Albisteak

“Artea” kantuz aurkeztera
2016-07-082016-07-07Albisteak, gipuzkoa, Kultura

“Artea” kantuz aurkeztera

Maite Alustiza

"Zer ilusio! Zer ilusio! Gaur euskaldunen lurretara etorri naiz, nazio kurduaren artea aurkezteko". Zinar Ala inprobisatzaileak hala hasi zuen Hernaniko saioa, kurdueraz, apirilaren 17an. Europa Bat-batean topaketen barruan, Kurdistango, Sardiniako eta Euskal Herriko kantariak bildu ziren orduan. Udaberrian egindako hainbat saioren ondotik, azken geltokira iritsi dira orain jardunaldiak. Astelehenetik larunbatera bitarte, herrialde ugaritako inprobisatzaileak elkartuko dira Donostian, Kantu Inprobisatuaren Nazioarteko Topaketan. Mintzola Ahozko Lantegiak eta Donostia 2016 Europako kultur hiriburutzak prestatu dute, elkarlanean.

Jardunaldi akademikoak eta emanaldiak izango dira egunero. Goizetan, nazioarteko adituek hitzaldietan eta mahai inguruetan parte hartuko dute, Miramar jauregian —izen ematea itxita dago—. Egun bakoitzean gai bati helduko diote. Astelehenean, esaterako, kantu inprobisatu ezberdinen inguruko xehetasunak azalduko dituzte; asteartean, belaunaldiz belaunaldiko transmisioa jorratuko dute, eta, asteazkenean, generoa hartuko dute gaitzat. Herrialde askotako kantu inprobisatuez jardungo dute saio horietan: Herrialde Katalanak, Austria, Murtzia, Zipre, Brasil, Kuba, Mexiko, Sardinia, Euskal Herria, Karelia, Estatu Batuak, Galizia, Gales...

Hitzaldiekin batera, inprobisazioarekin zerikusia duten filmak eta argazki erakusketak ikusi ahal izango dira Miramarren. Munduko kantu inprobisatuaren datu basea ere aurkeztuko dute, ostegunean —uztailaren 14an—. Mapa dinamiko bat da Kulturartea, eta Xenpelar Dokumentazio Zentroaren bidez garatu da. Horretan, adierazpide bakoitzak dituen ezaugarriak, egindako ikerketak, biografiak, grabazioak eta bestelako informazioa bildu dute. Mundu guztiko aditu, ordezkari eta inprobisatzaileak egongo dira aurkezpenean.

Arratsaldeetan, berriz, kantu inprobisatuaren ikuskizunak egongo dira Donostian: sei, guztira —horietako bat, Oñatin—. Austria, Euskal Herria, Gales, Herrialde Katalanak, Kuba, Mexiko eta Zipre egongo dira ordezkatuta. Saio batzuk ikusteko beharrezkoa da sarrera erostea; www.bertsosarrerak.eus webgunean eskura daitezke —astelehenekoak 10 euro balio du, eta asteazken eta larunbatekoak, 15—. Gaiak prestatzen Alaitz Rekondo, Arrate Illaro, Oihana Iguaran eta Maite Berriozabal aritu dira. Aurkezle lanetan ere ariko dira Berriozabal eta Rekondo, Uxue Alberdirekin batera.

Jardunaldi akademikoetan bezala, emanaldietan ere gai eta formatu ezberdinak landuko dituzte. Astelehenean, adibidez, portuko arranplan izango da saioa, eta itsasoarekin lotura duten herrialdeetako kideek parte hartuko dute. Asteazkenean, emakumeak izango dira protagonista, eta osteguneko saioa poteo formatuan egingo dute, Parte Zaharretik. Uztailaren 16an, larunbatarekin, topaketa bukatzeko "jaialdi handia" egingo dute, Kursaalean. Jon Martinek osatu du emanaldiaren gidoia. "Behar bezalako amaiera emateko asmoz" egingo dute Kursaaleko emanaldia, eta, bide batez, 2003koa gogoratuko dute. Orduko hartan, Ahozko Inprobisazioa Munduan topaketa egin zen Donostian, eta jaialdi batekin bukatu zuten jardunaldia, Bilbon, Euskaldunan.

2016-07-082016-07-08gipuzkoa

“Ekintzetan belaunaldi ezberdinak nahastuta ibiltzen gara”

M. Ugartemendia

Herritarren parte hartze handia da Berastegiren ezaugarrietako bat. Elixabet Azpiroz (Berastegi, 1968) herritar horietako bat da; jarduera ugaritan aritzen da.

Asko aldatu al da Berastegi txikia zinenetik?

Ez nuke esango izugarri aldatu denik. Etxe batzuk eraiki dira; fisikoki horrek aldatu du. Horrek ekarri du bertako jendeak aukera izatea herrian gelditzeko. Gure aurreko belaunaldian jende dezentek alde egin behar izan zuen hemendik. Era berean, horrek eta autobiak ekarri dute hemen jaiotakoa ez den jendea hona bizitzera etortzea. Autobiak erosotasuna ematen du; ordu erdian Donostian eta Iruñean zaude. Gainontzean, nik uste bizimodua aldatu dela leku guztietan, eta hemen ere bai. Gu txikiak ginenean ez zegoen herritik mugitzeko halako ohiturarik, bizi gehiago egiten zen herrian.

Inoiz pentsatu al duzu herria utzi eta beste norabait joatea?

Ez, inola ere ez. Donostian egiten dut lana, eta niretzat hona etortzea nire txokora etortzea da. Nire herria, familia, lagunak... Dena hemen daukat. Donostian bizi izan nintzen lan kontuengatik; baditu bere gauza onak, eta ulertzen dut jendeak asfaltoa behar izatea, baina nik ez. Gainera, iruditzen zait umeak beste askatasun batekin hazten direla.

Zer azpimarratuko zenuke Berastegitik?

Paisaia, bakea... Niri, edozein pertsona ikusten badut, berarekin hitz egiten gelditzea gustatzen zait. Etxetik atera eta edonora joanda ere beti duzu elkarrizketa; berdin du zer adinetakoa den. Eta antolatzen diren ekintzetan ere belaunaldi ezberdinak nahastuta ibiltze hori.

Zuk hainbat taldetan parte hartu duzu eta hartzen duzu. Nola bizi duzu hori?

Nik uste dut herri honetan dauden elkarte guztietatik pasatu naizela, eta orain ere banago. Askotan aditzen da: ez da ezer egiten. Zeinek egitea espero dugu, bada? Horrek haserretzen nau. Nik beti argi izan dut zerbait nahi badut egin egingo dudala, eta ea nor dagoen prest nirekin egiteko. Nik beti baiezkoa eman dut, eta gustatzen zaidan bezala guk pauso bat ematen dugunean herritarrek parte hartzea, iruditzen zait herrian zerbait antolatzen denean guk ere parte hartu behar dugula.

[Herriz herri] Berastegi. Herriko plaza “sozialagoa” izateko bidean
2016-07-082016-07-07Albisteak, gipuzkoa, Gizartea

[Herriz herri] Berastegi. Herriko plaza “sozialagoa” izateko bidean

Maier Ugartemendia

Berastegiko paisaiaren edertasuna azpimarratuko luke ziurrenik herrira lehen aldiz iristen den bisitari batek. Eta ez da gutxiagorako; izan ere, bailara batean kokatuta dago, muinoz eta zelai berdez inguratuta. Estetikoki margo batean irudikatzeko moduko herria. Azalerari dagokionez, Gipuzkoako herririk handienetakoa da, 45,9 kilometro koadrorekin. Hori ez da biztanlerian islatzen, ordea: mila biztanle inguru ditu egun. Bilakaera ez da handia izan, 1900 .urtean ere mila biztanle pasatxo baitzituen.

Zelaigune berdeen erabilerari lotuta, sorreratik artzain eta nekazari herria izan da Berastegi; bereziki, artzaintzarekin lot daiteke. Paulo Iztuetak Berastegiren historia biltzen duen Berastegi 1 liburuan esaten duenez, 5.000 ardi buru inguru daude herrian. Ondorioz, gaztagintzari oso lotuta dago, eta Idiazabal jatorriko gazta ekoizten dute han.

Bisitariei Berastegi ezagutzeko aukera bat gehiago eskaintzeko, ibilbideak osatuko dituzte herriaren inguruan. Plazan jarriko dute informazioa emateko panela, eta handik abiatuko dira ibilbideak: luzera desberdina dutenak, desnibel desberdina... Koloreen bitartez identifikatuko dituzte bideak, eta markak ere kolore horiekin egingo dituzte. Herriaren bueltan egiten den ibilbidea —herritar askok egiteko ohitura dutena—, esaterako, bost kilometro ingurukoa da. Horretan, herriari buruzko informazioa jasotzen duten bost panel ezberdin jarriko dituzte.

Berastegin azken urteetan esku artean izan duten proiektu nagusia udaletxea berritzea izan da, eta, horrekin batera, oraindik ere esku artean duten beste bat: plaza ibilgailuentzat ixtea.

2012ko ekaineko udalbatzan onartu zuten "Berastegiko udaletxea eraberritzeko obra lana". Udaletxea handia da, eta historia handikoa; 1699an hasi ziren eraikitzen, eta lanak 1734an amaitu zituzten. Eraikinaren pertsonalitatea mantendu nahi izan dute lanetan, eta, azken finean, horrelako eraikin bat berritzeak gastu asko ditu, Amaia Azkue alkateak azaldu bezala: "Obra hauek 1,7 milioi euroko kostua zuten; Gipuzkoako Foru Aldundiak 800.000 euro jarri zituen, eta Berastegiko Udalak 1.000.000 euroko kreditu bat eskatu zuen. 2026an amaituko zaigu".

2013an izan zen eraberritze lanen inaugurazioa; udaletxeko bi solairu zabaldu zituzten: administrazio solairua, sarrera nagusia eta erabilera anitzeko gela. Aurten, martxoan, eraikineko beheko solairuan mediku kontsulta berria inauguratu zuten, eta maiatzean kultura solairua.

Horrez gain, plaza "gune sozialago bat" bilakatzea nahi dute, eta autoentzat itxi eta oinezkoentzat egokituko dute. Aldaketa hori zerbitzu guztiak udaletxean zentralizatzearekin "oso lotuta" dago: "Gunearen erabilera handitzeak ziurtasuna bermatzea eskatzen digu". Nolako plaza nahi duten erabakitzeko, parte-hartze prozesu bat egin dute herritarrekin; udan itxiko dute.

Ategi eremua

Berastegin aldaketa handiak izango dituen beste inguru bat Ategi eremua da. 39 etxebizitza egiteko aukera ematen du, eta, Azkueren esanetan, aurten hasiko dira lanak. Urte eta erdi inguruko iraupena izango dutela aurreikusi dute, eta "bederatzi etxebizitzako eraikina gehi urbanizazio lanak" egingo dituzte bertan. Urbanizazio lanen ondorioz, eta plazako sarrera itxita egongo denez, "sarbide zuzena egingo da Tolosa eta Leitza elkartzen dituen errepidetik".

Gune horretan dago udalaren jabetzako Ategi etxea. Orain arte Gaztainondo erretirodunen elkartea eta tutoretzapeko etxebizitzak zeuden bertan. Ekainaz geroztik, herriko ostatua ere bertan dago —taberna eta jatetxea—. Azpiegiturak jatetxe bat kokatzeko "egokituta" zeudela dio Azkuek, eta, udalak adjudikazioa egin ondoren, herritar batek hartu du ardura. Gauzak horrela, erretirodunak lehen solairura igaro dira. 2007an, solairu horretan zabaldu zuten eguneko zentroa, baina 2011n "erabiltzaile faltagatik" itxi egin behar izan zuten; ordutik, "ez zuen erabilerarik" solairu horrek. Eta, bigarren solairuan, tutoretzapeko etxebizitzak daude kokatuta; hiru erabiltzaile daude, eta bost egoteko aukera dago.

Aldaketa horiek egiteko beharra ikusi zuen udalak, ikusten zutelako etxebizitza horrek ez zuela "behar zuen erabilera". Izan ere, eraikina "txukuna eta dotorea" da, eta aurrerapausoa ematea erabaki zuten herrian "taberna-jatetxe baten gabezia" sumatu zutenean. Egoki ikusi zuten lanpostu bat sortzea, herritarrei zerbitzu bat eskaintzea eta eraikinari beste erabilera bat ematea.

Herriko gune hori "igarobide bat" izan dela uste du Azkuek, eta, egin dituzten lanen ondorioz, hemendik aurrera "erabilera dezente" izango dituen gunea izango dela.

Gaztainondo elkartean mota guztietako jarduerak egiten dituzte urte guztian. Hain zuzen ere, eragileek herrian bertan duten parte hartze zuzena da Berastegi bereizten duen beste gauzetako bat. Tartean dira Urepele elkartea, Basurde elkartea, Beasti guraso elkartea, odol emaileen taldea, Kristau Elkartea... Urepele elkartea, adibidez, 14 urtetik gorako 126 gaztek osatzen dute, eta barnean kultur eta kirol taldeak ere baditu. Azkueren esanetan, gainera, antolatzen ari den ekintzak "herritar guztiengana" zabaltzen ari dira; "ateak ireki" dituzte, eta urte osoan ekintza ugari antolatzen dituzte.

Kultur arloan lanean aritzen den beste eragile bat Aldin kultur elkartea da. 2003an sortu zen, eta, besteak beste, Aidanen aldizkaria urtero argitaratzeaz arduratzen da, abuztuaren 10aren bueltan ospatzen dituzten San Lorentzo jaien aurretik. Horretan, herriarekin lotutako hainbat gai jorratzen dituzte.

“Gu baino gaixo hobeak dira”
2016-07-012016-06-30Albisteak, Asteko Gaiak, gipuzkoa, Gizartea

“Gu baino gaixo hobeak dira”

Eider Goenaga Lizaso

Gure gorputza zelula txiki-txikiz osatutako puzzlea da. Zelulak, inurriak bezala, lan eta lan ari dira, gu handiak egiteko. Baina Marimototsen zelula batzuek ez dute ongi funtzionatzen, eta ezin dute bere gorputzeko puzzlea osatu. Horri minbizia deitzen zaio". Pirritx, Porrotx eta Marimototsen Eskerrik asko ikuskizuneko hitz horiek erabiliz azaldu zioten Jon Olanok eta Nerea Goikoetxeak 9 urteko alabari, Eijerri, minbizia zuela. "Sendatzeko kimio botika hartzen dut; zelula txarrei eraso egiten die, eta nire puzzlea osatzen laguntzen dit", dio Marimototsek ikuskizunean. "Guk alabari esan genion Marimototsi bezala gertatuko zitzaiola, ilea eroriko zitzaiola, pirata zapia jarriko geniola, puzzlea osatzeko tratamendua behar zuela... Zortzi hilabete egin zituen tratamenduan, kimioarekin, baina orain ondo dago", dio Olanok.

Gogorrena umea gaixo dagoela esaten dizuten unea dela nabarmendu du. Iazko martxoan izan zen. Mendira joan eta alaba ordekan atzera gelditzen zelako hasi ziren kezkatzen gurasoak. "Ez zen normala. Sanjoseetako zubia zen, eta pentsatu genuen astelehenean eramango genuela medikutara". Gauean sukarra igo eta, azkenean, larrialdietara eraman zuten; ospitalean utzi zuten, anemia larria zuela eta.

Emaztea beste hiru seme-alabak zaintzen geratu zen etxean. "Orduan, alabaren ondoko gelara deitu ninduten medikuek, eta esan zidaten parametroek adierazten zutela leuzemia zuela. Nolako kolpea! Oso gogorra da. Zorabiatzen hasi nintzen. Baina, bat-batean, alabak deitu ninduen: 'Aita!'. Hortxe egiten duzu klik, eta kitto, buelta ematen diozu, alabaren aurrean ezin zara lur jota azaldu". Jaso berri duzun albisteak "barrutik jan" egiten zaituen arren, umearen aurrean indartsu agertzea ezinbestekoa dela uste du Olanok. "Emazteak txanda egin eta etxera itzuli nintzenean, hondoratu egin nintzen, lurra jo nuen. Baina umearen aurrean ezin duzu".

Albistea antzeko moduan jaso zuten David Diaz de Gereñuk eta Irati Iruretagoienak ere, 2012ko martxoaren 14an. Markel semeak 3 urte zituen; sukarra gora eta behera zebilen hainbat egunetan, eta belarriko mina zuelako kexatzen zen. Pediatrara eraman zuten otitisa zelakoan. "Hark ezetz esan zigun, baina eramateko ospitalera frogak egitera, beste gaitz bat izan zitekeela", azaldu du Diaz de Gereñuk. Beste gaixotasun hori baztertu arren, analitiketan defentsak baxu samar zeudela esan zieten. "Egun berean esan ziguten leuzemia zela. Amesgaizto bat. Umea zainketa intentsiboen unitatean [ZIU] utzi behar izan genuen bakarrik, eta etxera bidali gintuzten ezer gehiago jakin gabe, ez genekien zein leuzemia mota zen, nolako tratamendua beharko zuen, bizi itxaropena zenbatekoa zen... Duda gabe, egun okerrena izan zen".

Harremana Aspanogirekin

Hurrengo hilabete eta erdia ere "oso-oso gogorra" izan zen Diaz de Gereñurentzat, eta tarte horretan Aspanogitik jasotako laguntza ezinbesteko jotzen du. "Umea isolatutako gela batean sartzen dute, eta zu ere isolatu egiten zara. Une oso gogorrak dira, umea okerren ikusten duzun denbora tartea da; ilea erortzen zaio, kortikoideengatik puztu egiten da, batzuek jateko gogoa galtzen dute, kimioaren erreakzioa... Markelek tronbosi txiki bat ere izan zuen hankan. Eta une horretan Aspanogik ematen dizun informazioa eta babesa oso garrantzitsua da", dio Diaz de Gereñuk.

Olanok ere asko eskertzen du Aspanogiren laguntza. "Gela isolatu batean zaude, eta han sartzeko denak garbia eta desinfektatuta egon behar du, erizainak eta medikuak baino ez dira sartzen. Bertara etorri zen Nekane [Lekuona] gure kasua ezagutu zuenean. Momentu horretan erreferentzia bihurtzen da zuretzat".

Aspanogiko gizarte laguntzailea da Lekuona; egunero ibiltzen da joan-etorrian elkartearen bulegotik Donostia Ospitaleak Haur eta Amatasun unitatean uzten dien bulegora. "Normalki familia guztiek nahi izaten dute gure babesa, baina garrantzitsua da lehen kontaktu horretarako une egokia aukeratzea. Une bereziak dira, eta ezin gara umea dagoen gelara besterik gabe sartu".

Minbizia diagnostikatzen dietenean, mediku eta erizainek Aspanogiri buruzko informazioa ematen diete gurasoei; aldi berean, kasu berri bat dagoen bakoitzean, ospitaleko mediku-erizainak Aspanogirekin jartzen dira kontaktuan. Erizainek egiten dute bi aldeen arteko zubi lana. Donostia Ospitaletik kanpo diagnostikatutako umeen kasuan, familia izaten da Aspanogirekin harremanetan jartzeko pausoa egiten duena.

Lekuonak emandako datuen arabera, urtean 20-25 familia berrirekin egin behar izaten dute kontaktua. "Donostia Ospitaleko onkohematologia pediatriko unitatean 0-18 urte bitarteko haurrak egoten dira. Urtean 12-17 kasu berri diagnostikatu izan dira, baina azken urte hauetan haurren minbizi kasuen arreta kopurua igo egin da, eta 20-25 kasu berri tratatzen dira urtean".

Hasieran, informazioa eta une txar hori pasatzeko babesa ematen die Aspanogik. Baina ospitaleko egonaldia luzea izaten da, eta haurraren eta senideen bizi-kalitatea hobetzea da elkartearen xede nagusietako bat. "Gaixoari eta senideei arreta psikologikoa ematen diegu; gizarte laguntzari lotuta, informazio, aholkularitza eta baliabideen kudeaketa egiten dugu; eta ospitaleko egonaldia hobetzeko zerbitzuak eskaintzen dizkiegu".

"Gure kasuan, eskolako materiala Aspanogik utzi zigun", azaldu du Olanok. "Gela isolatuan sartzeko, eskolako materialak eta liburuek plastifikatuta eta garbituta egon behar dute, eta ordenagailuak ere bereziak dira, haizagailurik gabeak". Laguntza horri eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak gaixorik dauden haurrentzat jartzen dituen irakasleei esker, Eijerrek ikasturtea ez galtzea lortu zuela azaldu du Olanok. "Eta, une horretan, zuretzat hori ez da lehentasuna, sendatzea baizik; baina umearentzat bai, inportantea da ikasturteari eustea, lagunekin jarraitzea, bueltatzen denean, ahal bada, lehengo tokitik jarraitzea". Olanoren alabak zortzi hilabete egin zituen tratamenduan; "sanjoseetan gaixotu zen, ospitalean bete zituen 10 urte, eta Eguberri ostean itzuli zen eskolara". Egun, 11 urte ditu, eta lau hilabetean behin joaten da mediku azterketak egitera.

Ospitaleko egonaldia

Umeei ez ezik, Aspanogik gurasoei eskaintzen dien laguntza nabarmendu du Diaz de Gereñuk. "Ospitalean zaudenean umea da zure ardura bakarra, zure nekea eta zure egoera bigarren planoan gelditzen da. Baina Aspanogikoak kezkatzen dira gutaz ere; adibidez, ospitaleko jangelan bazkaltzeko txartelak ematen dituzte. Eta dena da laguntza". Bazkarirako txartelak ez ezik, Aspanogik zaintzaileentzako gunea jartzen du gurasoen esku; dutxa, komuna, hozkailua, mikrouhin labea eta armairuak dituzte bertan gurasoek. Horrez gain, berriki ireki dituzte Piratenea-ko ateak. Ospitaletik gertu dagoen etxe bat da; batez ere Donostia kanpoko familiek erabil dezaten, ospitaletik irtetean, urrun joan gabe, haize pixka bat eta atsedena hartzeko.

Laguntza guztia ongietorria eta beharrezkoa dela esaten dute Olanok eta Diaz de Gereñuk, eta Aspanogirekin zein Donostia Ospitaleko arretarekin pozik agertu dira biak. "Baina, horrelako egoera batean, zu ondo edo gaizki egotea baldintzatzen duen bakarra umea da. Umea ondo ikusten baduzu, alai ikusten baduzu, jolasean eta indartsu, zu ere halaxe zaude; umea gaizki dagoen momentuetan, txakalaldia izaten duenean, eta izaten dira horrelakoak, zu ere gaizki egoten zara. Hor ez dago formula sekreturik", gehitu du Diaz de Gereñuk. Olano ados dago. "Umea gaizki dagoenean, zu gaizki zaude; baina indartsu egon behar duzu, bere ondoan egoteko. Bera ondo eta animoso dagoenean, zerorri ere animatu egiten zara. Hori da gaixotasun honen dinamika".

"Momentu oso gogorrak pasatzen dira, behinik behin hasieran, ikusi arte nola den, kimioak zein erreakzio eragiten dion, bere erreakzioa zein den... Baina umeek harritu egiten zaituzte, eta aldi oro lezioak ematen dizkizute". Helduek eta umeek gaixotasuna bizitzen duten moduan ikusten du alde handiena Olanok. "Umeek dute gauza bat oso ona, eta da gaixo daudenean gaixo daudela, gaizki daudela; baina ondo daudenean, ondo daude, eta kitto. Helduak ez gara horrelakoak, gu ondo gaudenean ere ari gara pentsatzen 'ze gaizki egon naizen', edo 'zer ote dator orain', edo 'zergatik gertatu zait hau niri'. Azkenean, beti gaude gaizki, baita ondo sentitzen garenean ere. Umeak gu baino gaixo hobeak dira".

Eijer bezala, Markel ere "garbi" dago orain. Hiru urte egin zituen tratamenduan; kimioa zainetik hartzen lehenik, eta pilula moduan, gero. Lau hilean behin egiten dizkiote orain. "Minbizi motaren arabera, haur minbizidunen %80 sendatu egiten dira, eta bizi iraupenaren tasa handituz doa", azpimarratu du Lekuonak, "asko aurreratu da, baina oraindik pauso asko eman behar dira bizi iraupenaren tasa %100 izan dadin". Bitartean, Aspanogik minbizia duten pirata txikiei zein haien gurasoei laguntzen jarraituko du.

2016-07-012016-07-01gipuzkoa

Kantuz eramanez bizia

Xabier Meabe Sarriegi
Zuk edo zuek, nik edo guk, elkartasunean bat, Aspanogi Ner Group. Hori da bihar Lazkaon egingo duten festaren leloa. Izan ere, egun osoko jaia egingo dute, Aspanogi Gipuzkoako Haur Minbizidunen Guraso Elkarteak eta Ner Group enpre...

Infernutik at nahi dituzte
2016-07-012016-06-30Albisteak, gipuzkoa, Gizartea

Infernutik at nahi dituzte

Asier Perez-Karkamo

Maiatz hasieran, Hondarribiko boluntario talde batek bost egun igaro zituen Katsikasko errefuxiatuen kanpalekuan (Grezia). Herrian bildutako 30 tona arropa banatzera joan ziren, baina beste hamaika lan gehiago egin zituzten. Errefuxiatuekin harreman oso estua izan zuten, eta, Euskal Herrira itzulita, beste urrats bat egiten saiatzea erabaki zuten. Familiak ekarri nahi dituzte, okerren daudenetatik hasita.

Emeki emakume elkarteak abiatutako kanpainan bildutako arropa banatzera joan ziren boluntarioak Katsikasera. "Bileretan kezka bat azaldu zen. Nola jakin arropa hori benetan iristen zela? Horregatik planteatu zen boluntarioak joateko aukera, banaketa egiten zela kontatzeko", adierazi du Leire Miguez Emekiko presidenteak. Joan den astean abenturaren kontakizuna egin zuten Itsas Etxea auditoriumean, eta boluntarioek han jakinarazi zieten herrikideei Katsikastik ekarri dituzten asmoen berri: "Hura ez da pertsonak bizitzeko toki bat", azaldu zuen Marije Zapirain boluntarioak, "eta handik atera nahi ditugu".

Katsikasen egondako bost egunak "gogorrak baina zoragarriak" izan ziren, Izaskun Eizagirreren arabera: "Arropa familien artean banatu genuen, bakoitzari behar zuena emanez, baina baita gustuko zutena ere, haien duintasuna zaindu nahi genuelako. Jertse bat hartu, probatu, eta ondo ez bazuten, itzuli egiten zuten, eta beste bat aukeratzen zuten. Hori asko eskertu ziguten". Baina beste gauza asko egin zituzten Hondarribiko boluntarioek Grezian, eta iheslari familiekin harreman oso estua eduki zuten. Eizagirrek erantsi duenez, "haurrekin jolastu, scooby doo-ak [eskumuturrekoak] egiten irakatsi, jaioberriak bainatzen lagundu, haurrei zorriak kendu, eguzkitako krema eman..."; ia denetarik egin zuten han.

Eta erabat hunkituta itzuli ziren Euskal Herrira. "Buelta oso gogorra izan zen", aitortu du Zapirainek. "Gu etxean eroso eta beraiek han, harrien gainean lotan, bizi-baldintza haietan, etsita". Horregatik, zerbait egin behar zutela erabaki zuten: "Katsikasko infernutik atera behar genituen". Ordurako bazekiten Gipuzkoako Batzar Nagusietan euren esperientzia entzun nahi zutela, etorriko diren errefuxiatuen gaia lantzen ari den ponentzia baten harira, eta aukera hori baliatzea erabaki zuten.

Duela bi aste izan ziren Batzar Nagusietan. Hitzez, argazkiz eta bideoz, Katsikasen bizi izandakoak kontatu zituzten. "Harrera oso ona izan genuen, gure kontakizunak bihotza ukitu zien, eta zerrenda aurkezteko aukera izan genuen", erantsi du Zapirainek. Horri esker, errefuxiatuen gaia lantzeko sortu den erakundeen arteko mahaian Katsikasko familia ahulenen asilo eskaerarekin zer egin ote daitekeen eztabaidatzen hasi dira.

Hauskorrenen zerrenda

Katsikasen geratu ziren boluntarioek programa bat abiatu zuten han bizi diren errefuxiatu familien beharrak zehazteko eta hauskortasun mailakatze bat ezartzeko. Hondarribitik eskaera egin zieten: "Zerrenda eskatu genien, familia hauskorrenen zerrenda bat, gaixo larriak dituztenak, Europako beste herrialdeetan seniderik ez dutenak, eta Euskal Herrira etortzeko prest daudenak". Eizagirreren hitzetan, zerrenda horrekin ate-joka hastea zen helburua.

Maria Peñalosa da gipuzkoarrentzat Katsikasko familien zerrenda osatu duena. Martxotik dago Katsikasen, eta boluntarioen koordinatzaileetako bat da. Familiak aukeratzeaz gain, haien dokumentazioa biltzen aritu da, pasaporteak eskaneatzen, txosten medikoak eskatzen, familia bakoitzaren istorioa idazten... "Ez da erraza. Batetik, familien baimena behar duzu eskaera egiteko, baina ezin diezu esperantzarik eman, euren etsipena oso handia delako. Eta, bestetik, dokumentazioa biltzea asko kostatzen zaigu, txosten medikoak batez ere, batzuek itsasoan edo bidaian galdu dituztelako eta hemen mediku espezialistarik ez dagoelako, errefuxiatuetako batzuk aberrigabeak direlako... Ez dakigu zerbait lortuko ote duten, baina errefuxiatuak oso eskertuta daude Hondarribian egiten ari direnarekin".

Itsas Etxean egindako ekitaldian Katsikastik bidalitako bideo pare bat proiektatu zituzten. Horietako batean, Ahmed gaztea ageri da, irribarre handi batekin aurpegian, euskaraz eskerrak emanez. Boluntario bizkaitar batekin euskara ikasten ari da Katsikasen, eta haren agerraldiak ezustean harrapatu zituen Itsas Etxeko harmailetan eserita zeudenak: "Hondarribira joan nahi dut", dio gazteak bideoan. Eta Hondarribira ekartzen saiatzen ari dira maiatz hasieran Katsikasera bidaiatu zuten zazpi boluntarioak.