Eider Goenaga Lizaso

Arazoa ez da turismoa bai edo ez. Arazoa harago doa. Nolako turismoa, eta, hori baino gehiago, nolako hiri eredua. Hori da eztabaidaren gakoa. Turismoari buruz gaur eta bihar antolatu dituzten Ez gara turistak gure hirian topaketetan hainbat taldek parte hartuko dute, eta gonbidatuen artetik hirurekin hitz egin du Hitza-k: Bartzelonako ABTS Assemblea de Barris per un Turisme Sostenible-ko Daniel Pardo (Zaragoza, Espainia, 1976), Ernaiko Garazi Castaño (Donostia, 1995) eta Groseko Hondarpe auzo elkarteko Aratz Estonbarekin (Donostia, 1979). Hirurak bat datoz: turismoaren munstroari mugak jarri behar zaizkio dena jan aurretik.

Iñaki Lasa Etura

Mende erdi pasatu da Zikuñagako paper fabrikako (Hernani) 30 emakume langile beren lan balditzen alde borrokatu zirenetik. Manipulazio sailekoak ziren guztiak, eta zuzendaritzak kontrol sisteman ezarritako baldintza berrien aurka altxatu ziren. Gogorra izan zen ondorioa: 30ak kaleratu zituen enpresak. Tartean ziren Miren Clemente Lozares, Manuela Garin Ugalde eta Maria Luisa eta Maria Angeles Rama Otegi ahizpak.

Iñaki Lasa Etura

Ikusmina eragin du Jon Garañok eta Aitor Arregik zuzendutako Handia filmak. Loreak-en arrakastaren ondoren, arreta sortu du Moriartiren proiektu berriak: Migel Joakin Eleizegi Altzoko Handia-ren bizitza du ardatz, 2,42 metro garai zen gizasemearena. Donostiako Zinemaldian izango da estreinaldia, eta Sail Ofizialean lehiatuko da. Urrezko Maskorra lortzen saiatuko den euskarazko laugarren filma da Handia: Antxon Ezeizaren Ke arteko egunak (1989), Garañok berak Jose Mari Goenagarekin zuzendutako Loreak (2014) eta Asier Altunaren Amama (2015) izan ziren aurrekoak. Etzi jarriko dituzte salgai filma jaialdian ikusteko sarrerak.

Miren Osa Galdona

Lurralde arteko mugak fisikoak nahiz administratiboak izan daitezke. Norberak bere autonomiaren baitan jardun dezake, alboan dagoenari muzin eginez. Halaber, komeni da bizilagunarekin harreman ona izatea, inoiz ez baita jakiten noiz izango duzun haren premia. Larrialdiak izan daitezke horren adibide. Hori dela eta, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako aldundiek hitzarmen bat sinatu dute mugakide diren eremuetan suhiltzaileak mobilizatzeko. Prebentzioa eta sute itzaltze nahiz salbamendu zerbitzuen mobilizazioan esku hartzea koordinatzea izango da helburua. Modu horretan, erakundeen arteko lankidetza sustatu nahi da. Arkaitz Orbegozo Gipuzkoako suhiltzaileen zerbitzuburuak (Donostia, 1978) esan duenez, hitzarmenak "izaera ofiziala" ematen dio lehen ere egiten zenari, mugetatik harago egiten diren esku hartzeei. Mugakideak diren eremuetako segurtasuna babesteko, hiru egoera azpimarratzen dira itunean: salbamendua, bai trafiko istripuetan eta baita bizia arriskuan duten pertsonen erreskatean ere; materia arriskutsuen garraioa —ihesak, isurketak edo presio nahiz tenperatura arazoak—; eta suteak. "Demagun Mutrikun larrialdi bat gertatu dela. Gipuzkoatik Zarauzko suhiltzaileak edo Azpeitikoak hurbilduko lirateke. Baina bada Bizkaian Mutrikutik gertuago dagoen parke bat: Markina-Xemeingoa. Hitzarmenari esker, gertuen dagoen suhiltzaile taldea joango da gertakariaren lekura. Suhiltzaileen arteko koordinazioa zehaztu da", argitu du Orbegozok.

Eider Goenaga Lizaso

Autoeskolentzat udako hilabeteak izaten dira urtean lan gehien egiten dutenak. Josean Bengoetxea Gipuzkoako Autoeskolen Elkarteko lehendakariaren arabera, ekain, uztail eta abuztuan izaten dituzte urte osoko matrikulen %50 baino gehiago. "Aurten, baina, autoeskolak ia hutsik daude, auto gehienak geldirik ditugu, eta gidatzeko praktikak egiten dituzten irakasle gehienak etxean daude. Deitzen digute ea lanik badagoen galdezka, baina ez daukagu. Egoerak horrela jarraituz gero, irailean erregulazio espedientea ezar dezake autoeskolaren batek, eta ez dirudi egoerak konpontzeko itxura duenik".

Eider Goenaga Lizaso

Uda heldu da, eta, udarekin batera, herrietako jaiak, eta, herrietako jaiekin batera, emakumeen kontrako sexu erasoen inguruko albisteak eta salaketak. Azken egunetan Zarautzen gertatutako bi sexu erasoren berri zabaldu da, eta beste bat izan zen Eibarren. Erasoen ostean, udalek gaitzespen irmoa egin dute, eta mobilizazioak izan dira. Zarauzko Berdintasun zinegotzi Gloria Vazquez pozik dago herritarren erantzunarekin. "Jende asko mugitu da, eta, zorionez, uste dut gizartea gero eta sentsibilizatuago dagoela. Dena den, sentsibilizazioarekin jarraitu behar da, eta gizarteak ulertu behar du berdintasuna dela hori amaitzeko bidea".

Eider Goenaga Lizaso
Udak baditu gaitz batzuk soilik udakoak ez izan arren batez ere urte sasoi horretan sortzen direnak. Jabier Agirre medikuak urte luzez artatu eta ikusi ditu udako "ohitura aldaketen ondorioak" kontsultan, eta, orain erretiroa hartuta egon arren, orduan ematen zituen aholkuak ematen ditu oraindik ere.

Aitziber Arzallus

Gertatu aurretik idatz daitekeen horietakoa izango da gaurko Irungo kronika. Bi alarde aterako dira kalera: bata, publikoa eta parekidea; bestea, pribatua eta baztertzailea, emakumeak ez dituelako onartzen kantinera postuetan ez badira. Eta Jose Antonio Santano alkateak ez dio harrerarik egingo emakumeen eta gizonen eskubideak berdintzen dituenari; aldiz, bai andreak desfiletik kanpo lagatzen dituenari.