Aitziber Arzallus

Gutxienez 500 urte dira Azpeitian lehenengoz kaleko zezena atera zutela. Behintzat, 1518koa da idatzizko lehen aipamena, Imanol Elias Odriozola historialari zenak herriko Udal Artxibategian topatutakoa. Aurtengoa ospakizun urtea dute, beraz, ohitura horren zaleek. Urteurrenaren harira propio sortutako herri batzordeak hilabeteak daramatza lanean, ahalik eta egitarau txukunena osatzeko helburuarekin. Aitor Bereziartua (Azpeitia, 1990) Zezen Beltz elkarteko kidea da herri batzorde horretako partaideetako bat.

Hasteko, gauza bera al dira kaleko zezena eta sokamuturra?

Eider Goenaga Lizaso

Memoria historikoaren ikuspegitik eta hainbatetan aldarrikatutako justiziaren ikuspegitik, albiste on batekin hasi zen astea. Bergarako Auzitegiak frankistek Elgetan egindako krimenak ikertuko dituela jakin zen astelehenean. Genozidio delitua aintzat hartu, eta, Elgetako Udalak eta Intxorta 1937 taldeak aurkeztutako salaketari esker, gerran eta gerraostean gertatutako hamalau krimen ikertzeko diligentziak abiatu ditu epaile batek. Euskal Herriko hainbat erakunde —batik bat, udalak— saiatu dira epaitegietako bidea urratzen eta dozenaka salaketa aurkeztu izan dira epaitegietan; baina Bergarakoa da gizateriaren kontrako krimen eta genozidio zantzuengatik ikerketa abiatu duen lehena —eta oraingoz, bakarra—.

Eider Goenaga Lizaso

Nire ahizpak ez zuen bizi nahi, eta askotan esaten zigun hori. Nire ustez, ahizpak ez zelako ausartu ez zuen bere buruaz beste egin, beldurragatik, eta agian guregatik ere bai. Baina horren beldur bizi ginen familia osoa". Maddi Imazen ahizpak 26 urte ditu orain; 14-15 urte bete arte mutil gorputzean harrapatutako neska bat zen, eta adin horretan hasi zuen aldaketa prozesua. "Hori berez bada motxila bat, karga bat, baina nik oso argi daukat nire ahizpari min gehien egin ziona eta gaur dituen ondorioak utzi zizkiona gizartea izan zela, jazarpena, kalean sufritutako jipoiak, irainak, begiratu txarrak, komentarioak... Berak uste zuen prozesua amaitzean dena gaindituko zuela, baina ez dut uste inoiz gaindituko duenik. Pilulak hartzen ditu antsietatearentzat, lo egiteko... amesgaizto izugarriekin esnatzen da oraindik".

Eider Goenaga Lizaso

Goizeko 09:45 dira kazetariak Axular lizeoko LH6ko gelara sartu direnean. Miren Elgarresta Foru Aldundiko Berdintasun zuzendaria eta Idoia Luzuriaga aldundiko teknikaria ari dira 11 urteko umeei azalpenak ematen. Indarkeria matxista da gaia, eta DenokZu sentsibilizazio kanpainaren parte da LH3tik LH6ra arteko umeekin egiten ari diren lanketa. Axular lizeoan asteartean egin zuten saioa, eta irailaz geroztik bisitatu duten 40. ikastetxea da.

Aitziber Arzallus

Hautsak harrotzen jarraitzen du Gipuzkoako Foru Aldundiak Lurraldebusen Buruntzaldeko zerbitzua aldatzeko egin duen aurreproiektuak —Tolosari ere eragingo dio aldaketa horrek—; nola harrotzen, gainera. Oposizioko alderdiak —EH Bildu eta Ahal Dugu—, eragiten dien herrietako udalak, ehunka erabiltzaile, zerbitzu hori ematen duten garraio enpresetako langileak eta sindikatuak... Guztiak aurrez aurre ditu foru gobernuak, baina zerbitzua "berrantolatzeko" garaia badela eta horixe egingo dutela berretsi du Marisol Garmendia Gipuzkoako Lurralde eta Mugikortasun diputatuak aste honetan bertan.

Eider Goenaga Lizaso

Orain 25 urte Donostian lehen mintzapraktika bikote eta taldeak osatu zituztenetik, bide luzea egin du Mintzalagun egitasmoak. Iaz, Euskal Herrian, 6.000 bidelagun eta bidelari inguru izan ziren, astero-astero, gutxienez ordubetez, euskaraz. Gipuzkoan, iaz, 26 herritan, behintzat, bazegoen martxan Mintzalagun proiektua, eta 2017-2018ko ikasturterako beste bi herritan hasi dira: Zestoan eta Anoetan. Datorren astean, azaroaren 10ean egingo dute egitasmoa aurkezteko ekitaldia, Zestoako plazan. Anoetan, herri txikia izan arren, jada hamalau lagunek eman dute izena, eta hasiak dira lehen pausoak ematen.