Hamabost kiloko hutsunea

Txakurra hil zaigu, eta gorroto ditut Donostiako taxilari batzuk. Kito, bota dut, gordin; gaurkoan ez dut poesiarako eta umore ukituentzako gogorik. Kalte egin dizun afariaren moduan, sabela garrasika daukat, barruko hori lehenbailehen bota behar dela oihukatuz. Horrelakoetan alferrik dira mantzanilak, poltsa beroak eta Coca Colak; barrua hustu arteko bakerik ez dizu ematen gorputzak. Bi aste eman ditugu egunero albaitariaren kontsultatik joan-etorrian: pneumonia bat harrapatu du Norkak —hala izena du gure txakurrak; Menorkako hondartzagatik datorkio izena—. Asuntoa konplikatu egin da nonbait, eta arnasa hartzea geroz eta gehiago kostatzen zaio. Egunero jartzen dute oxigeno gelatxoan, egunero txertatzen diote sendagai pilo bat, baina bere birikek ez dute erantzun nahi guk desio genukeen moduan. Ostegun gaueko 00:30ak; geroz eta mingarriagoa da bere arnas ahalegin nekagarri hori entzutea, eta, bat-batean, lurrera erori da. Korrika albaitariari deitu diogu larrialdien zenbakira. Esku dardartien artean mila aldiz madarikatu dut oraingo telefono hauen ukipenezko pantaila; ez da erraza izan zenbakiak zuzen markatzea. Korrika eramateko esan digu. Besotan hartu, eta etxetik atera gara. Arnasa hartzeari utzi diola dirudi, tarteka imintzio bat egiten badu ere. Donostiako Bulebarreko taxi geltokira zuzenean. Ezezkoa eman dit lehenengo taxilariak; negarrez erregutu diot txakurra arnasik gabe dagoela eta albaitariarengana eraman beharra daukagula. Ezer ez, zirkinik egin gabe, lehor erantzun dit: "No, perros no". Korrika bigarren taxira gerturatu naiz; alferrik nire negarrak, alferrik besotan hilzorian daramagun txakurra, alferrik "mesedez", "faborez" eta "por favor" guztiak. Hirugarren taxilariak ere arrimatzerako eskuarekin ezezkoa eman digu, besoa alderik alde astinduz, Getaritik ikusteko moduan. Autoa nahiko urrun daukagu aparkatuta, baina gure azken aukera da, eta korrika abiatu gara. Arrankatu, eta nire bizitzako minuturik luzeenak igaro ditugu kontsultara iritsi arte. Beranduegi da. Norka hil egin da. "Agur, politt hori, pertsona asko baino gehiago maite zaitut". Mina, tristura eta amorrua. Ez dut ulertzen taxilariek izan duten jarrera hori; norberak bere autoan arauak jarri nahi baditu, jar ditzala, ez diot nik horri kontrakorik esango, baina larrialdi batean arau inozo horien gainetik jokatzeko moralik ez edukitzeak, horrek mintzen eta haserretzen nau.

Gizakiok zergatik ikusten ote dugu geure burua gainontzeko izaki bizidunen gainetik? Bi hanken gainean ibiltzen dakigulako? Ezer ez esateko hitz ezberdin ugari erabiltzeko gaitasuna dugulako? Irakurri eta idazteko aukera dugulako agian? Horregatik uste dugu beste animaliak baino gehiago garela? Hutsaren hurrena gara. Txakurrek baldintzarik gabe maitatzen, errespetatzen eta zaintzen dakite, baldintzarik gabe. Eta Donostiako taxilari haiek beren autoko eserlekuak okupatzeko ere baldintzak jartzen dituzte. Denak ez direla berdinak? Espero dut ezetz! Gizatasun pixka bat duen taxilariren bat egongo da hainbeste kabroiren artean. Eta gorrota nazakezue hau irakurri ondoren; zutabe hau ez dut sortu lagun berriak egiteko asmoarekin, lagun zaharrak omentzeko desioarekin baizik.

Ez zitzaion asko falta bederatzi urte betetzeko; haietatik bost egin ditut bere ondoan, eta txakur bat "besterik" ez da zuetako askorentzat, baina batzuek jakin edo imajina dezakezue ze hutsune sentitzen den horrelako lagun bat galtzen duzunean, eta hori ulertzeko gai ez dena ez dut nire inguruan nahi, aspertu naiz soberan daukadan jendeari lekua gordetzeaz. Lau hankako lagun bat galdu dugu, txuria, beldurtia, sentibera eta mimozalea. Inoiz traizionatu ez gaituen lagun bat: halako leialtasunik ez dut sekula ezagutu pertsona batengan. Inoiz ez nuen imajinatuko hamabost kilo eskasek halako hutsunerik utz zezaketenik.

“Herritar batekin ikasi dut pilotak egiten”

Gaztetatik hasi zen Juan Karlos Otero (Alkiza, 1966) esku pilotagile lanetan. Alkizan jaio zen, baina gaztea zela Anoetara joan zen bizitzera. Pilotagile izateaz gain, pilotan ere jokatzen du txikitatik. Gaur egun, Anoetako Apeadero kaleko garaje bate...

Kristauak eta jentilak bat

Kale antzerkiaAtaun"Joxemiel Barandiaranek jaso zuen mundu magikoa, ataundarrek antzeztua", halaxe definitzen dute Ataungo herritarrek Jentilen etorrera ikuskizuna, urtero ospatzen dena. Bertako sinesmen, kontu zahar eta kondairetan dago oinarrituta....

Pobrezia energetikoaren arrazoiak Gipuzkoan

Gipuzkoa energiari dagokionez pobre izateko hainbat arrazoi daude SIIS Dokumentazio eta Ikerketa Zentroko Raquel Sanzen ustez: "Kausa nagusiak hiru dira: diru sarrera baxuak, eraikinen energia eraginkortasun baxua eta energiaren prezio altua. Faktore ...

AZKEN URTEETAKO ETA ORAINGO KANTUAK

Berri Txarrak taldeak Haria diskoa aurkezteko bira amaiera iragarri du, eta Euskal Herrirako zazpi data iragarri dituzte, kanpora ere joango baitira. Bira horretan, bi geldialdi egingo ditu Lekunberrin sortutako taldeak Gipuzkoan. Lehena gaur bertan A...

Gipuzkoa menpekoa eta pobrea da energiari dagokionez

"Gipuzkoak energia mendekotasun handia du, kontsumitzen dugun energiaren %94 kanpoan sortutakoa baita". Hala azaldu du Ainhoa Iraola Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumeneko eta Obra Hidraulikoetako zuzendariak iragan astean Donostiako Koldo Mitxelena kultur gunean egindako III. Energia Jardunaldietan. Haren hitzetan, energia eredu hori urrun dago iraunkortasun irizpideetatik: "Tokian tokiko sorkuntza bultzatu, eta energia berriztagarrien alde egin beharko genuke. Gai horretan sakondu nahi dugu, eta, era berean, aukerak jarri nahi ditugu mahai gainean". Helburu horrekin antolatu zituzten, beraz, Mendekoa izaten jarraitu nahi duzu? izenburupean aurtengo energia jardunaldiak.

Gipuzkoarrei galdezka ondorioztatu du aldundiak lurraldea energia aldetik pobrea dela. Urriaren 22an, Koldo Mitxelenan aurkeztu zuen Raquel Sanzek SIIS Dokumentazio eta Ikerketa Zentroak egindako azterketa, Pobrezia energetikoa Gipuzkoan-2013 txostena, alegia. Sanzen arabera, "pobrezia orokorra bezalaxe, energetikoa ere zenbakitzeko zaila da", eta hiru helbururekin egin dute ikerketa: "Pobrezia energetikoaren kontzeptuari berari presentzia ematea Gipuzkoan; pobrezia energetikoak bertan dituen ezaugarriak ezagutuz zein gunetan eragiten duen gehien jakitea; eta nazioartean pobrezia energetikoari aurre egiteko hartutako neurriak ezagutzea". Ondorio nagusien artean, bi nabarmendu dituzte: batetik, Gipuzkoan kontsumitzen den energiaren %94 kanpoan sortutakoa dela eta, beraz, %94ko energia mendekotasuna duela. Bestetik, energia berriztagarrien presentzia oso txikia dela, %6koa zehazki.

Hilabete hotzenetan etxean tenperatura egokia —OME Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, egongelan 21 gradu eta etxeko gainerako geletan 18 gradu— mantentzeko dituzten zailtasunez; energiara dirua bideratzeko urtean fakturazio gasturik baduten edo ez, eta etxebizitzen azpiegitura arazoez galdetu diete gipuzkoarrei. Erantzunak kontuan hartuta, Gipuzkoako etxebizitzen %7,4k arazoak dituzte hilabete hotzenetan tenperatura egokia bermatzeko gastuei aurre egiteko, gutxi gorabehera 44.000 lagunek; energia fakturen atzerapenak etxebizitzen %4,1etan dituzte, 32.000 lagun inguruk, alegia; eta azpiegitura arazoak dituzten etxebizitzak %9,2 dira, ia 65.000 lagun. Hiru arazoak dituztenak, berriz, 1.600 herritar inguru dira.

Neurri erabakigarriak

"Ez gaude Europako egoerarik okerrenean", Iraolaren arabera: "Egoera onean gaude, baina erlatiboki. Izan ere, testuinguru honetan har daitezkeen erabaki politikoek, menpekotasunaren gorakada edo beherakada eragin dezakete, eta ikuspegi estrategikoarekin jokatu behar dugu. Sei urtean kontsumoa mantenduta fakturazioa bikoiztu egin baita, eta, hala jarraituta, arazoa areagotuko da". Etxe bateko diru sarreren %10 edo gehiago energia gastuetarako erabiltzea da energia pobreziaren zantzua. Gipuzkoan, "etxebizitzen erdiek diru sarreren %2 eta %5 artean erabiltzen dute energia gastuetarako". Baina etxebizitzen %9,5 dira %10 edo gehiago bideratzen dutenak. Beraz, gipuzkoar asko dira pobreak energiari dagokionez, Iraolak azaldu duenez: "Etxebizitza horietan herritarrak bizi dira; beraz, esan daiteke 50.000 gipuzkoar daudela energia pobrezian, eta hori kontuan hartzeko moduko datua da".

Energia pobreziaren eragina gehien jasaten duten etxebizitza motak ere nabarmendu ditu Iraolak III. Energia Jardunaldietan: "Diru sarrera gabekoak, familia guraso bakarrekoak, Euskal Herritik kanpo jaio eta Gipuzkoan bizi direnak, alokairuan daudenak, lagun bakarrekoak, gas naturalik gabekoak, 70 metro karratuz azpikoak, 65 urteko edo gehiagoko nagusiren bat dutenak...". Gainera, energiara bideratu beharreko diru sarreren zatia horren handia izateak bestelako ondorioak ere izan ditu gipuzkoarrengan: "%8,5ek, esaterako, janaria erosteko orduan murrizketak egin dituzte, eta %20k, arropa erosteko. Gainera, egunerokotasunean arazoak ez dituzten herritarrek ere zaintzen dituzte euren gastuak; joera hori zabaltzen ari da". Nabarmentzekoa da, hain justu, energia pobrezia jasaten duten etxebizitzen %80k ez dutela pobrezia larririk, eta, jardunaldietan azaldu dutenez, "ia jakin gabe pobre energetikoa izan daiteke edonor".

Egoera hori eragiten duten hiru faktore nagusi nabarmendu ditu Sanzek: "Diru sarrera baxuak, eraikinen energia eraginkortasun baxua eta energiaren prezio altua". Haren hitzetan, gaur egun, "elektrizitatea eta gasa oinarrizko beharrak dira, eta horiei diru gutxirekin aurre egin beharrak eragiten du pobrezia energetikoa Gipuzkoan". Etxebizitzetako gastu orokorren mailak azken urteetan behera egin badu ere, energiara bideratutako dirua areagotu egin da, %49 zehazki.

Energia plana urte amaieran

Iñaki Errazkin Ingurumen eta Lurralde Antolaketarako diputatuak ere parte hartu du jardunaldietan, eta nabarmendu du aldundiko zenbait sailek abian dituztela energia pobreziari aurre egiteko herritarrei eman beharreko laguntzak: "Pobrezia egoera larrietan daudenei, errenta laguntza zuzena ematen die gizarte politiketako sailak, kalitate termiko nahikoa bermatu ahal izateko. Kontua da krisiaren kolpeek geroz eta familia gehiagorengan dutela eragina, eta gizarte politiketatik bideratzen den errenta laguntzan ere gastu gehiago egiten ari garela". Ondorioz, menpekotasun energetikoa jaisteko ere lan egin beharra dutela azaldu du: "Pobrezia energetikoan dauden familiek ahalmen gehiago izan dezaten, hau da, gutxiago gastatuta kalitate termiko bera lor dezaten".

Horretarako, 2012-2015 energia plana egin dute hainbat neurri planteatuz, eta datozen bi urteetan "horiek martxan jartzen" ahaleginduko dira: "Energia eraginkortasuna handitu behar dugu, eta energia berriztagarrien apustuan sakondu". Foru aldundiak urtea bukatu baino lehen aurkeztuko du energia plana, "Gipuzkoa energia iraunkortasunerantz eramateko asmoz". Aurrez, hainbat sektoretako eragileei aurkezteko asmoa dute, Iraolak azaldu duenez: "Ez dugu plan itxi bat nahi, energia kooperatibetako jendeari, ingurumen arloetakoei aurkeztu eta ekarpenak jasotzea baizik".

15

CAFek hirugarren hiruhilekoan iaztik hona izandako irabazien jaitsieraren ehunekoa. Besaingo CAF enpresak jakinarazi du irailaren 30ean 1.113,8 milioi euroko irabaziekin itxi zuela hirugarren hiruhilekoa. Iaz, data berean, 1.294 milioi zituen, %15 gehiago, alegia.

Topaleku bila

Kanpalekua Legebiltzarrean du izena EGK Euskadiko Gazteriaren Kontseiluaren azken egitasmoak. Eman jokoa astialdiari! lelopean, gazteen astialdi elkarteak administrazio publikora eta politikariengana hurbiltzea da haien helburua. Jardunaldiak antolatu...

9,5

Energia gastuetara diru sarreren %10 bideratzen duten gipuzkoarrak, ehunekotan. Nazioarteko irizpideen arabera, "gehiegizko gastua" da diru sarreren %10 energia zerbitzuetara bideratzea, eta gipuzkoarren %9,5 daude egoera horretan.