![[Herriz herri] Villabona-Amasa. Bi herri eta udalerri bat](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/VILLABONA-AMASA.jpg "VILLABONA-AMASA")
Jon Miranda
Villabonak XIII. mende erdialdean dauka jatorria, Oria ibaiaren ertzeko beste hainbat herrirekin gertatzen den bezala. Abagune historiko egokia zen hura. Batetik, garai hartan pil-pilean zegoen Gipuzkoa alderik alde zeharkatzen zuen merkataritza, eta, bestetik, Oria ibaia komunikabide ezin hobea zen garraio hura guztia bideratzeko. Lehenagokoa da, ordea, Amasaren inguruko lehen aipamena. 1025. urteko agiri batean agertzen da, besteak beste, Saiazko haraneko herrixka moduan.
J. M.
Kale Nagusian sortutakoa da Mikel Pagadizabal Pagadi (Villabona-Amasa, 1974), eta gaur egun ere handik metro gutxira du bizilekua. Lekuz aldatzeko aukera izan du, baina Villabona-Amasa aukeratu du, "oso gustura" bizi delako bere herrian.
![[Museora] Artzaintzaren Ekomuseoa. Baserri museoen aitzindari](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/Artzaintxo_egunak.jpg "Artzaintxo egunak")
Eider Goenaga Lizaso
Lenbur fundazioak dituen bederatzi museoetako bat da Erraizabal baserria. Duela hogei bat urte, Artzaintzaren Ekomuseoa jarri zuten bertan; Gipuzkoan ia inor baserri bat museo bilaka zitekeela pentsatzen hasi baino lehen, Olatz Conde Lenburreko kideak azaldu duenez (Legazpi, 1974).
Begoña Albistur Maria Albizu Maria Carmen Alvarez Lucina Arrieta Josefa Carballo Maria Carballo Miren Clemente Maria Asuncion Elizondo Felisa Estevez Manoli Garin Marina Gonzalez Candida Guzman Asuncion Martinez Maria Angeles Mateo Asuncion Mendoza Maria Carmen Muñoz Maria Carmen Murillo Jesusa Naveiro Maria Carmen Peña Maria Angeles Rama Maria Luisa Rama Antonia Ramiro Maria Pilar del...
Iñaki Lasa Etura
Mende erdi pasatu da Zikuñagako paper fabrikako (Hernani) 30 emakume langile beren lan balditzen alde borrokatu zirenetik. Manipulazio sailekoak ziren guztiak, eta zuzendaritzak kontrol sisteman ezarritako baldintza berrien aurka altxatu ziren. Gogorra izan zen ondorioa: 30ak kaleratu zituen enpresak. Tartean ziren Miren Clemente Lozares, Manuela Garin Ugalde eta Maria Luisa eta Maria Angeles Rama Otegi ahizpak.
Miriam Luki
Ameriketako Estatu Batuetara joandako zegamar kopurua zenbatzen hasi da Andres Zabaleta (Zegama, 1939). Banan-banan zerrendatu ditu hamazazpi artzainen izenak, baita bakoitzaren baserriaren izena ere. AEBetara joandako artzainetako bat da Zabaleta bera; 32 urte egin zituen artzain eta meatzari lanetan han. Euskal Artzainak Ameriketan elkartearen bultzadarekin, AEBetara joandako artzainen historia dokumentatzen hasteko konpromisoa hartu du Gipuzkoako Foru Aldundiak. Zabaletak, hala ere, lehenengo puntua jarri dio ikerketa lanari: "Guk han egindako lanaren berri eman behar bada, erakuts dezatela den-dena. Han gauza txar asko pasatutakoak gara gu, eta komunikabideek alde dotorea baino ez dute erakusten. Amorruz betetzen nau horrek".
M. Luki
Laura Igantziren (Dixon, Kalifornia, 1972) aita artzain joan zen Nafarroatik AEBetara. Nevadara lehenengo eta Kaliforniara ondoren. Lesakara (Nafarroa) itzuli zeneko aldietako batean ezkondu egin zen, eta emaztearekin batera joan zen Kaliforniara ondoren.
Unai Zubeldia
Oso lagungarria da inguruan zurearen gisako arazoak dauzkaten pertsonak badaudela ikustea". Ingurukoei laguntzea eta babesa ematea, horixe da Jokin Antxia Aratz elkarteko idazkariaren egitekoa (Aretxabaleta, 1957). Adimen urritasuna duten pertsonei laguntzeko Aretxabaletan sortutako elkartea da Aratz, eta bertako kideak 25. urteurreneko ospakizunetan murgilduta dabiltza aste honetan. Bihar egingo dute ekitaldi nagusia, herrian bertan. "Azken batean, ospatu egin behar dira horrelakoak". Hamalau familiak osatzen dute Aratz, eta elkarteak oso helburu xumea dauka oinarrian: "Adimen urritasuna daukaten pertsonei eta euren familiei bizi kalitatea hobetzen laguntzea".
