Api 6, 20182018-04-05gipuzkoa0 0

Bihar jokatuko dute Osinaldeko finala, Gabirian, 22:30ean

Plazatik Gaztetxera txapelketaz gain, beste hainbat gazte sariketa ere ari dira jokatzen hilabeteotan; Osinalde, adibidez. Hemezortzi bertsolarik parte hartu dute txapelketa horretan, hiru saiotan, eta Peru Abarrategi, Txaber Altube, Oier Etxeberria, Asier Galarza, Eli Pagola eta Aitor Servier ariko dira bihar, finalean, Osinalde elkartean. 20:30ean hasiko da bertso afaria, eta 22:30ean finala.

“Gure aukera izan da euskaraz idaztea; erabaki bat dago horren atzetik”
Mar 30, 20182018-04-02Elkarrizketa, gipuzkoa0 0

“Gure aukera izan da euskaraz idaztea; erabaki bat dago horren atzetik”

Arkaitz Apalategi

Letren munduak bizi du Tere Irastortza (Zaldibia, 1961). Gaztetako jakin-minak bultzatuta gerturatu zen liburuetara, eta, harrezkero, horien artean bizi izan da, bai idazle eta baita irakasle lanetan ere. "Adin onean" dagoela adierazi du, urteek gauzei "beste ikuspegi batetik"begiratzeko aukera ematen dutelako. Urte askoan poesia idatzi eta gero, "euskal emakume idazle eta irakurle baten gogoetak" besapean hartuta iritsi da hitzordura.

Mar 30, 20182018-03-28gipuzkoa0 0

50.000

80 URTETIK GORAKO BIZTANLEAK 2000tik 2018ra bikoiztu egin da 80 urtetik gorakoen kopurua; 50.000 baino gehiago dira. Aurreikuspenen arabera, 2026an 8.000 gehiago izango lirateke; eta 2031n, 18.000 gehiago.

Mar 30, 20182018-03-28gipuzkoa0 0

%20

65 URTETIK GORAKOAK Gipuzkoako biztanleen %20 inguru dira 65 urtetik gorakoak. Eustatek emandako datuen arabera, 153.900 ziren 2017an. %80k etxean zahartu nahi dute. 65 urtetik gorakoen %80k etxean zahartzeko eta etxean artatuak izateko borondatea agertu dute. Ez dute egoitza batean sartzea aurreikusten.

Mar 30, 20182018-03-28gipuzkoa0 0

Bakarrik bizi dira adinekoen laurdenak

Matia Fundazioak emandako datuen arabera, bakarrik bizi dira 65 urtetik gorako pertsonen %25. Aldaketa handia ari da izaten arlo horretan; bederatzi puntu egin du gora azken hogei urteotan. Bestalde, 1993an, adineko pertsonen %15 seme-alaben etxera joaten ziren bizitzera, behin bakarrik moldatzeko arazoak hasten zirenean. 25 urte geroago, %1,8 baino ez dira seme-alaben etxera mugitzen direnak.

Adinekoek, etxean nahiago
Mar 30, 20182018-03-28Albisteak, Asteko Gaiak, gipuzkoa, Gizartea0 0

Adinekoek, etxean nahiago

Eider Goenaga Lizaso

Fulgenciak 100 urte beteko ditu abenduan, eta argi du zer nahi duen. "Etxean bezala inon ere ez". Pasatu omen ditu denboraldi batzuk besteen etxean bizitzen, baina inon ez da sentitu etxean bezala: "Ez naute ondo artatu". Elgoibarren Etxean Bizi egitasmoaren proiektu pilotuan parte hartuko duten 50 pertsonetako bat da Fulgencia. 25 lagunek esperimentazio taldea osatuko dute, eta esku-hartze plan pertsonalizatu bat egingo zaie; beste 25 lagunek kontrol taldea osatuko dute, eta orain arte jasotzen zituzten zerbitzu berberekin jarraituko dute horiek. Urtebete barru, bi taldeen arteko alderaketa egingo dute, esperimentazio taldekoen kasuan bizi kalitatea hobetu den, zenbat hobetu den eta zertan hobetu den neurtzeko.

Mar 30, 20182018-03-28gipuzkoa0 0

%80

BAKARRIK BIZI DIRENEN ARTEAN, EMAKUMEAK Bakarrik bizi diren pertsonei argazki bat ateraz gero, emakumea azalduko da argazki gehienetan, %80 baitira andrazkoak. Horren arrazoietako bat da emakumeen bizi itxaropena handiagoa dela gizonezkoena baino. Zaintzailea ere, emakumea. Adinekoen zaintzailea, etxekoa zein kanpokoa izan, emakumea izaten da normalki. Matia Fundazioaren arabera, gero eta gizon gehiago aritzen dira lan horretan, baina oso apurka ari...

“Alderdikeriak utzita”, neurri eske
Mar 30, 20182018-03-28Albisteak, gipuzkoa, Gizartea0 0

“Alderdikeriak utzita”, neurri eske

Unai Zubeldia

Kezkatuta daude usurbildarrak. "Kezkatuta eta akituta", zehaztu du Maider Usabiagak, Puntu beltzik ez, Usurbil seguru eta jasangarria orain plataformako kideak. "Gutako askok gure bizitza egunero arriskuan jarri behar izaten dugu lanerako edo ikastetxerako bidean, eta baita aisialdiko ibilaldietan ere". Trenbide sareak eta N-634 errepideak Usurbil alderik alde zeharkatzen dute gaur egun, eta istripu larri asko izan dituzte azken urteotan; iazko urrian azkena, Troiako pasabidean —Manuel Diaz usurbildarra hil zen, auto batek harrapatuta—. "Aspaldiko kontua da hori, baina gauzek bere horretan jarraitzen dute. Horregatik gaude hain kezkatuta eta haserre. Herri jasangarria eta segurua nahi dugu".

‘Zergatik ez?’ esatearen arriskua
Mar 30, 20182018-03-28Albisteak, gipuzkoa, Kirola0 0

‘Zergatik ez?’ esatearen arriskua

Unai Zubeldia

Erokeria zela pentsatu nuen hasieran". Zintzo aitortu du Ainhoa Pozo Lizaso oriotarrak. "Baina, 'zergatik ez?' pentsatu genuen gero". Ia oharkabean, Bilbora arteko bidea egin du, jada, galdera horrek. Izan ere, ospakizun gisa "gauza bereziren bat" egiteko grina sortu zitzaion 40 urte betetzear den Orioko emakume talde bati. Ez New Yorkera bidaiarik, ez sagardotegian bazkaririk, eta ezta luxuzko hotelen batean astebururik ere. "Gehienak oriotarrak izanda, arraunarekin lotura zeukan zer edo zer egin genezakeela pentsatu genuen".

Plater bete kultura
Mar 30, 20182018-03-30gipuzkoa0 0

Plater bete kultura

Beñat Alberdi

Mahai baten bueltan elkartzeak lotura zuzena dauka euskal kulturarekin, eta are gehiago jateko baldin bada. Horren erakusle da Euskal Herriko gastronomiak daukan oparotasuna, kalitatea eta sona. Auzoko izeneko proiektuan, mahaiaren jiran aurkitu dute aukera egungo gizartea osatzen duen jatorri askotako jendea elkartzeko. Oñatiko Udalak eta Euskaltzaleen Topaguneak martxan jarritako proiektua da Auzoko. Hitzaldiak eta afariak antolatuko dituzte Antixena gaztetxean, etorkinek euren jaioterriko esperientziak truka ditzaten. Paraguaik eman dio hasiera zikloari, eta hilean behin erreleboa hartuko diote Mendebaldeko Saharak, Nepalek eta Dominikar Errepublikak, betiere euskara eta euskal kultura guztien arteko lotura gisa hartuta.

"Talde horretan sortu da afariak eta hitzaldiak egiteko ideia", azaldu du Julen Korkostegi Auzokoko koordinatzaileak. Hamabost bat pertsonak osatzen dute Auzoko taldea. Bi multzotan banatzen dituzte partaideak: Auzotarrak, euskara ondo menderatzen dutenak, batetik; eta Auzokideak, euskara ez dakiten edo oso ongi menderatzen ez dutenak, bestetik. "Euskaraz ez dakien bertako jendeak ere parte har dezake, noski", nabarmendu du Korkostegik. "Baina etorkinei bideratuta dago gehienbat". Astean behin elkartzen dira, eta ordu eta erdi edo bi orduko saioak egiten dituzte: jolasak, tailerrak eta beste hainbat ekintza. Euskara ikastea eta bertako historia eta kultura ezagutzea izaten dituzte ardatz. "Gai bat hartzen dugu beti. Adibidez, animaliak. Eta euskaraz lantzen ditugu".

"Guk euskaraz ikas dezagun izugarrizko lana egiten dute Auzotarrek", azaldu du Luali Belal Mendebaldeko Saharako herritarrak. Auzokoko kideen artean, hark darama urte gehien Oñatin bizitzen. Garrantzi berezia eman dio euskara ikasteari, herritarrekin harreman hobea izateko. "Ez gaituzte baztertzen edo bakartzen gazteleraz hitz egiteagatik, baina euskara hutsean bizi dira asko, eta egunerokotasunaren zati bat galtzen dugu". Antzeko iritzia dauka Malainin Embarecek ere; Mendebaldeko Saharan jaioa da hura ere. Futbolean jokatzen du Embarecek: "Eta entrenatzaileak euskaraz ematen ditu agindu guztiak. Ondoren, beti ematen dizkidate azalpenak gazteleraz. Baina euskara ikasi eta zuzenean ulertzeko gogoa daukat". Auzoko ekimenean parte hartzeaz gain, euskaltegian ere badabil sahararra, eta euskarazko tertulia talde batean parte hartzen du gauean.

Euskaraz gain, ordea, beste helburu batzuk ere badauzka Auzokok. Alde batetik, herrian etorkinen integrazioa lortzea, eta, bestetik, hartu-eman horretatik sortzen den kultur aniztasuna baloratzea eta oñatiarrekin partekatzea. "Oñatira iristean ez genuen ezagutzen inor, eta, alde horretatik, Auzoko ekimena oso garrantzitsua izan da jendea ezagutzeko", azaldu du Damaris Wrubel paraguaitarrak. Lau hilabete soilik daramatza Euskal Herrian, eta lehen hartu-emanetan dabil euskararekin. Hori bai, D ereduan matrikulatu ditu seme-alabak, eta senideek ere jaso dituzte euskara klaseak. "Etxean saiatzen gara harremanak euskara hutsean izaten". Guaraniera hitz egiten du Wrubelek, Paraguain ikasita, eta guaraniera bezain zaila iruditzen zaio euskara.

Antolatu duten hitzaldi eta afari zikloak lotura zuzena dauka etorkinen integrazioa lortzeko nahiarekin eta kultur aniztasuna hedatzearekin. "Iaz, afari bat egin genuen pakistandar batekin, bere jaioterriko janaria prestatuta", argitu du koordinatzaileak. "Era berean, Pakistani buruzko aurkezpen bat prestatu zuen Suleimanek, taldean azaltzeko". Esperientzia horrek izan zuen arrakasta kontuan hartuta, egitasmo berria ere herritarrekin partekatzea erabaki zuen taldeak. Antixena gaztetxeari proposamena egin zioten, eta batzarrak aho batez onartu zuen.

Gaur egun, zikloan parte hartuko duten hiru herrialdeek osatzen dute Auzoko: Paraguaik, Mendebaldeko Saharak eta Nepalek. Dominikar Errepublikak ere parte hartu izan du aurretik, baina, "helburuak beteta", haiek utzi egin zuten taldea. Hala ere, kultura eta gastronomia trukatzeko aukera ikusita, zikloaren barruan sartu dira aurten.

Jakin-min handia

Paraguaitarrek astelehenean eskaini zuten hitzaldia, eta ostegunean egin zuten afaria. Wrubelek azaldu duenez, "politika, kultura, bertako janaria eta historia" izan zituzten hizketagai. Hogei bat pertsona joan ziren hitzaldira, baina hitzaldiak berak baino garrantzi handiagoa izan zuen entzuleen jakin-minak. "Elkarrizketa bat sortu zen", nabarmendu du Korkostegik. "Oso positiboa da Paraguaik oñatiarren artean halako jakin-mina sortzea".

Ostegunean, berriz, haragi errea, Paraguaiko zopa eta juka dastatu zituzten. "Osagaiak ez dira berdin-berdinak, baina tira...", argitu du Wrubelek. Hala ere, egun batez jaioterrian sentitu zela onartu du. Paraguain Euskal Herrian baino gehiago jaten dela azaldu du, hori bai. Protagonismoa taldetxo batek izan zuen arren, guztiak aritu ziren afaria zerbitzatzen eta txukuntzen, baita gaztetxeko kideak ere. "Izugarria izan zen oñatiarrek laguntzeko izan zuten prestutasuna".

Mendebaldeko Saharak emango dio erreleboa Paraguairi, apirilean; Nepalen txanda izango da gero, maiatzean; eta Dominikar Errepublikak itxiko du zikloa, ekainean.