Eider Goenaga Lizaso
Jose Mari Andueza (Legazpi, 1949) lanean hasi berria zen Patricio Echeverria burdinolan Eduardo Txillidaren eskulturak egiten hasi zirenean. Haizearen orrazia baino lehen beste bat egin zutela oroitu du Anduezak, eta, haren ondoren, artista hil zen arte iraun zuela elkarlanak.
E. Goenaga Lizaso
Eduardo Txillidak egunsentia baliatzen zuen Haizearen orrazia bisitatzeko. Jende askorekin topatzea saihesten zuen, lotsa apur bat ematen ziolako, eta goizeko lehen orduetan joaten zen hainbeste maite zuen toki horretara.
Eider Goenaga Lizaso
Berrogei urtez azpikoek beti mendiari eta arrokari itsatsita ikusi dituzte, Donostian, Haizearen orrazia osatzen duten hiru eskulturak. Ez dira beti han egon, ordea. 1977ko irailerako ipini zituzten Eduardo Txillidak (Donostia, 1924-2002) egindako eskulturak toki horretan, ia hamar urteko prozesu luzearen ostean. Eskultura hiriaren ikur bilakatu zen; eta, hari esker, ordu arte sorterrian baino laudorio gehiago nazioartean jasotzen zuen artista ikur bihurtu zen Donostian zein Euskal Herrian ere. Txillidaren oihartzuna izugarri zabaldu zuen Haizearen orrazia egin izanak, eta, ordutik, jende andana erakartzen du artistaren izena daraman pasealekuaren amaieran dagoen eskultura multzoak.
Miriam Luki
Itsaso udalerri izan zen, Ezkiorekin batu zuen gero erregimen frankistak, eta biek elkarrekin egin dute aurrera urte askoan. Aurreko urtarrilean, banandu egin ziren Itsaso eta Ezkio, eta, orain, itsasoarrek hartu dute euren herriaren lema. Aspaldian, auzolanean garbitzen zuten San Bartolome eliza. "Gure amonak betidanik joan izan dira eliza garbitzera", azaldu du Maite Salutregik. "Baina garbiketa sakona egitea pentsatu genuen, eta orduan jabetu ginen egiteko zegoen guztiaz eta baita gure ondareaz ere". Sinestunak eta kristau sinesmenik ez zeukatenak elkartuta aritu ziren auzolanean. "Elkarrengandik ikasiz, gure historia eta ondarea balioetsiz". Itsasoarrek elizako erretaula zaharberritzeko egindako urratsa da elkarlan horren emaitzetako bat. Gipuzkoako Foru Aldundiaren diru laguntza lortu dute, eta Equipo7 Bizkaiko enpresako adituak ari dira jada erretaula zaharberritzen.
Unai Zubeldia
Salda beroa, txorizo muturra, haragi egosia, sagardoa, ardoa... Eta trikitilariak, noski. "Ezertxo ere ez da faltako iraileko lau igandeetan". Mendizale eta erromeriazale guztiei gonbita egin die Maria Jesus Etxeberriak, Zelatungo Antonioren bordako langileak (Urrestilla, Azpeitia, 1965). Joan den asteartean egin zituzten beroketa lanak, San Juan Txiki eguneko erromeriarekin. "Hori da, berez, Hernioko eguna", zehaztu du Etxeberriak berak. Eta etzi piztuko da iraileko igandeetako lehenengo festa handia. Aurtengo irailak lau igande izaki, lau erromeria egun izango dituzte Zelatunen, Hernio mendiaren magalean.
![[Herriz herri] Tolosa. Antzinako hiriburua, bihotz](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/HERRIZ_HERRI_-_TOLOSA.jpg "HERRIZ HERRI - TOLOSA")
Itzea Urkizu Arsuaga
Mapei erreparatuz gero, Tolosa izan liteke Gipuzkoaren bihotza: ia-ia menditik bezain gertu dago kostaldetik; ia Nafarroa bezain eskura dauka Lapurdi; ia nekazari adina arraunlari dauzka. Mapetatik harago begiratuta, ordea, inguruko 27 herriekin batera arnasten duen bihotza da Tolosa.
I. Urkizu Arsuaga
Badira tolosar prototipo izateko balizko zenbait ezaugarri, eta horietako asko betetzen ditu Irati Artutxak (Tolosa, 1989). Herriko ostalari ezagunenetako batzuen alaba izaki, ordu zenbait igarotzen ditu barra atzean.
![[Museora] Antioko Interpretazio Zentroa. Altxorrari distira gehiago](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/Antioko_Interpretazio_zentroa.jpg "Antioko Interpretazio zentroa")
Eider Goenaga Lizaso
Antiguako ermitaren osagarri gisa, eta baselizari, Zumarragari zein Urola Garaia eskualdeari oihartzun handiagoa emateko xedearekin, 2014an jarri zuten martxan Antioko Interpretazio Zentroa.
