.

Probidentziako Ahizpen kongregazioak 250 urte bete ditu aurten, eta, urteurren biribil hori gogora ekarri eta ospatzeko helburuarekin, 2012an jubileu urtea edo urte santua ospatuko dute. Egoitzetako bat Idiazabalen du kongregazioak. Bertan, urtarrilar...

Euskal Gorrak erakundeak 2010ean 3.122 itzulpengintza zerbitzu kudeatu zituen Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Horietatik, %35 kontu pertsonalak ziren, %28 osasun arlokoak eta %12 lanekoak.

Hondarribiko Sardara motor elkartearekin batera, Irurako Ikastola V. Ñañarri Rallyesprinta antolatzen ari da. Lehen urtetik, koordinatzaile lanak egiten ditu Iñigo Iñurritak (Irura, 1979), eta "indarrak dauden bitartean" horrela jarraituko duela dio.

180 boluntario, autoen araberako zazpi maila, Euskal Herriko txapelketarako baliagarria... Motorren eztanda bihar zortzi hasiko da, hilaren 21ean, 15:00etan.

Euskal Herrian punta-puntako proba antolatzen duzue. Nola aurkezten da horrelako auto lasterketa bat?

Euskal Herriko txapelketan hamar bat rallyesprint puntuagarri daude, eta horietako bat Ñañarrikoa da. Gidarien artean estimu handia duen proba da gurea; bai ibilbideagatik, baita antolakuntzagatik ere. Lana serio egiten saiatzen gara, denak ahalik eta gusturen gelditzeko.

Serio, eta auzolanean.

Hainbat talde edo arlotan banatzen dugu antolakuntza, eta auzolanean eta musu truk aritzen gara. Auzolanean ibiltzen garenok, gainera, dirua galtzen dugu normalean.

Bosgarren urtea da aurtengoa. Indarrak ez al dira akitzen?

Momentu honetan, rallya antolatzea gero eta errazagoa egiten zaigu. Zorionez, ia taldeburu guztiak lehengo berak dira, eta horrek lana asko errazten du: bakoitzak argi dauka zer egin behar duen. Indarrak dauden bitartean, hor jarraituko dugu.

Irurako Ikastolaren alde ari zarete lanean. Nondik sortu zen rallya antolatzeko ideia?

Ikastolak 2007an Kilometroak jaia antolatu behar zuen. Konturatuta geunden, nahiz eta Kilometroak oso ondo joan, aurrera begira ekintzak egiten jarraitu beharko genuela, diru beharrean jarraituko baitzuen ikastolak.

Egin berria den eraikuntza ordaintzeko.

Eraikuntza bat gastu handia da, eta, gainera, berez, beste baten beharra dago. Herriko lokal asko ikastolaren funtzioa egiten ari dira, eta Irurako ume guztiak elkartuko bagenitu, beste eraikin bat beharko genuke. Une honetan hori ezinezkoa da, aurrekoa ordaintzen ari baita ikastola. Kilometroen urtean, beraz, hori jakinda, aurrera begirako planteamendu batzuk egin genituen. Kilometroak hitzak ate asko irekitzen ditu, eta rallyaren ideia hortik atera zen. Kilometroen babes horrekin, Alegia, Orendain, Abaltzisketa eta Amezketako udalekin hitz egin, eta baimenak lortu genituen. Ondo funtzionatzen zuela ikusi genuen, eta etekinak ematen zituela.

Zenbateko aurrekontua duzue?

Rally bat antolatzeko, 18.000-20.000 euro behar dituzu. Horietatik sei bat mila euro gidariek jartzen dute, inskripzioarekin. Auto bakoitzak parte hartzeagatik 130 euro ordaindu behar ditu, eta 60 auto inguru ateratzen direnez… Diru horrekin asegurua ordaintzen dugu, aurrekontuaren heren bat. Beste heren bat publizitatearekin lortzen dugu, hortxe ibiltzen gara borrokan; niretzat hori da lanik gogorrena, arrotzena. Azken herena ikusleek ordaintzen duten sarrerarekin biltzen dugu. Egunean bertan saltzen dira sarrerak, eta, gutxi gorabehera, eguraldia tarteko, 3.000 ikusle inguru etortzen dira Ñañarriko rallyesprintera.

Publizitate eske ibili zaretenean, krisia nabarituko zenuten, ezta?

Egia esan, ez asko; oso gutxi, baina goraka egin dugu. Nire ustez, rallyaren ospeagatik izan da hori. Kartelean autoaren argazkia sartzeko ere justu ibili gara.

Izen handiko partaideak irteten dira Ñañarriko rallyesprintean. Nola erakartzen dituzue?

Futbolarekin alderatuko bagenu, liga bezalakoa da: puntuak lortu nahi badituzu, partidak jokatu behar dituzu. Proba batera ez bazara joaten, zure aurkariek puntuak lor ditzakete, eta aurrea hartuko dizute. Orduan, liga irabazi nahi duenak parte hartu beharra dauka.

Ibilbideari dagokionez, zein da gidarien iritzia?

Teknikoki asko gustatzen zaie, eta errepidea ere txukun dago. Lehen zatia, Alegiatik Orendainera bitartekoa, oso teknikoa da. Bihurgune ugari daude: irekiak, itxiak, geldoak, azkarrak… Bigarren zatia, Orendaindik Abaltzisketarako tartea, oso azkarra baina aldi berean itsua da. Bihurgune azkarrak daude, baina ez duzu ikusten ondoren zer dagoen. Azken zatia, Abaltzisketa eta Amezketa artekoa… balaztek irauten duten bitartean, aurrera.

Zein sari banatzen dituzue?

Orain arte derrigorrezkoa zen saritan 6.000 euro banatzea, baina krisiarengatik federazioak aldaketak egin ditu; aukera desberdinak jarri ditu: 2.000, 4.000 edo 6.000 euro banatzeko aukera dago. Sarien arabera, koefiziente bat dauka lasterketak, eta, horren arabera, puntu gehiago edo gutxiago banatzen dira proba horretan. Guk orain arte bezala jarraitzea erabaki dugu, eta, ondorioz, koefiziente altueneko proba da. Horrek, teorian, txapelketaren bila doazen gidariak hemen egongo direla ziurtatzen dizu.

Azken lau urteetan hemeretzi aldiz lapurtu dute kobrea Oiartzunen, Arditurriko bidegorrian. Sistema berria instalatu ondoren, hogeigarren lapurreta saihestea lortu dute.

Euskal Gorrak erakundeak, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako gorren aldeko elkarteen federazioak, keinu hizkuntzako ikastaroak ematen ditu hainbat lekutan. Gipuzkoan, Donostian dago horretarako aukera, elkarteak Larramendi kalean duen egoitzan. Ikasturt...

Ioseba Rojok (Tolosa, 1988) eta Imanol Rojok (Tolosa, 1990), anaiak izateaz gain, kirol bera egiten dute: iraupen eskia. Goi mailan aritzen dira, eta orain gutxi bukatu dute denboraldia, Espainiako Txapelketan urrezko bi domina lortu ondoren; biak erreleboka. Banakako lehian ez dira hain fin aritu, eta Iosebak klasiko eran eta Imanolek skating-ean, biek ere laugarren postua lortu dute.

Haien ardura kirola egitea da egun. Horretarako, zenbait laguntza jasotzeaz gain —Kirolgitik eta Espainiako Eski Federaziotik, esaterako—, gurasoen babesa dute. Apirilean hartzen dute atsedena; urteko beste 11 hilabeteak entrenatzen eta lehiatzen aritzen baitira. "Maiatzean berriro hasten gara entrenatzen", dio Iosebak, "eta hilabetean behin edo bi aldiz egonaldiak egiten ditugu Espainiako selekzioarekin".

Katalunian elkartzen dira batez ere, eta prestaketa fisikoa egiten dute: rolleskia, mendia, bizikleta… Irailetik aurrera glaziarretara joaten dira eskiatzera; Italiara joan ohi dira, Passo Stelviora, 3.400 metrora. Neguan, egonaldietan bilduta ez daudenean, Jakan (Aragoi, Espainia) bizi ohi dira, eta astean pare bat egunetan itzultzen dira Tolosara.

Egunerokoa kirola egitera bideratzea "sakrifizioa" dela dio Iosebak, baina "ondo" eramaten dela. "Jendeak ulertzen du zer egiten ari zaren". Imanolek bat egiten du anaiak dioenarekin: "Gustura aritzen naiz eskiatzen, gustura joaten naiz kanpora, eta, behintzat, gozatu egiten dugu".

Aurten, laguntza gutxiago

Aralar izan zen Rojo anaientzat kirol ibilbidearen hasiera. "Gurasoen lagun batzuekin hasi ginen eskiatzen han", ekarri dute gogora. "Hortik aurrera, ikastaro batzuk egin genituen, eta Somportera joaten ginen; behin, eskola mailakoentzako lasterketa bat egin genuen; ondo atera zen, eta jarraitu egin genuen". Ez da ohikoa bi anaia goi mailan aritzea kirol batean. Eta behin baino gehiagotan entzun behar izan dute ea euren artean lehiarik ba ote dagoen ere.

Aurtengo denboraldian laguntza gutxiago jaso dute. "Kanpora joan gara, baina guk ordainduta", esan du Iosebak. "Krisia hona ere iritsi da, eta federazioak iturria itxi egin du". Imanolek, esaterako, aukerak zituen 23 urte azpiko Munduko Txapelketara joateko: "Azkenean, federazioak ez du dirua jarri, eta horrelako proba batera ezin zara zure kontura joan", dio. "Ondo antolatuta joan behar duzu, talde bat duzula ondoan". Euren kontura joan izan direnetan ahal duten guztia egin dutela esan du Iosebak, "baina ez da modurik onena lehiatzeko".

Orain bukatu berri duten distantzia ertaineko Espainiako Txapelketaz gain, distantzia luzekoak eta laburrekoak egin dituzte otsailean. Horietan bigarrena izan zen Ioseba; Imanolek, berriz, laugarren postua lortu zuen distantzia luzekoan, eta bosgarrena laburrekoan. Europako Kopan ere lehiatu dira, eta Munduko Kopako bi proba egin dituzte. Horietako batean, Transjurassiennen, Iosebak 16. egin zuen, eta Imanolek, 22. Denboraldia "ona" izan da euren ustez. "Ikusi da hobetu dugula", diote; Imanolek, ordea, pena du 23 urtez azpiko Munduko Txapelketara ez delako joan: "Hori zen denboraldiko helburua, eta hamabost egun lehenago federazioak esan zidan ez ninduela babestuko".

Iosebarentzat orain arteko lasterketa garrantzitsuena iazko Munduko Txapelketan parte hartzea izan da: "Oslon izan zen proba, eta 120.000 pertsonaren aurrean lehiatzea oso berezia izan zen". Imanolentzat, aurten egin duten Transjurassienneko proba izan da orain arteko bereziena. "Nolabait esateko, iraupen eskian Behobiako lasterketa bezalakoa da, herri mailakoa, baina goi mailan aritzen direnek ere parte hartzen dute, eta hor emaitza ona lortzeak prestigio handia du", azaldu du.

Iraupen eskia ez da alpinoa edo pistetakoa bezain ezaguna. "Asteburuetan jendea eskiatzera joaten denean, alpino egitera joan ohi da", esan du Imanolek, eta Iosebak gaineratu: "Jendeak eskia alpinoarekin lotzen du". Iraupen eskira bakarrik dedikatzea zaila dela diote: "Etorkizuna ezegonkorra da. Kirolariek junior mailara iristerakoan, 17-18 urterekin, utzi egin ohi dute; orduan erabaki behar izaten da eskiari denbora osoa ematen diozun ala ez".

Rojo anaiek kirolaren bidea hartu dute, eta garbi dute euren erronka nagusia Olinpiar Jokoak direla. 2014an izango dira hurrengo neguko Olinpiar Jokoak, Errusian, eta aukerak ikusten dituzte: "Datorren neguan Munduko Txapelketara joan nahi dugu, eta hori test moduko bat izango da, Olinpiar Jokoetara joateko aukera izango dugun ikusteko". Haien aldetik, behintzat, ahalegina egingo dute.