Asier Zaldua
Irimo mendiaren magaletik zaintzen du Urretxu, eta herrira lehen aldiz hurbiltzen diren guztien begiradak erakartzen ditu. Herritarrek ere egunero ikusten dute Ipeñarrieta izeneko jauregia. Alde batetik, haren tamaina handiagatik, baina, bestetik, baita kokapen estrategikoa duelako ere, magnetismo berezia izateaz gain.
Loiolako santutegia
Arkitektura barrokoa. Loiolako santutegia Azpeitian dagoen monumentu gunea da. Erdi Aroko dorretxearen inguruan elkartzen diren eraikinek osatzen dute, eta basilika da hango ondarerik adierazgarriena. XVII. mendean hasi ziren eraikitzen, Loiolako San Ignazioren omenez eta haren jaiotetxetik gertu. Arkitektura barrokoa du.
Arantzazuko santutegia
Arte garaikidearen ikur. Oñatiko mendietako ingurune naturalean dagoen monasterio frantziskotarra da Arantzazuko basilika. Bere historian hiru sute handi jasan ditu (1553an, 1622an eta 1834an), eta horren ondorioz beste horrenbestetan eraiki behar izan dute. 1951n basilika berri bat egitea erabaki zuten. Arte garaikidearen ikur bihurtu da.
Antiguako baseliza
Euskal Herriko ermiten katedrala. Gipuzkoako barrualdeko lehen parrokia da, eta Euskal Herriko ermiten katedral gisa hartzen da Zumarragakoa. Elizari buruzko lehen dokumentuak 1366. urtekoak dira, eta estilo erromanikoaren adibide argia da. Eraikinaren ezaugarririk deigarriena da egurrezko barrualdea duela. Zumarragako parrokia izan zen 1576. urtera arte.
Ane Olaizola
Urola Erdia, Urola Garaia eta Debagoiena eskualdeak batzen ditu Ignaziotar Lurraldeak. Turismo sustapenerako eta dinamizaziorako proiektua da, eta Europako lekuen bikaintasuna saritzen duen Eden sarietako bat jasoko du martxoan. Hain zuzen ere, Espainiako saria eskuratu du Ignaziotar Lurraldeak. Kultur turismoa izan da aurtengo sarien ardatza, eta Ignaziotar Lurraldea aukeratu dute bideragarria delako, babes soziala, teknikoa eta politikoa duelako, eta lurrean nahiz haren gainean dauden ondasunetan oinarritutako proposamena delako.
1936ko gerrak eta gerra osteko diktadurak utzitako biktimen omenez dozenaka ekitaldi, omenaldi, indusketa, hitzaldi, erakusketa eta abar egin dira azken urteotan, eta guztiak mapa interaktibo batean jaso ditu Aranzadik, Gipuzkoako Foru Aldundiaren enkarguz (www.gipuzkoa.eus/ eu/web/bizikidetza/memoria-historiko/mapa). Erakunde publikoek eta memoria historikoaren inguruan aritzen diren elkarteek antolatutako omenaldiak eta ekintzak dira guztiak. Biktimen inguruko jarduerak egin dituzten...
E. Goenaga Lizaso
Frankismoaren biktimei gaur eskainiko zaien Urrezko Dominak legealdi hasieratik egindako lana borobiltzen duela dio Maribel Bakero Foru Aldundiko Giza Eskubideen zuzendariak (Urnieta, 1970). "Baina hau ez da amaiera; asko dago egiteko, oraindik, memoria historikoaren arloan".
Eider Goenaga Lizaso
Memoria historikoaren ikuspegitik eta hainbatetan aldarrikatutako justiziaren ikuspegitik, albiste on batekin hasi zen astea. Bergarako Auzitegiak frankistek Elgetan egindako krimenak ikertuko dituela jakin zen astelehenean. Genozidio delitua aintzat hartu, eta, Elgetako Udalak eta Intxorta 1937 taldeak aurkeztutako salaketari esker, gerran eta gerraostean gertatutako hamalau krimen ikertzeko diligentziak abiatu ditu epaile batek. Euskal Herriko hainbat erakunde —batik bat, udalak— saiatu dira epaitegietako bidea urratzen eta dozenaka salaketa aurkeztu izan dira epaitegietan; baina Bergarakoa da gizateriaren kontrako krimen eta genozidio zantzuengatik ikerketa abiatu duen lehena —eta oraingoz, bakarra—.
Imanol Garcia Landa
Orain 30 urte jarri zuten martxan Alegiako gaztetxea, eta bizirik jarraitzen du egun; urteurrenaren leloak dioen moduan: Zutik, bizirik eta bibalabirjen!. Alex Goikoetxea gaztetxeko kideak gogora ekarri du 1987an Alegiako tren geltokiko biltegia okupatu zutenean zegoen giroa.
Unai Zubeldia
"Eutsi egiten diogu greba deialdiari". Borondatea badago, baina irtenbidea ez da erraza. ELA, LAB, CCOO eta UGT sindikatuen babesarekin, abenduaren 20rako greba mugagabera deituta daude Gipuzkoako kale garbitzaileak eta zabor biltzaileak —abenduaren 19an hasiko litzateke, 21:00etako txanda aldaketan—. Gauzatuz gero, lurraldearen %60-70 ingururi eragingo lioke grebak, Donostia, Irun, Hernani, Errenteria, Zumarraga eta Tolosari, besteak beste; 1.200 bat langile leudeke deituta grebarekin bat egitera, udalek eta mankomunitateek azpikontratatutako enpresentzat lanean ari direnak, hain zuzen ere. Greba deialdi horretatik kanpo geldituko lirateke udalek eta mankomunitateek zuzenean kontratatzen dituzten zerbitzuak.
