Leire Narbaiza
Batzuetan gertatzen zaizkigun pasadizo txikiek hausnartzeko parada eskaintzen digute, eta azalarazteko errealitateren bat, hor egon dena beti, baina, beharbada lehenengo begi kolpean ikusten ez genuena. Guri halako zerbait gertatu zitzai...

Danel Agirre
Zuri bezala, errefuxiatuak izurritea bailira tratatzen dituen Europa hau erdeinatzen duten ezagun hunkiberaz bete zait Facebook azkenaldian. Hango eta hemengo politikariekin ernegatuta daude, Siriako gerratik ihes egindakoak gurean har dit...

Leire Narbaiza

Egunotan irakurtzeaz eta liburuez jardun dut hainbat leku eta lagunekin, letren pertzepzioaz eta liburuen plazeraz. Maniez eta apetez, nostalgiaz eta plazerez. Irakurtzeak sortzen digun gozamenez, alegia.

Ez dut gogoan noiz hasi nintzen irakurtzen, ezta zein izan zen nire lehenengo liburua ere. Badakit gaztelaniaz izango zela, gaztelaniaz ikasi bainuen irakurtzen; baina badakit txikitatik irakurri izan ditudala liburuak, egunero, meriendatu bitartean. Laranja orbainak dituzte gordetzen ditudan liburu horiek, askarien lekuko. Atseden tartea ziren eskola eta etxerako lanen artean.

Merienda balira bezala hasi nintzen liburuak dastatzen, gosez. Eskuetara zetorkidana irakurtzen, etxean geneukan bilduma dotoretik ere hartzen, XIX. mendeko klasikoak, nobelagile handiak. Antzerkia ere tarteka. Inoiz poesia.

Askotan lurrean eserita irensten nituen, armairu eta ate ostearen artean zegoen espazioan, kuxin baten gainean. Edo miradorean, lurrean jarrita ere bai. Ezkutalekuak ziren, leku pribatuak, barneratzeko balio zidatenak. Etxez aldatu ginen, eta espazio horiek barik geratu nintzen. Gogorra izan zen oso.

Izarapean ere makinatxo bat irakurketa dut eginda, argia amatatzeko agindua emanda zidatelako, baina liburua laga ezinda hantxe ezkutatzen nintzen, kaleko argiek bidalitako izpiez letrak aletu nahian… Hori ote nire miopiaren jatorria?

Garraio publikoa erabiltzen hasi nintzen, eta bertan ere irakurtzen. Leku guztiak aprobetxatzen nituen. Baita automobilean ere: auto-ilaretan ateratzen nuen liburua, jakinekoa baitzen egunero non egongo nintzen geldirik luzaroan. Ikasturte horretan liburu mardul oso bat irakurri nuen kotxean!

Lekuak leku, irakurgaiek sortutako gozamena azpimarratu nahi nuke, justu hasieran aitatu dudan elkarrizketak eragindako hausnarketa. Lankide batek esan zidan orain ere irakurtzea plazera dela berarendako, baina dagoeneko liburuek ez diotela eragiten lehen sortzen zioten zirrara handi eta magikoa. Harridura eta txundidura hura desagertu direla. Niri ere gertatzen zait, lilura hura joan da. Seguruenik helduagoak izanda gutxiago haluzinatzen dugulako edozerekin, asko irakurri dugulako, eta maisu/maistra lan asko gozatu ditugulako. Pena da, baina hartutako atsegina barruan dugulakoan nago.

Txundidura gero eta urriagoa bada ere, xarmak hor segitzen du, gozatzeko aukera. Eta liburuen aterpea. Izan ere, irakurtzea babeslekua da niretako, abaroa, ihes egiteko parada, beste mundu batzuetan murgildu eta erlaxatzeko unea. Errutinatik babesten gaituzten parapetoak dira liburuak, asperkizunaren kontrako babesleku, errealitateari tiro egiteko lubakiak. Mundutik salbatzen gaituztenak, baita geure buruarengandik ere. Botika bikaina egoera eskasetan.

Hala ezkutatzen naiz liburu baten atzean, edota barnean. Barruan murgilduta, desagertu; eta portada atzean, ostendu. Ez da ona izan behar, gainera. Liburu atsegina izanda ere nahikoa da sarritan; halakoek ere eraikitzen baitute inguruan habia segurua, bihurtzen baitira flotagailu eguneroko ur-nahasietan.

Irakurtzea txerto, botika eta antidoto da niretako. Babestu eta armatzen nauena mundu honetan bizi ahal izateko. Horregatik eramaten dut beti liburu bat poltsan, senda nazan.

Danel Agirre

Kontsumoan oinarritutako gizarte estandarizatua ezartzeko atezainik gabe sartu dizkiguten gol guztien artean, badira batzuk gure aurrelariak buruz plantxan lortu balitu bezala ospatzen ditugunak. Konforta eta askatasuna erosten genituelakoan, gure orkatilari zepoak lotuz joan gara, eta giltzak besarkada irribarretsu batekin etsaiari oparitzen. Etxe bat ordaintzeko dirurik ez daukatenek banketxeekin tratu esklabistak sinatzea normaltzat jo dugu, mekanismo horren maltzurkeria intrintsekoari erreparatu gabe. Heldutasunera eta probetxuzko bizitzara behingoz iritsi garela ofizial bihurtzen duen beste zigilu batez, autoaz, are zalantza gutxiago egin dugu.

Ez dakit non bizi zaren, Lezon, Itsasondon, Elgoibarren. Azken hamarkadetan, zure auzoko kale eta espaloiak garaje itogarri bihurtuko zituen, nirean bezala, familia bakoitzak bizpahiru kotxe gabe ezin bizi horrek. Donostiakoa are okerragoa da; han, Michelin izar bakoitzeko lurpeko sei aparkaleku ezin garestiago dituzte. Aspaldi, amak Abenidan arratsaldeko zazpietan jasotzeko eskatu zidan batean, eguerdian irten nintzen etxetik, Amaratik erdigunerako ilaraz gozatzeko kafe termoa eta liburu parea hartuta. Doan aparkatzea ezinezkoa da bertan: edo gasolioa bukatu arte zirkuluka gidatu, edo Lermaraino joan beharra duzu.

Hori guztia, halere, enbarazu sinpatikoa litzateke, autoa dirua zanpa-zanpa jateko makina deabruzkoa ez balitz. Berria denean, ordaindu beharra dagoelako. Zahartzean, hilabete amaierara iristeko kreditu txartelekin truko magikoak egiten ari zaren egun hartantxe porrot egiteko ohitura hartzen duelako. Bitartean, erregaiak, zergek, inspekzio teknikoek, bidesariek, konponketek, karrozeriak eta isunek osatzen duten konbinazio efizientea dela medio. Adegiko Whatsappeko taldean ez gaudenontzat, motorizatzea negozio itogarri samarra da.

Duela hamabi bat urte —bizitzan aurrenekoz eta azkenekoz— milaka euro batzuk aurreztu nituen. Eta patrikak ez hain hutsik eramateak izterrak kiskaliko zizkidalakoan edo, furgoneta bat erosi. Bizkor konturatu nintzen tranpa makur batean erori izanaz. Urte batzuk pasatutakoan, hiri handi batera mugitzearekin, eta aitak autorik ez zuenez, berari pasatzea proposatu nion, betebehar eta guzti. Inozenteak, furgoneta dotorea ikusi, eta amuari kosk egin zion. Seme penagarria naiz, baina seme penagarri obsesionatua: gastu finkoen, faktura errepikakorren aurkako nire gudan murgilduta nabil aspaldi, eta bataila garrantzitsu bat irabazi nuen horrela —kreditu txartelekin magia egin beharrean jarraitzen dut, hori bai, marka da gero, urteetarako gerra geratzen zait—.

Badakit zer esatera zoazen. Hau guztia oso ongi dagoela, zuk ere gustura egingo zenukeela gauza bera, aspaldi dakizula autoa sakakuartos bat dela. Baina Aretxabaletan egiten duzula lan, eta bizi, berriz, Hendaian, eta ez duzula beste erremediorik. Zure arazoa ez zait batere inporta, ordea, hau ez delako Zuzendariari saila. Hau nire bizitzako gertakariei erantzuten dieten teoria oportunistak plazaratzeko espazio bat da, ezer bainoago. Eta hona gaurko teoria: autoaz nola edo hala libratu, eta zoriona zure leihotik sartuko da. Leiho hori hipotekatua baduzu, ordea, zurea bizioa da, eta ez dakit erremediorik ote duen.

Leire Narbaiza

Sofan nago jesarrita, telebista ikusten. Publizitate etena etorri da eta Unicefen iragarkia. Ume errefuxiatuez dihardu, eta erakunde horretako bazkide egiteko eskatzen digu. Lagun diezaiegun, NBEko elkarte hori dagoeneko bertan dagoelako janariz, tapakiz eta botikaz hornitzen. Dena ume txikien irudiekin egina, musika tristez eta Imanol Ariasen ahots errukarriarekin osotuta.

Publizitate tarte guztietan ageri da, zapping egin eta beste katekoetan ere bai. Atzera ere sakatu dut botoia, ondoez handiegia sorrarazten baitidate bertako umeek. Publizitate-agentziakoek lortu dute lehenengo urratsa: errukitzea.

Atsedenaldian nago, ez-pentsatzeko unean, horregatik jarri naiz pantaila aurrean. Baina spot horrek, barrena irauli ez ezik, burua ere martxan jarri dit eta entzefalogramak laua behar zuenean, aktibatu egin da.

Unicefek umeei laguntzen die. Ez dut zalantzan jarriko. Horretarako, guregana jotzen du, gure hondar alea jar dezagun, euren lana hobeto egin dezaten. Ederki, ez da plan txarra. Era berean, kontraesana dago deialdi horretan; izan ere, Unicef NBEko organismoa da. NBE nazioarteko erakunde handiena da, 193 estatuk osatzen dutena. Horien artean errefuxiatuen arazoaren erantzuleak daude, baita oztopoak jartzen dituzten estatuak ere. Hipokrisi biribila.

Hipokrisiaz gain, zinismoa ere badago. Herritar arruntoi eskatzen digute dirua, gu bezalako herritar arruntei lagundu ahal izateko. Baina gero benetan arazoa konpon dezaketenei ez diete ezer eskatzen. Konponbidea baino asistentzialismoa hutsa —nahiz eta, orain, hori ere behar duten errefuxiatuek—. Estatuei ez diete ezer exijitzen, ezta oinarrizko zerbitzuak edo korridore seguruak ere. Dena jende arruntaren esku.

Jende arrunta da eredugarria. Greziarrak, esate baterako. Bizi duten egoera zailaren erdian egonda ere, materiala eta janaria batzen ibili dira. Gure estatu ahalguztidunak baino gehiago, Europako Batasunak baino areago, ezaguna baita Europako Kontseiluko lehendakariak, Donald Tuskek eskatu diela iheslariei "datozen tokitik datozela", Europara ez etortzeko, "beren burua eta dirua arriskuan" ez jartzeko, eta "mafiei ez sinesteko". Tuskek zer pentsatzen ote du irudiak ikusita, umeak eta zaharrak hartuta turismoa egitera datozela? Edo arrisku kirolak gustuko dituztelako abiatzen direla? Lotsa gutxiko jendilajea da Tusk hori!

Erakunde erraldoi ankilosatu eta paralitikoek ezer gutxirako balio dute. Diru asko xahutu egituretan, baina bizkortasun eta eraginkortasun gutxi, zurrunduta dagoelako burokrazia eta interesengatik.

Bitartean, Idomeni existitzen zela jakin dugu, gas negar-eragileengatik. Haurrak ikusi ditugu deskontsolaturik malkotan. Eta konturatu gara umeek antzera egiten dutela negar Mazedoniako mugan ala Gipuzkoakoan, euskaldunak izan ala afganiarrak. Haur iheslarien aurpegietan, atzera ere geureenak ikusi ditugu, eta geureak balira legez, tristatu gara.

Idomeni ezagutu, baina Tinduf ere hortxe dagoela gogoratu gara. Sahararrak 40 urtean direla errefuxiatu eta Aljeriako basamortuan daudela kanpalekuetan, ahaztuta eta abandonatuta. NBEk orain 25 urte emandako berba ere bete barik duela…

Idomeni, Tinduf, Gurugu, Calais, Sabra eta Xatila... hamaika halako Unicefek eta NBEk konpondu ez dituztenak. Gure limosnarekin kontzientzia garbitze hutsa!

Danel Agirre
Duela bi aste jokatu Saskibaloiko Espainiako Kopan, kreditazioa jaso, Diario Vasco-ko ezagun bat agurtzea saihesteko ez ikusiarena egin, prentsako tribunan eseri, eta pipertuta topatu nituen inguruko kazetariak. Jangela eraikin kaotikoare...

Leire Narbaiza

Etologoa ez banaiz ere, Gerald Durrell naturalista britainiarraren My Family and Other Animals liburuaren izenburua parafraseatzea otu zait; izan ere, azkenaldian Euskal Herrian animalia nahikotxo dabiltza gure iruditeria kolektiboan, larregi gauza onerako.

Lehendabizi, zaharrena aitatu gura nuke: arrano beltza. Hegazti harrapakari hau Nafarroako erresumaren antzinako sinboloa izan zen, kateak gorri gainean jarri aurretik, antza denez. Sinbolo indartsua eta harroa bada ere, askok ez dute onartzen ideologia bati lotuegi ikusten dutelako. Lastima!

Badira urte batzuk modan jarri zela beste animalia bat; aberea, piztia baino: ardi latxa. Beharbada asto katalanaren eta Espainiako zezenaren eredura. Auto guztiak bete zitzaizkigun ardi marrazki infantil horrekin. Gurean —nola ez!— besterik ezin zen gertatu, eta kritika batzuk ere jaso zituen: abere otzana zela, taldekoia, izpiritu gutxikoa, poderio hutsa zuena. Jakina, alternatiba ere izan zuen: basurdea. Hau bai piztia oldarkorra, izpiritu libreduna, txerri basatia…

Gure hizkuntzaren imajinarioan ere makina bat animalia agertzen da. Esamoldeetan barra-barra: Orhiko txoria, Zozoak beleari, Ahuntzaren gauerdiko eztula, Zalditik astora, Kukuak oker jo… Ehunka! Baina, agian, nire gogokoena: Kalean uso, etxean otso. Usoa, xalotasun eta bakearen sinboloa, otso krudel eta odolzaleari kontrajarrita. Inoiz susmatu barik usoak arratoi hegalariak baino ez direla, eta otsoak biodibertsitatearen ikur!

Gurean ere badira beste hegazti batzuk. Ez dakit zein espezietakoak diren, ordea. EITBko txoritxoa eta Twitterrekoa. Lehenengoak itxuraldaketa batzuk jasan ditu, eta orain makal dabil koitadua. Txori urdinak, Twitterrekoak, publizitatea egin nahi zuen Kaixomaitia.eus-i atzera bota dio iragarkia euskaraz izateagatik, eta espainolez egiteko eskatu. Ederra pajaroa! Pajaroak aipatu eta depredatzaileak datozkit burura. Espainia aldeko kaioak, hain zuzen ere. PPkoak, alegia. Hauek, kaio baino putre dira. Baina egia esatera, entzuna genuen kaioek gorpuei begiak jaten zizkietela. Beraz, partidu politiko horrek aukeratutako ikurra, paregabea; demostratu baitute sarraskijaleak direla, ustelkeriaren lohian pozarren lorrintzen dabiltzan urdeak legez, txipli-txapla disfrutatzen. Benetako hozkirria sortzen digute euren karrankek!

Agertu zaigun azken txoria euskal panoraman txantxangorria da. Euskararekin ei dago lotuta, baina oraindik ez dakit zer esan nahi duen, zertarako den. Izan ere, ez dute esaten euskara babesteko, aldarrikatzeko edo euskalduntzat identifika gaitzaten erabili behar den! Ez dute argi laga. Hegazti maitagarria da papogorria, irudi ona duena. Era berean, txikia, makala eta singlea dirudi. Tximeleta izan zitekeen edota katagorria, baina hirurek ala hirurek sendotasun izpirik ere ez dute erakusten. Gero ardiez esango dituzte esatekoak!

Gure esaeretara jo dut ea bazegoen txantxangorridunik. Eta Intza proiektuan bi aurkitu ditut: "txantxangorriak baino buru gehiago ez ukan" zentzugabea izan esan nahi du; eta "txantxangorriarena egin", ez mugitu omen da. Itzelak kontzeptu biak gure hizkuntza berpizteko!

Ibil gaitezen kontu handiz, bestela gaztelania-kukuaren arrautza txitatuko du atzera ere euskara-txantxangorri mengelak….

Danel Agirre

Lau urterantz doa mendebaldeko gizarteen tabu ezin aipatuzko bati heldu eta mugarri bilakatu zen artikulua Gipuzkoako Hitza-n argitaratu nuela. Arraza berezi batez, bakarrik, geure kasa, gauez tabernetara joaten garenoz aritu nintzen. Testu tolesgabea zen hura, triunfalista oso, iniziaziozko pare bat esperientziaren beroaldian idatzitakoa. Orain, fenomenoa modu askoz zientifikoagoan aztertzea ahalbidetzen duen lagina batua dut. Dozenaka irteera egin ditut batere lagunik gabe, hasi eta buka. Eta balantze triunfalista hura eguneratu beharra dago, ez zelako guztiz zuzena: egungoa are triunfalistagoa da.

Bada inflexio-puntu bat, bakartasun borondatezkoaren aditu, introspekzioaren apologista, alboko aulkia hutsik dagoena ospatzearen graduatu bihurtzen zaituena. Eskainitako plan posible bati uko egin, eta zeure kabuz beste bat (askotan ez bereziki kitzikagarria) aukeratzen duzun lehen aldia. Eskaintzailea bera gabe. Inor gabe. Gaizki-ulertuak eragin ohi ditu hasieran. Adiskideak saiatzen baitira, zintzo eta malgu, haien egitasmoak zure apetetara moldatzen. Anekdota behar zukeen, baina zoritxarrez saldukeria bezala ulertu ohi dena botatzea tokatzen da orduan: gaur nahiago nuke zuek -zu- gabe.

Eskarmentuak bakarrik ematen dio parrandero bakarti trebatuari bere irtenaldien flow-a kontrolatzeko gaitasuna, urteekin jabetu naiz. Bere barrenei entzun, eta beti asmatzen du parrandero bakarti trebatuak zein den etxeratzeko une egokiena. Egoera menperatzeak dakarren patxadak eragiten du pizgarrien kontsumoaren erritmoa ere askoz zentzuzkoagoa izatea. Parrandero bakarti trebatuak ederki daki zein diren bere barneko ezezagunari hobekien egokitzen zaizkion ostatu, kontzertu-areto eta klubak. Badirelako horretarako bereziki egokiak. Barra izkinetan txoko diskretuak topatuko ditu, zerbitzari zailduak estimatu. Azkar ikasten du, baita ere, bere altxorrik preziatuena —isiltasuna— apurtzea noiz merezi ote duen detektatzen. Parrandero bakarti trebatua ez doalako lagun berriak egitera kalera. Hala balitz, ez litzateke bakartia izango.

Bada erritual ezkutuko bat, parrandero bakarti trebatuek bakarrik ezagutzen dutena, eta haiek antzemateko balio duena. Kantari itzuli ohi dira askotan etxera, kale kantoietan barrena. Gau bereziki gogoangarrietan, euforia baino askoz hobea den bake perfektu hori sentitzen dutenean, dantza urratsekin ere animatzen dira, eta txalo eginda sorbaldak ere mugitzen dituzte, jostagarri. Ordu txikitan haietako batekin espaloiren batean gurutzatzen naizenean, irribarretxoa irteten zait, baina ez diet ezertxo ere esaten, konpainia posiblerik onenean daudela badakidalako.

Leire Narbaiza

Ikastaro, jardunaldi, mintegi eta abarretara helburu batekin joaten gara, ponentzia bat entzutera edota gai baten gainean zer berri dagoen jakitera, ideiak egurasteko, horixe izaten delako berbaldien euren motiboa. Azken hamabost egunotan halako bitan izan naiz, oso kolore eta zio ezberdinak zituztenak, gainera. Bata Topaguneak antolatutako Topaldia izan zen, eta bestea Ipar Hegoa fundazioak Angela Davis protagonista izan zuen mintegia.

[Laga iezadazue tartekitxo hau, esan behar dut eta: Davisena itzela izan zen, ez beragatik soilik, jardunaldia euskara hutsean —estatubatuarrak izan ezik— eta hizlari guztiak —12-15 inguru— emakumeak izan zirelako. Lorea Agirrek esan zuen moduan, oasia. Ez dadila izan ispilatze hutsa].

Biak ala biak izan ziren interesgarri, eta zenbait puntu berdintsu —Lorea Agirrek egin zuen berba bietan—. Kontu batzuk gehiago gustatu zitzaizkidan beste batzuk baino, normala den bezala, baina bietatik konklusio erkide batzuk atera nituen; kontu berritzaileenak, nire ustez. Landu eta aplikatu beharrekoak edozein elkarte, talde eta militantzia motatan, haize berriak arnasteko.

Topaldian Joxemi Zumalabe fundaziokoek hitz egin zuten aktibismoa edo militantzia nola ulertzen den eta zein erronka dituen. Bertan bizipozaren kontzeptua aitatu zuten: "Nahi dudanean, nahi dudalako eta nahi dudan bezala logikaren xerka dagoen eredua. Asetasunari, poz iturriari eta beste bizi esparruekiko orekari erreparatzen diona" eta "Interes kolektiboen izenean interes pertsonalak ez desagertzeko aldarria". Disfrutatzeaz, alegia. Barre egin, gozatu, berba baten. Ekintzaile izatea ez dadila izan samatik zintzilik daramagun harritzarra. 24 orduetan zazpi egunean.

Joan den zapatuan, Angela Davisek ere antzeko zerbait komentatu zuen feminista gazteez ziharduenean, garrantzi handia ematen ziotela euren burua zaintzeari, ondo egoteari, elkar jagoteari. Baita barre egiteari ere. Davis hainbeste gustatu zitzaidan non streaming bidez segitu nuen igandeko hitzaldia. Azken horretan ere bazioen beharrezkoa zela atsegintasuna lortzea, nekatuta gaudenean atseden hartzea, esertzea gero altxatzeko. Esandako guztiak ezinbestekoak direla begitantzen zait niri, nahiz eta oso sartuta dagoen gure imajinarioan sakrifizioak egitea beharrezkoa dela.

Hau guztia entzuteak asko poztu ninduen; izan ere, begi bistako errealitate bat islatzen du. Behintzat, hala bizi izan dut ibili izan naizen euskara eta kulturaren inguruko taldeetan. Sarriegi lan handia eta pisutsua egin, gero ezer ez ikusteko; gainera, haserreak eta gorputzaldi txarrak. Nekea, baina ezin laga, ezin jesarri. Horrela, ordea, ezin da aurrera egin. Elkar zaintzea, norberaren burua zaintzea izan beharko litzateke bidea. Aliantzak eta konplizitateak eraikitzea. Gozatzea eta barre egitea.

Sororitatea edo ahizpatasuna etorri zitzaidan ahora mintegiaren ostean lagun arteko solasaldian. Emakumeen arteko aliantza honek ahalbidetzen ditu konfiantza, elkarri autoritatea aitortzea, babesa eta laguntasuna. Batzeak eta loturak ere sortzen ditu.

Ahizpatasuna osatzen hasiko bagina, neba-arrebatasuna ere asmatuko genuke gure aktibismoari berrekin eta atsegingarria izan dadin, guk ere gehiago disfrutatzeko eta kideek goza dezaten ekintzaile lanarekin. Jende zoriontsua mundu libre batean!

Danel Agirre

Amona Euxebik astero hiruzpalau hurdun txokolate tableta ekarri izan zizkigun sasoi batez etxera. Amak sekula ikusi diodan etsidura aurpegirik etsituena ipintzen zion merkantzia ikusten zuen bakoitzean. Baina Euxebik lepoa tentetu, eta bere burua justifikatzen zuen: "Bakarrik bizi naiz, eta etxean badaude jan egiten ditut". Arriskua tabletok jatea bazen, lehenen zergatik erosten ote zituen ez zigun sekula argitu.

Euxebiz oroitu naiz, azken lau urteetan bizi izan naizen etxe guztietan telebistarik ez zegoenaz jabetutakoan. Aparaturik gabe, aparatuak egozten duen zaborra kontsumitu gabe geratu naiz. Baina nik ez dut arriskua nire ingurutik apropos uxatu, Euxebik egin ohi bezala. Telebista gabe bizitzea ez da purifikazio intelektualaren peskizan hartutako erabakia izan, alegia. Atzerrian bizi den kazetari freelancearen poltsikoak hamalau zulo dituenez, halaxe egokitu da, gastu askoz premiazkoagoak izan baitira.

Inoiz patrikak josi eta sos batzuk juntatzea lortzen badut telebistarik erosiko ote dudan deliberatzen nabil azkenaldian. Gertakari nahi gabekoa izan dena hautu ideologiko irmo bilakatu ala ez hausnartzen. Gailurik gabe iraunkorki bizitzearen erabakia ia hartuta dut.

Telebistari erabilera zentzuzkoa ematea posible dela erantzungo dit norbaitek, baina bere burua engainatzen du. Harkaitz Canok asaldatuta azaltzen zuen duela pare bat aste BERRIAn egin elkarrizketan: gure burua pozoitu zale gara. Eta ez da ingurunea, gizartea, gure kaka kontsumo neurrigabekoaren erantzule nagusia. Gu geu arduratzen gara gure burua pozoitzeaz, burugogor, metodiko. Subjektu kutsatzaile eta objektu kutsatu gara, aldi berean. Zaborra eskura badugu, ez dugu mokadutxoa egiten, enpatxatu arte irensten dugu. Ni neu Gabonetan etxera itzuli, eta etxe-apainketetan aritzen diren Divinity kateko bi anaia lerdoen eta Discovery Max-en autoak tuneatzen dituzten kuadrillen saioei so igaro nituen bi asteak. Hasi txokolate ontza batekin, eta tableta desagertu arte ez dago bakerik. Ederki zekien hori amona Euxebik.

Artikulua irakurrita bularra puzten ari eta telebista leihotik jaurtitzera bazoaz —Garbigunean lagatzera, ulertu didazu—, ez arindu larregi. Duela lau urte nintzen artaburu berbera izaten jarraitzen dut, handiagoa ez banaiz. Denbora aprobetxatu izanaren antzeko sentipen atsegin bat ere badut ordea. Etxezulo amorratua izaki, inoiz baino kontzertu gehiago ikusten ari naiz, jende berri mordoa ezagutu dut, eta, azken buruan, kalea eta tabernak inoiz bezala zapaltzen ari naizela esango nuke. Osasun mentala baino are gutxiago fisikoa hobetu dut, hortaz, telebista ordezkatu duten jarduera gehienek gibela hondatzea baitakarte. Olinpiar ziklo bat bete dut batere kirolik egin gabe. Baina korrika edo gimnasiora joaten hasi baino, nahiago Divinity-ko bi anaia dekoratzaileei begira bizitza osoa eman.