Blues jaialdia

Zizurkil

Hamargarren aldiz, Blues Jaialdia ospatuko dute bihar gauean Zizurkilen. Aurtengoa, ordea, berezia izango da. Agertoki batean egin beharrean, taldeek herriko hainbat tabernatan eskainiko baitituzte kontzertuak. Emanaldi batetik bestera, metro gutxiko distantzia egonik, eta kontzertuen ordutegiak ezberdinak izanik, entzuleek kontzertu batetik bestera mugitzeko aukera izango dute, gainera.

Gaueko lehen saioa Atxulondo tabernan izango da, 22:30ean. Bertan, Markos Untzeta trio taldeak kontzertua eskainiko du. Mississippi da Untzetaren azken lana, eta blues, gospel eta country doinuak dira bertan nagusi. 45 minutu geroago, 23:15ean leku berean, Xabi eta Pettiren —irudian— txanda izango da. "Arima bikiak" dira Xabi eta Petti, eta ezin hobeto ulertzen dute elkar agertokiaren gainean. Iazko abenduan kaleratutako Xabi ta Petti diskoan, country eta blues kantuen bertsioak moldatu zituzten. Xabik eta Pettik elkarrekin egindako lehen lana da hori.

00:15ean, Egarri tabernara zabalduko dira blues doinuak. Bertan, Nico Wayne Toussaint Band taldeak joko du, aho-soinua eta ahotsa oinarrian dituen taldeak. 2009. urtean kaleratu zuen azken lana, Blues entre les dents. Egun, hurrengo lana prestatzen ari da.

Ordu eta laurden geroago, 01:30ean, Pasus tabernan Los Mighty Calacas taldearen emanaldia izango da. Mexiko eta Galizia artean ernetako taldea da The Mighty Calacas: blues, soul, funk, surf eta groove musika estiloetan oinarrituriko taldea.

Urteko garai jakin batzuetan ez da erraza izaten behar adina odol aurkitzea ospitaleetan. Gipuzkoan orokorrean ez da arazorik izaten, baina berdin-berdin pairatzen ditu gabeziak une jakinetan. Horri balazta jarri nahi dio Gipuzkoako Odol Emaileen Elkarteak. Kalkuluak egin, eta ondorio garbia atera du: beste 3.000 odol emaile behar ditu Gipuzkoak. Horretan jarriko dituzte indarrak aurten, elkarteko lehendakari Sabin Urzelaik Gipuzkoako Hitza-ri adierazi dionez: "Gaur egun 17.500 odol emaile ditugu, eta gure helburua 20.500 izatea da, gipuzkoarren %3 odol emailea izatea, alegia". Aurten ekingo diote erronkari, baina hurrengo urteetan ere jarraipena emateko asmoa dute: "Badakigu helburua ez dugula egun batetik bestera lortuko, eta hiru urteko epea jarri diogu geure buruari horretarako. Emaitzak poliki-poliki jasotzen dira".

Negu garaian ohikoak izaten diren gripeak eta halako gaixotasunek zaildu egin dute aurten ere herritarrek behar adina odol ematea. Horixe gertatu da aurreko asteetan. Euskadiko Odol Emaileen Elkarteak odola behar zela jakinarazi zuen eta, hala, larrialdi deia lau haizeetara zabaldu zen di-da batean. Joan den astean izan zen hori, otsailaren 21ean. Elkarteak emandako datuen arabera, herritarren erantzuna berehalakoa izan da: izan ere, otsailaren 21etik 28rako astean 3.572 odol erauzketa egin ziren, aurreko astean baino %58,5 gehiago.

Kanpaina, martxo amaieran

Egoera itzuli da normaltasunera, baina odola eman duen askok eta askok ez du berriz emango, harik eta beste larrialdi dei bat jaso arte. Ondo dakite hori Gipuzkoako Odol Emaileen Elkartean. Erremedioa herritarrak kontzientziatuz odol emaile berriak erakartzea da; 3.000. Horretarako, kanpaina bat egingo dute. Otsailaren erdialdean ziren hastekoak ekimenarekin, baina atzeratzea erabaki dute. Aurreko astean egindako deialdiagatik, hain justu. Ez dituzte gauzak nahastu nahi, eta horregatik martxoaren amaieran abiatuko dute odol tanta bat ikur izango duen kanpaina.

Gipuzkoan 3.000 odol emaile behar badituzte ere, kanpainan "zehatzak eta gertukoak" izan nahi dute. Horregatik, herriz herrikako datuak atera dituzte: "Herri batean 14 odol emaile behar badira, hala jarriko dugu karteletan. Jendearen kontzientzietara iritsi nahi dugu", adierazi du Urzelaik. Behar gehien hirietan dagoela adierazi du, baina hori normala dela irizten dio: "Herri txikietan errazagoa izaten da mezua zabaltzea; zenbat eta herri handiagoa izan, zailagoa da". Kanpainako irudia odol tanta bat izango da, eta ekimena aprobetxatu nahi dute sare sozialetarako pausoa emateko ere. Facebooken eta Twitter-en kontuak irekiko ditu: "Badakigu jendearentzat askoz sinesgarriagoa dela informazioa lagun baten bitartez jasotzea, eta guk odol emaile gazte asko dugu". 30 urtetik beherako 1.700 lagun dira odol emaileak Gipuzkoan, hain zuzen ere.

Sare sozialak erabiltzearen arrazoia beste bat ere bada, ordea. Biztanleen %3 odol emailea izatea lortzen bada ere, biztanleen %97 horrekin zer gertatzen da? Urzelaik horiengana ere iritsi nahi du: "Kanpaina egiten dugunean, biztanleen %97k pentsatzen du kanpaina odol emaileei zuzenduta dagoela, ez beraiei. Norberaren gertuko bati transfusio inportanteren bat ez badiote egiten, ez du pentsatu ere egiten transfusioak daudenik. Odola jartzen zaionak, berriz, pentsatzen du bere eskubidea dela odola behar duen bakoitzean odol hori jasotzea. Baina ez da ohartzen eskubide hori mantentzeko norbaitek odola eman beharko duela, eta agian berak ere baietz".

Urzelairentzat elkarteari laguntzeko modu asko dago. Batzuk odol emaile izango dira, baina zerbaitegatik ezin duenak edo nahi ez duenak ere baditu beste aukera batzuk: "Odola eman daiteke, edo garrantziaz ohartarazi. Esaterako, irakasleek geletan horri buruz hitz eginez, kazetariek erreportajeak eginda, enpresetan lanorduetan odola ematen utzita, edo gure hitzaldi bat herriko ikastetxean ematea patrozinatuta, baita boluntario izanda ere… denok laguntzen badugu, azalduko dira odol emaileak".

Urzelaik uste du jendeak odola ematearen garrantziaz pentsatuko balu, 17.500 baino gehiago izango liratekeela Gipuzkoan: "Gainera beti entzuten dugunez munduko onenak garela odola ematen, jendeak bere eskuzabaltasuna beste arlo batzuetara bideratzen du".

Elkarteak eguneroko lanarekin egiten die aurre zailtasun horiei. Hezkuntzan esku hartuz, esaterako. Orain hilabete batzuk Zarauzko Antoniano ikastetxean izan ziren hitzaldi bat ematen. "Bihotzeko transplantea izandako bi lagunekin joan ginen, eta handik astebetera odola ateratzera joandakoan, 45 odol emaile berri etorri zitzaizkigun". Urzelaik badaki agian gazte horiek ez dutela odola ematen jarraituko, "baina behin behintzat eman dute, ikusi dute ez dela ezer gertatzen eta besteei on egiten zaiela". Agian orain ez, baina hemendik urte batzuetara gazte horiek beraiek berriz gerturatzea posible ikusten du: "Ikasketak direla, lana dela... gazteek erraz uzten dute, baina bizitza egonkortzen zaienean berriz itzultzen dira asko".

Odola, sarri lortu beharrekoa

Odol emaile berriak lortzearen beharrak zerikusi zuzena du odolaren ezaugarriekin. Izan ere, odola erregularki atera beharreko substantzia da, jendeari bizia salbatuko badio. Ez du balio ekainean odol asko ateratzeak abuzturako gordetzeko esperantzan: "Odola galdu egiten da; globulu gorriek, behin sakabanatu ondoren 42 egun irauten dute; plasma zero azpitik 50 gradutara izozten da eta urtebete irauten du, horrekin ez dago arazorik; baina plaketak 23 gradutara gordetzen dira, eta bost egun bakarrik irauten dute".

Horregatik da garrantzitsua sarea indartzea. Gizonezkoek urtean lau bider eman dezakete odola, eta emakumezkoek hiru bider. Urzelairentzat egokiena litzateke odol emaile bakoitzak urtean bi aldiz ematea odola. Hala, 20.500 laguneko sarea izanda, "edozein arazoren aurrean odol emaileen erdiei deitzeko aukera izango genuke".

Andoainen bizi da, eta bere nortasun agirian bertan jaioa dela dio, baina usurbildartzat dauka bere burua Amador Granadosek (Andoain, 1967). Herritarrek kalean zein tabernan agurtzen dute, eta azkeneko txapelketan lortutako emaitzaz galdetzen diote k...

Gipuzkoako Odol Bankuaren datuen arabera, 2011. urtean guztira 19.777 odol erauzketa egin ziren Gipuzkoan. Orokorrean Gipuzkoan 17.500 odol emaile dagoen arren, iaz 18.125 lagunek eman zuten odola, iturri beraren arabera.

Umetatik da motorzalea Joseba Sanchez (Ordizia, 1982). Aitonarekin ikasi zuen gidatzen gaztetxotan, eta gidabaimena atera orduko, lasterketetan parte hartzen hasi zen. Bizpahiru urtean kopilotu moduan aritu zen Azpeitia aldeko jendearekin, eta lanean hasi zenean, bolanteari heldu zion. Egun, Lagun-Artea lasterketa taldearekin aritzen da, eta bigarren mailako Gipuzkoako txapeldun izendatu berri dute. Xabi Mendizabal herrikidea du kopilotu.

Gipuzkoako bigarren mailako rally txapeldun izendatu zaituzte orain gutxi. Zenbat maila daude rally txapelketetan?

Sei maila daude, motorraren zilindroen edukiaren arabera eta zaldien arabera. Maila bakoitzean txapeldun bat izendatzen dute, eta ni bigarren mailakoa naiz. Citroen Saxo batekin ateratzen naiz, 160 bat zaldiko auto batekin. Autorik onenak seigarren mailakoak dira, gero bosgarrenekoak... Gabirian, esaterako, seigarren mailako auto batek irabaziko duela pentsatzen dut, eta hala ez bada, bosgarrengoko batek.

Pozik titulu berriarekin?

Ez nuen espero irabaztea, ez baitut lasterketetan parte hartzen txapelketa bat irabazteko. Ahal badut, urte osoan lau edo bost probatan aritzen naiz; dena aurrekontuaren arabera izaten da. Ez dut jarraitu puntuaketa.

Erregulartasuna saritzen da, beraz.

Gipuzkoan jokatu diren probetan lortutako emaitzak hartzen dira kontuan, bai rallyesprintetakoak, baita rallyetakoak ere. Gipuzkoan bost rallyesprint daude; Gabiriakoa, Hondarribikoa, Nañarri Alegiakoa, Azpeitiko Ikasberri eta Eibarkoa. Eta rallya bakarra dago, Donostiakoa. Horrek puntuazio bikoitza izaten du. Bostetik lautan parte hartu nuen, eta laurak bukatu nituen. Rallyan autoarekin arazoak izan nituen, baina bukatu egin nuen, eta puntuazio bikoitza duenez...

Aurrekontua aipatu duzu. Kirol garestia al da?

Oso garestia. Istripu bat, txapa kolpe bat edo matxura bat izanez gero, norberaren kontura izaten da. Diru asko behar da, edo bestela babesle oso onak. Beste aukera bat da norberak ikastea gauzak konpontzen. Nik zortea daukat, mekanikaz-eta asko dakiten lagun onak dauzkat, eta asko lagundu eta irakatsi didate. Horrez gain, gurpilak, segurtasunerako arropak eta izen-emateak ere garestiak izaten dira. Rallyesprintean izena emateko, 130 euro ordaindu behar dira, eta rally baterako, 240.

Eta trukean jaso?

Normalean, ezer ez. Rallyesprinta bukatzen dutenen artean diruren bat banatzen da, baina rallyetan, adibidez, ezer ere ez.

Krisiak zenbaterainoko eragina izan du motorraren munduan?

Antzeman da. Auto askok segitzen dute oraindik, baina beherakada auto oso onak dauzkatenen artean sumatu dela uste dut, ez baitute parte hartzen horrenbeste probatan. Auto txikietan, gurea bezalakoetan, jende asko dabil oraindik, eta atzetik ere jendea dator.

Etzi ekingo diozu denboraldiari, Gabirian. Hasteko gogoz al zaude?

Gabiriakoa aurrenekoa da, eta uste dut denok egoten garela gogo handiarekin. Denboraldian istripu txikiak izaten dira, matxurak ere bai, eta horregatik da jendetsuenetakoa Gabiriakoa. Azaroan izan zen azkenekoa, eta Gabiriarako amorratzen nago.

Eta zer asmo duzu aurtengo denboraldirako?

Aurrekoetan bezala ibiliko naiz. Hiru edo lau probatan parte hartuko dut, neure burua estutu gabe.

Xabi Mendizabal herrikide eta laguna duzu kopilotu. Konfiantza ezinbestekoa izango da horrelakoetan ezta?

Bion meritua da txapelketa irabaztea, kopiloturik gabe gidaria ez baita ezer. Bakoitzak bere lana dauka, eta biek ondo egin beharra daukate. Bihurguneak-eta noiz datozen berak esaten dit, denbora berak kontrolatzen du... Konfiantza handia behar da bai, bera nahasten bada arriskua baitago gauzak gaizki ateratzeko.

Kirol arriskutsua al da?

Bai eta ez. Bere arriskua badauka, baina segurtasun aldetik neurri asko eta onak daude. Errepideak-eta direnak dira, eta segurtasuna autoak eduki behar du.

Eta entrenatzeko-eta nola moldatzen zarete?

Errepidean ezin da tontoarena egiten ibili, ezin zara ibili nahi duzun bezala, hori garbi eduki behar da. Autoarekin ibili nahi izanez gero, zirkuitu batera joan behar duzu, edo bestela lasterketak erabili entrenatzeko. Azpeitiko jendearekin-eta Pauera [Frantzia] joan izan naiz ni, eta Miranda Ebron ere [Espainia] badago beste zirkuitu bat.

Gipuzkoako Odol Emaileen Elkartea herriz herri antolatzen da; guztira 72 ordezkaritza ditu. Gipuzkoako herrietatik hiru, ordea, Arabako Odol Emaileen Elkartean daude, Arabako mugan egoteagatik: Arrasate, Aretxabaleta eta Eskoriatza.

Askotan, gertukoa baino hobeto ezagutzen da urrunekoa, eta horrelakorik gertatzerik ez dute nahi Oarsomusikan. Horri irtenbide bat emateko, bihar Oarsoinua jaialdia egingo dute Errenterian, eta protagonistak etxekoak izango dira, eskualdeko musika taldeak. Antolatzaileek 11 talde elkartu dituzte jaialdirako, eta "sorta zabala" lortu dutela iritzi diote: metala, musika esperimentala, rock-and-rolla, funka, musika tradizionala...

Oarsomusika krisia lehertu ondotik sortu zen, eskualdean musikaren arloa dinamizatu eta sustatzeko asmoz. Hasieratik dabiltza lan horretan Igor Carballo eta Ander Fernandez. Carballoren esanetan, musika taldeei asko kostatzen zaie kontzertuak izatea, eta hortik abiatuta, eskualdeko hainbat taldetako kideak biltzen hasi ziren.

Batzarretan elkartzen dira hilero, eta han zehazten dituzte taldeek dituzten behar eta helburuak. Beharraren arabera egiten dute lan. Hasieran, helburu hauek ezarri zituzten: musika taldeen errolda bat egitea, eskualdean hainbat zirkuitu sortu eta espazioak koordinatzea eta ekimena ezagutarazteko jaialdi bat egitea; biharkoa, hain zuzen.

Eskualdeko taldeak, batik bat, euren lanak aurkezteko lekurik ezak kezkatzen ditu. "Inor ez zaie joaten ate-joka. Haiek mugitu behar dute, eta askok ez dakite nola egin. Gainera, geroz eta zailtasun gehiago daude lanak jendeari erakutsi ahal izateko", adierazi du Carballok.

Garai batean kontzerturen bat ematea errazagoa zela iritzi dio Carballok: "Orain, udalek geroz eta traba gehiago jartzen dituzte tabernetan jotzeko edo kalean jaialdi bat egiteko". Biharko kontzertua antolatzeko ere izan dituzte, alde horretatik, trabak. Hasiera batean, hamar taberna prest azaldu ziren kontzertuak bertan egiteko; baina, guztiek kontzertuetarako baimenik ez zutenez, azkenean, lautan bakarrik jo ahal izango dute musikariek.

Antolatzaileek diote leku falta agerian geratu dela jaialdia antolatzean. Izan ere, jotzeko prest azaldu diren taldeak —erroldan hemezortzi bildu dituzte— egitarauan sartu direnak baino gehiago dira, eta orain, beste zerbait antolatu arte, zain egon beharko dute kanpoan geratu diren horiek.

Hala ere, Errenteriako Udalak alternatibak eskaini dizkiela azaldu dute. Zumardian karpa bat jartzea, Errenteria Hiria kulturgunea erabiltzea... Ordea, bi kasu horietan musika ekipoaz Oarsomusikak arduratu behar zuen; baina, baliabide ekonomikorik ez dutenez, atzera bota dituzte bi proposamenak.

Azkenean, baina, arratsaldeko kontzertuetarako musika emanaldiak eskaini ohi dituzten eta baimena duten tabernak topatu dituzte eta lortu dituzte. Gauerako, berriz, gaztetxera eramango dituzte kontzertuak. Guztiak, Errenterian.

Eskualdeko lau herrietatik hori aukeratu dute, erdigunea delako, baina aurrera begira beste ekitaldiren bat antolatzen badute, Lezo, Oiartzun eta Pasaiako lau barrutietara ere zabalduko dute. "Eskualde guztian zehar taldeek euren lanak aurkeztu ahal izateko lekuak topatzea da asmoa", esan du Fernandezek.

Orain arte, errolda egiten aritu dira, eta hurrengo urratsa herri bakoitzean kontzertuak eman daitezkeen tokietakoekin harremanetan jartzea da, eta eskualdean mugimendu bat sortzea: "Oiartzungo taldeek San Pedron jotzea, San Pedrokoek Errenterian, Errenteriakoek Lezon...".

Hori, ordea, hurrengo bilera batean aztertuko dute. Orain, biharko egunaz gozatu behar dutela diote. Oarsomusikan daudenentzako eta herritarrentzako festa bat izango dela adierazi dute, eta taldeak ezagutzeko aukera emango duena. Hain zuzen, ordutegia kontzertu guztietara joateko moduan osatu dute. Orain, entzutea bakarrik falta da.

Odola eman nahi izatea ez da nahikoa odol emailea izateko. Hainbat baldintza bete behar dira. Bi oinarri-oinarrizkoak dira: 18 urte beteak izatea eta gutxienez 50 kilo pisatzea. Beste hainbat baldintza ere bete behar dira. Besteak beste: tentsioa eta ...

Donostiako Udalak hiriko autobus geltokiaren kokapenari buruz erabakitzen duena erabakitzen duela ere, Gipuzkoako Foru Aldundiak kokapena "errespetatu" egingo du eta proiektu horretarako hitzemandako bost milioi euroak eraikuntza lanetara bideratuko d...

Gabiriako probak emango dio hasiera rallyesprint denboraldiari, etzi. Lasterketa 15:00etan hasiko da, eta okerrik ez bada, 19:00etarako bukatuta egongo da. Hala ere, errepidea itxita egongo da autoentzat goizean goizetik. Proban 60 auto inguruk parte hartuko dute, eta bigarren urtez jarraian, Legazpitik —Motxorro aldetik— Gabiriarako noranzkoan jokatuko da. Gidariek hiru pasaera eman beharko dizkiote 6,65 kilometroko zirkuituari. Rallya ikustera joaten direnei autoa behar den lekuan aparkatzeko deia egin diete antolatzaileek, eta surik ez egiteko inguruetan.