Iazko udan, Donostian, autobusa hartzera joan zen Amaia seme-alabekin —ez du izenik eman nahi izan—. Grosen zegoen, eta 17. lineako autobusa hartu behar zuen, Amarara joateko. Iritsi zen DBuseko autobusa, eta Amaiak alaba txikienarekin atzeko atetik igo behar zuen, haurraren kotxetxoa ez baita bestela sartzen. Seme zaharrena, 5 urtekoa, aurreko atera joan zen, gidariari atzeko atea irekitzeko eskatzera. Baina umeak gazteleraz jakin ez. Ezta gidariak euskaraz ere.

"Oierri autobus txartela atera genionetik horixe egin izan dugu. Oso arduratsua da, eta gustatzen zaio; hobeto esanda, gustatzen zitzaion". Beti bezala, Amaia semearen ondoan egon zen, autobus gidariak kasu egin ziola ikusi arte. "Egun hartan, behetik ikusi nuen semeak esan ziola gidariari atea irekitzeko. Eta, agian nahastu egin nintzen, betaurreko beltzak baitzeramatzan, baina gidariak begiratu egin ninduela iruditu zitzaidan. Orduan, atzera abiatu nintzen. Eta, bat-batean, autobusak martxa egin zuen".

Amaia autobusaren atzetik joan zen korrika, kolpe batzuk eman zizkion autobusari, eta garrasi egin zion. "Haurraren kotxetxoa hartu, eta hurrengo geltokira nindoan korrika". Baina, ehun bat metrora, autobusa gelditu egin zen. "Hantxe zegoen Oier, arrantza batean, negarrez".

Hura lasaitzea lortu zuenean, gidariarengana joan zen Amaia. "Akats bat edonork egin dezake, eta nire asmoa ez zen sekulako errieta egitea; horretara joan izan banintz, erreklamazioa aurkeztuko nuen, eta ez nuen egin. Beraz, behintzat konturatu zedin, semeak nahigabe handia hartu zuela esan nion".

Gidariak, ordea, ukatu egin zion semeak ezer esan ziola. "'Bai, esan dizu, eta nik entzun diot, baina agian ez diozu ulertu, euskaraz esan dizulako', erantzun nion nik. Ukatzeak eman zidan amorru gehien, nik ikusi bainuen nola semeak esaten zion atea irekitzeko".

"Gero, gidariak onartu zidan harritu zela umea bakarrik ikusteaz. Jo, bera konturatu zen umea bakarrik zihoala! Gerta zitekeen umea ikusi ere ez egitea, baina ikusi zuen, bai noski; izan ere, umeak hitz egin egin zion. Baina ez zion ulertu, eta aurrera egin zuen". Ordutik, Oierrek ez du gehiago autobusean bakarrik igo nahi, ez dio gidariari esan nahi amari atea irekitzeko. "Beldurra ematen dio". Eta hirurak atzeko atetik sartzen dira.

Gidari euskaldunak

DBusek 350 gidari inguru ditu, eta horietako askok ez dakite euskaraz. Amaiari gertatutakoa beste inori ere gerta dakioke, euskaraz ez dakiten gidarien borondatearen arabera baitago euskaraz joandako umetxoari ulertzen saiatzea, bidaiari euskaldunaren hizkuntz eskubideak errespetatzea edo, besterik gabe, "tira, igo" esan eta aurrera egitea...

Horrelakoak saihestea eta aurrerantzean DBusek kontratatzen dituen gidari guztiak euskaldunak izatea, horixe zen DBuseko administrazio kontseiluaren asmoa, joan den urtean lan poltsa berria osatzeko deialdi publikoa egin zuenean.

EAJ, EH Bildu eta Kurpil sindikatuaren ordezkarien babesarekin, gidarien ordezkapenak egiteko lan poltsa osatzeko baldintzak aldatu zituzten iazko otsailean. Euskara azterketa osoaren %5 zen ordura arte, eta derrigorrezko bihurtu zen. Euskarazko azterketa gainditzen ez zuena lan poltsatik kanpo gelditu eta ezingo zen DBuseko gidari izan. Martxoan hasi ziren azterketak, baina ordurako UGT sindikatuak helegitea jarri zuen erabaki horren kontra, Donostiako Lan Arloko 2. Auzitegian.

Maiatzean, aurreko azterketak gainditu zituzten 45 lagunek euskarazko azterketa egin aurre hartan, UGTri arrazoia eman zion auzitegiak. Lan poltsa osatzeko deialdia baliogabea zela ebatzi zuen, deialdiaren oinarrietan "funtsezko aldaketa" egin zelako eta euskara ez zelako ezinbestekoa autobus gidari batentzat.

Donostiako Udalak eta LAB, ELA eta Kurpil sindikatuek erabaki haren kontrako helegitea jarri zuten, eta joan den astean berriro ere auzitegiak arrazoi eman zion UGTri. Oraingoan, baina, euskararen derrigortasuna ez du auzitan jartzen EAEko Auzitegi Nagusiko Lan Arloko Salak. Garbiñe Biurrun epaileak sinatutako epaiak "funtsezko aldaketa" izan dela dio, eta aldaketa hori langile ordezkariekin behar bezala negoziatu gabe egin zela, baina ez du aztertzen euskara eskatzea egokia den edo ez: "Egokitasunari buruzko aurreko uste bat egin gabe, hilabete gutxiren buruan oinarrizko aldaketa bat egin da".

Aldaketak enpresa barruko langileei eragiten diela dio epaiak. Izan ere, lan poltsarako proba kanpoko langile berriek zein enpresa barruan mailaz igo nahi dutenek egin zuten, hortik osatzen baitira libre gelditzen diren lanpostu finkoak. Beraz, barruko langileen lan baldintzetan emandako aldaketa litzateke, hasiera batean, UGTren kexaren arrazoia; orain arte, lan poltsarako frogetan euskara ez delako inoiz derrigorrezkoa izan, eta, aldaketarekin, promozio aukera kentzen zaielako hainbat langileri —UGTren arabera, 56 langileri—.

Udala ez dago ados

Jon Albizu mugikortasun zinegotziak, bere txarrean, irakurketa baikorra egiten du epaiari dagokionez. "Izan ere, iazko epaiak euskara gutxietsi eta bigarren mailako hizkuntza zela esaten zuen, eta orain behintzat ez du hori egiten. Ez du esaten gidariei ezin zaienik eskatu euskaraz jakitea, baizik eta euskara eskatzea aldaketa nabarmena dela lan baldintzetan". Hala, Donostiako Udalak ulertzen du ez dagoela trabarik kanpotik heldutako langileei euskara eskatzeko, eta, izatekotan, barruko langileei dagokien eskakizuna dela aldatu beharrekoa.

Ildo horretan, Albizuk dio "harrituta" daudela auzitegiaren epaiari buruz egin diren irakurketa interesatuekin. "Bertan esaten ez dena ulertu nahi izan dute, alegia, ezin dugula euskara eskatu. Eta hori ez da horrela".

Euren asmoa kanpotik datozen langileei euskara eskatzea da; ez dute aurreikusten euskararen derrigortasuna kentzerik. "Eta, gainera, ez da maila oso altua eskatzen. Nahita ahozko azterketa bakarrik jarri genuen, gidari batek ez duelako zertan testu bat idazteko gai izan, baina bai euskaraz hitz egin eta ulertzeko, gutxieneko bat behintzat".

Hala, Albizuk dio bertan ari diren eta promoziorako aukera galdu duten langileentzat "bide ezberdin bat" aztertu beharko dela, eta horretarako negoziazioa berehala abiatuko dutela langile batzordearekin. Epaiak hala agindu duela eta bete egin beharko dutela onartu du Albizuk, baina ez daudela ados ere esan du. "Langileen baldintzetan aldaketa nabarmena dela dio epaiak, baina ez dira lan baldintzak aldatzen, eskatzen dena da lanari egokitzea, jendearekin euskaraz hitz egiteko gai izatea. Autobus elektrikoak gidatzeko ikasi behar izan duten bezala, euskara beharrezkoa da euren lana ondo egiteko, eta hori da guk eskatu duguna. Dena den, bete behar da eta beteko dugu".

Epaiak hainbat interpretazio posible dituela uste du Albizuk, baina euren iritziz ez du orain arte egindakoa baliogabetzen. "Ikusiko dugu zer gertatzen den negoziazioan, ea lan poltsarako deialdi berria egin behar den. Baina guk orain artekoak balio izatea nahiko genuke".

Albizuren ustez, DBusi buruzko epaiak hiru kaltetu nagusi utzi ditu. Batetik, erabiltzaile euskaldunak, haien hizkuntz eskubideak urratzen direlako; bestetik, proba gainditu zuten 45 langileak; eta, azkenik, lanean ari diren gidariak, zerbitzua mantendu ahal izan den arren haien lan karga handitzearen kontura izan baita.

Komedia bat dakarte Jose Ramon Soroiz eta Iker Galartza aktoreek: Erdibana. Ama gaixorik dute, gripe eta enboliarekin; hiltzeko gogo gutxi du, ordea. Hondoa jotzen ari den enpresa baten jabea da bata; bestea, berriz, ama zaintzeaz arduratzen da egunero. Tartean, Jehovaren Lekukoak taldeko kide bat agertuko da, asteazkenero bisita egingo diena. Derrigorrean, etxea saldu beharrean izango dira, eta gau amaiezin batek ordura arte kontatu gabeko sekretuak azaleratuko ditu.

Jordi Sanchezek eta Pep Anton Gomezek idatzitako Mitad y mitad lanaren euskarazko bertsioa da. Txalo konpainiak ekoitzi du.

'Erdibana'

Gaur, 22:30ean, Santa Ana antzokian (Oñati).

ENBA SINDIKATUAK IKUSKATUTAKO SALTOKIAK

ENBAk salatu duenez, ikuskatutako 26 dendetan —ia denak Gipuzkoan— litroko 0,60 zentimo azpitik dagoen esnea aurkitu dute. "Merkataritza guneek egiten duten joko maltzurra salatu nahi dugu; esne litroa 0,60 zentimo azpitik eskaintzean baserritarren odola saltzen dute".

Euskal Herriko basoetan murgildu da Koldo Badillo argazkilaria Kaosetik labirintora erakusketa osatzeko. "Kaosaren barnean, edertasuna eta lasaitasuna" bilatzen ahalegindu da. Horrez gain, labirintoaren ideia ere irudikatu nahi izan du bere argazkieta...

Gitarraren laguntza soilaz ariko da Mikel Urdangarin bihar, Irunen. Bakarka abiatu berri duen birako hirugarren kontzertua izango da: Oiasso museoan eskainiko du saioa, 20:00etan. Hamazazpi urteko ibilbidean ondutako abestiez gain, kanta berriak ere e...

Inauterien hasierako suziria bota edo ez. Horixe zalantza Tolosan. Ohiko etxafuegoaren ordez, txarangen txapak jota festari hasiera ematea izan dute buruan, baina herritarrek plazatik hala eskatuta, modu tradizionalean egin dute azkenean. Joakin Izagirre aurtengo inauterizale kutunak ere oniritzia eman du horretarako. Ostegun gizeneko txupinazoarekin, Tolosako kaleak festaz jantzi dira asteartera bitarte.

Kabi Alai elkarteko kideen pregoiak ingurumenari egin dio keinua. Suziria botata sortzen diren hondakinak biltzea jarri diete baldintza gisa udaletxeko plazan bildutakoei. Baina, agindu horrez gain, izan da besterik ere. Atzotik korporazioan hiru kide gehiago dituztela jakinarazi zieten tolosarrei: elkartean behin baino gehiagotan sartu zaizkien lapurrei giltzak ematea erabaki dute, sartzerakoan berriro sarraila izorra ez dezaten.

Hasiera ofiziala izan zen ostegun gizenekoa, baina ez lehena. Asteazken gauean, Alde Zaharrak ohi baino ozenago hasi zituen ospakizunak. Vista Alegre txarangak 25. urteurrena du aurten, eta ohiko txupinazo alternatiboarekin animatu zituzten kaleak, bezperatik. Vista Alegrerekin batera, Kabila txaranga ere omenduko dute aurten: 75. urtemuga du.

Lehen egunek duten xarma eta eskaintza zabaletik haratago, igandean hasten da benetako mozorro festa. Hilabeteetan egindako lana kalera ateratzeko eguna dira igandea eta asteartita; batzuk, konpartsa eta karrozekin; besteak, euren kasa egindako mozorroekin. Eguna luzea izan arren, igandean goiz jaikitzeko ohitura dute tolosarrek. "Jeiki jeiki oi ortatik", esaten die Dianaren abestiak, eta pijamak eta etxeko arropa jantzita irteten dira asko. 11:00etan hasiko da karrozen joan-etorria. Astelenita, berriz, aisialdi taldeen txanda izango da; 11:00etan irtengo dira.

Berdintasunari saria

Lehiaketako epaimahaiak kontuan hartuko ditu euskara eta berdintasun irizpideak, eta aurten, estreinakoz, karroza edo konpartsa "berdinzaleena" sarituko du udalak. Horretarako, karrozak aztertuko dituen taldetxo bat osatu da, eta aurrez zehaztutako hainbat irizpide kontuan hartuta balorazioa egingo dute.

Udalak argi du inauteriak "araurik gabeko festak" direla; horrek, ordea, arazo bat ekar dezake: zarata. Iaz burrunba "gehiegizkoa" izan zela eta, neurriak hartu dituzte. Batetik, sentsibilizazio kanpaina bat martxan jarri du udalak; bideo bat egin du, karrozei errespetuaren aldeko deia egiteko. Bestetik, kalejira pasatzen denean —zezenen ikuskizunaren aurretik eta ondoren— karroza eta konpartsek megafonia itzali beharko dute.

Bertaratu ezin izatea ez da aitzakia izango Tolosako inauteriak ezagutu nahi dituenarentzat. Tolosaldeko Ataria-k eta 28 Kanala telebistak, batetik, eta udalak, bestetik, saio bereziak eskainiko dituzte egunotan sarean.

Errenteriako udal arkitektoa izan zen urte askoan Enrique Ponte Ordoki (Donostia, 1944), 1990eko hamarkadan Eusko Jaurlaritzako ardurak hartu zituen arte. Garraio Azpiegiturako (1995-1999) zein Hirigintzako zuzendaria (1992-1995) izan zen Lakuan egon zen bitartean. Orain, erretiroa hartuta, ikerketari ekin dio. 36ko gerra ondorengo hiri garapena aztertu du La construcción de la ciudad: Gipuzkoa 1940-1976 tesian.

36ko gerra ondorengo Gipuzkoako hiri garapena Espainia- ko eredu gisa erabili zutela defendatu duzu zure tesian. Nolatan?

Arkitekturako lehen zuzendari nagusia Pedro Muguruza Otaño izan zen. Muguruza gipuzkoarra zen, elgoibartarra. Francok izendatu zuen, eta Erorien Haranaren egilea izan zen. Arkitekto hark herrialde bakoitzeko antolamendu bat egon zedin lortu nahi zuen, eta udalerri bakoitzak bere antolamendua izan zezan. Gaur egun udalerri guztiek dituzten antolamendu plan orokor horiek; ordura arte, ez ziren existitzen. Antolamendurako teknika berria zen, baina gerra aurretik zetorrena. Izan ere, politikoki etena erabatekoa izan zen bezala, arkitekturan 36ko gerrak ez zuen etenik ekarri. Espainiako errepublikan zein Europan abangoardiak ekarritako mugimenduen jarraipen bat gertatu zen gerra ondoren.

Jarraipen hori zertan islatu zen?

36ko gerraren ondoren bakartzea eta prekaritatea erabatekoak izan ziren. Kontuan hartu behar da Europan II. Mundu Gerra zegoela. Hala eta guztiz ere, Gipuzkoako lurraldea neurri batean pribilegiatua izan zen, gerra bitartean eskuindarren habia izan zelako, eta Francok udaldietarako toki gisa aukeratu zuelako. Horren eraginez, hemen bazegoen beste toki askotan ez zegoen jarduera.

Testuinguru horretan, Pedro Muguruzak erabaki zuen hemengo antolaketa Espainiako estatuko udalerri eta probintzia guztietara eramatea. Aurrez halakorik ez zegoenez, probako esperientzia bat egin zuen, eta Gipuzkoa aukeratu zuen horretarako. Gipuzkoako Antolamendu Plana sortu, eta plan hori baliatu zuten Gipuzkoako udalerri guztietan ordura arte existitzen ez ziren antolamendu orokorrerako planak gauzatzen hasteko.

Muguruza ez zen izan garai hartan eragin handiko arkitekto gipuzkoar bakarra, ezta?

Muguruzarekin batera, bazen beste arkitekto bat, Pedro Bidagor. Donostiako Parte Zaharreko falangista bat zen. Gipuzkoako Antolamendu Planaren ardura hark izan zuen. Hirigintzako Zuzendari Orokorra izan zen, eta, 1957. urtean, Etxebizitza Ministerioa eratu zenean —ordura arte ez zen existitzen—, hirigintzako lehen zuzendari nagusi izan zen.

Garai hartako etxebizitza sozialak ere ikertu dituzu.

1920ko hamarkadan sozialdemokraziak Europan garatutako esperientziak gauzatu ziren garai hartan, batez ere Vienakoak eredu hartuta. Antolamendu orekatu eta arrazionalak dira, erraz antzeman daitezkeenak, etxebizitza baxuak, eta garrantziaren arabera ekipamenduak bil ditzaketenak.

Hemen, Errenterian, Alaberga auzoa da horren adibide argia. Alaberga Obra Sindical del Hogar erakundeak eraikitako auzoa da, eta Gipuzkoan badira antzeko beste batzuk ere. Antolamendu interesgarriak dira, pobreak, material eta diru eskasiaren eraginez, baina errepublika garaian indarrean zeuden irizpideei eusteko borondate argiarekin. Auzo horietan ikusten da, politikoki ez bezala, arkitekturan jarraipen bat gertatu zela, arkitektoek gerra aurretik indarrean zegoen lan egiteko moduari eutsi ziotelako.

Alaberga auzoaren antzekoek zein ezaugarri zituzten?

Alaberga da Obra Sindical del Hogar izenekoak Gipuzkoan eraikitako auzorik handiena. Ordizian bada beste bat oso interesgarria, bai eta Elgoibarren ere, Muguruzak berak eraikitakoa; eta Irunen, hura ere Muguruzarena. Etxebizitza horiek hiri antolamendu bat lortu nahi dute, plazarekin, u formarekin, eta hirian ondo txertatutakoak dira. Alaberga, esaterako, garai bateko N-1 errepidera begira eraikitako auzoa da, identitate handikoa. Mendi magalean gora eraiki zuten, baina urbanizazioaren barruan eskola eta eliza ditu, bai eta bestelako ekipamenduak ere. Auzo haiek bizilagun unitate modukoak ziren, zerbitzuen ikuspegitik beharrezkotzat jotzen ziren guztiak jasotzen zituztenak. Errenteriako Beraun auzoarekin alderatuz gero, argi ikusten da jada ez dagoela halako borondaterik. Etxebizitza blokeak altxatu beste borondaterik ez dago Beraunen, eta zenbat eta altuago hobe.

Errepublika garaiko ereduarekiko haustura noiz gertatu zen?

1957. eta 1958. urte inguruan hasi zen haustura. Diktadura pixkanaka aldatzen hasi zen, enbaxadak ireki zituzten eta desarrollismo esaten zaiona ezarri zen. Gipuzkoara zehazki, lantegi asko zeudenez, jende asko iritsi zen, eta jende horrek guztiak etxe premia sortu zuen. Hor hasten da nire tesiaren bigarren zatia.

Zer defendatzeko?

Desarrollismoarekin batera hiria egiteko borondatea desagertu zela; hau da, antolamendu arrazionalak egiteko borondatea, eta hiriarekin ondo lotutako urbanizazioak eraikitzeko asmoa desagertu zen. Horren ordez, Gipuzkoan, topografikoki hain eremu zaila izanik, mendi magalak okupatzen hasi ziren. Nik, Errenteriako kasua aztertu dut, eredu horren paradigma delako, baina Eibarren, Ibarran, eta beste toki askotan gertatu zen fenomenoa da.

Etorkinen fenomenoak ez ezik, zerk eragin zuen halako aldaketa bortitza?

Ordura arte, 50tik gora langile zituzten lantegiek derrigorrezkoa zuten langileei etxebizitza bat eskaintzea, betiere alokairuan. Baina desarrollismoarekin batera, beste figura bat azaleratu zen, etxe sustatzailea, eta, harekin batera, etekina lortzea bihurtu zen lehen helburu. Jadanik ez zeukaten antolamenduarekiko kezkarik; plazak, pasealekuak, kaleak... etxebizitzen eraikuntza gero eta dentsitate handiagokoa izango da, erakundeen onespenarekin, eta kontuan hartu gabe loturak, azpiegiturak, ekipamenduak.... Gipuzkoa osoan daude halako adibideak: Arrasaten, Bergara, Zumarragan...

Noiz arte iraun zuen horrek?

1970eko hamarkadan, jendea kezkatzen hasi zen; espaloirik eza, saneamendu sarerik ez, argiztapenik apenas, eskolarik ez... Etxebizitzak baino ez zituzten eraikitzen, eta, gainera, askotan, arazoekin. Hainbat arkitekto lan egiteko modu horren kontra altxatu ziren. Franco hil ondorengo garaiak dira, eta ordutik aurrera eredua aldatu zen.

ENERGIA MENPEKOTASUNAAldundiak eraginkortasun energetikorako hainbat neurri hartu ditu errepideetan, eta urtero 600.000 euro gutxiago ordainduko du. Haren arabera, Gipuzkoak kontsumitzen duen energiaren %6 energia berriztagarrietatik dator, eta menpek...

Bizi-bizi dator Urumea ibaia Hernani parean. Lekualdaketan dabiltza arraun elkartean, tresnak egungo egoitzatik aldameneko eraikinera eramaten. Maialen ere han da —Maialen Lujanbioren omenez—, eraikin zaharrean oraindik. Hernaniko emakumezkoen trainerua, gaur ez dute uretaratuko; arraunlariak, ordea, entrenatzen hastekoak dira berehala. Ainhitze eta Añarbe Kalonje ahizpa eta arraunlariek Gipuzkoako Hitza hartu dute entrenamendua hasi aurretik.

Lehen aldia izango du aurten Hernaniko emakumezkoen traineruak. Bateletan ari dira orain, apirila bitarte, eta maiatzetik aurrera hasiko dira bete-betean trainerurako prestatzen. Debuta, ordea, otsailaren 21ean egingo dute, Orioko jaitsieran.

21 neska biltzen ditu taldeak; "ia denak berriak" traineruetan: Hernaniko hamabi arraunlari, Tolosako zazpi eta herri bakoitzeko patroi bana. Azken horietako bat da Añarbe. Traineruan aritutakoa da aurretik —2012an San Juanen arraunlari moduan—, baina inoiz ez patroi lanetan.

Ainhitzeri baino "gogorragoa" egiten zaio lana eta entrenamenduak uztartzea, eta hortik heldu zitzaion patroi izateko proposamena. Iaz, arrauna utzi egin behar izan zuen, denera iritsi ezinda, eta elkarteak berak planteatu zion aukera. "Entrenamenduak desberdinagoak direnez, errazagoa egiten zait nire aldetik entrenatzea. Errazagoak dira bakarrik egiteko". Arraunlariek egiten dituztenetatik aparte, "ariketa gehiago" eskatzen ditu patroi izateko prestaketak; oreka lantzeko saioak, esaterako. "Pisu arina eta bizia behar du patroiak", gehitu du Ainhitzek.

Astean gutxienez bost entrenamendu egiten dituzte; arraunlari guztiak, ordea, astean behin elkartzen dira. Tolosa eta Hernanikoak norbere herrian aritzen dira; hala ere, "antzeko" saioak egiten dituzte. Normalean, bitan aritzen dira gimnasioan, beste bitan ibaian batelekin eta astean behin Pasaian elkartzen dira denak traineru saioa egiteko.

Arraunlari izateaz gain, "psikologo lanak" egitea ere tokatzen zaio Ainhitzeri. Bateletan, Juanjo Etxarte dute entrenatzaile Hernanin, baina haren lan kontuak tarteko, laguntzaile aritzen da, "eguneroko jarraipena egiten". Trainerurako prestaketaz, berriz, Etxarte eta Koteli arduratzen dira.

Harrobiko lana

Duela zortzi urte "harrobia lantzeko apustua" egin zuen Hernaniko arraun elkarteak, eta arrauna ikastera joateko deialdia egin zuten eskoletan, gazteen artean. 13-16 urte bitarteko zortzi gazte batu ziren, bost mutil eta hiru neska. Tartean zen Ainhitze; Añarbe, berriz, hiru urte geroago hasi zen. Hasieretan, "larri" ibili ziren bateletarako taldea osatzeko. Gutxienez bost kide behar dira —lau eta patroia—, eta behin baino gehiagotan geratu ziren atera ezinik: "Beti ibili gara justu; baten lanarengatik edo lesioengatik, batzuetan ezin izan dugu atera".

Emakumezkoen trainerua osatzeko ideia atzetik dator. "Duela lau bat urte edo" hasi ziren horretan pentsatzen, eta iaz ikusi zuten posible ideia gauzatzea. "14-15 urteko gazte asko hasi ziren orduan. Talde indartsua sortu zen, eta pentsatzen hasi ziren 2-3 urtera jarraituz gero trainerua osatzeko kopurua izango zutela", dio Ainhitzek. Iaz, zazpi arraunlari zebiltzan maila gorenean, eta beheko mailatik bospasei neska zetozela ikusita hasi zuten bidea.

Apirila bitarte bateletan lehiatuko direnez, "proba modura" hartuko dute Orioko jaitsiera. Denboraldiari dagokionez, berriz, ez dute helmuga jakinik jarri. Añarbek dioenez, "atera eta itxura emanez gero, pozik" egongo dira. Ahizpa ere ados dago: "Helburua da ordezkaritza bat izatea, eta urte honetan behintzat hor mantentzea".

Lehen aldia dutenez, ez dakite nola ibiliko diren, baina ez eurak, ezta haiekin batera jardungo duten gainerako neskak ere: "Asko aldatzen dira traineruak; iaztik hona ere asko aldatu dira". Badakite Gipuzkoako ligan ariko direla, Euskotren ligarako sailkapen fasea jokatuko dutela, eta Kontxako sailkapena ere hor dutela. "Sailkatuz gero, primeran, eta bestela ere, ondo. Gu ahal dugun guztiarekin aterako gara" .