GIPUZKOAKO HITZA

Gipuzkoako Odol Emaileen Elkartean ia 32.600 odol emate izan dira aurten, eta, horien bitartez, 14.670 litro eskuratu ahal izan ditu elkarteak.

• Aurtengo Santa Luzia azokako postuak. Gaur, Urretxu eta Zumarragako kale eta plazetan, baserrietako hainbat abere eta barazki izango dira ikusgai, Zumarragako 328 postuetan eta Urretxuko 178etan.

Mundua argazki txikiz osatutako irudi erraldoia da. Bakoitzak aurrean duenari ateratzen dio argazkia, eta horrela nork bere errealitatearen albuma egiten du, ikusten duen mundu zati ñimiñoarekin. Jokin Izagirrek eta Txomin Barandiaranek euren albuma aberastu nahi zuten, ezagutzen zuten errealitatetik aldendu, eta bestelako argazkiak atera; asmo horrekin abiatu ziren 1995ean Ruandara. 1998an berriro joan ziren, eta itzultzean, eurek ateratako argazki hori lazkaotarrei erakustea erabaki zuten. Orduz geroztik, Ruanda lazkaotarrengandik hurbilago dago; aurten ere, hainbat ekintza antolatu dituzte herrialdearen alde.

Halaxe jaio zen Izagirreren eta Barandiaranen eskutik Rwanda Elkartea; mundua ezagutzeko irrikak eta laguntzeko gogoak bultzatu zituen biak genozidioa pasatu berri zuen herrialde afrikar hartara joatera. Lehen bidaia haietan, lazkaotar bat izan zuten lagun: Leonardo Esnaola misiolaria. "Ez genuen ezagutzen, baina harremanetan jarri ginen, eta oso ondo hartu gintuen", dio Izagirrek. Bidaiak hiru astekoak izan ziren, eta, bi goierritarrak lanean aritu baziren ere, "egun gutxi izan ziren", eta egindakoa ez zela nahikoa sentitu zuten. Han bizi izandakoak hausnarketa eragin zien bi lagunei. "Geure buruari galdetu genion zer egin genezakeen gehiago laguntzeko", eta galdera horren erantzuna da, hain zuzen ere, Rwanda Elkartea.

Elkarteak hezkuntzaren inguruko proiektuetan egiten du lan, batik bat. Esaterako, Ume txokoa deitzen dioten proiektu bat dute abian 2000. urtetik. "Zenbait arazo direla medio, Ruandako gaztetxo asko ezin dira joan eskola ofizialera"; horregatik, elkarteak proiektu horren bidez, gaztetxo horiek alfabetatzen dihardu. "Goizez zenbait ordu ematen dituzte eskolan. Gainera, bazkaria ere ematen zaie; alde batetik, eskolara joatera animatzeko, eta, bestetik, ondo elikatuta egoteko", azaldu du Izagirrek. Horrez gain, eskola ofizialerako ere hainbat proiektu garatu ditu azken urteetan Lazkaoko elkarteak Gihara herrian.

Proiektu horiek gauzatzeko, ezinbestekoa da Ruandako jendearekin harremana izatea. Hango informazioaren berri izan behar dute, zein behar dauden ikusi, eta horien arabera proiektu bat prestatu eta aurkeztu behar da. Behin hori eginda, dirua biltzen hasten dira, eta asko dira horretan laguntzen dutenak. "Alde batetik, San Benito ikastolak antolatutako ekintzetatik biltzen da dirua. Bestetik, Lazkaoko eta Olaberriko udalek diru laguntzak ematen dizkigute hainbat proiektutarako, eta, gainera, bada hilabetero dirua ematen duenik ere", azaldu du Izagirrek.

Elkartasun ekitaldi ugari

Bistan da elkarteak Ruandako errealitatera hurbildu dituela lazkaotarrak. Alabaina, izenak bestelakorik pentsarazi balezake ere, elkarteak munduko beste zenbait errealitate ere gogoan ditu. Urtero, munduko auzi bati buruzko erakusketa antolatzen dute. "Besteak beste, Fiare proiektuaren eta Brasilgo lur gabeen mugimenduaren berri eman dugu urte hauetan". Erakusketa horrekin hausnarketa eragin nahi izaten dute: "Pentsa dezala jendeak zer dagoen arazo horien atzean eta zer konponbide izan dezaketen".

Aurtengo Gabonetarako ere antolatu dute argazki erakusketa; gaurtik hilaren 20ra arte ikusi ahalko da kultur etxean. "Malaire izeneko erakusketa izango da. Medicus Mundik osasunaren eta malariaren inguruko kanpaina bat egin zuen Txelu Angoitiak ateratako argazki bilduma hau baliatuz, eta erakusketarako utzi digute". Bestalde, han bertan, bidezko merkataritza bultzatzeko, Beasaingo Herriak Elkarlanean erakundeak utzitako produktuak izango dituzte salgai. "Bidezko merkataritza hemen bultza dezakegun zerbait da, eta, beraz, horri ere garrantzia eman nahi diogu".

Erakusketa ez da ekitaldi bakarra izango; San Benito ikastolakoek elkartasun jaialdia eta jostailu salmenta antolatu dituzte. Jaialdiak musika eta antzerkia izango ditu ardatz, eta Arerian izango da, gaur, 18:00etan. Jostailu salmenta, berriz, gaurtik igandera egingo dute, plazan, eta bigarren eskuko jostailuak nahiz liburuak salduko dituzte. Azkenik, ekitaldiekin bukatzeko, asteazkenean, abenduaren 18an, 21:30ean, Hotel Rwanda filma ikusteko aukera izango da Arerian.

Ruandara bidaia

Izagirrek dioenez, Rwanda Elkartea "oso proiektu txikia da, eta gertuko erakunde eta jendeari esker irauten du, ezagutzen dutenek ematen dioten babesari esker". Eta, nola ez, elkarteko kideen ahaleginagatik. Elkarteari laguntzeko, erakusketak dirauen bitartean hara joateko dio Izagirrek. Badira "erakusketa ikusi eta laguntzeko borondatea" izan dutenak. Bestalde, ekitaldiak boluntarioen lanari esker egiten direnez, "norbait laguntzeko prest balego, erakusketan txandak egiteko, kasu", gustura hartuko lukete. Edonola ere, batez ere, ekitaldietan parte hartzera animatu nahi du jendea.

Izagirre apal mintzo da euren lanaz: "Azkenean, ahal duguna egiten dugu, baina ez dakigu zenbateraino balio duen; gure aletxoa jartzen dugu, baina ez da asko". Gainera, ez da erraza horrelako proiektu bateko kide izatea: "Egunero mila gauza daude egiteko, eta zaila da guztiak egitea". Nolanahi ere, azkenean, "denbora zertan eman erabakitzean dago gakoa", eta zailtasunak zailtasun, oraingoz behintzat, jarraitzeko asmoa dute. "Kezkak baditugu, eta batzuetan nekea nabari ohi dugu, baina atzera begiratzen dugunean, konturatzen gara zenbat gauza lortu ditugun".

Datorren urtean, aurreko urteetan beste zenbait kidek egin duen moduan, Izagirre Ruandara joatekoa da; hamabost urte pasatu dira azkenekoz joan zenetik, eta badu gogoa egindako lana ikusteko. Ruandakoa, zinez, ez da oraindik ere album ederregia; bada zer hobetua. Alabaina, Izagirreri eta elkarteko gainontzeko kideei esker, egun duela hamabost urte baino argazki itxaropentsu gehiago dago bertan.

Guztira, 11 lagun hil dira aurten lan istripuz Gipuzkoan. Horietatik lau, ibilgailu edo piezaren batek azpian harrapatuta; hiru, arrazoi ez-traumatikoengatik; beste hiru, ibilgailuekin izandako istripuetan; eta bat, leherketagatik.

Autobusek autoak ordezkatuko balituzte; oinak motorrengatik aldatu; bakarka doazenak batu. Horiek guztiak errealitate balira, helburuen poltsa beteta lukete Oiartzualdeko lau udalek eta Gipuzkoako Foru Aldundiak, elkarlanean abiatu berri duten egitasmoarekin. Asteburuetan eskola kiroleko jardueretan parte hartzen duten gaztetxoen artean garraio publikoaren erabilera sustatu nahi dute, eta, horretarako, probako proiektu bat jarri dute martxan Oiartzun, Pasaia, Errenteria eta Lezon.

Udalek iaz egindako diagnosi batetik abiatu zen proiektua. Azterketa horren bitartez, jakin nahi zuten eskola kirolaren barruan zer-nolako mugikortasun ohiturak zeuden asteburuetan jarduera horietara joateko, eta ohartu ziren bat eta bakarra zela nagusi: autoa. "Gehienetan, gainera, auto batean ume bakar bat zihoan", Unai Erroitzenea diputazioko Mugikortasuneko eta Garraio Publikoko zuzendariak azaldu duenez. Hori ikusita, bizikletaren erabileraren aldeko egitasmoak bultzatu zituzten batetik; eta, bestetik, garraio publikoa txertatzea beharrezkotzat jo zuten, "ikuspegi integralago bat emateko asmoz". Lau udalen egitasmoa aprobetxatu eta amu horri helduta, aldundiak ere bat egin zuen.

Oraingoz, eskualdeko hamabi ikastetxek eman dute izena; 73 kirol taldek, guztira. Talde horien artean, 146 txartel anonimo banatuko dituzte, bi talde bakoitzeko —txartel bakoitzarekin bederatzi lagunek egin dezakete joan-etorria Lurraldebuseko zerbitzuetan—. "Kontuan izan behar da Oarsoaldeko ikastetxeetan 1.400 ikasle daudela eta %50 inguru eskola kiroleko jardueretan aritzen direla. Pentsa asteburuetan zer-nolako mugimenduak egon daitezkeen".

Lehenengo proba azaroaren 30ean egin zuten; hurrengoa, berriz, bihar izango da. Lehenengo esperientzia horretan 58 taldek parte hartu zuten, 116 txartel banatu ziren, eta, haurrekin batera, gurasoak ere batu ziren programara. Urtarriletik aurrera, berriz, beste hamabost talde izango dituzte, txartelen eskaera egina baitute. Hori horrela, aurrerantzean espero dute "gauzak ondo joatea, talde gehiago atxikitzea eta ohitura hori sortzen joatea haurren artean".

Aldundiak 12.000 euroko inbertsioa egingo du proba horretan, eta, ateratzen dituzten ondorioen arabera, Gipuzkoako beste eskualdeetara zabaltzeko aukera aztertuko dute. Erroitzenearen arabera, "praktika onak" bultzatzeko bidean garrantzitsua da horiek kolektiboki sustatzea, haurren artean, kasurako. Garraio publikoarekin batera, bizikletaren erabilera bultzatzeko pausoak ere eman dituzte iaztik. Eta ugaritzea lortu dute, Jokin Sukuntza Oiartzungo Udaleko Kiroletako teknikariak jakinarazi duenez. "Eskola kirolera joateko, lehen garraio naturala bizikleta izan beharko litzateke haurrentzat".

Beste hainbat proiektu

Gisa horretako lehen proiektua izan arren, antzerako esperientziak badaude martxan Gipuzkoan. Asier Sarriegi diputazioko Kirol zuzendariak ohartarazi du Oiartzualdeko proiektua abiatuta ere ez dutela gainerakoak bertan behera uzteko asmorik, "ondo funtzionatzen baitute". Adibide gisa aipatu du Deba Behean larunbatetan eskola kirolerako autobus bat dutela —Elgoibar, Mutriku, Deba eta Mendaron—, baita Goierri garaian dutena ere —Zumarraga, Urretxu eta Legazpin—. Horrez gain, Kirola Busean programa ere martxan izan dute. Horretan, hainbat taldek autobusa elkarbanatu dute, eta, bide batez, "autobusen prezioak jaisteko" balio izan du. "Leku batera joan eta gero autobusa han geldirik egon beharrean, autobus hori talde batek baino gehiagok erabil dezake".

Langileek zein herritarrek telefonoz edo posta elektronikoz eman diezaiokete lan arloko segurtasun baldintzen urraketen berri aldundiak eta sindikatuek osatutako Ebaluaziorako Batzorde Teknikoari:

• 943-11 33 55.

• lanbaldintzak@gipuzkoa.net.

Gipuzkoako Garraioaren Lurralde Agintaritzak zabaldu egin du Mugi Soziala txartelaren erabiltzaile izan daitezkeenen zerrenda. Aurrerantzean, beste bi taldek eskuratu ahal izango dute. Batetik, harrera etxeetan egon diren gazteak daude; bestetik, 65 u...

• Bidegik aurreztuko duena, milioi eurotan. Aldundiak eta Bidelanek akordioa sinatu dute: Bidegik 17 milioitik gora aurreztuko ditu 2018ra arte, eta Bidelanek zerbitzu bera eskaini eta lanpostuak mantendu beharko ditu.

Larraitz Ugarte Mugikortasuneko eta Bide Azpiegituretako diputatuak LABeko Mikel del Valle, CCOOko Txema Herrero eta UGTko Angel Ramos ordezkariekin aurkeztu zituen urriaren 16an langileek laneko eta segurtasun arloko baldintzen urraketak salatzeko te...