Sailkatugabeak

2012-04-062012-04-06Sailkatugabeak

Prezioan ikusten ez den lana

Eroslea supermerkatura sartzen da; produktu bakoitzetik aukera zabal askoa dauka. Gaztaren apalean, hainbat forma, ehundura eta jatorritako produktuak daude aukeran: gazta osoak, zatituak, lehorrak, bigunak, xerratan moztuak eta gazta kremak. Plastifi...

2012-04-062015-09-24Albisteak, Kirola, Sailkatugabeak

“Erretiratu aurreko urteetan futbolak asko eman dit niri”

Denboraldi honetan entrenatzeko talderik gabe zegoen Jose Luis Ribera (Azkoitia, 1965). Gutxien espero zuenean iritsi zaio lana, ordea, eta presaka joan da Azkoititik Vila-real aldera (Herrialde Katalanak). Vila-real taldea kinka larrian dabil Espainiako futbol ligako Lehen Mailan, eta hango entrenatzailea bidali, eta beste bat hartu du klubak: Migel Angel Lotina. Eta hark berarekin eraman du bigarren entrenatzaile gisara Ribera. Ondo ezagutzen dute elkar bi entrenatzaileek, urte askoan batera lan egindakoak direlako: "Bera gustura ibili da nirekin lanean, eta ez du zalantzarik izan Vila-realetik deitu diotenean".

Futbol jokalari profesionala izana da Ribera, baina entrenatzaile gisara ere ez zaio eskarmenturik falta. Erronka berri baten aurrean dago orain, ordea. Izan ere, denboraldia azken txanpan sartuta dagoenean egokitu zaio hutsetik lanari ekitea: "Oso desberdina da denboraldi hasieran hastea ala orain; partida gutxi gelditzen dira, eta presa gehiago, ordu gehiago sartu beharra eskatzen du, denbora gutxian denok elkar ezagutzeko. Dena zailagoa bihurtzen da". Kontuak kontu, horretan dabil buru-belarri duela hiru astetik.

Ribera hondartzako futbolaren bitartez gerturatu zen kirol horretara gaztetxotan; "Garai hartan nire adineko beste asko bezala". 15 urterekin Azkoitiko Anaitasuna futbol taldean hasi zen, eta, urtebete geroago, Realera egin zuen salto. Bi urte jubeniletan aritu, eta beste bi Realaren bigarren taldean egin zituen, Sansen. Gero, taldez talde ibiltzea tokatu zitzaion, Realak ez ziolako fitxa berritu. 20 urte zituen, eta hasierako poza pena bihurtu zen: "Realera iristea oso pozgarria izan zen, eta alde egitean tristura pixka bat sentitu nuen. Ni 1981ean sartu nintzen, Reala ligako txapeldun izan zen urteetan. Lehenengo taldera igotzea zaila zen orduan; jende gutxik lortzen zuen. Talde oso sendoa zeukan, urte asko egin zituzten denboraldi onak eginez, aldaketa askorik ez zuten egin eta guri tokatu zitzaigun garai hartan, 20 urterekin, kanpoan gelditzea".

Handik Eibarrera, gero Sestaora, Burgosera, Deportivora eta Rayo Vallecanora, talderik talde bueltaka ibili zen botak astinduz. Hirugarren Mailan, Bigarrenean, Bigarren B Mailan nahiz Lehenengoan, kategoria guztiak pasatu zituen hainbat urtez. Eta zortea izan zuen lagun beti: "Talde bakoitzean ibili izan naizen urteetan taldea ondo egotea tokatu zait, eta zorte ona izan da hori; taldekoekin ere beti harreman oso ona izan dut, eta alde horretatik futbolarekin oso gustura bukatu nuen".

Deportivon urterik onenetan

Partidarik gogokoenaz hitz egitean, une gozoenetakoak pasatu dituen taldearekin jokatutakoaz gogoratzen da: Deportivorekin Valentziaren aurka jokatutako Errege Kopako finalaz, hain zuzen. "Partida hura aipatuko nuke, alde batetik Deporren lehenengo titulu ofiziala izan zelako eta Depor ordura arte talde txikia zelako. Baina, hori baino gehiago, partidaren berezitasunagatik dut gogoan, garaipena lortu genuen moduagatik beragatik". Partida Real Madrilen futbol zelaian jokatu zuten; Santiago Bernabeun. Partida amaitzeko ordu laurden baino falta ez zela, partida bertan behera uztea erabaki zuen epaileak. Txingor zaparrada handi bat izan zen erruduna. Markagailuan bana zeuden Valentzia eta Deportivo. "Partida hura larunbat batean tokatu zela uste dut, eta hurrengo asteartean jokatu behar izan genuen falta zen ordu laurdena. Oso estresagarria izan zen". Futbolariak Madrilen gelditu ziren partida hura prestatzen; bi taldeetako zaleak, berriz, joan-etorrian ibili ziren Valentziara eta Galiziara. "Partida hasi, eta betiko duda izaten da: ordu laurdena bakarrik izanik, golaren bila joan ala ez joan?". Zortea izan zuten. Deportivok gola sartu zuen, eta hala irabazi zuen Errege Kopa eta lehenengo titulu ofiziala. 1995. urtea zen.

Ribera atzelaria da, eta postu horretan jokatu zuen Lehen Mailan ere. Gol gutxi sartu zituen, baina horietako bat bere bihotzeko taldeari egin zion: Realari. Anoetara jokatzera etortzen zenean sentimenduak nahasi egiten zirela dio, eta gola sartu zuenean ere halaxe gertatu zitzaiola: "Alde batetik, urduritasun pixka bat nuen Donostian nengoelako; etxekoak, lagunak, denak hor zeuden zelaian, eta partidaren aurretik eta ondoren haiekin egongo nintzen. Bestetik, bertakoa izanda erakutsi egin nahi izaten da norberaren onena, ondo jokatu nahi izaten da eta presio hori sartzen diozu zeure buruari". Gola sartuta "poza" sentitu zuen partida bere taldeak irabaztea nahi zuelako: "Baina behin partida hura amaituta, Realak gainerako guztiak irabaztea nahi izaten nuen".

Talde maiteenak Anaitasuna eta Reala ditu. Anaitasunaren kasuan, "herriko taldea delako eta orain semeak ere hantxe jokatzen duelako, gazteen mailan". Reala, berriz, "gipuzkoarra naizelako, Realean jokatu izan dudalako eta urte askoan Realean ibili naizelako entrenatzaile ere. Hori odolean doa". Horietaz gain, Deportivo ere oso gogoko du; "urte gehien han pasatu dudalako eta momentu oso onak igaro ditudalako eta lagun asko ditudalako". Riberak jokalari nahiz entrenatzaile moduan ezagutu dituen talde guztiak aipatu ditu: "Guztientzat egiten da tokitxo bat bihotzean, nik behintzat hala daukat". 32 urterekin eta belauneko lesio baten ondorioz hartu behar izan zuen erretiroa, baina oroitzapen onak gelditu zaizkio: "Erretiratu aurreko urteetan futbolak asko eman dit niri". A Coruñan (Galizia) peña propioa ere badu: "Deporreko zale batzuek sortu zuten. Mugimendu askoko taldea da, eta elkarren berri izaten dugu. Askotan gonbidatzen naute ekimenetan parte hartzera. Distantziagatik gutxitan joaten naiz, baina harremanetan jarraitzen dugu".

Semeak bere bidea jarraitzea nahiko lukeen galdetuta, oso argi mintzatu da: "Nire seme-alabek futbola den bezala har dezatela nahi dut: joko bat bezala, lagunartean egoteko modu bat. Lagunarterako taldeko edozein kirol da ona neska-mutilentzat. Garrantzitsuena ikasketak dira, eta besteak ondo pasatzeko modua izan behar du". Gurasoentzako hausnarketa gaia ere atera du elkarrizketara: "Guraso askok uste dute beraien seme-alabek futbolean jokatzen dutelako profesionalak izango direla, eta askotan perspektiba pixka bat galdu egiten dutela iruditzen zait. Eta ez da ona; ez haurrarentzat, ezta haurren kirol munduan sortzen duen giroarentzat ere".

2012-03-302012-03-30Sailkatugabeak

Errekorra egiteko asmoz

Erdi maratoia

Azkoitia-Azpeitia

Gizonezkoetan Mike Kigen eta emakumezkoetan Doris Txanweigo —biak kenyarrak— faborito direla, bihar jokatuko da, Diego Garciaren Omenezko XIX. Azkoitia-Azpeitia erdi maratoia. Gainera, aurtengoan, bi kategorietan markak hobetzeko aukera asko ikusten dituzte antolatzaileek. "Egin dugun esfortzuarekin, uste dugu ekartzea lortu dugun lasterkariak marka hobetzeko gai izango direla, bai gizonezkoetan eta bai emakumezkoetan ere", adierazi zuen Agustin Jimenez antolatzaileak, iragan astean egindako aurkezpen ekitaldian. Hala ere, markarik hobetu ezean ere ez dela inolako porrota izango aurreratu zuen. Eguraldiak zeresan handia izaten du lasterkarien emaitzetan, eta, hein handi batean, horren menpe ere egongo da marka berritzea.

Mike Kigenek 59:58ko marka du erdi maratoian. Besteak beste, Donostiako Krosa irabazi zuen iaz, eta 2010. urtean bosgarren sailkatu zen Munduko Txapelketan. Azkoitia-Azpeitian iaz Stanley Biwott-ek jarritakoa da orain arteko markarik onena; 1.00.23. Dennis Masai, Kennedy Kimutai, Emmanuel Bett eta Bernard Waweru korrikalariak ere gizonezkoen kategoriako faboritoen artean daude. Masai, besteak beste, 10.000 metroetako junior mailako txapelduna da. Kimutai-k, berriz, Istanbuleko erdi maratoia irabazi zuen iaz.

Emakumeen artean Doris Txanweigo da faborito nagusia, baina Antonina Rutto kenyarra eta Jessenia Centeno kubatarra ere faboritoen artean daude. 1.08.57ko marka gainditzea izango dute xede.

Lasterketa Azkoitiko Julio Urkixo etorbidean hasiko da, 16:30ean.

2012-03-302012-03-30Sailkatugabeak

Nola eragin herritarrek hitza hartzea

Herritar askorentzat urrun daude instituzioetako erabakiguneak; politika publikoetan parte hartzeak esfortzu handia eskatzen du, edo beste norbaitentzako gordetako pribilegio gisa ikusten dute. Parte hartzeko aukerak egon direnetan ere, udal bakoitza bere erara moldatzen saiatu da, eta ez dute beti beste herrietako proposamenen berri izan. Gabezia horretatik abiatuta, udaletako parte hartze politikak elkarren artean saretzeko dinamika bat jarri du martxan Gipuzkoako Foru Aldundiak; abendutik aritu dira elkar ezagutzeko tailerrak antolatzen, eta asteazkenean bildu zen lehenengoz lurralde osoko parte hartzea sustatuko duen koordinazio taldea.

Orain arteko tailerretan 40 herri ingurutako ordezkariek parte hartu dute; koordinazio taldeak, ordea, bederatzi kide ditu. Arantza Ruiz de Larrinaga foru aldundiko Partaidetzarako Zuzendaritzako burua aritu da koordinatzaile lanetan; hark azaldu duenez, taldea osatzerakoan kontuan izan dituzte eskualdeen arteko oreka eta herrien tamaina, "guztien ikuspegia izateko".

Ruiz de Larrinagaren arabera, jadanik ehundik gora proposamen sortu dira udaletan. Foru aldundiak eratutako sareak horiek sendotuko dituelakoan dago: "Aukera pila bat ematen ditu elkarrengandik ikasteko, hutsetik ez hasteko, besteen esperientziak aprobetxatzeko...".

Hiru asteburutan aritu dira ordezkariak tailerrak egiten. "Dudak, gogoak, borondatea... burutik pasatzen diren gauza asko partekatzeko balio izan digu; horrek lasaitasun bat ematen du", azaldu du Amaia Agirreoleak, Donostiako Parte Hartzeko udal teknikariak. Tailerrak "horizontalak" izan direla ere azaldu du, eta emozioak eta bizipenak partekatu dituztela: "Garrantzitsua da hori, konfiantzaz hitz egiteko. Parte hartzea, azkenean, beste harreman mota bat sortzea ere bada".

Bilera horietan hainbat behar atzeman dituzte. "Parte hartze teknikariak oso leku gutxitan daudela ikusi genuen", azaldu du Ruiz de Larrinagak. "Oro har, udaletako teknikariak ez daude oso trebatuta dinamizatzaile izateko eta euren arloetan parte hartzea bultzatzeko".

Leku batetik bestera ere asko aldatzen da kontua; herriaren tamainak soilik asko eragiten du. Gregorio Iraola Albizturko alkateak azaldu duenez, herri txikietan errazagoa da herritarrengana iristea, baina harremana askoz pertsonalagoa da, eta horrek zaildu egiten du prozesua: "Horregatik, ohiturak aldatu behar dira: udalak instituzio irekia izan behar du. Zenbat eta irekiagoa izan, orduan eta konfiantza gehiago izango du jendeak, eta errazago iritsiko da udala haiengana".

Txiki zein handi, herri guztiek behar duten ezaugarri bat gertutasuna da, Agirreolearen hitzetan: "Udalak herritarrak dauden lekura joan behar du, ez alderantziz. Horrela erraztu egiten da elkarrizketa".

"Parte hartzearen kultura"

Dinamiketan parte hartu duten ordezkari gehienak berriak dira udaletan; orain arte, herritar gisa ezagutu dituzte parte hartze politikak. Maitane Agirre Zumaiako Herritarren Partaidetzarako zinegotziaren esanetan, "amildegi" bat egon da instituzioen eta herri mugimenduen artean: "Berez, herria ordezkatzen duen erakundea da udala, baina inoiz ez da horrela bizi izan. Udala hor goian dagoena izan da, nahi duen kudeaketa egiten duena, nahi duen erara, herriaren beharrak kontuan hartu gabe".

Horren ordez, "parte hartzeko kultura" da sortu nahi dutena, Garbiñe Mendizabal Tolosako udal teknikariak azaldu duenez: "Ez dugu jakin parte hartzen; ez digute erakutsi". Politika publikoak beste era batera nola egin daitezkeen asmatu nahian ari dira. Hala azaldu du Jon Altolagirrek, Urretxuko zinegotziak: "Esperientziak erakutsiko digu nondik jo, baina oso ondo etorriko zaigu ikustea ondokoak zer egiten duen".

Iosu Lizarralde Oñatiko Parte Hartze zinegotziak erakunde, teknikari eta herritarren arteko "rol aldaketa" aipatu du. Ruiz de Larrinagarentzat, informazioa herritarren eskura jartzea ere gakoa da; esaterako, aurrekontuei buruzkoa. "Gerturatze horretan, erakundeen eskumenak ezagutzetik hasi behar dugu".

Koordinazio taldeak hilean behin biltzen jarraitzeko asmoa du. Hemendik aurrera, "asmo konkretuetan" hasiko da: herri mota bakoitzerako eta gai jakinetarako lantaldeak osatuko dituzte, eta proposamenak falta diren herrietara zabaltzeko lanetan hasiko dira.

2012-03-302012-03-30Sailkatugabeak

Prozesioak: berriz eliza barrura?

Aste Santuko prozesioak gogoratzearekin bat datoz burura hainbat herri: Segura, Hondarribia, Azkoitia, Pasaia... Herri horietan guztietan prozesioek toki propioa dute urteko sasoi honetan. Jesusen heriotza ardatz hartuta, eskultura gisa egindako irudi bidez esplikatzen dira kristau misterioak prozesioan. Herri bakoitzak bere erara eta hainbat irudirekin egiten du ekitaldia. Liturgiak XVI. mendean du jatorria, eta aurrera darrai aipatutako herri horietan; gainerakoetan, galduz joan da urteen poderioz. Oraintsu arte iraun du batzuetan: Azpeitian, esaterako, orain lauzpabost urtera arte egiten zituzten prozesioak. Eta, oraindik ere, irudiak prestatu eta parrokian jartzen dituzte Aste Santuan.

Ondoko herrian, Azkoitian, egoera hobexeagoa da: urtero bezala, prozesioa egingo dute hainbat herritarren eta bisitariren aurrean. Itxuraz, dena da dotorea. Azkoitian ere kezkatuta daude, ordea. Antolatzaileen esanetan, jendea falta da prozesioan parte hartzeko, eta ez dakite noiz arte eutsi ahal izango dioten ohiturari.

Izan ere, gaur egun herritar askok oporretara joateko aprobetxatzen ditu egun horiek, eta, beraz, herrietan ikusle eta parte hartzaile gutxi gelditzen da. Elizarekin eta erlijioarekin zuzenean lotutako ekitaldietan ere gero eta jende gutxiagok hartzen du parte, eta prozesioak horren isla dira.

Azpeitian saiatu ziren prozesioa salbatzen. Deialdia ere egin zuten komunikabideen bitartez. Ez zuen emaitzarik izan, ordea: "Poliki-poliki ahuldu zen, eta hori jendaurrean adieraztea erabaki genuen", adierazi du Kepa Susperregi Azpeitiko erretoreak. Talderik ez zen sortu, ordea; laguntzeko prest gerturatu zirenak zaharregiak ziren irudiak sorbalda gainean eramanez prozesioan parte hartzeko. Hala, errealitatea onartu behar izan zuten: "Egin ezin dena, ezin da egin".

Susperregik prozesu orokorrago baten barruan kokatzen du prozesioa galtzea: "Lehen, sasoiko jendea etortzen zen, orain horiek zahartu egin dira, eta oraingo jendeak bestelako ikuspegia du sinesmenarekiko, oporrekiko...".

Behar adinako talderik osatu ez arren, Aste Santuan lan egiten duen taldetxoa badago Azpeitian. Dionisio eta Iñigo Perez anaiek, esaterako, urte asko daramatzate prozesioak prestatzen eta haietan parte hartzen. Aurten ere, prozesiorik egon ez arren, irudiak prestatu egingo dituzte, parrokian ikusgai egon daitezen. Perez anaiek "pena handia" sentitu zuten prozesioa desagertzean, baina ez dute etsi: "Irudiak prestatzen eta jartzen segitzen dugu, hori mantenduta errazagoa izango delako egunen batean berriz prozesioa egitea". Sei lagun aritzen dira prestaketa lanetan, eta Aste Santuan parrokia "dotoreago" egoten dela nabaria dela diote. Zazpi irudi prestatzen dituzte, beste bi zaharberrituta daudelako eta horiek ukitzea "debekatuta" daukatelako. Bestela, horiek ere dotoretzeko prest daude pereztarrak.

Biek gogoan dute orain 25-30 urte prozesioak herrian zuen indarra. Handik gutxira hasi zen beherakada, ordea: ostegun santuko prozesioa galdu zen aurrena, gurutze bidea gero. Prozesioa galdu aurreko ibilerak ere gogoan dituzte: "Aurreneko irudia eramaten zutenek hura amaitutakoan bosgarrena hartu behar izaten zuten; jenderik ez, eta hala moldatu behar izaten genuen", dio Iñigo Perezek.

Gaur egun ekitaldi bakarra egiten dute elizatik kanpo: ostiral santuko gurutze bidea, hain zuzen. 08:00etan parrokia aurretik abiatuta hilerrirako bidea egiten dute, gurutze bat hartuta.

Perez anaiek "askotan" pentsatu dute beraiek ardura uzten duten egunean desagertu egin daitekeela orain dagoen gutxia ere. Hala ere, umorerik ez dute galdu: "Orain krisiarekin jendea herrian gelditzen hasiko da, eta berriz jarriko dugu martxan prozesioa".

Azken unera arte, zalantzak

Azpeitian bezala, Azkoitian ere martxan da prozesioa antolatzen duen herritar taldea. Gonzalo Torres Pitusa da antolatzaileetako bat. 61 urte beteko ditu aurten, eta 18 urte zituenetik hartu du parte prozesioetan, "tartean urte batzuetan huts egin" badu ere. Beste sei lagunekin batera aritzen da Aste Santurako dena antolatzen.

Azkoitian hamahiru irudi prestatu eta ateratzen dituzte prozesioan. Irudi bakoitza lau lagunek eramaten dute, eta irudi bakoitzaren aurrean haur bat joaten da. Horretaz gain, bost armatu figura ere ibiltzen dira Azkoitian. Armatuak soldaduak dira, eta armadura eta kaskoak jantzita ateratzen dira prozesioan. Guztira, 70 lagunek hartzen dute parte prozesioan, beraz. Azken urteetan jendea biltzeko "arazoak" izan dituztela aitortu du Torresek: "aurten ere azken unera arte ez dugu jakingo irudi guztiak ateratzeko gai izango garen ala ez". Iaz irudi bat ez ateratzekotan egon ziren, baina azken unean aurkitu zuten jendea.

Torresek gogotsu egiten du lana; "honek bete egiten nau", dio. Gainera, soldaduz janzten da bera. Hala ere, ardura zama bihurtzen da erraz: "Urteren batean nahiko nuke Aste Santuan kanpora joan ahal izatea oporretara. Edo beste herriren bateko prozesioa ikustera. Baina ezin dut halakorik egin; prozesioa aurrera ateratzeko gutxi gaude bestela ere". Ez daki zenbat denboraz eutsi ahalko dioten prozesioari, ezta nolakoa izango den ere Azkoitiko etorkizuneko Aste Santua. Oraingoa luzaroan mantentzea zaila ikusten du, baina argi ditu lehentasunak: "Gaueko prozesioari eutsi nahi nioke, gainerakoa galtzen bada ere".

Beste herrietan prozesioak galdu izanak pena ematen dio, alde batetik; "poza ere bai, bestetik, hemen jarraitzen dugulako geurea egiten". Prozesioa erlijiotik harago doa harentzat, Azkoitiko ohituren eta kulturaren parte ere bada.

Juan Bautista Mendizabal Azkoitiko kronista ofizialak ere uste du Aste Santuko prozesioa Azkoitiko nortasunaren parte bat dela. Historian atzera eginez, berriz, XVI. mendean kokatu du prozesioen sustraia. Garai hartan, "eliza barruan eta xumeki" egiten zuten antzerkia; "kalera ateratzen hasi ziren XVII. mendean, eta XX. mendera arte iraun zuen; 1960ko hamarkadan, berriz, ia herri guztietan galdu ziren", dio.

Azkoitikoa, Segurakoa, Hondarribikoa, Pasaiakoa... bizirik dira oraingoz, baina noiz arte?. Agian, hauskortasun horretaz jabetuta, Azkoitiko prozesioaren inguruan argazki liburua egin zuen iaz Jon Andoni Martin Pegote argazkilariak, Mendizabalen argibideek lagunduta. www.jonandonimartin.es webgunean dago ikusgai.