Sailkatugabeak

Elizaren laukitxoari bueltaka

Trantsizioan, 1979ko urtarrilaren 3an hain zuzen, Espainiako Estatuak eta Vatikanoak ituna sinatu zuten Eliza katolikoaren finantziaziorako. Aurrez, 1953an, Francok eta Vatikanoak sinatua zuten konkordatua, eta bertan estatuak Eliza nola finantzatu be...

Txinako margoak eta skate oholak

Judas Arrietaren azken bost urteetako lanen aukeraketa da Pintatu ala hil. Bi zatitan banatu dute erakusketa. Batetik, mihisearen gainean egindako hainbat pieza ikusi ahal izango dira, Arrietak 2010. eta 2014. urteen artean Txinan egindakoak. Besteti...

“Gogorra da eutanasia egitea beharrezkoa denean”

Umetatik sortu izan diote kuriositatea hegaztiek eta animalia exotikoek Jose Antonio Albisuri (Donostia, 1935). Gaur egun, Igeldoko Arrano Etxeko arduraduna da. Zauritutako hegazti, ugaztun zein narrastiak sendatzen aritzeaz gain, bertako fauna iraun...

Kantua eta dantza, elkarrizketan

Marseillako Ballet Nazionalak Orfeo eta Euridize ikuskizuna eskainiko du astelehenean Donostian. Saioa 20:00etan izango da, Kursaalean. Frederic Flamanden gidaritzapean, kantuaren eta dantzaren arteko elkarrizketa etengabea taularatuko dute. Hiru per...

Aldentzen lehena

. 1027. urtean ageri da, lehenengoz, Berastegiko haranaren aipamena. 1374. urtean elkartu zen Tolosarekin, eta duela 400 urte lortu zuen independentzia, baina ez erabatekoa; izan ere, 1848. urtera arte Elduainekin batera egon ziren berastegiarrak.

Berastegik 1614. urteko martxoaren 19an eskatu zuen Tolosatik banatzea, orduko lege bat baliatuz. Garai hartan ez zegoen bakarrik, ordea: Berastegi eta Elduain batera zeuden. 6.725 dukat ordaindu zuten independentzia lortzeko, orduan zituzten 269 biztanleengatik. Horrez gain, beste 300 dukat ere pagatu behar izan zituzten eskribau-gastuak jasotzean.

Berastegiko Paulo Iztueta Armendariz idazle eta filologoak Berastegi. I. Hiritartzearen bidetik liburuan jaso duenez, Filipe III.a Espainiako erregea urte horretan Donostiara joan zen, eta 120 berastegiar joan ziren ongietorria egitera; bide batez, "hark egindako mesedearengatik" eskerrak eman nahi izan zizkioten. "Handikiro ospatu zuten udal autonomiaren lorpena. Baina larrutik ordainduta, 66 baserri geratu baitziren hipotekatuta".

Liburuan jaso duenez, Elduain eta Berastegi izan ziren Tolosatik aldentzen lehenak. "Berastegik, behingo unibertsitateak, hotsandiko hiri izendapena hartzen du, herri noble eta leiala, bere udaletxeko armarrian hizki handiz idatzia datorren bezala [Villa Noble y Leal]". Independentzia lortuta, alkateak eskumen gehiago lortu zituen, eta lehen instantziako epaitegia ere herrian bertan egon zen.

Interes kontrajarriak

Berastegi eta Elduain Tolosako jurisdikziopetik banatzeko erabakia hala arrazoitzen du Iztueta Armendarizek: "Hasieran auzotzeko zeuden defentsarako arrazoiak desagertu egin ziren, eta, gainera, une jakin batetik aurrera interes kontrajarriak zeuden". Izan ere, Berastegik leku estrategikoa zuen, eta historia luzea atzean. Lehen aipamena 1027. urtekoa da. Nafarroako Antso III.a Gartzez Nagusiak Iruñeko apezpikutzari eman zion idatzi batean Berastegiko harana aipatu zuen.

Nafarroa eta Gipuzkoaren arteko mugan egoteak hainbat buruhauste ekarri zizkion Berastegiri. Aipagarriena Beotibarko guda baino lehen jasan zuen sarraskia, 1321. urtean. Herria erre zuten, eta zelaietako zuhaitzak moztu.

Tolosarekin 1374. urtean elkartu zen, baina auzi ugari izan zituzten. Horietako bat 1479. urtean hasi zen. Bizilagunen pasabidea eta Leitzarango burdinola zituen oinarrian: Oletako jabeek Belauriate eta Urdadeainetik pasatu nahi zuten. Azkenean auzia Berastegiren aldekoa izan zen. 1570. urtean ere, beste auzi bat izan zuten. Belauriarte eta Leitzarango bideen inguruan izan zen hori ere, eta Tolosak irabazi zuen.

Auzi horiek guztiak izan ziren, antza, Berastegiren independentzia ekarri zutenak. Berastegik Nafarroarekin eta Andoainekin errepide komunikazio zuzena nahi zuen, eta Tolosak, Arabatik zein Nafarroatik zetozen bideen erdigunea izan nahi zuen artean ere, salgaien gaineko zergak kobratu ahal izateko.

Era berean, eskualdeko testuinguru soziopolitikoa eta ekonomikoa aldatuz joan zen, eta 1484tik aurrera auzotzean zeuden hasierako arrazoiak desagertu egin ziren. "Batetik, probintziako politika orokorrari zegokionez, kontuan izan behar da nola zegoen egituratuta Batzar Nagusietan parte hartzeko ordezkaritza-sistema (...) Zentralitatea Tolosak zeukan; Tolosaldeko herri txiki asko bere jurisdikziopean zeuden. (...) Bestetik, Tolosan auzotutako herrien artean, Berastegik arrazoi espezifiko batzuk zeuzkan, batik bat ekonomikoak, bien arteko harreman administratiboa zailtzen zutenak. Tolosaldeko herrietan bera zen indartsuena [Berastegi], Elduainekin batera, bera mendietan eta lurretan herri-ondasunez hornituena, eta horien ustiapenerako egokien zerizkien proiektuak bideratzeari ekin zioten".

Berastegi eta Elduain 1848. urtera arte egon ziren batera. Banatzerakoan, Elduak, nahiz eta Berastegirik aparte geratu, Berastegirekin jarraitzea erabaki zuen.

Ikasteko aukera guztiak sarean bilduta

Kirol mundua atsegin eta aerobic edo step monitore gisa lan egin nahi duenarentzat, 60 orduko ikastaroa, Tolosan; esnekiak egiten ikasi nahiko lukeenarentzat, 40 orduko ikastaroa, Arantzazun (Oñati); umeen koliko, haize eta idorreriaren kontrako erremedioa bilatzen duenarentzat, bi orduko ikastaro praktikoa, Beasainen; sukaldaritzako erdi mailako titulazioa eskuratzeko gogoz dagoenarentzat, 2.000 orduko gradua, Donostian; istripuak ekiditeko ikastaroa beharrezko ikusten duenarentzat, DYAren eskutik jasotako bi orduko hitzaldia, Donostian; jendaurrean hitz egiten ikasteko formula bilatzen duenarentzat, hiru orduko ikastaroa, Donostian...

Hezi+ webgunean jasotako eskaintza zabalaren adibide txiki bat baino ez dira horiek. Ikasteko gogoz dagoenak eskura ditu ikastaro, tailer, hitzaldi eta bestelako hamaika formulaguztiak toki bakarrean bildu nahi izan dituzte, www.heziplus.eus helbidean, hain zuzen ere.

Arautua eta arautu gabea

Joan den astean aurkeztu zuten proiektu berria Jon Peli Uriguen Berrikuntza, Landa Garapen eta Turismoko diputatuak eta Paul Gurmendi proiektuaren arduradunak, Donostian. Peli Uriguenek azaldu zuenez, "ikaskuntzari dagokionez gipuzkoarrek dituzten beharrak asetzea du helburu" Hezi+ plataformak, eta erabiltzaileen interesekoak diren ezagutza eta konpetentzietara sarbidea errazteko helburuarekin jaio da.

Gipuzkoa, ikasten duen lurraldea izeneko programaren eta Eskualde Garapenerako Europako Funtsak emandako diruaren bitartez finantzatutako proiektua da Hezi+, eta bizitza osoan zeharreko ikaskuntza bultzatzen du. Ikaskuntza ekintza formalak, ez formalak, arautuak eta arautu gabeak, guztiek dute lekua webgunean.

Ikaskuntzarako eskaintza egiten duenak eskegitzen du webgunean proposamena, eta edonork egin dezake hori. Erabiltzaile gisa erregistratu eta Plus bat —eskaintza berri bat — gehitzea besterik ez da egin behar, balizko erabiltzaileari ahalik eta datu gehien emanaz; hala nola ikastaldiaren edukiak, hasiera eta amaiera data, prezioa, ordu kopurua, ordutegia, gehienezko eta gutxienezko adin tartea, beharrezko materiala eta titulazioa eskaintzen duen ala ez. Erabiltzaileak ikastaldi bat intereseko badu, bera jarriko da kontaktuan eskaintza egiten duenarekin.

Ikaskuntzarako eskaintzak bost ataletan sailkatuta agertzen dira: Osasuna eta Ongizatea (kirola, elikadura, zainketa pertsonala, lehen sorospenak...), Kultura (artea, literatura, moda, dantza, ohiturak...), Gizartea (enpresa, hezkuntza, pertsonak, hizkuntzak...), Teknologia (ingeniaritza, IKTak, bideojokoak, informatika...) eta Zientzia eta Natura (matematika, psikologia, medikuntza, kimika, natura...).

Hezi+ webguneak nolabait ere bitartekari lana egiten du ikaskuntzarako eskaintza edo proposamena egiten duenaren eta erabiltzailearen artean. Ikastaro eta ikastaldiak antolatzen dituzten erakundeen zerrendan dozenaka izen agertzen dira honez gero, nahiz eta horietako batzuek ez duten oraindik euren proposamena eskegi. Adibide moduan, hainbat antolatzaile: Maizpide euskaltegia, Cebanc, Aquariuma, DYA Gipuzkoa, Gipuzkoako Parketxe Sarea, Hazi eta Hezi, Ikasfit, Mater itsasontzi museoa, Musikhazi, Artzain Eskola, Adegi, Barandiaran Lizeoa, Ceinpro, Donostiako Piratak, Eureka Zientzia Museoa, Fraisoro, Gaindegia...

Jaion Zirikusek aurkezten du: Udal Zirkoa salduta!

Lakaxitaren okupazioaren 10. urtebetetzean Jaion Zirikus Bidasoaldera iritsi da: Erle Lakaxitianak, jostalariak, jatorrak, euskaltzaleak eta zirikatzaileak desfilearen aurrean doaz. Lakaxitaren antzerako eremuetan, non natura eta sormena batzen diren,...

Portuak sortzen duen soinua, herritarren kexa

Pasaia, zerbaitegatik ezaguna bada, industria arloagatik, portuagatik eta han egiten den jardueragatik da. Udalerriaren ekonomiarako onuragarria da azpiegituraren jarduera, besteak beste, Pasaiako eta inguruko herrietako biztanle askok han egiten dute...

Euskara askatasunean!

Txikia nintzenean pentsatzen nuen munduko pertsona guztiek gaztelaniaz zekitela. Badakizue, umetan denok ditugu konbikzio bitxiak nondik sortu diren ez dakigunak. Gure buru fantasiatsuek bizi dugunari azalpena eman nahian hainbat kontu sinesten ditugu. Bai, nik hori uste nuen, planetako biztanle guzti-guztiek zekitela gaztelaniaz: filmetako pertsonaiek, albistegietako NBEko ordezkariek, marrazki bizidun japoniarrek… Era berean, batzuek beste hizkuntza bat ere bagenekien. Adibidez, gure familiak, inguruko askok, Ingalaterrako jendeak, Kun-fun agertzen ziren monjeek, Tarzanen pelikuletako beltzek… Hala zen, telebista bakar hartan (UHF ez zen toki guztietan ikusten) denek egiten zuten espainolez, nahiz eta bere hizkuntzan berba batzuk ere bota. Eta kalean eta eskolan ere denek zekiten gaztelera, baina guztiek ez zekiten euskara. Urte gutxi izango nituen hausnarketa hau egin nuenean, zeharo aldrebesa, baina haur baten pertzepzioak gauza asko adieraz litzakeelakoan nago.

Hala ikasi nuen gure munduan gaztelaniarekin edonora joan nintekeela, euskarekin ez, ordea. Gure belaunaldiko askok bezala, galtzeko zorian edo euskara errakitiko, pobre eta fosilizatua edukitzeko puntuan izan nintzen. Bai, esandakoa ulertu eta txakurrekin eta ume txikiekin berba egiteko moduan. Hortxe-hortxe egon nintzen. Baina kontzientzia haginka nuenez, euskaltegira joan nintzen alfabetatzera (alfabetatu baino gehiago, ikastera). Helburu garbia nuen buruan: poesia irakurtzea euskaraz. Lortu nuen.

Barka egidazue nire amamakipuleta atso-ipuin hau. Badakit niri gertatutakoa askori pasatu zaiola Euskal Herrian, ez naizela kasu isolatua, zorionez. Baina ilustratzeko balio duela begitantzen zait, gure egoerari testuingurua jartzeko, alegia. Munduaren ikuskerak zein eragin izan lezakeen guregan txikitan. Eta bizi dugun egoera bihurri, anormal, diglosiko, azpiratu (jarri nahi duzuen kalifikatzailea) honetan, izateko gogoak duen garrantzia. Hau da, euskararena badela borondate eta kontzientzia kontua, oraindik ere.

Egoera honek guztionek gutxiagotasun sentimendua sortzen du, horregatik da hain garrantzitsua ahalduntze, euskahalduntzea, "Euskalduna naiz, eta harro nago!" oihukatzea, "Habláme bien" eta "no te entiendo" mespretxuzko guztien aurrean. Gaitza baita beti euskaldun bandera eramatea noranahi, harrotasun eta ahalduntzea baita muzin aurpegi horien aurrean gure armadura, jantzita eroan behar duguna mindu ez gaitzaten, adorea zaputz ez dakigun, aurrera ganoraz egin dezagun.

Oraingoan ere badatorkigu beste enbata bat, eta armadura ez ezik pazientzia eta umore ona beharko ditugu jaurtitzen dizkigutenak jasan eta erantzuteko. Neoprenoa eta eskafandra jantzita egin beharko diegu aurre halakoei: erdaldun elebakarrak oso eskuzabalak izan direla euskaldun elebidunokin; asko eskertu behar diegula; guk, elebidunok, elebakartasuna inposatzen dugula; lan aukera gehiago ditugula; hizkuntzarena kontu intimoa dela… Ufa! Pazientzia! Odol txarrik egin ez dakigun!

Eta dena boto truke, batzuek euskara bahitua dugulakoan gure mesedetan, politikoki erabiltzen den aitzakian. Itxura baten, hauek ez dute ezer ikasi feminismotik: pribatua politikoa da! Hala nahi gaituzte, molestatu barik etxean, baxu hitz egiten, umil eta morroi. Hori da, antza, euskara askatasunean!

Ez laiko, ez eta akonfesional ere

Hiztegietan laiko eta akonfesional hitzek esanahi bera dute. Baina, hitz horiek estatu bat definitzeko erabiltzen direnean aldaketa nabarmena da.Estatu laiko bat independentea da erakunde edo sinismen erlijiosoekiko. Ez du erlijiorik laguntzen, eta bi...