GIPUZKOAKO HITZA

Atzegik bigarren etxe babestua ireki berri du Irunen. Gipuzkoan jende gehien bizi den hirien artean bigarrena da Irun, eta mota horretako bigarren etxebizitza izango da Antzaran auzunean zabaldurikoa. Bestea handik hurbil dago, San Miguel auzoan.

Adimen urritasuna duten pertsonen aldeko Gipuzkoako elkarteak jakinarazi duenez, bost pertsona hasi dira bizitzen etxe babestuan, baina zortzirentzako tokia dute. Etorkizunean etxea betetzeko asmoa dutela jakinarazi dute.

Irungoa Atzegik Gipuzkoa osoan zabaldu duen 28. etxebizitza babestua da. Guztira, 196 lagun bizi dira etxe tutelatuetan, lau eta zortzi kide arteko taldeetan.

36 urte etxeetan lanean

Atzegi elkarteko kide Ainhoa Fizek gogorarazi duenez, gisa horretako lehen etxea Ikaztegietan zabaldu zuten, 1977an. "Gure elkartearen ustez, etxebizitza edukitzeko eskubidea dute adimen urritasunen bat duten pertsonek". Ildo horretan, etxeek euren autonomia handitzeko balio dutela ziurtatu du: "Etorkizunean familiarik gabe gelditzen diren momenturako prestatzen joatea da etxebizitzen helburua, baita beren bizimodua antolatzea ere". Horrela, pertsona bakoitza bere behar eta autonomiaren arabera aritzen da etxean.

Ez dira egun osoan etxean sartuta egoten, ezta hurrik eman ere. "Edozein pertsonak bezala", esan du Fizek, "egunez lan edo zeregin bat daukate: batzuek tailer batean lan egiten dute, beste batzuk eguneko zentroetan daude... Beren egitekoa bukatutakoan, etxebizitzara itzultzen dira". Nabarmendu duenez, ez dira bakar-bakarrik bizi: "Etxea garbitu eta txukuntzen duen pertsona bat dago bertan, eta, horrez gain, begiraleak ere izaten dira". Begirale horien jarduna zehaztu du Fizek: "Hainbat mailatan laguntzeko daude begiraleak. Kalean konpainia egiteko, autonomia sustatzeko...". Etxebizitza horietan egoten dira urte ia osoa, oporretan joaten direnean izan ezik. "Bizitza ahalik eta normalizatuena egiten saiatzen dira, azken finean", gaineratu du Fizek. Horregatik, euren eskualdeetan egiten diren jardueretan parte hartzen dute etxebizitza horietan bizi diren lagunek, hala nola aisialdian, kultura jardueretan eta beste hainbat jardueratan. "Normalizazioaren bidean ahalik eta gauza normalenak egiten dituzte", esan du.

Gizartea sentsibilizatu

Atzegi elkartea duela 53 urte sortu zen. Fizek nabarmendu duenez, familiek osatzen dute elkartea. Hori horrela, elkartearen helburu nagusia adimen urriko pertsona bat edo gehiago duten familiei laguntzea da, eta eurak babesteko ari dira lanean.

Familiei laguntza emateaz gain, adimen urritasuna duten pertsonei arreta zerbitzua ere eskaintzen diete. Horien artean dago etxe babestuena, baina baita aisialdirako aukerak sortzea eta arreta zuzena eskaintzea ere.

Atzegiren hirugarren oinarria sentsibilizazioa da. Gizarte osoari begirako sentsibilizazio kanpainak egiten dituzte, adimen urriko pertsonenganako jarrera positiboa izan dezaten. Aste honetan bertan aurkeztu dute kanpaina berria: Atzegin denok dugu gure papera, aurkitu zeurea. Horrela, 1960an zuen helburu berbera dute: adimen urriko lagunen ingurua ulerbera izatea. Atzegik esan duenez, "oso garrantzitsua" da pertsona horientzat "ezagutzen, baloratzen eta behar dutenean laguntzen dituzten ingurune batean bizitzea". Izan ere, hor baitago adimen urritasuna dutenek izaten dituzten arazo gehienen iturburua. Eskualde guztietara zabalduko dute mezua.

Pertsona horiek laguntzeko egina dagoen "sare naturala" indartzea da helburua. Horrela, sare hori osatzen duten hainbat lagun agertzen dira Gipuzkoa osoan banatuko dituzten 8.000 karteletan. Horietako pertsona bakoitzak adimen urritasuna dutenen bizimodua errazagoa izaten laguntzen du, era batera edo bestera, eta eredu dira Atzegirentzat. Laguntza mailaren arabera, paper txikiagoa edo handiagoa dute, eta euren jarduera irudikatzen dute. Elkarteak berretsi duenez, "ziur" daude "jende askok bere papera izan nahi lukeela, baina ez daki zer egin edo nola". Herritar horiei "beren papera aurkitzen" lagundu nahi die elkarteak.

Atzegi elkartea, guztira, 2.035 familiak osatzen dute —adimen urrikoak 2.130 dira—. Horrez gain, 2.733 kolaboratzaile ditu, eta 9.223 atzegizale daude.

"Oso pozik" dago Unai Igartua Tolosako Kilometroen arduraduna. Eguzkia lagun, dena "ezin hobeto" atera zen igandean, eta jaialdiaren bidez lortutako diruak Laskorain ikastolaren behar guztiak aseko ez dituen arren, "asko lagunduko du". Lekukoa Orioko ...

Atzegik eskuorriak banatuko ditu, "bakoitzak bere papera aurkitzeko" hainbat gomendiorekin. Horrela, elkartearen aldizkaria irakurri ondoren, irakurleak kafea hartzen duen tabernan edo kafetegian uzteko gomendatzen dute, beste batek irakur dezan. Ingu...

Eman diote 2013koari hasiera. Zinta moztu da. Martxan da berriz hitzaren kirol nazionala-ren lehia nagusia, lau urtez behingo Txapelketa: Basque Country osokoa. Bertsozale Elkarteak eta haren bueltako sare zabalak prest ditu mikroak, aulkiak eta fokuak. Bertsolari askoren sabeletan maiz ibili ohi diren tximeleta horiek dantzan dira orain ere, kasu honetan txapelketa nagusiak gehitzen dien atmosfera kargatuago eta distiratsuago horren argitara ateratzeko prest.

Kaletarren artean, denetik noski. Bati baino gehiagori entzungo diozu (eta beste askok, esan ez arren, pentsatuko du): "Berriro bertsoak! A ze pelmada! Ez al dira nekatzen? Beti beren ditxosozko errima horiekin eta beren kantu aspergarri eta nekoso horiekin!". Eta bada esango dizunik ere —hau ere normalean ez oso ahots altuarekin— bertsolariak kultura aldetik gehiegi baloratzen direla gaur egun. Azken urteetan toki pribilegiatua hartzen joan direla —edo eman zaiela— euskal kulturaren baitan. Bizkaiko edo Gipuzkoako txapelketa bateko kanporaketa batean "saio on bat" edo zerbait berezia egin duen "edozein gazteri" eskaintzen zaiola denbora eta lekua komunikabideetan, eta kolpetik bihurtzen dela urtetan lan isila egin duen hamaika euskal musikari edo idazle baino ezagunago, eta hori ez dagoela ondo.

Bestelakorik ere bada, noski. Batzuk erosia dute dagoeneko txapelketako bonua eta markatua dute egutegian zein saiotara joango diren, eta gogoz daude egun horiek iristeko. Beste asko beren herri inguruko saioetara hurbilduko dira gustura, eta ez dira gutxi izango irratian edo telebistan bertsoaldiren bat entzungo dutenak. Eta zer esanik ez, BECeko finala lagun arteko eta jai giroko egunpasa ederra izango da jende askorentzat.

Norberari txapelketa honek esango dionetik eta emango dionetik aparte, halere, bada zerbait ederra, miresteko modukoa. Eta kultura honen kide-edo garen partetik, poztekoa eta eskertzeko modukoa ere bai. Eta da nolako bidea egin duen eta egiten ari den bertsolaritzaren mugimendua. Zer zen bertsolaritza eta non dagoen gaur egun. Nola lotu dituzten Bertsozale Elkartearen jiran lehengo hariak berriekin. Nola joan den auto-antolatzen tradizio zahar izan den hori, aldiro bere burua inbentatzeko, urtetik urtera eta txapelketatik txapelketara. Nola lortu den, adibidez, "errimatzeari utzi gabe" Joxe Lizasok edo Manuel Lasartek egiten zutena eta orduko jendearentzat zirena lotzea eta jostea gaur egun, adibidez, Jon Maiak edo Uxue Alberdik egin dezaketenarekin edo sozialki direnarekin, aspektu askotan euren artean distantzia oso handiak egon arren. Ederra da lotura horri eutsiz zer eta nola berritu den, tradizioa nola ber-asmatu den. Bertsozale izan edo ez, txapela kentzeko modukoa da.

Irakurria diot norbaiti gure herri delako hau, gure etnokultura euskaldun delako hau ez dela "bere horretan iraun duen herri bat". Gaur arte iritsi den hau ez dela iritsi "beti gauza bera egiten jarraitze" batetik. Askoz gehiago izan duela moldagarritik, eta jaso dugun hura aldiro berritzen eta ber-inbentatzen jakitetik. Berritzetik izan duela gehiago irautetik baino. Betaurreko horiekin jarri naiz begira bertsolaritzaren jiran azken 20-30 urteetan egindakoari. Noski, baditu bere gabeziak eta ajeak. Eta bertsolaritza ez da txapelketa soilik, jakina. Baina lau urtez behingo zita honek begira jartzeko leku on bat eskaintzen du, eta, 2013ko begiratoki honetatik, ederra da ikusten dena. Eten handirik sortu gabe egin den eta egiten ari den berritze hori. Eta hartu dituen jite berriak. Ez da makala egindakoa. Eta ez da izan inork "oparitua", nahiz eta, gozatzen dugunontzat, oparia izan. Ez hori bakarrik; beste modu batean izan arren eta horretaz kontziente ez izanda ere, suerte bat da gozatzen ez duten haientzat ere.

Lanak aurreratuta dituzte Hernaniko Baratze Parkean. 66 lursail banatuak ditu dagoeneko udalak, eta herritarrek barazkiz bete dituzte baratzeak: azak, zerbak, letxugak, espinakak, tipuletak, porruak... Izpilikua edo lavanda jartzen ere ausartu da baka...

Seina urte eskatu dituzte 26/11 auzian auzipetutako 40 lagunentzat. 2009ko azaroko sarekadan atxilotu zituzten horietatik 34, eta zortzi hilabete eta ia bi urte artean egon ziren kartzelan.

Aurten abiatutako Baratze Parkea Sarea egitasmoan, 250 pertsona ari dira parte hartzen. Eta aurreikuspenak betez gero, 800era igoko da erabiltzaile kopurua. Hirukoiztu egingo da baratze zati ekologikoa herri gunean lantzen duen gipuzkoarren kopurua, alegia. Datu horiexek eman ditu Ekoguneko Landa Garapeneko arduradun Amalia Virtok.

Dagoeneko martxan dira Kutxa Ekoguneak bultzatzen dituen baratze parke batzuk: Lezokoa, Usurbilgoa, Tolosakoa eta Alegiakoa zabalik daude. Autokontsumokoak dira, eta udalen lurretan egindakoak. Horiek dira bete beharreko irizpideetako bi. Errenterian eta Zegaman aurki jarriko dituzte martxan baratzeak, eta Hernanikoa datorren astelehenean inauguratuko dute. Horretaz gain, urtea amaitu aurretik beste bi herrirekin hitzarmenak sinatu nahi dituzte Kutxa Ekoguneko arduradunek —Kutxaren Gizarte Ekintzatik bultzatutako proiektua da Ekogunea—. Eta, aurrekoei Ekoguneko bertako baratzea gehituta, hamar proiektu egongo lirateke martxan epe ertainean.

Udazkena amaitu aurretik zabaldu nahi dute Ekoguneko baratzea, Zabalegi etxaldean. Donostiako, Hernaniko eta Lasarteko herritarrek erabiliko dute baratzea han. Udaberrian adjudikatu zituzten lurrak, eta donostiarrak dira erabiltzaile gehienak.

Irizpide guztiak txertatuta

Hain zuzen, Ekoguneko baratzearen irizpideak eta eredua hartu dituzte aintzat Gipuzkoan barna sarea osatzen ari diren beste herriek. "Ekoguneko baratze proiektuan gure irizpide guztiak txertatzen saiatu gara", azaldu du Virtok. "Hainbat estrategia lantzen ari gara Ekogunean, dela energia, dela hizkuntza ekologia, paisaia eta natura... Adibidez, guretzat izugarrizko balioa du proiektuan hainbat hizkuntzatako bizilagunak edukitzeak, eta horregatik lursailak adjudikatzean horrelako irizpideak ere kontuan hartu ditugu". Eraikinak ere ahalik energia gutxiena behar dutenak izango dira, esaterako.

Ekogunetik aparte, herriz herri egiten diren proiektuetan ere saiatzen dira irizpide horiek helarazten, baina argi dute udalek dutela azken hitza. "Batzuetan, diru murrizketengatik pentsatutako guztia ezin izaten dute egin herrietan. Gauza asko egin daiteke, hala ere. Errenteriako proiektuan, esaterako, etxolak eguzki plaka izango du, eta goiko aldean errota jarri diote, haize indarrarekin energia sortzeko. Gainera, menditik datorren ura jaso eta gero, ur hori erabiliko dute baratzeak ureztatzeko".

Helburua argia da, "jendea sentsibilizatzea bertako produktua eta produktu ekologikoa kontsumitzera bideratzeko". Zer balio eta onura dituen zabaldu nahi dute Ekogunetik, eta hori sustatu. "Aldi berean, horrekin helburu gehiago betetzen ditugu: horrelako proiektu batean hainbat elkartek hartzen du parte, hainbat adin, hizkuntza eta kulturatako jendea nahasten dugu, ikastetxeak txertatzen ere saiatzen gara, eta beraz, badu helburu sozial bat ere. Gainera, aisialdiko jarduera osasuntsu bat da hau", azaldu du Virtok.

Udal baratze ekologikoak ahalik eta herri gehienetara zabaltzeko, tokian tokiko udalekin elkarlana egiten dute Ekogunetik. Zati bat Ekogunearen ardura izaten da, baina gainerakoa udal bakoitzak erabaki eta gauzatu behar du, herri bakoitzeko erabiltzaileekin elkarlanean. "Aurreproiektuak egiten laguntzen diegu Ekogunetik, diru laguntzak bideratzen ditugu, eta hortik aurrera udalek lan asko dute egiteko: beraiek osatzen dituzte proiektuak, lurrak jartzen dituzte, eta eguneroko lanak beren esku hartzen dituzte". Udalen zereginetako bat da lursailen tamainak eta erabiltzaile kopurua zehaztea. Herri batetik bestera baratzeen tamaina erruz aldatzen ari da. Hernaniko baratzeak 30 metro koadrokoak dira, eta Zegamakoak eta Lezokoak, berriz, bikoitzak.

Zerrendan bat, inguruan asko

Izena eman duten pertsonak 250 dira, baina Virtok azpimarratu du horien inguruan jende gehiago ere inplikatzen dela egitasmo honekin. "Lursailaren jabeek bakarrik ez dute parte hartzen honetan. Batek bere haurrak eramango ditu baratzera, besteak bere gurasoak, edo senarra, eta hala, pertsona kopurua biderkatuz joaten da. Eta elkarteek parte hartzen dutenean ere helburu hori betetzen da".

Proiektuak indarra denbora gutxian hartu duela esan daiteke. Izan ere, urte hasieran jarri zuten martxan lehen baratze parkea, Lezon. Otsailean zabaldu zuten hangoa. Hala ere, Ekoguneko arduradunak nabarmendu du bi urte lehenagotik hasiak zirela lanean Lezoko Udalarekin. "Prozesua luzea da. Azken batean, udal bakoitzean sail askotatik igaro behar du proiektuak, udal arautegia publiko egin behar da, epe batzuk errespetatu, tokia egokitzeko lanak egin eta abar. Batzuk orain bi urte hasi ziren egitasmoa lantzen, eta oraindik ez dute martxan jartzerik izan". Gainera, lurra modu ekologikoan landu behar denez, erabiltzaileek ikastaroak jaso behar dituzte, gutxieneko irizpide eta arau batzuk ezagutzeko. Azpeitiko Kimu Bat enpresakoak ari dira lan horretaz arduratzen herriz herri.

Aurtengo helburuak argi dituzte Ekogunean. Hurrengo urtekoak, berriz, gordin samar dituzte oraindik. Hala ere, Virtok aurreratu du hausnarketa bat egingo dutela datozen bi hilabeteetan. Orduan argituko da dena. "Erabaki behar dugu datorren urtean baratze gehiago irekitzen jarraituko dugun ala hausnarketa lan bat egingo dugun, hamar hauekin aurrera nola egin erabakitzeko".

Kiroldegiko frontoia jendez betetzea du helburu Zestoako Libre taldeak. Horrela, 35/02 auzian auzipetutako herrikide Mikel Arregi Ertxin-i babesa adierazi nahi diote, Segiren eta herriko tabernen aurkako epaiketen aurkako jarrera erakusteaz gain. Herr...

Egun, beheko sutarako, ekonomiketarako eta parriletarako soilik erabiltzen bada ere, ikatza oso erregai preziatua izan zen orain 50 urte inguru arte. Burdinarekin lan egiten zuten lantegi ugari zeuden, eta enpresa horietan ikatz asko behar izaten zuten.

Behar hori asetzeko, ikazkinak behar izaten ziren. Ataunen, esaterako, 400 lagun inguru ere ibili ziren ikazkin lanetan, herriak 2.500 biztanle inguru zituen garaian. Horietatik asko, diru gehigarria lortzeko aritzen ziren ikazkin gisa. Eguneko bi erreal eta talo eta babarrun otordua ematen zieten ikazkinei. Baina, duela mende erdi, ikatza alde batera utzi eta elektrizitatea erabiltzen hasi ziren lantegietan, eta garai batean bizi-iturri zen lanbide hura desagertuz joan zen, historia bihurtuz.

Ikazkinen "bizimodu gogorra" ekarri nahi izan du gogora orain Joxe Ramon Agirre Marron-ek. Lizarrustiko Parketxearen ardura hartu du, eta jatetxe-taberna eta interpretazioa izateaz gain, "jendea informatzea eta heztea" ere badu helburu, bestelako proposamen batzuk eskainiz eta "bizia emanez". "Hona etortzen denak beti erakargarritasunen bat aurki dezan nahi nuke", dio; "mamiari heldu nahi diot; gizakiaren eta naturaren arteko lotura, eta kultura eta ekonomia batuz". Oraingoan, txondor bat egin du, bertaratzen diren guztiei "ikazkinen bizimodu gogorra" nolakoa zen eta ikatza egiteko prozesua nolakoa den azaltzeko.

Irailaren 22an hasi ziren txondorra egiten, eta bihar aterako dute ikatza txondorretik festa handia eginda. "Garai batean ere, ikazkinek, mendian egoteko denboraldia amaitzen zitzaienean, festatxoa egin ohi zuten, eta guk ere horrelaxe egingo dugu", dio Marronek. Denboraldiak, ordea, giro ona egiten zuen artean irauten zuen: maiatzetik urrira edo azarora. Neguan ere ez ziren lo egoten; hurrengo urtean txondorrak non jarri lekuak bilatzen, enkanteak egiten, kontratistekin negozioak egiten eta halako lanetan ibiltzen ziren.

Garai hartako txondorrak askoz handiagoak izaten baziren ere, eta jende gehiagoren esku-lana behar izaten bazuten ere, bihar jasoko duten ikatza egiteak ere eman dio lana Marroni.Txondorra egiteko laguntza izan du ataundarrak. "Garai batean, herriko aguazilak moztu nahi ziren pagoak markatzen zituen, onespena emanaz bezala. Markatu gabekoak moztuz gero, isunak izaten ziren", dio.

Pagoak, pagomotzak edo tantaiak izaten ziren; bietatik. Pagomotzak, mugarratutako pagoak ziren. Altuera jakin batean heltzean mozten zituzten, eta enbor batean hazi ordez, zabalera ere asko hazten ziren, horrela, enbor beretik egur gehiago ateratzeko. Tantaiak, aldiz, zuzen, naturalki hazten uzten zituzten.

Moztu ere, tamaina ezberdinetan mozten zuten egurra, txondorraren zati ezberdinetan jartzeko. Erdian tximini bat egiten da, eta tximini hori egur zati txikiz inguratuta egoten da. Inguruan, handiagoak. Eta egur guztiak ongi jarrita daudenean, gainean orbela eta lurra botatzen da. "Txondor txikia da hau, 12 tona ingurukoa", dio Lizarrustikoagatik.

Dena prest dagoenean, sua, txingar handi bat, sartzen da txondorraren barrura tximiniatik eta txondorraren gailurrean egurrak jartzen dira eta zotalekin —belarrez osatutako lurrazalarekin— estaltzen da, txondorrari txapela jarriz.

Behin sua emanda, zulotxoak egin behar dira inguruan. "Egurra goitik behera erre behar da", dio Marronek. Horretarako, erre nahi den txondorreko zatiaren arabera egin edota estali behar dira zuloak. "Tximini batek bezalaxe funtzionatzen du honek, eta zuloek tiroaren funtzioa egiten dute". Zuloak ziri batekin egiten dira, eta orbelez eta lurrez estali.

Sekretua sua mantentzea da

Txondorrak labe arriskutsuak dira, ordea. "400-500-600 gradu ingurura iris daitezke. 200 gradutara iristen denean, deshidratatzen hasten da egurra, eta, hortik aurrera, ikaztu egiten da: horri pirolisia deitzen zaio, eta hori interesatzen zaigu", dio.

Lehen asteetan, 24 orduko zaintza behar izaten du, bi edo hiru orduz behin behintzat kasu eginez. Ondorioz, Agirrek Lizarrustin lo egin behar izan du, txondorra mimatuz. Izan ere, "ondo mantentzea da sekretua". Haizea behar den neurrian bakarrik sartu behar da; bestela, txondor osoak su hartzeko arriskua du.

Haizea kontrolatzeko, begiratzen zaion bakoitzeko zuloak nola dauden ere begiratu behar da, eta orbela eta lurra bota tarteka. Noizean behin, gainera, "zauri bat sendatzen arituko bagina bezala, hutsuneak bete behar dira", dio Marronek. Egurra erretzen doan heinean, zuloak egiten dira txondorrean, eta, zulo horiek betetzeko, txondorra ireki, garbitu, lehengo orbel eta lur zaharrak kendu, eta berriz orbel eta egur berria botatzen da.

Lizarrusti Parketxean erakusketa ugari jarri dituzte azkenaldian, bertan dagoen Aralarko Interpretazio Zentroan daudenez gain. Txondorra piztuta egon den bitartean ere, nola egiten den ikasteko eta ikusteko informazio panelak jarri ditu Marronek, eta behar diren lanabesak eta ikazkinen argazki zaharrak ere ikus daitezke. Biharko festan ere ikusi ahalko dira argazki horiek. Horrez gain, txondorraren ondoan, garai bateko ikazkinen txabolaren erreplika ere badago.

Donostiako Koldo Mitxelena kulturgunean ere landu dute ikazkintzaren gaia, eta Lizarrustiko parketxeko arduradunak berak azaldu du ikazkinen lana eta ikatza egiteko jarraitu beharreko prozesua nolakoa izaten zen.

Gure uda sexualki patetikoei errepasoa egiten ari ginen iraileko arratsalde hartan, azenario pastel zoragarriekin garagardoak edanez. Uztail hasieratik inor larrutan egin gabe egotea sinesgaitza iruditzen zitzaigun. Gutako batek otsailetik batere busti barik zebilela aitortu zuen, lotsa galduta.

Tragoen joan-etorrian, Estefania, Laura, Santi eta laurok lehorteari amaiera jarri beharra zegoela erabaki genuen. Badakit pentsatu duzula errazena festa modu zoroan gutako baten etxean jarraitzea zela, xanpain eta kokainaz inguratuta. Nik ere hala uste nuen, baina ez zen suertatu. Aitzitik, hilabeteko epea ezarri genuen bakoitzak bere kasa sufrikarioa arindu zezan. Ordurako lasaitua lortu ez zutenek afaria ordaindu beharko zieten arrakasta izandakoei. Ni atzera botatzekotan nengoen, baina, "diru pixkat galdutare Hitza-rako zutabe errexa zekat hor" deliberatu, eta igerilekura batere urik gabe bota nuen neure burua.

Norberak bere aurrerapausoen berri eman zezan, Whatsappeko taldea atondu genuen. Txortaldiaren ondorengo zigarretaren ordez, lagunetaz gogoratu eta pasahitz motz baina ezin esanguratsuagoa bidaltzekotan geratu ginen: "Gola!". Nik ahal izango banu mezua pertsonalizatzea erabaki nuen. "Gola Las Gaunasen!" idatziko nuen, eta betaurreko ilunak dituen emotikono jostagarriarekin lagundu —erretzen ari denik ez dauka nire sakelako berriak; politikoki zuzenak dira gaur egungo trasteak, dedio—.

Coach-ei, autolaguntza idazleei, zutabegile honi eta beste hainbat ke saltzaileri irakurriko zenion horrelako egoeretan proaktiboa izateak duen garrantziaz. Laurok ere ez ditugu lozorroan eman azken asteak: agendei hautsa kendu, eta lotsaz betetako telefono deiak egin ditugu. Haiek porrot egindakoan, kale eta tabernetan gora eta behera aritu gara goiz eta gau, gure praka eta irribarre onenak soinean.

Bi euskal herritarrek, andaluziar batek eta kataluniar batek osatzen dugu taldea —sexu kontutan parekatzeko atzerritar bakoitzeko gutako bi behar direlako dela pentsa dezakezu, nahi baduzu—. Nesketako bat objektiboki beste hirurok baino ederragoa da, eta ezin gozoagoa gainera; haren arrakasta ziurtzat neukan.

Afari bezpera iritsi da, ordea, eta Whatsappak isilik jarraitzen du, marka da gero. Ez hori bakarrik: Estefania, Laura eta Santik adostutako epeari pare bat aste gehitu beharra dagoela diote, gola lortzear daudelako. Niri ez dit batere graziarik egin proposamenak, eta eskola zaharreko gipuzkoarra naizela azaldu diet, apustuen arauekin zorroztasun osoz jokatzen duen horietakoa. Pitokeria galanta da hori, noski. Kontua da hasieratik isekarik ez jasateko husnako berdinketarekin amesten nuela. Eta lehia behingoz amaitzera doanean epaileak luzapena jokatu beharra dagoela esaten badu, irabazteko gutxi eta galtzeko asko dudalakoan nago.