June Romatet Ibarguren

Aspanogik antolatutako azken ekintzetan hainbat parte hartzaile izan dituzte; horien artean daude Maialen Agues, minbizia pasatu duen gaztea eta orain boluntario dabilena, eta Ainara Oliden, minbizia pasatu duen haur baten ama. Elkarte berean badaude ere, bakoitzaren bizipenak ezberdinak izan dira.

Aguesek 22 urte ditu, eta 2006an giltzurruneko minbizia diagnostikatu zioten. Begi ondoan orban bat atera zitzaiola konturatu ziren haren gurasoak, eta medikuarenera eraman zuten. Auskultatzerakoan, medikuak nabaritu zuen sabela puztua zuela, eta probak egin zizkioten. Gazteak azaldu du bera ez zela oso kontziente, une horretan 6 urte zituelako: “Ni haurra nintzen, eta oroitzen dudana ona da, urteekin agian okerrena ahaztu egin dudalako”. Esan du batez ere gerora Aspanogi elkartearekin egindako ekintzak dituela buruan, eta oroitzapen horiek ederrak direla.

Oliden, berriz, Inarren eta Laiaren ama da, eta, Inarrek 5 urte zituenean, lepoan koskor bat topatu zioten. Proba batzuk egin zizkioten, eta medikuak ohartu ziren lepoan ez ezik gorputzean zabaldua zuela. Hodgkinen linfoma bat diagnostikatu zioten, eta tratamendua hasi zuten. Olidenek gaineratu du diagnostikoa ona izan ez bazen ere lasaitasun pixka bat sentitu zutela: “Diagnostikoa jasotzean behintzat, bagenekien zer zen, eta bazegoen tratamendua. Beraz, ez asko, baina pixka bat lasaitu ginen”.

Inar ospitaleratu zutenean, haren amak azaldu du Aspanogikoak ate joka joan zirela behar zutenean laguntzen saiatzera, hankaz gora jarri baitzitzaien bizitza. Aspanogik zenbait arlotan lagundu zien: laneko kudeaketekin, arreta psikologikoarekin, eskatu beharreko baimenekin, eta abar. “Nekane Lekuona eta Mari Jose Gonzalez oso garrantzitsuak izan dira guretzat”.

Egoera ezberdinak izan dituzten arren, bi gaixoen esperientzia batzuk berdinak izan dira. Horietako bat da bien etxeetan gaia landu dutela eta ez dutela ezkutuan eraman.

Hitz egitearen garrantzia

Aguesen familian eta Olidenenean hasieratik landu izan dute gaia; bakoitzaren gaixotasunaren nondik norakoak azaldu dizkiete haurrei, eta galderak erantzun dituzte.

Maialen Aguesek esan du orduan haurra zenez ez dakiela oso ondo gertatu zitzaizkion esperientzien inguruan, baina etxean beti erantzun dizkiotela zituen zalantzak, berak galdetu izan baitu diagnostikoaz.

Olidenek ere, amaren rolean, garrantzitsutzat jotzen du gaiaz natural hitz egitea: “Nire alabak beti ezagutu du minbizia, badaki zer den, eta ikasgelan hitz egin izan die kideei”.

Beharrezkotzat jotzen dute gaia gizarteratzea eta, batez ere, ikastetxeetatik hastea. Haurren minbizia izanik, uste dute ikastetxeetan landu egin beharko litzatekeela, gaixotasuna eta ikastetxea lotzeko era aldatzen delakoan.

Olidenen hitzetan, Inarren ikastetxean ez zuten gaia behar bezala landu, eta horrek berekin ekarri zuen haurra tratamenduan zegoen bitartean ikastetxetik urrundua sentitzea. Horrez gain, beste haurrek ez zekiten zer gertatzen ari zen. “Duela pare bat urte, irakasle batek gaia landu zuen gelan, baina Inarren egoerarako berandu zen”, esan du haur haren amak.

Aguesek kontatu du, aldiz, erabat positiboak izan zirela bere bizipenak. Haren irakasleak etxerako lan sinboliko batzuk jartzen zizkion, gelan integratuta sentitu zedin, eta Aguesek azaldu du lortu zuela. Hala, bi familiek iritzi diote gizarteratzeak ikastetxeetan hasi behar duela, batik bat.

Gizartean oro har gaia landu beharra dagoela azpimarratu du Olidenek. “Niri jendeak esan dit Inarrek distortsionatuta daukala errealitatea, minbiziak gauza on asko dituela kontatzen dielako”.

Jendeak haur minbizidun bat beti ohean irudikatzen duen arren, eta nahiz eta batzuetan horrela izan daitekeen, Olidenek azaldu du beste askotan umea jolasean aritzen dela ospitalean. “Inarrentzat, kimioterapia hartzera joatea bideojokoetan aritzea zen askotan, tratamenduan lagunekin jolasean aritzen zelako”.