gipuzkoa

2016-09-022016-09-01gipuzkoa

Bizkar zorroaren zama arintzea helburu

A. Arzallus

Bi urte dira Dulce Calderonek eta haren senar Josetxo Aizpuruk harrera programa batean parte hartzeko erabakia hartu zutela. "Egunkariko artikulu baten bidez izan genuen haren berri. Familiak behar zirela zioen, eta deitzea erabaki genuen", azaldu du Calderonek. Informazioa jasotzeko hitzaldia entzun, eta "erabat katigatuta" geratu ziren. "Gizarteari gure ekarpena egiteko modu polita iruditu zitzaigun, urrutira joan gabe, gure inguruan ere jende asko ari baita gaizki pasatzen". Honetan gustura ari dela azaldu du Calderonek, ikusi duelako gai dela. Baina nabarmendu du ingurukoen babesa ezinbestekoa dela.

Larrialdiko programan sartzea erabaki zuten, batez ere euren seme-alaben adinagatik. Izan ere, ordurako 4 eta 10 urte arteko beste hiru ume biologiko zituzten —egun 6, 10 eta 12 urte dituzte—, eta, programa horretan, 5 urtera arteko haurrek bakarrik parte hartzen dute. "Denak batera zaintzeko aukera ematen zidan horrek". Bi urteotan, lau haur hartu dituzte etxean: haietatik hiru, jaioberriak; eta laugarrena, zazpi hilabetekoa. "Haietako bakoitzak nire bihotzaren zatitxo bat eraman du, oso lotura berezia sortzen baita gure artean". Saihetsezina da hori. "Horixe baita helburua, umeari maitasuna eta goxotasuna ematea". Horregatik, agur bakoitzaren ostean dolua igaro behar izaten dutela azaldu du. "Badakizu haurra ondo dagoela, haren bizitzak aurrera jarraitzen duela eta zu istorio horren parte izan zarela, baina tristura handia sentitzen duzu hasieran".

"'Nik ezingo nuke egin', esaten dit jendeak askotan, eta amorrua ematen dit, nik gaizki pasako ez banu bezala. Gaizki pasatzen dut, noski! Baina oso harro nago nire familiaz, hau egiteko gai garelako", dio. Seme-alaba biologikoek kontua "oso modu naturalean" daramatela nabarmendu du. "Inongo liburutan idatzita ez dauden balioak ikasten ari dira, errealitate diferenteez jabetzen, besteekin enpatizatzen ikasten, nahiz eta eurak ez diren jabetzen". Horri oso aberasgarria deritzo.

Bera eta bere senarra ere asko ikasten ari direla dio. "Honetan ari garenetik ikasi dudan gauzetako bat da ez zalantzan jartzen eta ez epaitzen besteen erabakiak". Hasieran, ulertezina egiten ei zitzaion ama batek ume jaioberri bati uko egitea. Baina denborarekin zama hori eramaten ikasi duela dio. "Ume bakoitzaren historia errespetatzea ezinbestekoa da. Gure eginbeharra da egunerokoan errazago aurrera egin dezaten, dakarten bizkar zorroaren zama arintzen saiatzea".

Jaione Unanuek eta haren senar Xabier Uriak ere larrialdiko harrera programan parte hartzea erabaki zuten, duela urtebete pasatxo. "Alabagatik izan zen; gobernuz kanpoko erakunde bat sortuko luke berak bakarrik". Unanuek eta Uriak bi seme-alaba biologiko dituzte, 16 urtekoa bata eta 22koa bestea.

Gauzak azkar egin zituzten. Iazko apirilean hasi, eta abuztuaren bukaerarako 3 urteko neskato bat zuten etxean. "Sekulako esperientzia da; zuk asko laguntzen diozu etxera datorren umeari, baina hark zuri ematen dizunak ez du preziorik".

Dena dela, harrera familiek egoera zailei aurre egiteko prest egon behar dutela adierazi du Unanuek. Neskato hari, esaterako, hiru hilabete kostatu zitzaion ohean lo egitea. "Ohera hurbiltze hutsarekin oso gaizki jartzen zen, aurretik izandako bizipenengatik. Ohean lo egitea sekulako lorpena izan zen guztiontzat".

Denbora honetan beste bi haur ere izan dituzte etxean. Bata, lau egunez, amak erditzera joan behar eta nori utzi ez zeukan mutiko bat. Bestea, jaioberri bat, orain etxean daukatena. "Gehienez bederatzi hilabetez izango dugu gurekin. Irail bukaeran ama biologikoaren egoera baloratuko dute, eta orduan erabakiko dute amarekin itzuliko den edo harreran hartuko duen familia bat topatu beharko dioten".

Agurra oso gogorra izaten dela dio Unanuek ere. "Guk nahi genuke haurrarekin harremana izaten jarraitu, baina ez da gomendagarria, nahastu egin genezakeelako". Egokitzapen fasean familia berria ezagutzeak, ordea, lasaitasun handia ematen diela esan dute bi amek. "Zikloa ixteko modu bat da, gure eginbeharra bukatu dela ohartzeko, eta hori oso garrantzitsua da", Unanueren arabera.

Haur bat harreran hartzea ardura handia dela dio Calderonek. "Emozionalki astindu handia da, oso gogorra, denbora tarte laburrean poz handia eta tristura handia sentitzen dituzulako". Mentalizatuta egotea ezinbestekoa dela uste du, "baina, hala ere, gogorra egiten da, bihotza eta burua askotan ez direlako batera joaten". Dena dela, Unanuek nabarmendu du diputaziotik "babes handia" jasotzen dutela: "Laguntza psikologikoa eskura dugu une oro; oso ondo zaintzen gaituzte, eta gure beharrak errespetatzen dituzte". Gainera, astean behin teknikari baten bisita izaten dute etxean, haurraren bilakaera jarraitzeko.

Geroz eta haur gehiago familia beharrean
2016-09-022016-09-01Albisteak, Asteko Gaiak, gipuzkoa, Gizartea

Geroz eta haur gehiago familia beharrean

Aitziber Arzallus

Familiak behar dira Gipuzkoan, foru aldundiaren ardurapean dauden haur eta gazteak harreran hartzeko prest dauden familiak, hain justu. Izan daitezke guraso bakarrekoak, izatezko bikoteak edota bikote ezkonduak; seme-alaba biologikodunak edota gabeak; gazteak edota helduak; ekonomikoki egoera egonkorra dutenak. "Ez dago familia eredu perfektu bat. Haur eta gazte guztiak ez dira berdinak, bakoitzak behar jakin batzuk ditu; beraz, familiak ere era askotakoak behar ditugu", Leticia Martin Beroa Gipuzkoako harrera familien elkarteko teknikariaren hitzetan.

Haur jaioberriak, kozkorragoak, nerabeak eta anai-arrebak; Euskal Herrikoak eta atzerritarrak. Diputazioak kudeatzen dituen harrera etxeetan soslai guztietako haur eta gazteak daude familien zain. Uztailaren 20an Maite Peña Gipuzkoako Gizarte Gaietako diputatuak emandako datuen arabera, 353 haur zeuden harrera familietan, eta beste 313 harrera zentroetan, haietatik 49 familia batera sartzeko prest. Uztail bukaeran 44 zirela zehaztu du Martinek.

Egoera "larria" dela dio Beroako teknikariak, behar handia dagoela. "Geroz eta kasu gehiago iristen zaizkigu esku artera, eta, horrenbestez, geroz eta familia gehiago behar ditugu". Hala ere, nabarmendu du babesgabe dauden haurren kopurua hazten joatea ez dela erabat berri txarra. "Alde ona ere badu horrek, esan nahi baitu lehen baino azkarrago detektatzen ditugula kasuak eta lehenago has gaitezkeela beharra duten familia horiei laguntzen". Horrek, baina, egoera zuzendu artean, babesik gabe geratzen diren haur horiek hartzeko familia gehiagoren beharra dakar ezinbestean.

Adingabe bat babesik gabeko egoera larrian dagoela antzematen lehenak udaletako gizarte zerbitzuak izaten direla azaldu du Martinek. Haiek ei dira egoeraren berri aldundiari ematen diotenak. Egoera hori baieztatzen bada, gurasoei agintea kendu eta diputazioaren esku geratzen da adingabearen zaintza. Zenbaitetan, egoerak bultzatuta, gurasoek eurek erabakitzen dute umearen zaintza diputazioaren esku uztea.

Hobe familia batera

Kasu bakoitza aztertu ostean, haurrarekin zer egin erabakitzen du diputazioak. Harrera zentro batera eramatea da aukeretako bat, harrera familia bati ematea da bestea. "Ahal den guztietan familiaren aukera lehenesten da", Martinen arabera. "Haur jaioberrien kasuan, esaterako, ahalegin berezia egiten dute familien esku gera daitezen, frogatuta dagoelako lehen hilabeteetako bizipenek geroko garapenean eragin handia dutela". Baina beti ez da posible izaten."Askotan haurrak nahastuta egoten dira, ez dutelako ulertzen zergatik bereizi dituzten euren gurasoengandik. Beste batzuetan, egoeraz jabetzen dira, baina ez dute onartzen, eta beren buruarekin borrokan sartzen dira". Haur horiekin lanketa handia egin behar izaten dela azaldu du Martinek.

Zentro batera zein familia batera iristean, adingabe bakoitzari erreferentziazko pertsona bat jartzen diote, haren bilakaera gertutik jarrai dezan. Umeari gertatutakoa azaldu eta ulertarazten saiatzen da hura, harrera gurasoen eta profesionalen laguntzarekin. "Goizago edo beranduago, gehienek harrera familietan bukatzen dute, baina badira adinez nagusi egin arte zentroetan jarraitzen dutenak ere, batzuk euren erabakiz, besteak ez delako familia egokirik agertu". Nerabeak etxean hartzeko prest dauden familiak topatzea zaila dela dio.

Adinez nagusi egiten direnean, gazteek harrera zentroetatik alde egin behar izaten dute. Normalean, baina, aurrez emantzipazio plan bat prestatua izaten dute erreferentziazko hezitzailearen laguntzarekin, handik irten eta nora ezean gera ez daitezen.

Azterketa zorrotza

Martinen esanetan, ume bat harreran hartzen duen familiak "oso garbi" izan behar du harrera ez dela adopzio bat, ezta hura lortzeko bidea ere. "Harrera aldi baterako neurri bat da, eta azken helburua beti da adingabea jatorrizko familiara itzultzea, gurasoek dituen arazoak konpontzean". Bitartean, harrera familiak betebeharra izango du etxean hartzen duen umea maitatzeko, zaintzeko, elikatzeko eta hezteko. Gainera, posible den heinean behintzat, umeak harremanetan jarraituko du bere jatorrizko familiarekin, Gipuzkoako Diputazioak araututako eta epaitegiak adostutako bisiten bitartez.

Adingabe bat harreran hartzeko prest dauden familiek azterketa zorrotza gainditu behar izaten dute. Hitzaldi informatibo batean parte hartu behar izaten dute aurrena, eta, aurrera egitea erabakitzen badute, eskatutako dokumentazio guztia bildu gero. Ondoren, test batzuk egin behar izaten dituzte; eta, azkenik, teknikariak familiaren etxebizitza ikustera joaten dira, ume bat hartzeko baldintzak betetzen dituen egiaztatzeko. Familiako kide guztiekin hitz egiten dute haiek, harrera programa batean parte hartzeko ezinbesteko baldintza baita denak erabaki horrekin ados egotea.

Zer motatako harrera programan parte hartu nahi duen erabaki beharko du familia bakoitzak, mota bat baino gehiago baitaude. Harrera soila da horietako bat: gehienez bi urte iraun dezake, eta umea guraso biologikoekin itzultzeko aukera dagoen kasuetan erabiltzen da. Harrera iraunkorra da bestea: umea guraso biologikoekin itzultzeko zailtasun handiagoak egon daitezkeela aurreikusten duten kasuetan erabiltzen da, eta umeak 18 urte bete arte iraun dezake. Harrera soilean zein iraunkorrean, harrera familia boluntarioek parte hartzen dute; izan daitezke haurrarekin aurrez inolako zerikusirik ez dutenak, baina baita harremana dutenak ere, aitona-amonak eta izeba-osabak kasurako.

Larrialdiko harrera da hirugarrena: haurra familia biologikotik bereizi ostean eta egoeraren balorazioa egin bitartean jartzen da martxan, eta gehienez sei hilabete inguru iraun dezake. Azken harrera mota familia profesionalizatuena da: hartuko duten haurrak izan dituen bizipenengatik aparteko laguntza behar duenean erabiltzen da, eta ezaguera teknikoak izan behar ditu hartzaileak —kasu hauetan, pertsona bakarrak hartzen du ardura —.

Borondatezko harrera familiei haurraren gastuak ordaintzeko adinako diru laguntza ekonomikoa ematen die Gipuzkoako Diputazioak. Hartzaile profesionalek, aldiz, soldata bat jasotzen dute ume horiekin egiten duten lanaren truke.

Denona norbere egiteko aukera
2016-09-022016-09-01Albisteak, Ekonomia, gipuzkoa, Gizartea

Denona norbere egiteko aukera

Maite Alustiza

2017ko aurrekontu zirriborroa prestatzen hasi da Gipuzkoako Foru Aldundia. 812 milioi euro izango ditu, eta "2016an hasitako lanari" jarraipena eman nahi dio —diru kopuru osoaren %46 gizarte politiketara bideratu du aurten, iaz baino 1,2 puntu gutxiago—. Aurrekontu "errealaren" gainean proposamen bat osatu du, eta orain "proiektu garrantzitsuenei buruz" galdetuko die herritarrei, Aurrekontu Irekiak egitasmoaren bidez. Imanol Lasa aldundiko Gobernantza eta Gizartearekiko Komunikazioko diputatuak jakinarazi duenez, 16 urtetik gorakoek parte hartu ahal izango dute, eta hiru bide dituzte horretarako: etxeetan banatu diren esku orriak beteta, herriz herri ibiliko den karpara joanda edo Gipuzkoa. eus/irekia/partaidetza webgunearen bidez. Irailaren 26tik urriaren 13ra arte hamasei herritatik pasatuko dira; gainontzeko bi bideetatik jada eman daiteke iritzia. Ekarpenak baliozkotzat jotzeko, beharrezkoa izango da norbere datuak ematea, parte hartzeko bide bat aukeratu edo beste.

Bi ariketa egin ahalko ditu erabiltzaileak. Batetik, 1etik 10era zerrendatu beharko ditu bere "lehentasunak", garrantzitsuena denetik gutxienera. Zerrendan, 2019ra arteko Kudeaketa Plan Estrategikoan dauden lan lerroak agertzen dira: gizarte zerbitzuak, lurralde oreka, ingurumena, enpresen lehiakortasuna, kultura... Bestetik, proiektu zehatzen inguruko iritzia eman ahal izango da. Diputazioak hamasei aukeratu ditu, eta herritarrak horietatik zortzi lehenetsi beharko ditu. Proiektu horien artean daude, adibidez, Antzuola-Bergara zatiaren obra —55,5 milioi euroko aurrekontua dauka—; langileen parte hartzea enpresetan —bi milioi—; iruzur fiskalaren aurkako programa —1,3 milioi—; eta mendekotasunari aurre egiteko zentroak —1,1 milioi—.

Lasak azaldu duenez, "erabakiak hartu baino lehen, agenda publikoan dauden gai garrantzitsuenak kontrastatu" nahi dituzte. Dena den, zehaztu du bildutako proposamenak egingarriak diren ala ez ikusi beharko dutela: "Batzuetan agian ez dira gure eskumenekoak, edo gerta daiteke proiektu bat lizitatuta edo adjudikatuta egotea, eta ziur asko aldaketa gutxi egin daiteke". Azken horien artean obrak aipatu ditu.

Epeak

Egitasmoarekin, parte hartzerako "ate berri bat" ireki nahi du diputazioak, eta "berme osoa" duen prozesu bat eskaini. Dagoeneko hasi da lehen erantzunak jasotzen. Urriaren 14an bukatuko da iritzia emateko epea, eta, ordura arte, etxean jasotako esku orriak foru aldundiaren erregistroan edo tokian tokiko erregistro publikoetan aurkeztu ahal izango dira.

Gero, memoria bat osatuko du aldundiak, eta horretan zehaztuko ditu aintzat hartu dituen proposamenak eta arrazoiak. Aurreikusi dutenez, urri bukaeran onartuko dute aurrekontu proiektua, eta azaro-abenduan izango da eztabaida Batzar Nagusietan. Lasak uste du ez dela egokia diputazioaren egitasmoa hauteskunde kanpainarekin lotzea: "Epeak horiek izanda, ezin genuen atzeratu. Orain da momentua".

“Soka urarekin uztartzen dugun bakarrak gu gara”
2016-09-022016-09-01Albisteak, gipuzkoa, Kirola

“Soka urarekin uztartzen dugun bakarrak gu gara”

Iñigo Otaegi

Waterline jaialdiaren hirugarren aldia egingo dute bihar eta etzi Tolosan. Iñigo Manso (Ibarra, 1984) antolatzaileetako bat da, eta buru-belarri dabil dena pentsatu moduan atera dadin. Asteburu osoan izango da ikuskizuna, Zerkausian.

Zertan datza waterline fenomenoa?

Slackline barruko modalitatea da. Uraren gainean kokatutako sokan oreka mantentzean datza. Slackline munduan hasi nintzen garaian, pentsatu nuen Tolosako Oria ibaian zerbait ikusgarria egin zitekeela. Lagunartean antolatutako ekitaldi xume bat zen hasieran, eta nazioarteko jaialdi entzutetsu bihurtu da.

Inguruan antolatzen da waterline modalitateko beste ekitaldirik?

Ez, estatuan antolatzen den jaialdi bakarra da. Egia da Bartzelonan eta Madrilen ere antolatzen direla slackline barruko beste modalitateetako ekimenak, baina soka urarekin uztartzen duten bakarrak gu gara. Jendea oso urrutitik etortzen da hona, eta ia denek errepikatzen dute. Pentsa, mundu mailan jaialdi honen berri ere badute. Nolabait esatekotan, nazioarteko zirkuituaren barruan sartzen da jaialdia; bira guztia egiten duenik ere bada, eta horiek ere izaten dira gurean. Ertz guztietako pertsonak etortzen dira: suitzarrak, alemaniarrak, frantsesak... Finean, tokia bera ederra da, eta izugarrizko giroa sortzen da.

Nolatan hainbesteko zaletasuna?

Orain dela lauzpabost urte lagun bat sokarekin etorri zen; zuhaitzetatik lotu eta probatzen hasi ginen. Lehenik, pauso bakarra ematen ikasi genuen, eta, apurka, bakoitzak bere buruari jartzen zizkion mugak gainditzen hasi ginen. Kirol honen ederrena zeure buruaren aurkako borroka dela da; ez duzu aurkaririk. Aurten, highline modalitatean, marka pertsonala apurtu dut. Luzeran 120 metroko soka zeharkatu dut, 65 metroko altuerarekin. Gainera, lagunekin izugarri ondo pasatzen dugu kirol honekin; errutina aspergarritik ihes egiteko modu paregabea da.

Zein da jaialdiaren xede nagusia?

Helburu nagusia da waterline praktikatzen duen munduko jendea biltzea. Beste alde batetik, ikusleak erakarri nahi ditugu, kontura daitezela waterline bezalako kirolak existitzen direla. Gizarte honetan ez da soilik futbola edota saskibaloia praktikatzen. Jendea zur eta lur geratu ohi da egiten dugunarekin, eta bide beretik jarraitu nahi dugu. Gainera, lehorrean soka bat jartzen dugu urtero, hasiberriek sokarekin lehen kontaktua izate aldera.

Generoari dagokionez, kirol hau parekidea da?

Bai. Egia da gizonezkoek, oro har, gehiago praktikatzen dituztela arriskutsutzat jotzen diren kirol hauek. Halaber, joan den urtean bezalaxe, hamabi emakume etorriko dira Tolosara. Denak daude gonbidatuta; guk ez dugu inolako mugarik jartzen.

Urtero markak hausten ari zarete. Hirugarren aldia oraindik hobea izango al da?

Aurtengoa ikusgarria izango da. Iaz gisan, 70 parte hartzaile izango dira, gehiago ekarri ezin direlako. Batzuek esango dute gutxi direla, baina, jende ugari etorriz gero, ez dute gozatzen. Hobe da gutxi horiek gozatzea, asko etorri eta marmarka ibiltzea baino. Oraingoz, arrakastatsuak izan dira bi aldiak, eta espero dut aurtengoa ere bikaina izatea. Urte hauetan lana ondo egin izanaren ondorioa izango da datorren asteburuan biziko duguna.

Lehen bi aldiekin alderatuta, berrikuntzarik izango al da?

Bai. Aurten, lehen aldiz, Euskal Herriko marka hausten ahaleginduko gara; 120 metroko soka jarriko dugu. Asteburu osoko ekintza erakargarriena da, ezbairik gabe. Munduko marka 170 metroan dago, hortik atera kontuak. Horrez gain, lehen jaialdian zazpi soka jarri genituen, eta bigarrenean, bederatzi. Aurten, denera 11 soka jarriko ditugu, luzera eta zailtasun ezberdinekoak.

Ordea, lehen baldintza segurtasuna izango da.

Noski. Segurtasuna funtsezkoa da. Egitarauan pentsatzen jarri aurretik, probak egingarriak diren edo ez aztertzen dugu. Egia esan, errekak mugatu egiten gaitu, eta ezin izaten dugu nahi dugun guztia egin. Euskal Herriko marka haustea buruan dago; alabaina, gutxieneko arriskuren bat ikusi bezain pronto, bertan behera utziko dugu. Beste edozein kiroletan baino segurtasun handiagoa behar da.

Jendeak txanponaren alde ona ikusten du, eta ez atzetik dagoen lana. Nolakoa izan da antolaketa prozesua?

Lan handia eskatzen du. Jaialdi bat bukatu, eta bestean pentsatzen hasten gara. Hau dena ez da pertsona soil baten meritua; nire inguruko jendearen laguntzarik ez banu, hau ez litzateke aurrera aterako. Milaka gauza egin behar dira: laguntza topatu, babesleak lortu... Zerbait gustatzen zaizunean, ordea, horrelako kontuek zama gutxiago izaten dute. Asteburuan, orotara 15-20 lagun inguru ariko dira jo ta su lanean: ostiralean sokak jarri, parte hartzaileentzat bazkaria prestatu...

Waterline ikusteko abaguneaz gain, aparteko zerbait prestatu duzue?

Taberna egongo da, nahi adina jan eta edan ahal izateko; musika ere izango da, bertaratzen direnek dantza egin dezaten. Gainera, larunbat arratsaldean, Zerkausiaren goiko aldean dagoen terraza irekiko da; bertatik, ikuskizunaz gozatzeko ikuspegi ederra izango dute.

Ekitaldi garrantzitsua bilakatzen ari da Waterline Tolosan. Antolatzen jarraituko duzue?

Bai. Baina oraindik hirugarren aldia hasteko dago, eta hobe da ez aurreratzea. Ondo bidean, laugarrengoan pentsatzen hasiko gara, zalantzarik gabe.

2016-09-022016-09-01gipuzkoa

Egitaraua: Artzain Eguna

Igandean egingo dute Gipuzkoako Artzain Eguna, Legazpin. Ekitaldi ugari izango dira goizez eta arratsaldez, Gipuzkoa osoko artzainei eta artzaintzaren lanbideari balioa aitortzeko.10:00etatik 12:45era, Euskal Herria plazan. Gipuzkoako artzain gaztare...

Ardiak laster du kofradia
2016-09-022016-09-01Albisteak, gipuzkoa, Gizartea

Ardiak laster du kofradia

Tere Madinabeitia

Idiazabalgo gaztak Ordizian, ardikiak Zaldibian, odolkiak Beasainen... eta, laster, ardiak Legazpin. Goierrin, eskualdeko ikur diren produktu gastronomikoak sustatzeko ez ezik, ardia babesteko ere izango da kofradia bat.

Legazpin, urtebete daramate ardiaren kofradia hori sortzeko lanetan, eta urri-azaroan egingo dute aurkezpen ofiziala. Dagokion erregistroan izena emanda dago, logotipoa ere badu, baita lehendakaria ere —Koldobike Olabide Legazpiko alkatea—, eta, orain, ardiarekin lotura duen egun apropos baten bila dabil talde eragilea.

Azken 26 urteotan Legazpin iraileko lehen igandean egiten den Artzain Eguna biziberritzeko egitasmotik sortu zen Ardiaren Kofradia sortzeko ideia. Iaz, 25 urte bete ondoren, festa indartu behar zela ondorioztatu zuten udalean sortu berria zen Berrikuntza zerbitzuan, eta Artzain Egunetako protagonista den ardiari gorazarre egitea erabaki zuten.

Izan ere, ardia, Artzain Egunaren ikurretako bat izateaz gain, Legazpiren historia eta garapenarekin zuzenean lotuta dago. Hala, herriko baserrietan hazi den aberea da, eta artzainak, baserritarrak eta olariak elkarrekin bizi izan dira Legazpin mendeetan. Gaur egun ere, ardiak ikus daitezke herriko zelaietan, eta, gainera, ardi esnearekin egindako Idiazabalgo gaztaren bi ekoizle daude: Erraizabal eta Makatza.

Talde eragilea

Arrazoi horiek guztiak elkartuta, eta udalak bultzatuta, Ardiaren Kofradia sortzeko talde eragilea eratu zuten iazko udazkenean. Talde zabala da: udal teknikari batzuk, Artzain Egunaren antolatzaileak, baserritarrak, tabernariak, kazetari bat, diseinatzaile bat, sukaldari bat eta herriko beste gizarte eragile batzuk biltzen ditu.

Txakel Urarte diseinatzailea da kofradiaren sorreraren eragileetako bat. "Kofradia Legazpi indartzeko baliagarri izango delakoan ari naiz parte hartzen proiektuan". Taldera elkartzeko dei egin die berak bezala herriaren garapenaren alde lan egin nahi duten guztiei. Urtebeteren ondoren, kofradia martxan jartzeko tramite guztiak nahiko aurreratuta daude, baina bada oraindik zer egin. Talde irekia da, eta bilerak deialdi publiko bidez iragartzen dituzte.

Igande honetako Artzain Eguna igarota, talde eragilekoak laster bilduko dira berriz. Kofradiaren aurkezpenerako egun aproposa aukeratu behar dute horretarako, ardiarekin zerikusia duen egun bat: "Artaldea mendiko larreetatik behera ekartzen da udazkenean, eta transhumantzia izan daiteke gure kofradiaren aurkezpen egunerako aitzakia; edo San Martin, ardikia eta buzkantzak jateko eguna".

Behin aurkezpenerako eguna aukeratuta, Ardiaren Kofradiaren lehen kapitulua ospatuko dute. "Festa ospatuko dugu, eta ohorezko kofradeak izendatzeko baliatuko dugu; jende ezaguna, gure taldearen helburuak eta zereginak zabaltzen lagunduko diguna". Izen batzuk ba omen dituzte buruan, "baina ezin da oraindik ezer aurreratu". Hortik aurrera, ardia babestea eta sustatzea izango da beren zeregina.

Helburu orokor batek mugitzen ditu Ardiaren Kofradiaren sorreraren hariak: Legazpi ardiarekin zerikusia duen guztiaren erreferente bihurtzea, eta, horrekin, herriaren garapena bultzatzea. Nola gauzatu, ordea, hain helburu handia? Dagoeneko idatzita daude estatutuak, eta horietan jasotzen dira helburu apalagoak edo zehatzagoak: ardiaren produktuak sustatzeko ekitaldiak egitea —gazta, ardikia, buzkantza, mamia, artilea...—; Artzain Eguna bultzatzea; ardiaren inguruko ikerketak edo argitalpenak babestea; artzaintzaren memoria berreskuratzea; Legazpiko turismoa ardiarekin lotzea...

Zehatzagoak ere izan dira, eta zerrendatu dituzte helburu horien lorpenean egin daitezkeen ekintzak ere. Horrela, herriko sarreretan laster ikusi ahal izango dira, esaterako, Legazpi ardiarekin identifikatzeko artalde txikiak, metalezkoak edo beste material batekoak. Horrez gain, ardiaren produktu gastronomikoekin osatutako menuak dastatu ahal izango dira Legazpiko jatetxe eta tabernatan.

[Museora] San Telmo. Gizartea erdigunean
2016-09-022016-10-21Albisteak, gipuzkoa, Kultura, Museora

[Museora] San Telmo. Gizartea erdigunean

Olaia Iraola

XVI. mendean eraiki zuten San Telmo museoa, Urgull mendiaren magalean. "1813an Donostia erre zuten, eta bere arkitekturaren zati gehiena erre egin zen. San Bizente eliza eta San Telmo dira ordutik gelditzen diren eraikin nagusiak", azaldu du Susana Soto San Telmo museoko zuzendariak.

Balazta, bi gurpilen alde
2016-09-022016-09-01Albisteak, gipuzkoa, Gizartea

Balazta, bi gurpilen alde

Asier Perez-Karkamo

Uztail bukaeran Bidasoaldeko Bizikletaren Aldeko Balazta plataforma aurkeztu zuten Hondarribiko Kasino Zaharrean. Lurrean oihalekin prestaturiko bidegorri zati bat jarrita, Bidasoa eskualdean bizikletaz lasai ibiltzeko eskubidea aldarrikatu zuten, eta bidegorri sarea osatzeko eskatu zieten erakundeei. Hogeita hamar bat kiderekin sortu zen Balazta.

Balazta plataformaren helburua "hiri garraiobide gisa bizikletaren erabilera sustatzea" zela adierazi zuten aurkezpenean, hau da, aisialdirako ez ezik, bizitzako beste eremuetarako ere bizikleta erabili ahal izatea aldarrikatzen dute; lanerako, eskolara joateko, erosketak egiteko, batetik bestera mugitzeko. Manex Arzakek argi du: "Bizikleta erabiltzaile naizen aldetik, uste dut gure eskualdean beharrezkoa dela hiru hiriak lotzen dituen bidegorri sarea, eta horregatik naiz Balaztako kidea".

Txingudi badiako hiru herrietatik Hendaia (Lapurdi) da bidegorri sarea osatua duen bakarra. Bai Irunek, bai Hondarribiak hutsune dezente dituzte; are gehiago, Irundik Hondarribira edo Hondarribitik Irunera igarotzea abentura "arriskutsua" izaten da bizikletaz egin nahi dutenentzat. "Hirien arteko lotura egitea beharrezkoa da —adierazi du Arzakek—, eta, horretarako, hiru udalek elkarlanean lan egin beharko lukete, proiektua osatua eta eraginkorra izatea nahi bada".

Amute-Mendeluko inbutuari soluzioa ematea da Balaztaren lehentasuna. Egunero milaka autok zeharkatzen dute Mendelu auzoa, eta ez da segurua haien ondotik bizikletaz bidea egitea. Nolanahi ere, aukera handirik ez dago, zeharbideko espaloiak oso estuak direlako eta oinezkoen eta bi gurpildunen artean arazoak sortzen direlako. Hondarribiko auzoa da Mendelu, eta alkatearekin elkartuak dira Balaztako kideak arazoaz mintzatzen hasteko. Baina, Kote Gebarak esan duenez, informazioa trukatu baino askoz gehiago ez dute egin: "Egia da abuztua ez dela garai onena. Alkateak esan zigun udalak eskutan dituen proiektuak pasatuko zizkigula, eta udazkenean aztertu ahal izatea espero dugu".

Arzak bezala, bizikleta erabiltzailea da Gebara, eta prest azaldu da erakundeekin elkarlanean aritzeko: "Trafikoa geroz eta konplikatuagoa da, eta bizikleta zale bezala arazoaren partaide sentitzen naiz; ez bakarrik gure segurtasunaren alde egiteko, baizik eta herritar guztien mugikortasun iraunkorra sustatzeko". Horregatik, udalek esku artean dituzten asmoak ezagutu nahi ditu Balaztak, baina, arazoa "larria" denez, urtea bukatu aurretik zer edo zer mugitzea espero dute. "Agian hasieran behin-behineko soluzioa eman behar zaio, eta gero bilatu beste bat behin betiko".

Pabiloien atzealdetik hobe

Balazta plataformak gogorarazi duenez, badira hainbat proiektu Irun eta Hondarribia arteko lokarria askatzeko xedea dutenak. "Ez dugu ezer berririk nahi; dauden proiektu horiei heltzea nahi dugu, irtenbidea arindu", erantsi du Gebarak. Eta, bideragarritasunari buruz galdetuta, Balaztakoek ez dute zalantzarik: aukerarik onena bizikletentzako bide berri bat moldatzea litzateke, Amutaldeko pabiloien atzealdetik, errekaren ondotik. Hori da babesten duten aukera.

Behe Bidasoko bizikleta erabiltzaileak biltzeko sortu da Balazta plataforma. Mendeluko korapiloa askatu nahi dute aurrena, badiako hiru herrietako bidegorri sarea osatzeari heltzeko gero. Mugitzeko nahi dute bizikleta, eta helburu horrekin mugitzeko prest azaldu dira.