GIPUZKOAKO HITZA

Araba, Bizkai eta Gipuzkoatik doazen parte hartzaileei garraio gastuak ordainduko dizkie EGK-k, garraio publikoa erabiliz gero. Topaketaren egunean, gastu orria eskatu beharko dute interesa dutenek, eta, ondoren, autobus, tren edo metro txartelekin ba...

"Orokorrean pozik gaude programak izan duen harrerarekin". Halaxe adierazi du Arrasateko Emakume Txokoko Amets Beltran de Guevara dinamizatzaileak. Urtean "gutxienez" bi sasoitan antolatzen dituzte Jabetze Eskolak, eta urte amaierarakoa hasia dute jad...

Espainiako Gobernuak indarrean jarri nahi duen pentsioen erreformaren aurka, manifestazioa egin zuten larunbatean Donostian. Pentsioen murrizketarik ez, Euskal Herrian eredu propioa leloa zeraman pankarta nagusiak; beste bat ere bazegoen, Berriro ere ...

Txorizo lehiaketaAzpeitiaZortzigarren aldiz ospatuko dute bihar Ardo Dastatze Eguna Azpeitian. Aurten, gainera, ardo tragoa mokaduz lagunduta hartzeko aukera ere izango dute hara biltzen direnek, lehen aldiz egingo baitute Gipuzkoako Txorizo Lehiaketa...

Zientzia politikoetan eta soziologian doktorea da Domingo Comas (Bartzelona, 1951), eta gazteria politikei buruzko hainbat argitalpen egin ditu. Asteartean hura izango da hizlaria, eta, haren hitzetan, "topaketetako aitona".Zertaz hitz egingo duzu hit...

Fuel Fandango izen bitxiaren barnean, Nita eta Ale ezkutatzen dira; bigarrena kanariarra bada ere, Kordoban (Andaluzia, Espainia) bizi dira. Flamenko musikaren maitaleak dira, eta horren eragina nabari da egiten duten musikan. Estilo aldetik, funka, elektronikoa eta popa nahasten dituzte abestietan, sintetizadoreak, gitarrak —akustikoak nahiz elektrikoak—, bateria eta ahotsa maisutasunez uztartuz. Hasieratik funtzionatu dute zuzeneko emanaldietan; 80 kontzertu emanak baitzituzten lehen lana argitaratu aurretik. Gaur 22:00etarako Intxaurrondoko kultur etxera joaten denak zuzenean izango du arrakasta hori frogatzeko aukera.

Artikulu hau orrialde honen goiko ezkerreko izkinan idatzitako egunez irakurtzen baduzu, jakin ezazu gaur Berlingo Euskal Etxeko urteroko afaria egitera goazela. Iñigo Urkullu ez dago gonbidatuen artean, hamabost euroko menua prestatuko digute —edariak barne— eta norbait gorbata jantzita azalduz gero, ostikoka airean irtengo da handik. Juan Karlos Izagirreren mezurik ere ez dugu espero. Ia hobe: New Yorkera bidalitako ditxosozko bideoan bere ingelesa Ana Botellarena baino hamazazpi bat aldiz okerragoa dela egiaztatu ondoren, beldurra eragiten du Donostiako alkatea alemanez saiatzen imajinatzeak.

Elkartuko garenok kuadrilla ezin zentzudunagoa osatzen dugu, eta Manhattanen ez bezala, gaua ia ziur modu atseginean hasi eta bukatuko da. Bakea bermatzera ez naiz ausartzen, ordea. Lehendakariaren umekeriek eragindako liskar tamalgarria ikusita, batek daki etxafuegoak piztu ditzakeen txinparta nondik irits daitekeen. Nire ahotzarra mokadutxoak eta gin-tonikak berdintzeko bakarrik ireki beharko dut, badaezpada.

Izan ere, euskal herritarrok ezaugarri pare batek bereizten gaitu: biktimismoak eta elkarren arteko ezinikusiak. Baigorrin bakartuta bizi den xelebreren bat kenduta, guztiok daukagu lehentasunezko etsai potoloen taldetxo bat. Eta haren alboan, askoz zerrenda joriagoa, etengabe aztertzen eta ebaluatzen ari garen balizko susmagarriz gainezka. Disimulatzeko asmoz, kanpokoek entzuten dituzte birao ozenenak, Madrilgoek eta. Baina gorroto puruenak auzokoentzat gordetzen ditugu. Mendetako historiak ezer erakutsi ez badizu, zabaldu begiak: euskal herritarron kirol nazionala elkarri labankadaka aritzea da. Eta ez gutxitan, modu literalean.

Ni ere izan nintzen gaztea eta idealista, ez pentsa. Dominikar Errepublikara lanera iritsitakoan jausi nintzen, ordea, astotik. Hartan Santo Domingon hogei euskaldun ez ziren izango, eta bi fakziotan banatuta liskarrean zebiltzan etengabe, jeltzaleen eta ezker abertzalekoen arteko ezinikusi patetiko samarrean —txangoa egin beharra daukat hara, dedio, bietako lagunak zertan diren ikusteko—.

Baina pozoiaren itsasoan igeri bizitzeak ere baditu bere abantailak, lehenago itotzen ez bazara. Horrelako zutabe zinikoak bakarrik idazten dira, inongo esfortzurik gabe, New Yorkeko euskal etxekoa bezalako gertakari xelebreak asteroko kontua direlako. Eta herri hau sanoa eta logikoa izan daitekeen itxaropen oro galtzen duzunean, testuinguruak eskaintzen dizkizun plazer frikietaz gozatzen ikasten duzu. Hamaikabat bezalako alderdi politiko bat ezagutu izanaz, adibidez.

Lehenengo fasea, Gazte kanpa, asteartean amaituko dute, Donostian. Bigarrena Hezkuntza kanpa izango da, Eibarren, azaroaren 9an. Hirugarrena eta azkena, Gizarte politiken kanpa, Gasteizen egingo dute, azaroaren 23an. Egun osoko egitaraua prestatu dute...

Autobus zerbitzua hobetzeko parte hartze prozesua abiatu du foru aldundiak. Lau multzotan banatu dituzte prozesuan parte hartuko duten herriak: Goierrialdea, Urola Kosta-Debabarrena, Debagoiena eta Buruntzaldea-Tolosaldea. Guztira, 56 herritako biztanleak daude parte hartzera deituta. 2013-2014 urteetan eskualde horietako autobus zerbitzuen kontzesioak berritu behar ditu aldundiak, eta hori egin aurretik, zerbitzuak hobetzeko herritarren eskakizunak bildu nahi ditu, ondoren lehiaketara aterako den proiektuan txertatzeko.

2011n berritu zituen aldundiak Oarsoaldeko Ekialdebusen kontzesioak, hamar urterako, eta ateratzear da Tolosaldekoa ere. Beraz, falta diren herrietako biztanleekin egingo dute parte hartze prozesua: "Kontzesioak berritzeko betebehar legala daukagu, eta momentua aprobetxatu dugu herritarrekin hitz egiteko", azaldu du Unai Erroitzeneak, aldundiko Mugikortasun diputatuak.

Proiektua martxan da jada, orotara izango dituen lau faseetatik lehenengoan. Azaroa bitartean, herritarrek zein hainbat eragilek euren iritzia emateko aukera izango dute: "Herritarrek autobus zerbitzuekiko dituzten beharrak lehenengo eskutik ezagutzeko modua da". Eskariak eta iradokizunak jasotzeko hiru bide prestatu ditu aldundiak: bilera irekiak, autobus egunak eta horretarako propio prestatutako webgunea (http://www.garraioahobetzen.net).

56 herri horietan gutxienez bilera bat egingo dute, eta herri handienen kasuan, bi egingo dituzte. Izatez, hasi dira bileren txandak: lehena hilaren 9an egin zuten, Usurbilen, eta azkena azaroaren erdialdean izango da. Tokian tokiko autobus zerbitzuen berezitasunak tratatuko dituzte bileretan. "Proiektua definituko duten elementu garrantzitsuenak, azkenean, herrietako autobus lineak, horien geltokiak, maiztasunak eta ibilbideak izango dira". Bileretara edonor joan daiteke, baina garraio publikoaren ohiko erabiltzaileengana iristeaz gain, erabiltzaile izan daitezkeenengana ere iristea dute helburu. "Kolektibo bereziengana hurbiltzeko ahalegin berezia egingo dugu: gazteak, etorkinak, ezinduak, erretiratuak...", azaldu du Erroitzeneak.

Diptiko batzuk ere banatuko dituzte, herritarrek horiek bete eta autobusean bertan edo udalen egoitzetan jarriko diren postontzietan uzteko. Autobus egunak izango dira jendearen iritziak eta ekarpenak jasotzeko beste bide bat: "Erabiltzaileak autobusetan dauden momentu horiek aprobetxatuko ditugu beraien ekarpenak jasotzeko: geltokietan eta autobusetan aldundiaren teknikariak izango dira, herri eta egun jakinetan". Interneten ere martxan da autobus zerbitzua hobetzeko parte hartze prozesua: Twitter eta Facebook sare sozialen bidez, eta horretarako propio sortutako webgunearen bidez. Azken horretan, proiektuari buruzko informazioaz gain —bileren egutegia, prozesu osoaren azalpena...—, bertatik parte hartzeko atala prestatu du aldundiak: izena ematea nahikoa da galdetegia betetzeko. Partaideen artean Mugi/Lurraldebus txartelak kargatzeko hogei euroko bonuak zozkatuko dituzte, jendearen parte hartzea saritzeko. Azaroaren 15ean amaituko da lehenengo fasean parte hartzeko epea.

Bitartekoak jartzea

Abendutik otsailera osatuko da proiektuaren bigarren fasea. Aldi horretan herritarrengandik jasotako ekarpenen idazketa teknikoa eta aurreproiektua egingo dute autobus zerbitzua hobetzeko prozesuan parte hartu duten teknikariek. "Kontzesio bakoitzerako aurreproiektuak egiten dira, eta horietan autobusen maiztasunak, geltokiak, ibilbideak eta beste zehazten dira. Beraz, herritarren ekarpenak garrantzitsuak dira horiek egiteko orduan", dio Erroitzeneak.

Hirugarren fasean, herritarren parte hartzearen bigarren itzulia egingo dute. 2014ko martxoa eta apirila bitartean izango da hori. Talde teknikoak osatutako aurreproiektua aurkeztuko zaie herritarrei: zerbait erantsi nahiko balute, horretarako aukera izango lukete. "Aurreko ekarpenek zer isla izan duten azalduko diegu, eta momentua aprobetxatuz beste ekarpenen bat egin nahi badute, horretarako aukera izango dute, eta abar". Hurrengo urratsa behin betiko proiektua idaztea litzateke, eta, behin onartuta, lizitaziora aterako dute, ekain aldera. 2014a bukatu baino lehen martxan egongo dira autobus zerbitzu berrituak.

Prozesua hasi besterik ez da egin, baina orain arte egindakoarekin gustura agertu da Erroitzenea: "Orain arte hiru herritan egin dira bilerak, eta Usurbilgoan, adibidez, nahiko ongi joan zela esan zidaten: 50 eta 60 pertsona artean izango ziren". Datozen egunotan jarriko dira "buru-belarri" prozesuarekin: bilerak ia egunero egingo dituzte. Eskakizunei dagokienez, herri handienetan baino, —"oro har, zerbitzu onak izaten dituzte"—, herri txikienetan aurreikusten ditu Erroitzeneak eskari gehienak: "Zerbitzu gehiago jartzeko eskaria egon daiteke; beste batzuetan geltoki berriak jartzekoa... Herririk txikienetan eskaripeko garraio zerbitzuak —taxibus zerbitzuak— jartzeko eskariak egon daitezke... Batez ere, maiztasunari eta geltokiei dagozkienak izango direla uste dut". Horiez gain, beste eskari batzuk eskualdeen arteko loturak, gaueko zerbitzuak eta hiriburuarekiko loturak hobetzea eskatuz izan daitezkeela aurreikusi du.

Prozesu guztiaren helburua erabilerak gora egitea da: "Badakigu zaila izango dela. Azkenean, horrek esfortzu eta inbertsio handia eskatzen du. Egungo egoerak ere ez du laguntzen, mugikortasuna jaitsi egin baita". Erabiltzaileak irabaztea ez da erraza, baina ez galtzea "ez da gutxi".

"Mugikortasun iraunkorra" bultzatu nahi bada, eta auto partikularrari "lekua kendu", bitartekoak herritarren eskura jartzea beharrezkoa da Erroitzenearen iritziz: "Bizikletaren erabilpena bultzatzea izan daiteke bide bat, eta bestea garraio publikoa. Baliabide fosilak ahalik eta gutxien kontsumitzea da helburua: ingurumenak eta etorkizunak eskertuko dutela uste dut".

Arrasateko Txatxilipurdi Haur eta Gazte Ekintzak elkarteak euskarazko aisialdi hezitzailea sustatzen dihardu, eta udazkenean sartzearekin batera, negura begira jarri dira bertako kideak. "Gabonetan izaten den jostailuen bonbardaketaren inguruan nola j...