GIPUZKOAKO HITZA

Olaia Iraola

Konfiantzaren pedagogiaren inguruko hitzaldia eman dute Arrasateko Arizmendi ikastolako Haur Hezkuntzako irakasle Iñaki Gonzalezek eta Arantza Lejarraga orientatzaileak Donostian, Miramar Jauregian, aste honetan. Eraldaketa pedagogikoaren inguruko jardunaldia izan zen, eta espazioaren eta denboraren kudeaketaren inguruan eta arazoak garaiz atzematearen inguruan aritu ziren hitz egiten, besteak beste.

Arizmendi ikastolako ERDU proiektuak konfiantzaren pedagogia du ardatz, eta bertan "ikastola osorako marko bat eratu" dutela azaldu du Gonzalezek.

Zer ez dago ondo pedagogia tradizionalean?

Historian, hezkuntzak bi ezaugarri nagusiri erantzun dio: matematikari eta linguistikari. Horietan bakarrik oinarritzen da pedagogia tradizionala. Gainera, pieza nagusia irakaslea da. Sistema tradizionalean, heldua da ulertzen duena, eta bestea ulertzen ez duena. Geletan banatzen da espazio fisikoa, eta hori ez da komenigarria. Izan ere, Haur Hezkuntzan dagoen haur batek mugimendua behar du, eta ezin da gela itxi batean mahaian eserita egon. Sistema tradizionalak ez du errespetatzen gizakia nolakoa den, ezta ikasle bakoitzaren erritmo biologikoa ere. Balio kognitiboak nahiz gaitasunak errespetatu behar ditu.

Zer falta da gaur egungo pedagogian?

Gure ibilbidean, gabeziak eduki genituen. Prozesua hasi genuenean, oztopoak identifikatuak genituen; adibidez: homogeneizazio modua. Irakasleek ekintza bat egin, eta besteek errepikatzen dute. Irakasleak behatzaile rola hartu behar du, eta gaitasunak identifikatu. Hala, bakoitzaren beharrak eta asetasunak atzeman eta horiei erantzuteko gai izango da.

Eta zer dago soberan?

Ezin dira pedagogia guztiak pakete batean sartu. Leku ezberdinetan esperientzia ezberdinak sortzen dira, eta, aldi berean, pedagogia aldatuz doa. Gizakiaren inguruko gauzak erakusten ari zaigu zientzia, eta horri erantzuten ez dionak arazo bat dauka pedagogian. Ez dio beharrei aurre ondo egiten, eta ez die erantzuten berak kudeatzen dituen pertsonen beharrei.

Zergatik konfiantza pedagogian?

Ikasleak zoriontsu izatearen giltza konfiantzan dago. Bakoitzak bere buruarengan konfiantza izateaz gain, besteengan izatea ezinbestekoa da, eta baita testuinguruan edukitzea ere. Hori lortzea da gure helburu nagusia eta oinarria. Beste guztia gero garatzen da.

Zein dira proposatzen duzuen eraldaketaren gakoak?

Batetik,uste dugu senak landu behar direla; hau da, bakoitzaren gaitasunak identifikatu eta horiek aintzat hartu behar dira. Bestetik, garrantzitsua da arazoak garaiz hautematea ere. Horrez gain, gurasoak bertan egotea ere positiboa da, bizipenak eurekin bizitzen baitituzte eta bertatik ikusten baitute euren seme alabak ondo daudela. Gizarteak ikastolara joan behar du, eta ikastolak gizartera. Guztien beharrak ez dira berdinak, baina ez dago zertan paretekin banatu.

Ikasleak orain gusturago ikusten al dituzu?

Ikastola gorputza mugimenduan jartzeko lekua da, pertsonekin egotekoa, bakarrik egotekoa edo lasai egotekoa. Nahi duena libre da bertan lagunekin jolasteko edo bakarrik egoteko. Oso gustura ikusten ditut nik; izan ere, bakoitzak norbera izateko aukera du. Ume bakoitza nolakoa den ikusten dugu, eta horri erantzuteko gaitasun handia daukagu. Esan beharra dago ikastolan eraldaketa martxan jarri genuenetik oldarkortasun maila jaitsi egin dela, eta azpimarragarria da hori.

Sormenak hezkuntzan nahiko leku baduela iruditzen al zaizu?

Ez. Lehengo modelo estetikoan homogeneotasuna dago, eta han sormenak ez dauka zentzurik. Guk alderantzizkoa planteatzen dugu; hau da, espazioa eta denbora kudeatuta bakoitzak bere sormena garatzea. Ezarri dugun eraldaketaren ondorioetako bat sormena eremu askotan eskaintzea da. Modelo tradizionalak alderantzizkoa egiten du. Sormena ezin da irakurketarekin, idazketarekin eta matematikarekin soilik landu; hortik haratago joan behar da.

Teknologia berriak hezkuntzan eragin handia ari dira izaten...

Teknologiak aukera ezberdinak eskaintzen ditu. Adin batzuetan, erraztasunak ematen ditu, eta besteetan, ez. Haur Hezkuntzaren kasuan, baliagarria da, eta gauza batzuk lantzeko balio du. Guk esperimentuari ematen diogu garrantzia, eta horrek pisu handiagoa eduki behar du teknologiak baino. Adinean aurrera joan ahala, teknologia baliagarriagoa da.

Nolako etorkizuna irudikatzen duzu pedagogian?

Uste dut duela hamabost urte baino hobeto gaudela. Errekurtso gutxiago edukitzeak, ordea, zaildu egiten du prozesua. Urteak aurrera joan ahala, pedagogikoki askoz ere gehiago jakingo dugu, baina prozesuan zer gertatuko den ez dakit; izan ere, zientziak datu berriak ekarriko ditu hemendik urte batzuetara. Ibilbidean pedagogikoki aktibo mantentzen eta eraldatzen jarraitzen badugu, pedagogiak hoberantz egingo du. Gure marko pedagogikoa lantzen badugu, ondo goaz, eta eredua egokia da. Egin egin behar dugu.

Julene Frantzesena

Hamazortzi urterekin joan zen Aitor Zubizarreta saskibaloi jokalaria (Azpeitia, 1995) Portlandera (Oregon, AEB) ikastera eta saskibaloian aritzera; Idaho Collegeko joko antolatzailea eta eskolta da egun. Eneritz Larrañagak (Azpeitia, 1998), berriz, abuztuaren 15erako egon behar du Oklahoman. Joko antolatzailea da, eta hango talde batekin fitxatu du.

Iraurgi taldean hasi zineten saskibaloian, ezta?

ENERITZ LARRAÑAGA: Eskola kirolean hasi nintzen saskibaloian jokatzen. Iraurgiko teknifikazio eskolan hasi nintzen gero, eta, mailaz maila, gaur arte. Aurten emakumeen lehen taldean ere aritu naiz, eta Espainiako Emakumeen Lehen Maila probatu ahal izan dut. Gustura aritu naiz. Gainera, pixka bat jokatzeko aukera izan dut, eta ederra izan da.

AITOR ZUBIZARRETA: Anaia nagusia saskibaloian hastean, haren partidak ikustera joaten nintzen, eta orduan izan nuen lehen harremana saskibaloiarekin. Gainera, etxean ere saskibaloi zaleak ziren familiakoak. Haurra nintzela, teknifikazioan hasi nintzen, eta 18 bat urtera arte aritu nintzen Iraurgin.

Eta, bat-batean, Azpeititik Ameriketako Estatu Batuetara.

A.Z.: Bi urtez Portlandeko Unibertsitateko taldean aritu nintzen. Izan ere, beka bat eskaini zidaten han ikasteko eta Portland Pilots-ekin NCAA-1 ligan jokatzeko. Iaz, Idaho Collegerekin fitxatu nuen; NAIA ligako taldea da —NCAA-2 mailaren parekoa—. Portland Pilots-en ez nuen nahi adina jokatzen, eta taldez aldatzea erabaki nuen. Asmatu nuen, orain gehiago jokatzen baitut. Orain, urtebete geratzen zait, gehienez lau urtez joka daiteke-eta liga hauetan. Ikasketak bukatu gabe gelditzen bazara, ikasten jarrai dezakezu ordainduta, baina ez dute saskibaloian jarduten uzten.

E.L.: Ni Northeastern Oklahoma A&M College taldearekin ariko naiz datozen bi urteetan, gutxienez. Hasieran, unibertsitateek eskaintzak egin zizkidaten, baina esan zidaten bidali nizkien bideoekin ez zirela oso gustura gelditu, eta hobe nuela college batera joatea. Maila baxuagokoak dira college-ak. NJCAA ligan ariko naiz, eta esan zidaten han pare bat urte egindakoan aldatu ahalko nuela taldez. Ikusiko dugu aurrerago unibertsitateek eskaintzarik egiten didaten.

Alde handia al da hemengo eta hango saskibaloiaren artean?

A.Z.: Entrenamendu dinamika oso desberdina da. Goizean 07:30ak aldean entrenamendu saioa egiten dugu. Gero, klasera joaten gara, eta, arratsaldean, berriz entrenatzen gara. Egunero bi entrenamendu egiten ditugu, eta astean ligako bi partida jokatzen ditugu. Igandeak ditugu deskantsatzeko. Diziplina eskatzen dute. Gainera, gutxieneko nota atera behar da saskibaloian aritzeko; hori lortu ezean, ligak ez dizu uzten jokatzen.

Zaleei dagokienez ere, desberdina da. Portland Pilots-en jokatzen nuenean, astero telebistan ematen zituzten partidak. Haiekin jokatu nuen lehen partidara 20.000 ikusle bertaratu ziren. Partida aurretik entrenatzera joan eta ilarak zeuden kiroldegira sartzeko. Oraingo taldearekin desberdina da, 2.000 lagun-edo joaten dira neurketak ikustera. Hala ere, asko dira. Jokoari dagokionez ere desberdina da hango saskibaloia: jokoa azkarragoa da, eta fisikoki prestatzeari garrantzi handia ematen diote.

Denboraldi berriari begira, zer lortu nahi duzue?

A.Z.: Liga irabaztea ederra litzateke. Ni taldera iritsi aurreko bi denboraldietan irabazi zuten liga, eta azken denboraldian ez ginen ondo ibili. Bestalde, han gelditzeko aukera bakarra NBAn aritzea da, eta ikaragarri zaila da hori.

Saskibaloian jokatzeaz gain, bekari esker, AEBetako unibertsitateetan ikasteko aukera duzue.

A.Z.: Enpresaritza ari naiz ikasten. Etxeko lan asko bidaltzen dituzte, eta notan pisu handia dute horiek. Kontrolak ere dezente egiten ditugu. Baina, oro har, ondo.

E.L.: Kasualitatea da; nik ere enpresaritza ikasketak hasiko ditut.

Hara joateko gogoz al zaude?

E.L.: Bai, gogoarekin nago, abuztuaren 15a iristeko desiratzen. Ez dakit zerekin egingo dudan topo, baina... Taldekideen izenak ere ez dakizkit, baina entrenatzailearekin dezente hitz egin dut. Miami izeneko herri batera noa, eta han erresidentzia batean biziko naiz taldekideekin.

Noiz jakin zenuen AEBetara joango zinela?

E.L.: Iaz, saskibaloi jokalariei AEBetara joaten laguntzen dien talde bateko kideak ezagutu nituen Espainiako Txapelketan. Haiek lagundu didate unibertsitatearekin harremanak egiten, taldea bilatzen...

Ohikoa al da halako beka bat jaso eta AEBetara joatea?

A.Z.: Gaur egun, geroz eta jende gehiago saiatzen da AEBetara joaten. Doan ikasteko aukera ematen du bekak eta... Gainera, ingelesa ikas dezakezu egonaldian. Eta esperientzia ederra da.

E.L.: Bai. Selekzioan-eta ezagutu dudan jendea joan izan da hara, eta aurten ere badoaz batzuk. Nire inguruko jendeari ere egin dizkiote eskaintzak.

Hiru urte daramatzazu han, Aitor. Erraz moldatu al zara hara?

A.Z.: Hasieran kosta zitzaidan. Ukrainar bat egin nuen lagun, biok batera iritsi ginen Portlandera, eta harekin ibiltzen nintzen beti. Hasieran barre egiten ziguten hizkuntzagatik-eta, baina aguantatu egin behar! Lehen hilabeteak gogorrak dira: ingelesez ikasi behar, unibertsitatean hasten zara...

Eneritzentzat aholkurik bai?

A.Z.: Gurasoei gezurra esan gaizki pasatzen ari zarenean, asko kezkatzen dira eta. Horrez gain, lasai egon jendeak barre egiten badizu, ez hartu gaizki. Eta, batez ere, irekia izan eta jendea ezagutzen saiatu. Garrantzitsua da lagunak egitea, bakarrik egonda edonork lagun zaitzakeelako.