Kezka, kexa eta haserrea
Urr 14, 20162016-10-13Albisteak, Asteko Gaiak, gipuzkoa, Gizartea0 0

Kezka, kexa eta haserrea

Eider Goenaga Lizaso

Kezka, kexa, haserrea, ardura, amorrazioa... Gipuzkoako hiri hondakinen zati handi bat Mutiloako zabortegira botatzeko erabakiaren berri izan ondoren Mutiloa, Ormaiztegi eta Gabiriako alkateen ahotan entzundako hitzak dira guztiak. Hiru herriei kalte egiten die Mutiloako zabortegiak.

Mutiloako lurretan dago Lurpe zabortegia, eta, Iñaki Ugalde alkatearen arabera, bertako zenbait baserriri eta bide berdeari eragiten die zuzenean. Gabiriako Ugaran auzoa, berriz, zabortegiaren muga-mugan dago. "Metro batera dago muga", azaldu du Iñaki Etxezarreta Gabiriako alkateak. Auzo horretako baserrietan dozena bat familia bizi direla, Gabirian ondoen zaindutako landa eremua dela eta, gainera, ehun lagunentzako tokia duen nekazaritza turismoa ere oso hurbil dagoela azpimarratu du. Jon Enrique Ormaiztegiko alkatearen arabera, Ormaiztegiko herrigunea da zabortegitik gertuen dagoena, baina, batez ere, zabortegira joaten diren kamioien zirkulazioa areagotzeak kezkatu eta haserretu ditu herritarrak. Egunean 120 kamioi inguru igarotzen dira Ormaiztegi erditik, zabortegirako bidean. "120 gorantz eta 120 beherantz, noski. Eta orain %10 inguru haziko da joan-etorri hori".

Gipuzkoako industria hondakin solido eta geldoak eramaten dituzte 1998tik Mutiloako zabortegira. Ferrovial taldeko Cespa enpresak kudeatzen du, eta urtea amaitu aurretik Gipuzkoako hiri hondakinen zati bat ere han botako dute. 100.000 tona jasoko ditu urtean, 2019 arte —ordurako aurreikusten du Gipuzkoako Foru Aldundiak Zubietako errauste planta martxan jartzea—.

Jose Ignacio Asensio Ingurumen diputatuaren arabera, "gipuzkoarrontzat oso albiste ona da" errefusa Mutiloako zabortegira eraman ahal izatea. Gipuzkoan hondakinen kudeaketarako azpiegiturarik ez dagoenez, otsailetik Meruelora (Kantabria, Espainia) eraman da errefusa. Baina Kantabrian 80.000 tonara mugatu zuten 2017an jasoko duten hondakinen kopurua, eta horrek ez ditu asetzen Gipuzkoaren beharrak. "Sortzen dugunaren erdia baino ez da, 164.00 tona errefusa jasotzen baitira urtean Gipuzkoan".

Hala, ekonomikoki begiratuta, hondakinak Mutiloara eramatea "aringarria" izango dela azaldu zuen Asensiok prentsaurrekoan, Kantabriara eramateak %40ko gainkostua eragiten duelako; ingurumenaren aldetik ere, kamioien joan-etorria murriztea onerako izango dela dio. "Bestetik, hondakinak guk sortutakoak dira, eta gertutasun eta erantzukizun printzipioei erreparatuta, horien tratamendua ere Gipuzkoan egin behar da".

Saihesbidea

Jon Enrique Ormaiztegiko alkateak "ulertzen" du hondakinen arazoari konponbide bat eman behar zaiola. "Guk ulertzen dugu zaborrak hor ditugula, gipuzkoar guztion arazoa dela, konponbide bezala errauste planta izango dugula 2019an eta zabortegia behin-behineko irtenbide bat dela. Hortaz jabetzen gara. Baina, aldi berean, Ormaiztegi da Gipuzkoan gehien birziklatzen duen herria; %90 inguruan gaude, eta guri ari zaizkigu eskatzen zabortegia etxe ondoan edukitzea". Beraz, ormaiztegiarrei eskatzen zaien elkartasuna gainerakoei ere eskatu nahi die Enriquek: "Ardura hori har dezakegu, baina guk ere elkartasuna eskatzen dugu, eta ez genuke ulertuko gure egoerari konponbide bat ez ematea".

Ormaiztegik duela 25 bat urte saihesbide bat eraikitzeko eskatu zuela eta horren beharra gero eta handiagoa dela nabarmendu du Enriquek. "Kamioien joan-etorria izugarria da herri erdian. Bidean ikastola eta kirol azpiegiturak gelditzen dira; jende asko eta, batez ere, ume pila bat ibiltzen dira hortik. Horrek dakarren arriskuarekin", azaldu du. Ikastolako gurasoak, eta herritarrak oro har, aspaldian kexaka zebiltzala dio alkateak. "Baina honekin gainezka egin du jendeak. Kezka izugarria da, eta herritar asko etorri zaizkit kexaka eta arduratuta: egunen batean zerbait larria gertatuko dela, hau ezin dela gehiago jasan...".

Aldundiaren erabakia ezagutu bezain laster joan zen Enrique Gipuzkoako Foru Aldundira, Sasietako Mankomunitateko lehendakari Aitor Aldasororekin. "Saihesbidearen proiektua mahai gainean jarri genien berriro ere, eta aldundiak konpromisoa hartu zuen duela 25 urteko proiektu hori berritu, zenbakiak egin eta martxan jartzeko". Aldundiak bere hitza beteko duelakoan dago Enrique, eta, dioenez, dagoeneko hasiak dira gaia lantzen. "Saihesbideak ez du arazo guztia konpontzen; inork ez du zabortegia etxe ondoan nahi, eta guk ere ez, baina hondakinen arazoari irtenbidea eman behar zaio, eta saihesbideak gure arazo larriena konponbidean jarriko luke". Bitartean, Enriquek dioenez, foru aldundiak konpromisoa hartu du logistika kontuak Ormaiztegiko Udalarekin hitzartzeko: kamioien ordutegia, tamaina, tona kopurua...

Gabiriatik metro batera

Lehenik eta behin, albistea hedabideetatik jaso zutelako kexatzen da Iñaki Etxezarreta Gabiriako alkatea. "Badakigu herri txiki bat garela, eta zabortegia ez dagoela gure lurretan, baina oso gertu gaude, eta inpotentzia handia sortzen du halako albiste bat hedabideetatik jasotzeak". Ugaran auzoa Gabiriako "toki politena, berdeena eta zainduena" dela dio, eta zabortegiak nabarmen kalte egingo diola. "Gaur egun ere, haize bolada bat altxatzen bada, inguruko zelai eta basoak plastikoz betetzen dira. Zenbait momentutan usaina ere badago. Beraz, errefusa eta errefusarekin organikoa botatzen hasten direnean, ez dakigu zer gertatuko den".

Goierriko herri txikietan baserrien, baso eta zelaien eta, oro har, ingurumenaren aldeko apustu sendoa egiten ari direla dio Etxezarretak. "Eta, bat-batean, zabortegia daukazu ondoan. Kontraesana izugarria da; ez da erraz ulertzen".

Zabortegiaren kontra daudela eta ezezkoari eutsiko diotela azaldu du Gabiriako alkateak. "Badakigu zaila izango dela kontra egitea, baina ez gara isilik geldituko. Oraingoz, harremanetan gaude Mutiloarekin eta Ormaiztegirekin, ea hiruren artean indarra egin dezakegun".

Mutiloa, ezezkoan

"Zabortegia? Ez, ez dugu nahi. Herri batzarrean hala adierazi ziguten herritarrek, eta ezezkoari eutsiko diogu guk. Oraindik aztertzeko dugu zer egin dezakegun, baina borroka egingo dugu erabaki honek aurrera egin ez dezan". Iñaki Ugalde Mutiloako alkatearen hitzak dira horiek, eta elkarrizketan behin eta berriro esan du "ezezkoan" daudela.

Gabiriako alkateak bezala, albistea komunikabideen bitartez jaso zutela azaldu du. "Baina egia da zerbait espero genuela". Cespa enpresatik uztailean esan zioten esleipen bat egongo zela. "Nik esan nien gure jarrera, udal bezala, ezezkoa zela. Eta irailean hitz egitekotan gelditu ginen". Foru aldundiari ere eskatu zioten bilera, baina hitzordu bat jartzerako komunikabideetan agertu zen albistea. Lehiaketa publikoa eta esleipena abuztuan gauzatu ziren.

"Orain arte, industriako hondakin solido eta geldoak bota dituzte hemen. Baina, orain, errefusa ere bai, eta errefusarekin organikoa ere etorriko da. Gurea bezalako ingurune berde batean, horrelako zabortegi batek kalte handia egiten du. Zikinkeria, usaina... Ingurumenari kaltea egiten zaiola argi dago, baina osasunari zein kalte egingo dion ez dakigu. Herritarrak ez daude batere gustura. Eta, gainera, herriaren izenari eta irudiari ere egiten dio kalte. Mutiloa=Zabortegia izango da jende askorentzat".

Urr 14, 20162016-10-13gipuzkoa0 0

Mobilizazioak. Mezu zuzena “diruzaleei”

Maite Alustiza

Zubietako erraustegiak herritarren osasunean eta haien poltsikoetan izango duen eragina salatuko dute bihar, Donostian. Erraustegiaren Aurkako Mugimenduak argi du arduradun politikoei ez ezik, proiektuan parte hartuko duten bankuei eta lanak egin ditzaketen enpresei ere "presio" egin behar zaiela. Juan Miguel Galatas mugimenduko kideak azaldu duenez, mezu bat helaraziko diete bihar "herritarren kontura aberastu" nahi dutenei: "'Kontuz' esango diegu. 'Hau ez da hain erraza; hemen gaude, prest, aurka egiteko'". Gipuzkoako Foru Aldunditik Santander bankuko egoitzara egingo dute mobilizazioa, 12:00etan, Zuen negozioa, gure minbizia leloarekin. Bihartik aurrera, gainera, mobilizazio prozesu "luze" batean sartuko dira.

Galatasek dioenez, hainbat pauso "korrika, presaka eta estropezuka" ematen ari dira erraustegiaren proiektuan, "behar den argitasunik gabe". Gipuzkoako Hondakinen Partzuergoari "ezkutukeriaz" aritzea egotzi dio, eta Gipuzkoako hiri hondakinen zati bat Mutiloako zabortegira eramateko erabakia aipatu du: "Ezin ahaztu hauteskundeak izan eta hurrengo egunetan iragarri zutela".

Erraustegiaren alternatiba "oso garbi dago", Galatasentzat: "Esaten digute ez dugula alternatibarik eskaintzen; baina begien aurrean daukagu, oso garbia da. Mutiloako zabortegiak kalterik handien egingo duen herrian, Ormaiztegin, ari dira %90 inguru biltzen gaika. Konponbidea hortxe bertan dago, ez dago beste inora joan beharrik". Bide horretan Gipuzkoako hainbat herritan egiten ari diren lana nabarmendu du: "Esfortzua egiten ari dira murrizte, berrerabiltze, birziklatze eta konpostatze bidean, eta bide hori bera da Europatik erakusten digutena".

Europan dauden erraustegien eredua ez da jarraitu beharreko bidea, Galatasen iritziz: "Bai, erraustegi asko dago Europan, baina noizkoak dira? XX. mendekoak. XXI. mendean Europa beste bide batetik joateko asmotan da, eta orain dela urtebete pasatxo Europako Parlamentuan onartu zen ebazpenean argi eta garbi geratzen da zein den bidea: zabor gutxiago sortzea, gehiago birziklatzea eta konpostatzea, ontzi eta tresnen diseinu egokiago bat egitea guztia berrerabili eta birziklatu ahal izateko...".

Mugimendua zabaltzen

Zubieta inguruko herrietan hasitako mugimendua hedatzen ari dela ikusten du Galatasek: "Gipuzkoa osoan zabalduta dago. Eragileak gero eta gehiago dira, eta gero eta eskualde gehiagotara zabaltzen ari da. Goierri aldean sortzen ari da mugimendua; Azpeitian, Lapatxen aurka —hori da Gipuzkoan zabalik mantentzen den zabortegi bakarra—. Debagoienera ere zabaldu zen, Epelen zabortegia jarri nahi zutela eta. Badirudi bertan behera geratu dela hori; Mutiloakoa bilatzeak esan nahi du agian Epelekoaz ahaztu egin direla".

Urri bukaerarako espero da hurrengo urratsa, erraustegiaren lizitazioarekin —orduan bukatuko zaie enpresei beren proiektuak aurkezteko epea—. Galatasek zail ikusten du prozesua gelditzea, baina, aldi berean, uste du erraustegiaren bultzatzaileek ere zail daukatela beren asmoak aurrera eramatea, "Gipuzkoako populazioaren parte oso handi bat aurka daukatenean". Gogora ekarri duenez, urte mordoa daramate errauste plantaren kontuarekin, "batek tira hara eta besteak tira beste aldera".

Galatasek argi du zein pauso eman beharko liratekeen: lehenik, erraustegian oinarritutako proiektua baztertzea. Bigarrenik, prozesu parte hartzaile bat irekitzea. Horretan, alderdi politikoek ez ezik, gaian interesa daukaten eragile guztiek ere parte hartu beharko lukete: "Bakoitzak bere proposamenak aurkez ditzala; egon daitezela zientzialariak, esperientzia duen jendea, iritzi batekoak eta bestekoak...". Eta, hirugarrenik, azken urrats gisa, hondakinen kudeaketaren gaineko akordio bat egin beharko litzateke. "Hemen ezin da esan 'gaur nik agintzen dut eta hau egingo dut', eta bihar, besteak hankaz gora bota dena. Ematen dira pausoak dirutza publiko ikaragarria gastatuz; beti daude betiko diruzale horiek: bankuak, enpresak... Kontratu bat eteten denean, ordaindu egin behar zaie. Egiten dituzte kontratu erabat onuragarriak beraientzat eta kaltegarriak gure poltsikoentzat. Kaltetua diru publikoa da beti, guztion dirua".

Urr 14, 20162016-10-13gipuzkoa0 0

Aurkezpenak, herriz herri

Bihar. Antzuolan, 10:30ean, ikastolan; eta Donostian, estropada akademikoan, Urumean.Hilaren 19an. Errenterian, Niessenen, 18:30ean.Hilaren 20an. Tolosan, Trianguloan, 19:00etan.Hilaren 21ean. Zarautzen, Musika Plazan, 18:00etan; eta, Legazpin, Laub...

Kalean ere ‘atzegizale’
Urr 14, 20162016-10-13Albisteak, gipuzkoa, Gizartea0 0

Kalean ere ‘atzegizale’

Erik Gartzia

Ile apaindegia, kiroldegia edo denda bat. Egunerokoan bisita daitezkeen tokiak dira. Norbere ingurunearen parte dira toki horiek. Atzegi elkartearen aurtengo sentsibilizazio kanpainaren xedea bakoitzaren ingurune hori osatzen duten pertsonak dira. Astelehenean aurkeztu zuten #kaleatzegizale izeneko kanpaina.

Izenak berak dioen bezala, kalean, modu anonimoan, "atzegizale" jarrera dutenei aitortza egin nahi diete, eta, bide batez, pertsona horien jarrera gainontzekoentzako eredugarri izatea. "Edozein pertsona izan daiteke kaleatzegizalea", adierazi du Patricia Aiok, Atzegiko Elkartekintza eta Familia Laguntza zerbitzuko arduradunak. "Inguruneari buruz hitz egin nahi genuen guk. Badakigu adimen urritasuna duten pertsonentzat ingurunea oso garrantzitsua dela, positiboa izan ala ez".

Aurtengo sentsibilizazio kanpainarako bi bideo egin dituzte, adimen urritasunen bat duten bi lagunekin. Lehenengoa kiroldegi batera joaten da, eta ile apaindegira bestea. Bideo bakoitzaren lehenengo zatian jarrera ez-atzegizale bat agertzen da; bigarrenean, berriz, positiboa. "Ile apaindegian, kiroldegian edo beste hainbat tokitan lan egiten dutenen esku dago zerbait egitea. Beste pertsonekin erlazionatzen diren bezala, adimen urritasuna dutenekin erlazionatzea zailagoa izaten da. Batzuetan, beldurragatik ez dugu ezer ere egiten. Keinu txiki baten bidez zerbait egiten baduzu, haiek asko eskertzen dute", azaldu du Aiok. Gaineratu du keinu txiki horiek izan daitezkeela irribarre bat, haiekin hitz egitea edo zalantzaren bat argitzen laguntzea.

Kalean aurki daitezkeen boluntarioei ez ezik, Atzegiren boluntario sareari ere aitortza egingo diote kanpainaren bitartez. "300 bat boluntariok hartzen dute parte aisialdi zerbitzuan", gogorarazi du Aiok. "Hainbat ekitaldi antolatzen ditugu urte osoan. Ehun lagun baino gehiago joaten dira oporretan, eta beste hainbeste lagunek hartzen dute parte beste ekintza batzuetan".

Eskualdeetan aurkezpen ekitaldiak egingo ditu Atzegik. Asteartean hasi ziren, Azpeitian; atzo Eibar eta Irunen izan ziren, eta hilaren 30era arte iraungo du sentsibilizazio kanpainaren aurkezpen faseak. Eskualde bakoitzean prentsaurreko edo ekitaldi txiki bat egingo dute, mezua zabaltzeko edo kanpainari buruz hitz egiteko. Datorren asteartean, kanpainako ekitaldi nagusia egingo dute Donostiako Antzoki Zaharrean, 18:30etik aurrera. "Urtero egiten dugu, kanpainari bultzada bat emateko, eta familia guztiekin elkartzen gara", esan du Aiok. "Bertan beste adibide batzuk ezagutarazten ditugu, ikasturte honetan zer egingo dugun azaltzen dugu eta abar. Finean, pertsonak dira protagonista nagusiak, eta kaleatzegizaleak ere bai. Horrez gain, antzerkia, musika eta argazkiekin osatutako bideo emanaldi bat ere izango dira bertan, bestek beste". Ekitaldi irekia izango da, eta gonbidapena jaso nahi duenak elkartearen egoitzara deitu beharko du (943-42 39 42).

Argazki bila

Beren mezua eskualdez eskualde hedatzearekin batera, argazkiak ateratzeko markoa eramango dute gainean. Kanpainaren leloa du idatzia, eta aurkezpen egun horietan ez ezik, ikasturteko gainontzeko faseetan ere izango da markoarekin argazkiak ateratzeko aukera. "Ahalik eta argazki gehien bildu nahi dugu", esan du Aiok. "Lau marko ditugu, baina horiek gabe ere argazkiak ateratzeko aukera egongo da", iragarri du. Txartel handiak eta pinak prestatu dituzte, eta horiekin ateratzeko aukera ere egongo da. Guztiak Whatsapp bidez —609-70 37 06 telefonora bidalita—, edo Instagram, Facebook edo Twitter bidez jasoko dituzte www.atzegi.org/kaleatzegizale atarian. Kanpainari ikusgarritasun handiagoa emate aldera, Gipuzkoa osoan 8.000 kartel baino gehiago jarri dituzte, tartean 128 kartel handi markesinetarako.

“Pobrezia iraunaraztea ez da justifikagarria”
Urr 14, 20162016-10-13Ekonomia, gipuzkoa, Gizartea0 0

“Pobrezia iraunaraztea ez da justifikagarria”

Maite Alustiza

Pobreziaren Aurkako Nazioarteko Eguna baliatuta —astelehenean izango da—, Europako Batasunak AEBekin eta Kanadarekin dituen merkataritza libreko itunen ondorioak salatuko dituzte Donostian. Zero Pobrezia plataformak, beste hainbat gizarte talderekin batera, askotariko ekintzak antolatu ditu TTIP eta CETA itunen kontra. Bizi ala Irentsi leloarekin, gaur hasiko dituzte mobilizazioak. Zehazki, merkataritza itun horiek ekologian, gizartean, enpleguan eta ekonomian izango dituzten ondorioak plazaratu nahi dituzte. Deitzaileek manifestuan ohartarazi dutenez, pobreziak gorabidean jarraitzen du, eta TTIP-CETA onartzeak pobrezia eta desberdintasunak handitzea ekarriko luke, baita giza eskubideak urratzea ere. "Arazo horien aurkako borroka justizia globaleko kontu bat da; izan ere, munduko pertsona guztien giza eskubideak bete daitezela ari gara eskatzen".

Lankidetza Transatlantikoaren Ituna (TTIP) 2013tik ari dira negoziatzen, eta EBren eta AEBen arteko harremanak arautzeko esparru berri bat ekarriko luke; "munduko merkatu handiena". Gizarte eragileen arabera, ordea, merkataritza itun bat baino gehiago da: enpresa handiei egiten die mesede, eta kalte ekoizle txikiei, kontsumitzaileei eta orokorrean herritarrei. Gainera, prozesu osoaren negoziazioa "isilean eta ilun" egiten ari direla salatu dute, "parlamentuen eta herritarren kontroletik at, eta Zuzenbide Estatuaren oinarrizko printzipioak urratuz". Mundu osoko gizarte eragile, sindikatu eta alderdi ugari agertu dira TTIPen kontra, baita zenbait gobernu ere —Alemaniakoa, Frantziakoa eta Austriakoa—.

Oraingoz kolokan daude TTIPen negoziazioak. Irail bukaeran EBko kideek ezinezkotzat jo zuten aurten ituna ixtea, eta AEBetako azaroko hauteskundeak direla medio, etena izango da presidente berriak gobernua martxan jarri arte. Kanadaren eta EBren arteko CETA ituna, aldiz, 2017. urte hasieran sar daiteke indarrean.

Itun horiek alboratu, eta beste eredu ekonomiko eta sozial bat aldarrikatu dute gizarte taldeek: aberastasunaren banaketa zuzena, ingurumenarekiko begirunea eta genero berdintasuna bilduko dituen eredu bat. Horrez gain, zerga politika giza eskubideen betebeharrarekin lotzeko eskatu diete arduradun politikoei; diru sarrerak handitu ditzatela politika publiko hobeak ezartzeko, eta susta dezatela kudeaketa garden eta parte hartzaile bat. "Pobrezia eta desberdintasunak iraunaraztea ez da ez justifikagarria ez saihetsezina, herritarren eta politikarien borondatearen baitakoa baizik. Herritar guztiek aldarrika dezakete horien amaiera, salatuz, mobilizatuz, gizartean parte hartuz".

Urr 14, 20162016-10-13gipuzkoa0 0

Zero Pobrezia plataforma

ADRAAlboanAmnesty InternationalBehar BidasoaCalcuta OndoanGipuzkoako CaritasEuskadiko Gazteria KontseiluaElan EuskadiMugarik Gabeko EkonomialariakEuskadiko GGKEen Koordinakundea (Gipuzkoako ordezkaritza)FISCGizakien LurraHaurralde FundazioaMugarik Gab...

Urr 14, 20162016-10-13gipuzkoa0 0

Dantza Eguna: egitaraua

Egun osoko egitaraua prestatu dute biharko, Seguran:10:30. Kaleak musikaz alaituko dituzte.11:30. Topaketa nagusia plazan, eta Azpilla dantza taldearen erronka: Seguran inoiz ezagutu den polka jendetsu eta erraldoiena baietz! Ondoren, dantza taldeen ...