Mondragon Taldeko kooperatibek eta Debagoieneko GKE gobernuz kanpoko erakunde txikiek bultzatuta sortu zen Mundukide fundazioa, 1999an. Ordutik, munduko hainbat bazterretan lankidetzako egitasmo ugari landu eta garatu dituzte, betiere kooperatiben bal...

'Zazpikoloroa'Bergara - ZumaiaIragan azaroan Pirritx, Porrotx eta Marimototsek Zazpikoloroa ikuskizuna estreinatu zutenetik, atzera eta aurrera dabiltza, Euskal Herri osoan barna emanaldiak eskaintzen. Hala, Gipuzkoako hainbat herritan emanaldiak eska...

Energiaren erabilera arduratsuaz aspalditik ohartarazi izan du mugimendu ekologistak. Baina hor ere ez du edozerk balio: energia berriztagarriak sortzeko hainbat azpiegituren aurka agertu izan dira ekologistak. Pilar Barquin (Santander, Espainia, 1967...

Donostian hainbat aukera daude otordu merkea baina primeran prestaturikoa dastatzeko. Hiriburuan dauden sukaldaritza ikasteko zentroetako bik zerbitzatzen dituzte publikoarentzako bazkariak: Basque Culinary Center fakultateak (BCC) eta Cebanc eskolak,...

Pozik daude Sukatalde elkarteko kideak Sukalday egitasmoa izaten ari den erantzuna dela eta. Arduradunek uste dute egitasmoa primerako tresna izaten ari dela goi sukaldaritza ezagutzera emateko, batez ere, bezeroen jakin-minari esker. Urrian jarri zu...

Eguzki talde ekologistak energia egoeraren azterketa bat egiteko eskatu die erakunde publikoei, eta bitarte horretan azpiegitura berrien eraikuntza lanak gelditzeko. NBE Nazio Batuen Erakundeak 2012a Energia Jasangarriaren Nazioarteko Urtea izendatu d...

Otamendi izenez sinatzen ditu komikiak Gari Garitanok. Kuinbo izenez, berriz, Jon Leibarrek. Zapla fanzineko kideetako bi dira. Ideia izan eta gorpuztu zuten bergararrak, hain zuzen. Dozena bat marrazkilari inguratu zaizkie, eta denen artean kaleratu dute proiektuaren lehen zenbakia. Hilabete darama kalean aldizkariak, eta Garitano eta Leibar "gustura" dira, bai emaitzarekin, bai harrerarekin: "Komunikabideetan azaldu aurretik salduak ditugu ale guztiak, eta asko gogoz gelditu dira", dio Garitanok. 200 ale baino gehiago saldu dituzte, euro eta erdian. Haiek ekoitzi dute, haiek inprimatu, eta haiek banatu. Euskarri ekonomiko bakarra: publizitatea. Lantaldea musu truk ari da proiektuan lanean, eta, irabaziak egonez gero, horiek "materiala eskuratzeko" gordeko dituzte.

Bigarren zenbakiarekin lanean ari dira jadanik, eta noiz publikatu ere pentsatua dute: Aste Santuetan kaleratuko dute. Fanzinea hiruhilekoa izatea da asmoa: "Urteko festa garaiekin bat eginez, Gabonetan, Aste Santuetan eta udan argitaratu nahi dugu", azaldu du Leibarrek. Aurreneko zenbakia urtarrilean plazaratu duten arren, "atzerapen tekniko baten ondorioa" izan da.

Edukiei dagokienez, komikiek dute pisu gehien fanzinean. Hala ere, beste elementu batzuek ere badute tartea: bertsoek, elkarrizketek eta denbora-pasek, esaterako. Aurreneko zenbakiak krisia eta pintxo poteoa izan ditu gai nagusitzat, eta posterra eta egutegia ere ekarri ditu erdiko orrialdeetan. Gaiak eta elementuak aldakorrak dira, ordea: bigarren zenbakia prestatzen buru-belarri ari dira, eta, oraingoan, proiektuko partaide bakoitzak nahi duen gaia nahi duen formatuan landu ahal izango du. Mugak, bi: kolorea eta ideologia. Hainbat tabernak jarritako publizitatea dute diru sarrera bakarra, eta horregatik oraingoz orrialde gutxi argitaratuko dituzte koloretan: azala, azken orrialdea eta erdiko orriak baino ez. Bestetik, fanzinea ez da politikoki lerratuko. Hala ere, alor horretan partaideek "askatasuna" izango dute haien lanari dagokionez.

Aniztasuna estiloetan

Komikiren bat kenduta, gainerakoa euskaraz aurki daiteke Zapla fanzinean: "Guk produktua euskaraz egingo dugu, baina norbaiti lana gaztelaniaz atera bazaio, ez dago arazorik". Marrazkiei dagokienez, "denetarik" aurki daiteke: abstrakziotik hasi eta marrazki sinpleenetara artekoak; eta ordenagailuz txukundutakoetatik hasi eta arkatzez egindakoetara artekoak. Garitano eta Leibar pozik dira lortutako aniztasunarekin.

Estilo eta tamaina askotako komikiek dute protagonismoa fanzinean, eta taberna giroa da nagusi haietako askotan. Krisia eta pintxo poteoa, zein baino zein, sarri azaldu dira aldizkarian. Irudiari lagunduz hitza garrantzitsua izan arren, bada komiki muturik ere. Pertsona ezagunen artean, berriz, bat errepikatu dute gehien argi eta garbi: Espainiako presidente Mariano Raxoi. Hura da posterreko eta komiki batzuetako protagonista.

"Irudimena modu askean lantzeko esparrua izatea", horixe da fanzinearen helburua: "Badago aldizkari batzuentzat lanak egindako jendea, komikiak esaterako. Baina marrazkilariaren lan egiteko modua asko mugatzen dute", azaldu du Garitanok. Hori saihestu nahi izan dute proiektu burujabe honekin. Esan daiteke hortik abiatuta hasi zutela bidea Garitanok eta Leibarrek.

Zabaltzeko asmoa

Oraingoz, biltzeko toki finkorik ez dute, eta Bergarako tabernak izaten dituzte topaleku sarri askotan. Izan ere, fanzineko partaide gehienak bertakoak dira. Gaur egun, hamahiru lagun inguru dira, baina ateak zabalik ditu animatzen den orok: "Poesia, bertsoak, idatziak… bakoitzak nahi duena eskain dezake". Ez dago Bergarakoa izan beharrik ere parte hartzeko: "Proiektua beste herri eta eskualde batzuetara zabaldu nahi genuke". Gainera, hartara toki horietan ere fanzinea salgai jartzea eta publizitatea lortzea errazagoa litzateke Garitanoren ustez: "Lehenengo zenbakirako publizitate eske geuk ezagutzen genituen tabernetara jo genuen. Beste herrietara jo genezakeen, baina ez bagaituzte ezagutzen, zailagoa da publizitatea lortzea". Leibarren iritzian, aurreneko zenbakia eskuan izatea abantaila izango da alde horretatik: "Orain, badugu zer erakutsia; lehen, itsuan fidatu behar zuten".

Herritik kanpo fanzinea banatzeko moduetan ez dute sakondu oraindik. Aukerak aztertuko dituzte, baina printzipioz prest agertu dira paketeak haiek banatzeko: "Kuadrilla edo elkarteren batek bost-hamar aletik gora eskatzen badizkigu, eramango dizkiegu", adierazi dute. Izan ere, fanzinea erosiz zein publizitatea jarriz, jendea Zapla-ra hurbiltzea baitute orain helburu.

Ororen gainetik, bigarren zenbakia dute buruan orain. Aste Santuetarako prest izan nahi dute, eta lan guztiak bildu ondoren elkartuko dira, dena zehazteko: "Elementu bakoitza non kokatuko dugun eta lanak publizitatearekin nola partekatu, hori guztia zehazteko bilduko gara", diote. Gaia librea izan arren errepikatuko den ideiarik izango dela uste du Leibarrek: "Aste Santuetan plazaratuko dugu, eta hori agertuko den gai bat izango dela uste dut. Bestalde, sagardotegi garaia hasita dago, eta horrek ere lekua izango duela pentsatzen dut". Hortxe, aurrerapena.

Gipuzkoako Foru Aldundiak 690.000 euro jarriko ditu herritarren parte hartzea sustatzeko egitasmoetan. Asteon diputatuen kontseiluak onartutakoaren arabera, laguntza horiek emateko orduan bi deialdi egingo dituzte: bata udalentzat —515.000 eurokoa— eta bestea herri erakunde eta mugimenduentzat —175.000 eurokoa—.

Aldundiaren arabera, Gipuzkoan "betidanik" egon da parte hartzeko eta auzolanerako tradizioa, baina oraingoa da diputazioak asmo horiek diruz laguntzen dituen lehen aldia. Hala, hainbat lekutan parte hartzeko joera hori galtzen ari zela ikusita, kultura hori "berreskuratu eta hedatu" nahi du aldundiak: "Gipuzkoako herritarrengan demokrazia zabaldu, Gipuzkoako instituzioak ireki eta, horretarako, herritarren parte hartzea erakundeetan bermatu". Foru aldundiak, gaur argitaratuko ditu bi deialdietarako baldintza pleguak, eta udalek eta herri mugimenduek bihartik aurrera aurkeztu ahal izango dituzte diru laguntza horiek jaso ahal izateko eskaerak.

Urtarrilean hasi zen prezio apaleko hegaldiak eskaintzen Helitt Andaluziako konpainia Hondarribiko aireportuan; Bartzelonara eta Madrilera, astean bitan bi kasuetan. Horrek bi ondorio izan ditu, Afodesa Hondarribiko aireportua sustatzeko elkartearen arabera: batetik, Iberiak —Air Nostrum filialak eskaintzen ditu Hondarribitik Madrilerako eta Bartzelonarako hegaldiak— bere hegaldien prezioa erdira jaitsi du; bestetik, eta oraindik datu zehatzik ez badute ere, erabiltzaile gehiago izan ditu Hondarribiko aireportuak urtarrilean.

"Krisi garai honetan Hondarribian Helittekin gertatu dena bedeinkapen antzekoa da", dio Gabriel Solak, Afodesako bozeramaileak. Egun Gipuzkoako aireportuko hegaldien prezioak "zentzuzkoagoak" direla uste du Solak.

Martxorako Madrilera joan-etorriko hegaldi bat hartuz gero, 110 euro ingurukoa da prezioa Helitt konpainiarekin —Iberiarekin, abenduan 200 eurotik gora kostatzen zen—. "Iberiak, hori ikusita, eta monopolioa galtzeko beldurrez, prezio hori berdindu eta kasu batzuetan jaitsi egin du. Bestalde, Vueling martxoan hasiko da hegaldi merkeak eskaintzen", zehaztu du Solak.

Haren ustez, ordea, Vueling Hondarribira etortzeak Helitti zailtasunak sortuko dizkio, "Vueling konpainia handiagoa delako eta Helittek zail izango duelako horren mailara iristea". Edonola ere, Vuelingen etorrera ere ontzat eman du Afodesak.

Era berean, Helitt Espainiako Estatuko beste aireportu batzuekin loturak egiteko prest dagoela azaldu du Afodesak; Malagarekin eta Melillarekin, esaterako. Balear uharteetarako hegaldiak ere prestatzen ari da.

Zailtasunak

Afodesaren arabera, ordea, garraio publikoaren ikuspegitik bakartuta dago aireportua. Autobusa terminalera sartzeko eta garraiobide horren maiztasuna handitzeko eskatu diote Gipuzkoako Foru Aldundiari. Bide horretan, dagoeneko bilkurak egin dituzte foru arduradunekin: "Egun aldundian daudenek, iritsi berriak izanik, ez zekiten xehetasunez zein zen garraio publiko zerbitzuaren egoera. Hori aztertzen ari dira". Esaterako, aste barruan Hondarribitik ateratzen den lehen hegaldia hartzeko garaiz iristen den autobusik ez dago.

Hondarribikoa eta inguruko aireportuak osagarriak izan daitezkeela ere uste du Solak. Dioenez, Bilboko edo Miarritzeko aireportuekin ez da lehiatu behar: "Osagarriak izan behar dute haien zerbitzuek".

2008an, batez beste, 2.836 euro ordaindu zituen gipuzkoar bakoitzak kanpotik erositako energiarengatik. Gipuzkoako Foru Aldundiak emandako datuen arabera, guztira, 1.967 milioi euroko kostua izan zuen.