Danel Agirre

Frontoietan alkohola debekatzearen erabakia hartu duenak, nire mespretxua baino gehiago, errukia bereganatu du, benetan behar duelako norbait miserablea. Izan ere, igandean Astelenara doanari —beti egin dit grazia igandean Astelenara joatearen tradizio horrek— patxaran parea hartzea galarazten dionak motibazio bakarra izan dezake: misantropia. Hurkoarekiko ezinikusi goibel eta sendaezin bat.

Menpekotasunen aurkako neurriaren mozorroa ipini nahi izan diote aldrebeskeriari: "Gizartean alkoholaren kontsumoa gehiegizkoa dela ulertzen dugu", Jon Darpon sailburuari irakurritako arrazoiketa. Doble ikusten ez duen orok aspaldi antzemana du, ordea, gero eta gutxiago edaten dela gurean. Zapatu arratsaldeko tragoxka soziala ez den beste guztiak erretiran dirudi. Txikiteoa, otordu bakoitza baxoerdiarekin laguntzea, besaulkiko pattarra, guztiak ari dira galtzen pixkanaka. Eustatek berretsiko nau, behingoagatik: 2000. eta 2012. urteen artean, alkoholaren kontsumoa %10 apaldu zen EAEn, bai gizonezkoen bai emakumezkoen artean. Euskal herritar batek errusiar batek baino bost aldiz alkohol gutxiago edaten du urtero, batez beste, edo irlandar baten erdia, Eusko Jaurlaritzaren eta Osasunaren Mundu Erakundearen estatistikak uztartuz jakin dudanez.

Zurrut epidemiarik ez badago, zaila da garbizalekeria olatua zerk eragin duen asmatzea. Politikariek herritarren osasuna obsesiotzat dutenik ez du ematen. Badaude etxe bloke bakoitzean Orfidal edo Lexatin gabe lo egiteko gai ez diren bizpahiru koitadu, baina legeak idazten dituztenei ez die deskantsurik eragozten horrek. Milaka lagun gaixotzen eta deprimitzen dituzten lan baldintza toxikoen aurka ez dabiltza tinkoegi, bistakoa da hori ere. Kontrakantxako gin-tonica gure ongizatearentzat mehatxu larria omen, eta industrialdeetako eta eraikitzeko irrikan dauden errauste plantako tximiniek bihotz formadun piruletak isurtzen dituzte, antza. Beotibarren lege lehorra ezarri duen Jaurlaritza berberak xanpainarekin ospatu nahi du transgenikoei alfonbra gorria ipiniko dion TTIPa onartzea. Lehentasun politikoak ezartzeko modu hau bitxiegia egiten zait, konspirazioaren teoria txukunen bat eraikitzeko ere.

Debekuez ari naizela, baditut Anoetako abonua marmarka ordaintzen duten lagunak, beraiei aspalditik alkoholik saldu ez eta palkokoak oraindik ere fin jartzen direlako. Agintarien paternalismoaren beste adibide bat da: guk badakigu paperak galdu gabe edaten, zuek ez bezala —esan beharrik ez dago Realaren emanaldi astun samarrak bultzatzeko zenbat laguntzen duen ttak pare hori hartu ahal izateak—. Halere, kasu honetan, palkokoek inbidia gutxi eragiten didate. Kirol emanaldi bat bertatik bertara ardotxo batekin ikusi ahal izateko ordaindu behar den bidesaria bi orduz zinegotzi baten alboan eserita egotea bada, nahiago Kas Naranjekin segi diabetes batek jo arte.

Leire Narbaiza

Tribu berba entzunda, berehala etorriko zaizue burura Anna Gabriel, CUPeko politikari katalana. Izan ere, bere adierazpen batzuk aldrebestu eta Espainiako sektore erreakzionarioek bazterrak nahastu dituzte.

Gurean ere, entzun dira hainbat iritzi Gabrielek esandakoaz. Egia esatera, espantu gutxi sortu dituzte adierazpenok. Adibidez, Aritz Galarragak Twitterren esan zuen bezala, haurrak tribuan hazi behar direla. Erotuko ez bagara, behintzat. Umeak hazteko argi dago pertsona-multzo handia behar dela, familia izan, lagunak izan, kontratatutako norbait izan. Daramagun bizimodu zoro honetan ez dago beste erremediorik, kontziliazioarena animalia mitologikoa baita. Beste norbaiti ere irakurri nion umeak ordu luzez lagatzen ditugula tribu handi baten barruan, eskolan, eta inork ez duela ezer esaten.

Tradizionalki hala izan da seme-alabak haztearena, familia oso handi baten barruan elkar zaintzen zuten beste senide batzuekin batera. Tribu ez ziren izango, beharbada; klana da, agian, hobeto definitzen duen berba. Baina hitz hori ijitoei baino ez zaie egokitzen. Adierazgarria, benetan.

Neuk ere uste dut haurrak era globalagoan hazi beharko liratekeela. Txikiei on egiten diela jendez inguratuta haztea. Maitasuna eta goxotasuna emango dien jendez inguratuta, jakina. Adin eta molde desberdinetakoak badira, hobeto. Askoz aberasgarriagoa izango da ume horien handitze prozesua. Konbentzituta nago, eta horren alde egiten dut ahal dudan guztietan. Hezkuntza sozialaren alde, bizikidetza helburu.

Iruzkinen zurrunbiloaren erdian, asko molestatu nau kazetari atzerakoi eta usain zaharmindua duten hauek nola erabili duten tribu hitza. Gizon zuri europar heterosexualen aitakeria hutsa izan da. Salakota jantzita Afrikara giza talde berriak deskubritzera zihoazen esploratzaileen gisara. Ondoren, gizaki horietako ale batzuk Europara ekarri eta jendaurrean erakutsi, animaliak legez zoologikoetan. Patxi Huarte Zaldieroa-ren Gizon Zuriaren modukoak dira modernitate, kosmopolitismoa eta aurrerabidearen paladinak. Berba baten, tribuetakoak ez direla pertsona adierazi nahi digute. Halakorik?! Klasismo purua, nagusikeria.

Ez dakit, ordea, zergatik jarraitzen dugun harritzen eta asaldatzen iritzi-emaile hauen adierazpenekin. Aurreko baten ere hilekoaren kopak zirela-eta, sekulako iskanbila sortu zen. Hor hitz tabuetako bat agertu zen: hilekoa. Andrazkoondako oso gauza naturala eta arrunta bada ere, arlo pribatuan baino ezin da aitatu. Baina udaletxe bateko pleno aretoan? Ene! Sakrilegioa! Diskrezioz eraman beharreko kontua da, barren! Menstruatu, baina ez dadila igarri!

Argi dago, halako periodisten ahotik emakume batzuen adierazpen eta jarrerak beti izaten direla eskandalurako bide. Kopetako ilea dela, elastikoak direla, itxura dela, etengabe daude kritika hutsalaren jo-puntuan. Dena den, gero eta konbentzituago nago sasi-kazetariek (hori baitira) andre hauen adierazpenen aurrean zalaparta nahita sortzen dutela, behe-laino trinkoa osotzeko asmotan, dena lanbrotu dakigun eta ostendu. Andrazko hauek ilargia seinalatzen duten bitartean, publikoak —ergela delakoan— astrapalari begira diezaion. Anekdota hutsean gera gaitzen. Emakume horien berbak gustura debekatuko lukete, baita euren tribuak ere.

Danel Agirre

Eskuineko borobiltxoko erretratua kendu eta hutsunean hankartearen irudi bat paratuko banu, ez luke egitera noanak bezainbesteko atentziorik emango: izan ere, datorren paragrafoan nire diru-sarrerak xehatzera noa, zintzo.

Behin alokairua eta autonomoen kuota ordainduta, laurehun eta zortziehun euro artean geratzen zaizkit beste gastu guztietarako hilero, urte-sasoiaren arabera. Neguan aurreztea tokatzen zait, lan aldetik askoz makalagoa izan ohi den uda partean txalupa hondora ez dadin. Hau idazten nabilela berrehun euro batzen ez dituzten bi kontu-korronte daude nire izenean, bata Kutxabanken eta bestea Alemaniako GLSn. Ez daukat ez autorik, ez higiezinik, ez akziorik, ez pentsio-planik. Gurasoak baino luzeago biziz gero haien etxebizitzaren zati bat jasoko dudala errepikatu izan dit aspaldi amak —gurasoak Franco bezalakoak dira, guztia lotua dutela erakustea asko gustatzen zaie, xanpain apur bat edan dutenean batez ere—. Azken hori gerta dadin ez dago inongo presarik, argitu dezadan. Baina oso garbi daukat: nire belaunaldian hainbeste bezala, familiaren salbamendu-jaka gabe kaka eginda biziko nintzateke.

Irakasle edo foru aldundiko bulegari soldata baduzu eta zurekin alderatuta estu samar nabilela iruditu bazaizu, lasai, ez dizut dirurik eskatuko eta. Azpeitikoei inbidia emateko moduan bizi naiz, erraz eta eroso. Ezohiko striptease hori okurritu zait sosak erlijio bakar izanda, txanponen monoteismoan bizita, norberaren ekonomiaz askoz modu naturalagoan hitz egin beharko genukeela uste dudalako. Sekula ez dut ulertu plazara diru eske irtendakoan BERRIAko langileek zergatik ez duten aho beteka esaten, adibidez, mila euro eskas egiten dituztela hilero. Bulegoren batean norbaitek ordu laurdenez gorbata estuago sentitzea lortuko lukete behingoagatik akaso. Diru-sarrerez hitz egitea ez da "gustu txarrekoa", batzuen eta besteen diru-sarreren artean tamainako leizeak daudenean.

Alkondaran itsatsitako pegatina batean gure ondasunak idatzita kalera irtengo bagina, mundu hau askoz ulerterrazagoa izango zen. Bilera eta negoziazioak askoz interesgarriagoak lirateke, esaterako. Seychelleetan offshore bat duen jeltzaleak ez luke pegatina hori eraman beharra onartuko, bistan denez. Edo ziria sartuko liguke, gaineratuko didazu. Eta ez zaizu arrazoirik falta, baina are goibelagoa da zapatuan hiru garagardo lasai hartzeko ez daukanak ere ez lukeela nahiko, auzo-lotsak jota. Zortziehun euro kostata egin, eta subkontzienteak alferra edo behar bezain argia ez dela esaten diolako. Zoriona arrakasta ekonomikoarekin parekatzen duen gizarte honek, eta haren profeta diren ekonomista, coach eta beste hainbat iruzurtik, bera bezalakoak susmagarritzat dituelako. Nik neuk galdetu izan diot neure buruari zerbait gaizki egiten ari naizen, pasa den urtetik hortz batean pitzadura bat edukita, fakturari beldurra diodalako dentistara ez naizelako oraindik joan.

Inor ez dela lan eginez aberastu dio obrako atsotitz zahar eta zuhurrak. Horregatik, kontu korrontean armiarma-sareak baino ez dauzkanak abantaila bat eduki behar luke: kontu korrontean armiarma-sareak baino ez dauzkala umiliazio gabe esan ahal izatea.

Leire Narbaiza

Duela pare bat aste telebista hondatu zitzaidan. Ikusten zen, baina mandoari eragin eta ez zuen katez aldatzen. Beraz, egun batzuetan zapping egin ezinda ibili nintzen. Hori dela eta, edozein saio ikusten niharduela, iragarkiak ere irenstea tokatzen zitzaidan, jaikitzeko alferrez.

Hala barruntatu nuen makina bat aholku eta salgai. Jaramon handirik egiten ez banien ere, hor ibili zitzaizkidan mezuak zzzzzz euli gogaikarri gisa. Halako baten, burrunba horri adi erreparatu nion. Janari ustez osasungarriez mintzo ziren, argaltzeaz, azaleko mantxez, zahartzeaz, zimurren kontrako produktuez, ile kizkur sexy eta arolez, orpo zartatuez, azal sikuz, azal tinkoz, edateko ur arinez (!!!), alabak izan lezakeen txantxarraz, zelulitisaz, barizeez, baginako azkuraz, depilatzeaz, ildoz, laktosarekiko intolerantziaz, glutenaren kalteaz, ostera ere pilatutako kiloez... eta abarrez, eta abarrez, eta abarrez!

Aitatutako iragarki guztietan emakumeak agertzen ziren. Denetan, andrazko horiek zuten aurreraxeago zerrendatu dudanetako arazo bat, zerikusia zuena euren gorputz inperfektuarekin, beti zer hobetua duen horrekin. Ontzeko zerbait zeukan gizon edo mutilik ez zen ageri inongo spotetan. Hori suertea —pentsatu nuen— gizonezkoak perfektuak dira, ez dute makurrik.

Baina, nola liteke? Ezagutzen ditut, barren, osasuntsu jaten ez duten gizonak; azal lehorra eta eroria dutenak; aurpegian mantxak dauzkatenak; lodikoteak, zaharrak, zimurdunak, ile kizkurdun grazia bakoak; orpo zartatuak ere badituztenak, ur gutxi edaten dutenak; aitak eta semeak txantxarra daukatenak; zelulitisa, barizeak eta ildoak dauzkatenak; laktosari intolerantzia diotenak, depilatutakoak, glutenak kaltea egiten dienak, tripadunak... eta ziur naiz egongo dela gizon trans-en bat baginan azkura duena, ziur. Hala ere, publizitateari kasu egiten badiogu, euren gorputzek ez dute aldaketarik behar. Ondo daude bere horretan, eta, gainera, afo-osasuntsuak (fofi-sano) dira!

Emakumeon hezur-haragiak, ostera, akatsez beteta daude; eta horregatik dira kritikagarriak. Edonork esan lezake zer falta zaigun edo zer dugun soberan. Lodi dagoenari, argaltzeko premia duela jaurtiko diote. Oso argala denari, gaixorik dagoela iradoki. Bular txikitxoak dituenak, handiagoak behar lituzkeela, "femeninoagoa" izateko. Eta bular oparoa daukanak, oparoegia duela, ez dela fina. Beti zeozer!

Hori nabarmen gertatzen da "bihotzeko" aldizkari batzuetan, Cuore-n, esate baterako. Famatuak pertsona arruntak direla azpimarratzeko asmotan-edo, agh! eta puaj! onomatopeiez betetzen dituzte argazkiak, ia beti famatu horien gorputzei —eta ia beti emakumeei— jartzen dizkiete, euren zelulitis, girgilo edota ileei. Emakumeon gorputzak publikoak direlako. Beraz, kritikagarriak.

Hain dira publikoak, non andrazkoen bizi-zikloaren atalak osasun zerbitzuen esku dauden. Hilekoa, haurdunaldiak, menopausia... dena medikuen menpe, gaixotasun bihurtuta. Proba, botika, kontrol, azterketa... naturala ez balitz bezala. Egia da gizonen bizitza-zikloa desberdina dela, ez hain markatua, agian. Hala ere, araketa mediku horiek ez dira existitzen. Euren gorputzak egokiak direnez, ez dira kontrolatu behar.

Gaztelaniaz "emakume publikoa" esanez gero, prostituta esan nahi da. "Gizon publikoa", ostera, bizitza sozialean presentzia eta eragina duena. Hor ere gorputzaren publikotasuna argi dago. Ez gara gure baitakoak.

Danel Agirre
Bizitza askoz modu baikorragoan ikusi nahi baduzu, zure suizidio oharra idatzi behar zenuke, nik duela pare bat hilabete egin bezala. Eta ez larritu, ama, beti bezain felixiano jarraitzen dut eta, bizarrik gabeko David gnomo bat bezala, ni...

Leire Narbaiza

Gaztetxoa nintzenean ez zegoen lanik. Gaztea nintzenean ere ez. Orain bezala. Orduan ere, krisi latza bizi izan genuen. Laurogeiko hamarkadaren amaiera, laurogeita hamarrekoaren hasiera zen. Euskal rock erradikala (RRV) bizi-bizirik zegoen. Sex Pistolsen No future gogoz oihukatzen genuen. Artean, Espainia ez zen Europar Batasuneko kide; artean, Europa ez zen "batasun" ere, komunitate ekonomikoa baino ez. Izen hark hobeto adierazten zuen zer zen, behintzat.

Sasoi hartan, eta Europaren promesarekin bat egiteko, Espainiako Gobernuak hainbat enpresa handi ixtea erabaki zuen Bruselaren aginduz edo negoziazioengatik. Birmoldaketa industriala deitu zioten. Desindustrializazio hutsa izan zen. Gure haragitan sufritu genuen, Euskal Herrian; batez ere, leku industrializatuenetan: Ezkerraldea, Debabarrena, Pasaia aldea...

"No disfrutamos en el paro ni disfrutamos trabajando" (Ez dugu langabezian disfrutatzen, ezta lanean ere) abesten zuen La Pollak. Baina zerbait egin behar, eta gu baino zahartxoago ziren hainbatek Londresko bidea hartu zuten, bertan lana zegoelako, eta, bide batez, ingelesa ikastera.

Neskak umeak zaintzera joan ziren, "oper" esaten genien —au pair idatzi behar zela deskubritu genuen geroago—. Eta halaxe ibili zen makina bat emakume euskaldun Ingalaterran. Edo hoteletan oheak egiten, edo pizzerietan... Dena zegoen ondo, lana zelako, denbora betetzen laguntzen zuelako. Miseriak kontatzen zituzten askok, eta etxe okupatuen kontuak ere bai. Arestian esan bezala, 1992ra arte Espainia ez zen izan Europako kide, eta Erresuma Batura joateko pasaportea ere behar zen.

Hara joandako asko beltzean ari ziren, ilegal, paperik gabe, alegia. Deportatutakoren bat ere ezagutu genuen. Batzuek diru laguntza britainiarrak jasotzen zituzten, besteek bertako segurantza sozialeko odontologia zerbitzuak erabilita aho osoa konpondu zuten ia doan. Dena britainiarren lepotik.

Hau guztiau orain 30 urte inguru gertatu zen. Ez da historiaurrea, historia garaikidea baizik. Ni ere Irlandara joateko puntuan izan nintzen karrera amaitutakoan. Billetea erostera joan behar nuen egunean bertan, lan eskaintza bat egin zidaten, eta horregatik ez nintzen abiatu. Auskalo nolakoa izango zatekeen nire bizitza orain, dei hori jaso izan ez banu.

Aurreko artikulu baten aitatu nuen errefuxiatuen begietan gure familia ikusten nuela. Orain laurogei urteko kontuak. Baina orain hogeita hamar urte gure bizilagun asko ibili ziren ilegal Europan, paper gabe, laguntza sozialak kobratzen. Eta ahaztu egin zaigu.

Ahaztu egin zaie oraingo foru aldundiko kideei AGI kendu dutenean. Aberats berri krudelen moduan portatu dira, zorri hil berpiztuak legez. Marine Le Penen moduan, Hedoi Etxartek ederki adierazi zuen eran.

Erakartze efektua aitzakia hartuta, baina xenofobia arrazoi ezkutua izanda, gizarteko ahul eta zaurgarrienak ahulago eta zaurgarriago bihurtuko dituzte. Lotsa eta higuina ematen dit neurriak. Gezurrak esanda eraiki dutelako arau berria, erabaki neoliberal janzki merkez jantzita. Eta jarraituko dugu katiuskak jasotzen, elikagaiak batzen Lesbosko errefuxiatuendako. Bitartean, baina, ahaztu zaizkigu gure artean ditugunak, miseriatik ihesi etorritakoak, inoiz gure tapakiak jasoko ez dituztenak. Izugarria!

Leire Narbaiza
Batzuetan gertatzen zaizkigun pasadizo txikiek hausnartzeko parada eskaintzen digute, eta azalarazteko errealitateren bat, hor egon dena beti, baina, beharbada lehenengo begi kolpean ikusten ez genuena. Guri halako zerbait gertatu zitzai...

Danel Agirre
Zuri bezala, errefuxiatuak izurritea bailira tratatzen dituen Europa hau erdeinatzen duten ezagun hunkiberaz bete zait Facebook azkenaldian. Hango eta hemengo politikariekin ernegatuta daude, Siriako gerratik ihes egindakoak gurean har dit...

Leire Narbaiza

Egunotan irakurtzeaz eta liburuez jardun dut hainbat leku eta lagunekin, letren pertzepzioaz eta liburuen plazeraz. Maniez eta apetez, nostalgiaz eta plazerez. Irakurtzeak sortzen digun gozamenez, alegia.

Ez dut gogoan noiz hasi nintzen irakurtzen, ezta zein izan zen nire lehenengo liburua ere. Badakit gaztelaniaz izango zela, gaztelaniaz ikasi bainuen irakurtzen; baina badakit txikitatik irakurri izan ditudala liburuak, egunero, meriendatu bitartean. Laranja orbainak dituzte gordetzen ditudan liburu horiek, askarien lekuko. Atseden tartea ziren eskola eta etxerako lanen artean.

Merienda balira bezala hasi nintzen liburuak dastatzen, gosez. Eskuetara zetorkidana irakurtzen, etxean geneukan bilduma dotoretik ere hartzen, XIX. mendeko klasikoak, nobelagile handiak. Antzerkia ere tarteka. Inoiz poesia.

Askotan lurrean eserita irensten nituen, armairu eta ate ostearen artean zegoen espazioan, kuxin baten gainean. Edo miradorean, lurrean jarrita ere bai. Ezkutalekuak ziren, leku pribatuak, barneratzeko balio zidatenak. Etxez aldatu ginen, eta espazio horiek barik geratu nintzen. Gogorra izan zen oso.

Izarapean ere makinatxo bat irakurketa dut eginda, argia amatatzeko agindua emanda zidatelako, baina liburua laga ezinda hantxe ezkutatzen nintzen, kaleko argiek bidalitako izpiez letrak aletu nahian… Hori ote nire miopiaren jatorria?

Garraio publikoa erabiltzen hasi nintzen, eta bertan ere irakurtzen. Leku guztiak aprobetxatzen nituen. Baita automobilean ere: auto-ilaretan ateratzen nuen liburua, jakinekoa baitzen egunero non egongo nintzen geldirik luzaroan. Ikasturte horretan liburu mardul oso bat irakurri nuen kotxean!

Lekuak leku, irakurgaiek sortutako gozamena azpimarratu nahi nuke, justu hasieran aitatu dudan elkarrizketak eragindako hausnarketa. Lankide batek esan zidan orain ere irakurtzea plazera dela berarendako, baina dagoeneko liburuek ez diotela eragiten lehen sortzen zioten zirrara handi eta magikoa. Harridura eta txundidura hura desagertu direla. Niri ere gertatzen zait, lilura hura joan da. Seguruenik helduagoak izanda gutxiago haluzinatzen dugulako edozerekin, asko irakurri dugulako, eta maisu/maistra lan asko gozatu ditugulako. Pena da, baina hartutako atsegina barruan dugulakoan nago.

Txundidura gero eta urriagoa bada ere, xarmak hor segitzen du, gozatzeko aukera. Eta liburuen aterpea. Izan ere, irakurtzea babeslekua da niretako, abaroa, ihes egiteko parada, beste mundu batzuetan murgildu eta erlaxatzeko unea. Errutinatik babesten gaituzten parapetoak dira liburuak, asperkizunaren kontrako babesleku, errealitateari tiro egiteko lubakiak. Mundutik salbatzen gaituztenak, baita geure buruarengandik ere. Botika bikaina egoera eskasetan.

Hala ezkutatzen naiz liburu baten atzean, edota barnean. Barruan murgilduta, desagertu; eta portada atzean, ostendu. Ez da ona izan behar, gainera. Liburu atsegina izanda ere nahikoa da sarritan; halakoek ere eraikitzen baitute inguruan habia segurua, bihurtzen baitira flotagailu eguneroko ur-nahasietan.

Irakurtzea txerto, botika eta antidoto da niretako. Babestu eta armatzen nauena mundu honetan bizi ahal izateko. Horregatik eramaten dut beti liburu bat poltsan, senda nazan.

Danel Agirre

Kontsumoan oinarritutako gizarte estandarizatua ezartzeko atezainik gabe sartu dizkiguten gol guztien artean, badira batzuk gure aurrelariak buruz plantxan lortu balitu bezala ospatzen ditugunak. Konforta eta askatasuna erosten genituelakoan, gure orkatilari zepoak lotuz joan gara, eta giltzak besarkada irribarretsu batekin etsaiari oparitzen. Etxe bat ordaintzeko dirurik ez daukatenek banketxeekin tratu esklabistak sinatzea normaltzat jo dugu, mekanismo horren maltzurkeria intrintsekoari erreparatu gabe. Heldutasunera eta probetxuzko bizitzara behingoz iritsi garela ofizial bihurtzen duen beste zigilu batez, autoaz, are zalantza gutxiago egin dugu.

Ez dakit non bizi zaren, Lezon, Itsasondon, Elgoibarren. Azken hamarkadetan, zure auzoko kale eta espaloiak garaje itogarri bihurtuko zituen, nirean bezala, familia bakoitzak bizpahiru kotxe gabe ezin bizi horrek. Donostiakoa are okerragoa da; han, Michelin izar bakoitzeko lurpeko sei aparkaleku ezin garestiago dituzte. Aspaldi, amak Abenidan arratsaldeko zazpietan jasotzeko eskatu zidan batean, eguerdian irten nintzen etxetik, Amaratik erdigunerako ilaraz gozatzeko kafe termoa eta liburu parea hartuta. Doan aparkatzea ezinezkoa da bertan: edo gasolioa bukatu arte zirkuluka gidatu, edo Lermaraino joan beharra duzu.

Hori guztia, halere, enbarazu sinpatikoa litzateke, autoa dirua zanpa-zanpa jateko makina deabruzkoa ez balitz. Berria denean, ordaindu beharra dagoelako. Zahartzean, hilabete amaierara iristeko kreditu txartelekin truko magikoak egiten ari zaren egun hartantxe porrot egiteko ohitura hartzen duelako. Bitartean, erregaiak, zergek, inspekzio teknikoek, bidesariek, konponketek, karrozeriak eta isunek osatzen duten konbinazio efizientea dela medio. Adegiko Whatsappeko taldean ez gaudenontzat, motorizatzea negozio itogarri samarra da.

Duela hamabi bat urte —bizitzan aurrenekoz eta azkenekoz— milaka euro batzuk aurreztu nituen. Eta patrikak ez hain hutsik eramateak izterrak kiskaliko zizkidalakoan edo, furgoneta bat erosi. Bizkor konturatu nintzen tranpa makur batean erori izanaz. Urte batzuk pasatutakoan, hiri handi batera mugitzearekin, eta aitak autorik ez zuenez, berari pasatzea proposatu nion, betebehar eta guzti. Inozenteak, furgoneta dotorea ikusi, eta amuari kosk egin zion. Seme penagarria naiz, baina seme penagarri obsesionatua: gastu finkoen, faktura errepikakorren aurkako nire gudan murgilduta nabil aspaldi, eta bataila garrantzitsu bat irabazi nuen horrela —kreditu txartelekin magia egin beharrean jarraitzen dut, hori bai, marka da gero, urteetarako gerra geratzen zait—.

Badakit zer esatera zoazen. Hau guztia oso ongi dagoela, zuk ere gustura egingo zenukeela gauza bera, aspaldi dakizula autoa sakakuartos bat dela. Baina Aretxabaletan egiten duzula lan, eta bizi, berriz, Hendaian, eta ez duzula beste erremediorik. Zure arazoa ez zait batere inporta, ordea, hau ez delako Zuzendariari saila. Hau nire bizitzako gertakariei erantzuten dieten teoria oportunistak plazaratzeko espazio bat da, ezer bainoago. Eta hona gaurko teoria: autoaz nola edo hala libratu, eta zoriona zure leihotik sartuko da. Leiho hori hipotekatua baduzu, ordea, zurea bizioa da, eta ez dakit erremediorik ote duen.