Gurpil gaineko etxeak, egunez

Gurpil gaineko etxeak, egunez

Asier Perez-Karkamo

Autokarabanentzako paradisua omen da Hondarribia, batez ere behe denboraldian. Horrela ageri da arloko gidetan, eta ez da harritzekoa. Uda amaitzearekin libre izaten da Hondartza auzoko aparkalekuan sartzea, eta egiten duenak ur lerroan bertan aparkatzeko aukera izaten du, eskuinean badia eta parean Kantauri itsasoa dituelarik. Udaberrira arte jende gutxi ibiltzen da hondartza aldean, eta lotarako leku paregabea bilakatzen da aparkalekua, paradisua.

Baina aurten ezusteko latza hartu dute iraileko festen ondotik Hondarribira etxe ibiltariarekin joan direnek. Aparkatu bai, eguna pasatu bai, baina eguzkia ezkutatzearekin batera udaltzainen abisua jaso dute: "Ezin zarete hemen geratu; lotarako beste nonbaitera joan behar duzue".

Erabiltzaileentzat ez ezik, udalentzat ere gune “erakargarriak” dira

Maite Alustiza

Bai Gipuzkoan eta baita Euskal Herrian ere, Hondarribia da autokarabana gehien biltzen duen lekuetako bat. Udaberrian, "asteburu on xamar batean", 100-150 erraz bil daitezkeela dio Jabi Saizek, Sorbeltz Autokarabana Erabiltzaileen Euskal Elkarteko kideak. "Erakargarritasun turistiko asko ditu, leku asko dago eta gauzak egiteko aukera ugari". Orokorrean Gipuzkoan gero eta zerbitzu hobeak daudela uste du Saizek, eta gero eta herri gehiagotan ari dira zerbitzuguneak jartzen. Legazpikoa da gunerik zaharrena; bederatzi bat urte ditu.

Erabiltzaileek ez dute "gauza handirik" behar: aparkatzeko toki bat, lasaia eta nahiko laua. Herri askotan hainbat zerbitzu ere ematen dituzte; besteak beste, ura eta estolda bat, azken hori ur zikinak botatzeko. Herri bakoitzeko udalaren arabera funtzionatzen dute guneek: "Batzuetan, aparkatzeko tokia doakoa da, eta ura kobratzen dute; besteetan, aparkalekua kobratzen dute, eta ura barne dago...". Donostiakoa, adibidez, "oso merkea" dela uste du Saizek, Donostia dela kontuan hartuta: "Neguan, hiru euro pasa balio du 24 orduz aparkatzeak, eta zerbitzuak dohainik dira; udan, berriz, sei euro pasa". Hirian bi gune dauden arren, batez ere Berion aparkatzen dute erabiltzaileek, unibertsitate inguruan. 40 autokarabanarentzako tokia dago, eta udan txiki geratzen da: "Jendeak inguruko ohiko aparkalekuetan uzten du, TAO ordainduta". Erabiltzaileentzat ez ezik, guneak izatea udalentzat ere "erakargarria" dela iritzi dio Saizek: "Kanpotar askok ibilbidea egiten du kontuan izanda non dauden puntu horiek".

Sorbeltz elkartea udalekin elkarlanean aritzen da, izan euren ustez beharrezkoak diren azpiegiturak proposatzeko, edo alderantziz, udalek eskatzen dizkieten aholkuei erantzuteko: "Arautegi zirriborro bat daukagu; guk udalei bidaltzen diegu, eta beraiek moldatzen dute beraien beharretara". Eusko Jaurlaritzarekin ere harremanetan izan dira turismo legeak edo turismo kanpamentuen dekretu berriak daudenean: "Duela hiru urte dekretu berri bat egin zuten kanpamentu turismoen inguruan, eta hor sartu zituzten autokarabanentzako guneak, gune pribatuak".

Duela hamar urte sortu zuten Sorbeltz elkartea. Internet bidez harremanetan jarri, eta 30 bat lagun batu ziren hasieran. Orduan ez zegoen orain dagoen autokarabana kopururik, eta gune gutxiago zeuden. Erakundeekin egiten duten lanketatik aparte, alde ludikoa ere badu elkarteak; urtean 8-9 aldiz biltzen dira, elkarrekin egon eta jendea ezagutzeko. Hamargarren urteurrena Oñatin ospatuko dute, azaroko azken asteburuan.

Iritsi zaie eguna sanmartinei

Iritsi zaie eguna sanmartinei

Maite Alustiza

Azaroaren bigarren asteburuan San Martin feria ospatzen dute Euskal Herriko hainbat herritan. Gipuzkoan ere, jai giroan murgiltzen dira San Martin egunaren bueltan, herri zein auzoetan: Ataunen, Zegaman, Araman, Urretxun, Gaintzan, Aian, Errezilen, Villabonan, Alkizan, Amezketan...

Feria entzutetsuenetako bat Zegamakoa da.

San Martin: Ataun eta Zegama

ATAUN

Gaur

11:00etan: txupinazoa. Ordu berean, meza, bertsolariekin. Ondoren, salda eta mokadutxoa, plazan.

12:30ean: artzain txakur lehiaketa.

14:30ean: kuadrillen eta jubilatuen bazkaria.

17:00etan: buruhandiak eta dultzaineroak, plazan.

18:45ean: Instant1ean argazki lehiaketaren sari ematea.

19:00etan: Ataun dantzan, euskal dantzen ikuskizuna.

20:00etan: Motza eta Otsein.

23:30ean: Occhi di Farfalla eta Huntza.

Bihar

11:00etatik 14:00etara: haurrentzako jolas parkea, plazan.

11:00etan: toka txapelketa, 16 urtez azpikoentzat. Jarraian, 16 urtetik gorakoentzat, Aizkoaten.

14:30ean: haurren bazkaria.

15:30ean: Eltzeitsuaren jolasa.

16:30ean: Molto moto txikien eta patineteen karrera (12 urtez azpikoak). Mahai-futbol txapelketa (12 urtetik gora).

17:30ean: mozorrotuen juntadizoa.

19:30ean: sagardo probaketa.

21:30ean: herri afaria.

00:00etan: Ezten Giro eta Joseba B. Lenoir.

Igandean

11:00etatik 14:00etara: azoka.

12:00etan: kantu poteoa.

12:30ean: VII. Ataungo Mondeju Beltz Lehiaketa.

17:00etan: Otsoak dantza taldearen saioa.

19:00etan: bertso saioa, karpan: Sebastian Lizaso, Onintza Enbeita, Uxue Alberdi eta Angel Mari Peñagarikano.

ZEGAMA

Bihar

09:00etatik 12:00etara: herriko abereen erakusketa eta lehiaketa.

09:00etatik 14:00etara: Aizkorri-Aratz parke naturaleko gazten salmenta pilotalekuan eta eskulangintza produktuen azoka.

11:00etan: Aizkorri-Aratz parke naturaleko gazten lehiaketa, pilotalekuan. Ordu berean, Eusko Labeldun Tolosako babarrunaren dastatzea, Altxuri herri eskolako patioan.

13:00etan: abere lehiaketako sari banaketa.

13:30ean: gazta lehiaketako sari banaketa. Ondoren, dastatzea.

17:30ean: buruhandiak plazan.

18:00etan: herritarren arteko eskuz binakako San Martin pilota txapelketako finalak.

[Museora] Gatz Museoa. Museotik ekoizpenera

[Museora] Gatz Museoa. Museotik ekoizpenera

Eider Goenaga Lizaso

Leintz Gatzagan dago Gatzaren Museoa. Eta herriaren izena eta izana bera zein inguruko paisaia gatzaren ekoizpenari zor zaizkiola azaldu du museoko arduradun Aitor Larrañagak (Azkoitia, 1977). Izan ere, inguruan dagoen iturburu batetik datorren ura gatz-ura izanik, erromatarren garaitik baliatu dute gatza ekoizteko. 1974an ekoitzi zen gatza azken aldiz, ekoizpen industrial moduan. "Kantitate handietan ekoizten zuten gatza XX. mendean, baina gatza dagoeneko elikagaiak mantentzeko behar ez izateak, batetik, eta itsasoko gatzagen ekoizpenarekin ezin lehiatzeak, bestetik, itxiera ekarri zuen".

Garagardoa oso da bidaiari kaskarra

Danel Agirre

Taberna perfektu batekin topo egin nuen lehengoan. Ezorduan eta ezlekuan izan zen, horrelako aurkikuntzekin beti gertatu bezala. Hotelera zeraman muinoa lanbroak estali zuela eta, taxi-gidariak bezperan gomendatutako lasterbidea hartuta nindoan. Harrizko eskailera luze bat igotzeak eragindako arnasestuari buelta eman ezinik nengoenean, argiztatu gabeko kale baten bukaeran izenik gabeko ostatu txiki bat antzeman nuen. Zapatu goizean egiteko apartekorik ez, eta bidetik zertxobait aldenduta bertaratu nintzen, azkenekoa bertan edateko asmoz. Atea zabaltzerako jakin nuen, hori bai, ni handik irten baino lehen bospasei azkeneko eroriko zirela.

Hogei metro karratu eskaseko egongela bat baino ez zen taberna perfektua. Lurra, hormak, sabaia. Guztiak zituen egurrezkoak. Zortzi lagun zeuden barra ttipiaren inguruan eserita, aulki bakarra zegoen niretzat libre. Okupatu nuenerako garagardoz betetako edalontzi txiki bat nuen parean. Nola izena nuen galdetu, eta tokata zaharreko diskoa aldatu zuen emakumezko bezero batek. Tabernariak garagardoa gustuko banuen pitxar oso bat aterako zidala hitzeman zidan. Erabaki baino lehenago beste argixeago bat ere emango zidala probatzera nahi banuen. Auzoko soto batean egiten dituzte garagardook, duela pare bat mende bai gutxienez, fraidez eta monasterioz betetako hiria zen hau aspaldi, eta jakingo duzu zurruterako ez dagoela fraidez eta monasterioz beteta egon zen hiria bezalakorik. Edalontzitik tragoxka eman, eta aurpegia ikusi zidanerako ekin zion tabernariak pitxar handiena betetzeari. Egurrezko bi upel zaharretan zituen garagardoak, eta lokaztuta erortzen ziren. Alimalekoak ziren. Bidaiari kaskarra da hau, esan zidan, zeharo petraltzen da urrutira eramanez gero, mikaztuta edo motelduta iristen da beti helmugara. Ez dizu inork inoiz inondik ("niemand, niemals, nirgendwoher") ekarriko zure auzokoa baino garagardo hoberik. Eta zure auzoan horrelako garagardorik ez badu inork sotoren batean egiten, auzoa gaizki aukeratu duzulako da.

Taberna perfektuan geundenen artean ni nintzen gazteena, eta besteek Boston, ZZ Top eta Lynyrd Skynyrden biniloak ipintzen eman zituzten orduak. Diskoz betetako kartoizko kutxak arakatu, eta berrixeagoak —ez asko— zirenen artetik Talking Headsen bat aukeratu nuen nik. Barraren bueltan eseritakoen hurrengo erronda nire kontuan idazteko eskatu nion tabernariari. Ederki da, erantzun zidan, baina zure orain arteko guztiak ere ordaindu dituzte dagoeneko. Hotelera zein bide hartu behar nuen galdetu nion azkenik. Tokitara etorri zara, lehertu zen algara batean, auzo tranpatia da hau oso turistentzat. Axota hartu, eta argibideak xehe idatzi zizkidan hogei euro egiten ez zituen nire kontuaren atzean. Berokia, eskularruak eta txapela janzten ari nintzela, hirian noiz arte geratuko nintzen jakin nahi izan zuen. Astelehenean naiz itzultzekoa, igandeko saskibaloi derbiagatik nago hirian, zehaztu nion. Bihar arte, beraz, agurtu ninduen, lanbroarekin edo lanbrorik gabe taxi-gidariari gaizki ulertutako lasterbidea berriz hartuko nuenaz ziur. Bihar arte, erantzun nion nik, taberna perfektu bat topatu izanarekin liluraturik, eta auzoa gaizki aukeratu ote dudan zalantza jaio berriarekin.

[Herriz herri] Gaintza. Paraje ederreko gaina

[Herriz herri] Gaintza. Paraje ederreko gaina

Loinaz Agirre

. Gipuzkoako bigarren herririk txikiena da. 128 biztanle ditu gaur egun; biztanleriaren %19, 19 urtez azpikoek osatzen dute; %59, 20 eta 64 urte tartekoek; eta %22, 65 urtetik gorakoek. Gipuzkoako zati handi bat ikus daiteke Aralarpeko herri horretatik.

Eguraldi onarekin paradisutik gertu dagoen herria dutela esaten dute askok. Ikuspegi ederreko herria da Gaintza, Gipuzkoako herri txikienetako bat.