R. C.
Herriko saltsa batean baino gehiagotan sartuta dago Malentxo Arrospide Arrate (Lizartza, 1955). Otsolar dantza taldeko kidea da egun, eta buru-belarri sartuta ibili da herriko ohiturak berreskuratzeko lanetan. Inauterietako dantza eta abesti propioak dituzte Lizartzan, eta ez da kasualitatea; Otsolar dantza taldeak dauka errua, duela 24 urte herriko altxor hori berreskuratzeko lanean hasi baitziren.
![[Herriz herri] Lizartza. Txikitasunak handi egin ditu](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/LIZARTZA.jpg "LIZARTZA")
Rebeka Calvo
Leaburu, Gaztelu, Orexa, Araitz —Nafarroan— eta Altzo ditu mugakide Lizartzak. Herritarrek oso kutunak dituzte Goltzurko zelaia, Narbaitzu edo Otsabio, eta garai batean oso ohikoa zen Goltzurko zelaian futbol partidak jokatzea. Gaur egun, ordea, ohiturak aldatuz joan dira, eta norako "exotikoagoen" bila joaten dira bertakoak. Lehen inguruko parajeak gehiago estimatzen zituztela uste dute herritar askok, bertako pasadizoak eta txokoak ondo ezagutzen dituztenek. Garai bateko landa giroa pixkanaka galtzen ari dela gaineratu dute horiek, jendea "beste era batera" bizi dela argituta.
![[Museora] Makina Erremintaren Museoa. Eskuek makina lagun](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/MAKINA_ERREMINTAREN_MUSEOA.jpg "MAKINA_ERREMINTAREN_MUSEOA")
Eider Goenaga Lizaso
Gizakiak beti amestu du bere lana erraztuko duen makinak asmatzearekin, eta gaur egun makinek egiten dituzte garai batean eskuz egiten ziren lan ugari: arropak garbitu, elikagaiak xehatu, arropak josi, pertsonak garraiatu, kargak igotzen lagundu...
E. Goenaga Lizaso
Tolosa erdiguneko tren geltokiak irisgarritasun aldetik dituen hutsuneek kezka eragiten dute; ez bakarrik Eguzkiri, baita Tolosako Udalari eta Batzar Nagusietan ordezkaritza duten alderdi guztiei ere —Renferi eskaera egin berri diote aho batez, behar diren egokitzapenak egin ditzan—. Nasara iristeko eskailera mordoa igo behar da, baina arazoa, batik bat, trenera igo eta trenetik jaisteko garaian sortzen da. Brinkolarako norabidean, trenaren eskailera nasatik 60 zentimetrora gelditzen da, eta 20 zentimetro baino gehiagoko altuera hartzen du.
Eider Goenaga Lizaso
Renfe konpainiaren aldiriko trenek 30 geltokitan egiten dute geldialdia Gipuzkoan. Horietako askotan, Eguzki talde ekologistak salatu duenez, "egoera oso eskasa" da. Salaketa ez da berria. 2008an egin zuen gai horri buruzko txostena Eguzkik. Ia hamar urte geroago, txostena berritu dute, eta, Jesus Mari Beldarrain Eguzkiko kideak dioenez, "hobekuntza gutxi batzuk kenduta, egoera apenas aldatu den". "Renfeko geltokiek joan den mendekoak dirudite, edo orain dela bi mendekoak", esan du.
Loinaz Agirre
Segurako Udalak hirigintza parte hartzailearen aldeko apustua egin du erdiguneko lau eremurekin osatutako espazio publiko berria sortzeko —Errebotea, plaza, arboladia eta pilotaleku zaharra—. 2014az geroztik ari dira herritarrekin espazio publiko berriaren inguruan hausnartzen, erabakitzen eta sortzen. Segurarrek 2014an erabaki zuten, herri galdeketaren bidez, Erreboteko plazan zegoen eraikina botatzea; bi urte geroago eraitsi zuten. 2016an, adin tarte desberdineko herritarren beharrak eta ideiak aztertu eta jaso zituzten. Orain, 2017an, erdigunerako jasotako ideiak eta ekarpenak paper zuriaren gainean idazteko garaia da.
Unai Zubeldia
Jaioterrira bidean ospatu zuen Kike Suarezek (Las Palmas, Kanariak, Espainia, 1964) Espainiako Ohorezko Mailarako igoera. Lehen denboraldia izan du Donostiako Atletiko belar hockey taldearen entrenatzaile karguan, eta multzoaren "gaztetasuna eta proiekzioa" goratu ditu.
Ondorengo hauek dira Natul euskara taldekoek jasotako hitz eta esapideetako batzuk:
Hitzak
Axkirau. Adiskidetu.
Txarreterie. Kremailera.
Puntapaxa. Iltzea.
Erdokie. Zikinkeria.
Lepo. Asko.
Taxixe. Taxia.
Txokauta. Harrituta.
Nazkantie. Nazkagarria.
Zanpana. Tuntuna.
Txofertu. Gidatu.
Esapideak
Abitañen piñupien karta jokuen ibili. Hilda egon.
Baldinbaite. Bai, noski!
Inpernuko txikitue baino ario izen. Gaiztoa izan.
Xaxpikiye izen. Berezia izan.
Estanpakue hartu. Kolpea hartu.
Txakurren potruk. Inola ere ez.
Erdikaleko festak. Hilerokoa izan.
Ostiyena jo. Gogaitu.
Ontxe lehentxuauen. Orain gutxi.
Julene Frantzesena
Natula al haiz? esapidea aski erabilia da Azpeitian. Horren erakusle da euskara taldeari Natul izena jarri izana eta talde horrek azpeitiarrez hitz egitean erabiltzen diren hitzak eta esapideak biltzeko egitasmoari Azpeitiarrez Natul deitu izana. Natuleko kideak joan den abenduaz geroztik ari dira egiten bilketa lan hori, eta Garbiñe Bereziartua (Azpeitia, 1977) eta Eneritz Albizu (Azpeitia, 1992) "oso gustura" daude egitasmoak orain arte izan duen erantzunarekin.
