Mendeetan, nekazari eta abeltzainek naturaren arabera moldatu behar izan dute bizimodua, eta are gehiago urtaro aldaketetan; udako beroaldietan, esaterako, artaldearekin mendira igotzen ziren artzainak, eta kostaldera jaitsi neguko elurteetan, berotasunaren bila. Apurka-apurka, eguzkia jarri zuten horren guztiaren eragile, eta neguko eta udako solstizioak aintzakotzat hartzen hasi ziren. Hala, hotzari agur esan eta epeltasunari ongietorria emateko, urtaro aldaketak jai bereziz ospatzen zituzten. Zehazki, negutik udaberrirako aldaketatik sortu zen inauteri izenez ezagutzen den festa paganoa, usadio bilakatzeraino.
Japoniarra da Hiromi Yoshida (Yuwaza, 1960), eta erdi azpeitiarra ere bai dagoeneko. Urtean bi aldiz etortzeko ohitura du, eta hilabete inguruko egonaldia egiten du aldi horietako bakoitzean. Besteak beste, rakugo emanaldiak egiteko aprobetxatzen du.
Aitziber Arzallus
Hilabetetako lanaren emaitza lehendabiziko aldiz jendaurrean erakutsi aurretik “beti izaten diren zalantza eta beldur horiek” uxatu dituzte Amancay Gaztañagak (Guayaquil, Ekuador, 1980) eta Iraia Eliasek (Zarautz, 1980), estreinatu baitute dagoeneko euren azken sorkuntza lana: Matriuska. Lehen emanaldia hilaren 2an egin zuten Donostiako Egia auzoko Le Bukowski aretoan, eta Igeldoko Itsas Aurre kultur etxean ere izan dira harrezkero. “Oso pozik” daude publikoaren erantzunarekin, bi lekuak “erabat” bete direlako, Gaztañagaren arabera. Gaur eta bihar beste bi emanaldi dituzte, horiek ere Donostian. Gaurkoa, Martuteneko Etxarriene auzo etxean izango da, 20:00etan; eta biharkoa, Bidebietako Kontadores aretoan, 19:00etan.
Unai Zubeldia
Margolari soila baino gehiago zen Jabier; artista kritikoa zen, oso eskuzabala, eta elkarrizketarako espazioak sortzearen aldekoa. Asko gustatzen zitzaion esperimentatzea”. Angela Morenoren hitzak dira, Jabier Villarreal zenaren bikotekidearenak. Iazko ekainaren 11n hil zen artista iruindarra, 57 urte zeuzkala, baina ordurako hitzartuta zeukaten Eibarko Portalea kultur etxean jarri beharreko erakusketa. Bizitzaren kolpea jaso ondoren, eta Villarreali omenaldi txiki bat egiteko asmoz, proiektuarekin aurrera egitea erabaki zuten antolatzaileek. Gaur inauguratuko dute erakusketa, eta martxoaren 8ra arte egongo da ikusgai 26 lagunek elkarlanean osatutako proposamen kolektiboa. Villarrealen beraren hainbat lan ere egongo dira ikusgai, eta baita Morenorenak ere.
Mozorroa, maskara edo mozorrotutako pertsona da txantxoa, hainbat hiztegiren arabera. Tolosako inauterietan, horrela esaten zaio ganbarako trapu zaharrak hartu eta inauterietan atontzeko moduari. Izaera horri heldu nahi izan dio Udaberri dantza taldeak.
Unai Zubeldia
Klima aldaketari parez pare begira jarriko dira datorren astean Donostian. Aranzadi zientzia elkarteak antolatuta, XVIII. Arkeologia Jardunaldiak egingo dituzte otsailaren 4tik 6ra, San Telmo museoan, Aldaketa klimatikoak Historiaurrean gaia aztergai hartuta. “Gaur egungo gizartean klima aldaketak zenbateko arreta lortzen duen ikusita, atzera begiratu bat egitea pentsatu dugu, azken batean klima aldaketek baldintzatuta egon baita beti giza jardueraren garapena”, azaldu du Juantxo Agirre Aranzadi zientzia elkarteko idazkari nagusiak.
Unai Zubeldia
Balak, pistolak, perdigoiak, kolpekariak, pistolen danborrak… Suzko armak hartu, biluzi, landu, eta hausnarketa eragiteko erronka daukate Gorka Larrañaga Azkoitiko artista plastikoak (1974) eta Mexikoko hainbat artistak, Calibre 16 erakusketarekin. Larrañaga hamahiru urtez bizi izan da Mexikon, eta han sortu zuen harremana Taco arte garaikideko lantegiarekin —Casa Galeria lantegiaren zuzendaria izan zen—. Joan den ostiralean ireki zituen ateak Eibarko Portalea kultur etxeko erakusketak, eta lanak datorren otsailaren 9ra arte egongo dira ikusgai. “Pentsarazi egiten du obra bakoitzak; hausnarketa eskatzen du. Inor ez du utziko indiferente”.
Rebeka Ruiz
Aurtengo arrantza sasoiarekin itxaropentsu dago Amua kluba, eta beita prestatzen hasi da dagoeneko. Aurtengo lehen jaialdia egingo dute bihar, baina ez da azkena izango, 2020a “biziki indartsu” baitator elkartearentzat.
Asier Zaldua
Bertsoari harria, bertsolariari omenaldia. Koldo Izagirre idazle pasaitarrak lotura horretatik sortu zuen, iazko ekainean, Bertsoaren harria liburua, eta Urretxuko Udalak herrira eraman du proiektua, Joxe Mari Iparragirre musikaria jaio zenetik berrehun urte betetzear direla —aurkezpen ekitaldiak eta bertso saioak egiten ari dira liburuan aipatzen diren bertsolarien herrietan—. Bertako eta kanpoko eragileen laguntzarekin, urte guztian hamaika ekitaldi antolatuko ditu udalak, eta horietan lehena izan da Izagirreren liburuaren aurkezpena. Urtarrilaren 14an egin zuten aurkezpena, eta bertan izan ziren Iñaki Murua eta Maialen Akizu bertsolariak.
Beñat Alberdi
Oroitzapen gisa eros daiteke kamiseta bat; kontzertu batekoa, kasurako. Baina, finean, elastikoa bera bilakatzen da gogorapen edo bertara heltzeko kanal. Beste kontu bat da kamiseta horrek non bukatu duen; pijama gisa askotan. Iker Barandiaran kazetari arrasatearrak gordeta dauzka kamiseta gehienak, eta hari gisa hartu ditu Twitterren #kontamisetak eta #kamitales traolekin. Elastikoa bitarteko gisa hartuta, harekin lotura zuzena duten gertakariak kontatzen ditu sare sozial horretan, izan kontzertu bat, musika talde baten konturen bat, edo pasadizoren bat.
