Iñigo Muguruza baxu eta gitarra jotzaile irundarraren heriotzak hutsune handia utzi zuen iaz Irungo Moskun eta Euskal Herriko musikan oro har. Hutsune hori bezain handia da musikari ezagunak utzi duen arrastoa, Irungo hirian bereziki. Oholtzetatik kanpo, 25 urtez Irungo Musika Eskolan irakasle gisa aritu zen Muguruza, eta berak musikari zion pasio berbera transmititu die belaunaldi askori azken hamarkadetan. Bada, haren figura omendu eta egindako guztia eskertzeko beka bat sortzea erabaki du Irungo Udalak, Iñigo Muguruza Musika Beka.
Zirkuak betidanik liluratu nau. Txikitatik zirkuan lan egin nahi nuen, baina garbi neukan ezingo nintzela trapezista edo hezitzailea izan. Pailazoaren rola, ordea, asko gustatzen zitzaidan”. Garikoitz Muñozen aitorpena da. Gurasoekin zirkura joateko ohitura zuen. Ramon Irizarrek, berriz, 12 urte zituela margotu zuen lehen aldiz aurpegia. “Pailazoa izan nahi nuen”. Muñozen anaiaren bitartez ezagutu zuten elkar, eta geroxeago, Joxan Malvido batu zen taldera. Handik sortu zuten orain dela 25 urte Tutik clown pailazo taldea. Euskal Herrian, behinik behin, Gari, Montxo eta Joselontxo izenez dira ezagun. Mende laurden horretan makina bat saio eman dituzte etxean zein atzerrian, euren helburua zein den ahaztu gabe: ikusleei barre eginaraztea. “Denbora azkar pasatu da, baina merezi izan du”.
Ahozkotasunaren bueltako artistak elkartzeko eta haien lana sustatzeko helburuarekin, abian da hamahirugarrenez Ahoz Aho jaialdia. Intujai Teatroak antolatzen du, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta Tolosako eta Ordiziako udalen laguntzaz. Joan den asteburuan hasi zen, eta, martxoaren 28ra bitartean, askotariko ipuinak zuzenean entzuteko aukera izango da, nola haurrentzat hala helduentzat. Gipuzkoako sei herritan ariko dira kontalariak: Arrasaten, Tolosan, Albizturren, Amezketan, Ordizian eta Ibarran. Euskal Herrikoak izango dira kontalarietako batzuk; beste batzuk, berriz, atzerrikoak, Kolonbia, Grezia, Frantzia, Polinesia eta Nikaraguako kontalariak gonbidatu baitituzte antolatzaileek.
Umore estilo berean ibiltzen diren umoregileak dira Mirari Martiarena (Oiartzun, 1986) eta Idoia Torregarai (Usurbil, 1974), “eta ez aktoreak!”. Usurbilgo Artzabal jatetxea dute sormenerako leku, eta zaharberritutako leku “polit eta goxotzat” hartua dute biek. Hain justu, han sortu baitzuten orain dela bi urte Bakean dagoena bakean utzi bakarrizketa ikuskizuna. Bi urteren ostean harrotasun apur bat badutela aitortu dute, inor gutxik lortu baitu saio bera ehun aldiz taularatzea, herriz herri. Buruan ondo gordea dute orain arte bizi izandakoa.
XVI. Soinurbil musika astea egingo dute datorren astean, Usurbilen. Martxoaren 9tik 15era herriko hainbat txokotan musika ekitaldiak antolatu dituzte. Aipagarriena asteazkenean Salbatore elizan egingo duten organo emanaldia izango da; izan ere, ehun urte bete dira herriko parrokiak organoa erosi zuenetik. “Usurbilen daukagun organoa ez da edozein. Bereziki konplexua da, historia luzekoa”. Juan Luis Atxega organo jotzaile eta irakaslearen hitzak dira.
Louie telesailak eman zion izena Bang Bang Zinema proiektuari. Fikziozko pertsonaiak bazkaltzeko hitzordua egiten du lagun batekin, eta bang bang bat egitea proposatzen dio: bi aldiz bazkaltzea, bi jatetxetan. Eta horixe da, hain justu, Bang Bang Zinema elkarteak ikusleei eskaintzen diena: bi filmez gozatzea arratsalde bakarrean.
<
Gradu amaierako lan moduan, ikerketa performatibo bat egiteko eskatu zioten Maite Aizpuruari (Zumaia, 1990). Korrika egiteko makina bat aukeratu zuen, eta erabaki zuen makina horrekin zuen harreman pertsonala kontatu nahi zuela. Izan ere, konturatu zen korrikarako makina bat aukeratu zuela elementu performatibotzat, korrika egitea debekatua izan arren. Abiapuntu hori du Erresistentzia arazo fisikoa da antzezlanak. Korrikarako makina, mediku txostenak, zapatilak eta Aizpurua bera ageri dira oholtzan, elkarrekin joko bat eginez. Autobiografiatik asko duen lan bat da, eta jaioterrian bertan antzeztuko du gaur. 22:00etan izango da emanaldia, Aita Marin.
Bloody Mary disko dendara sartu, alboetara begiratu, eta bidaia hasi. Magia berezia dauka lokalak, kalitatezko musikaren tenplua izango balitz bezala. Biniloz betetako tenplua da, eta margolan eta apaingarri bereziak ditu non-nahi. Eta ez du soilik musikaren kulturan zehar bidaia egiteko gonbita eskaintzen: gaur egungo musikarik onena zaleen, kuxkuxeroen eta herritar arrunten eskura ere jartzen du.
Euskal Herriak badauzka ia saihestu ezinezko bere egunak: Santa Ageda, herrietako jaiak, inauteriak eta abar. Baina, ospakizunetik gaindi, horiek gizartean eta norbanakoengan dituzten eraginak aztertu ditu Jota Pizarrok (Santiago, Txile, 1988) doktore tesirako. Izan ere, eragin nabarmenak izaten ditu kanal horien bidez emozioek bat egiteak.
Mendeetan, nekazari eta abeltzainek naturaren arabera moldatu behar izan dute bizimodua, eta are gehiago urtaro aldaketetan; udako beroaldietan, esaterako, artaldearekin mendira igotzen ziren artzainak, eta kostaldera jaitsi neguko elurteetan, berotasunaren bila. Apurka-apurka, eguzkia jarri zuten horren guztiaren eragile, eta neguko eta udako solstizioak aintzakotzat hartzen hasi ziren. Hala, hotzari agur esan eta epeltasunari ongietorria emateko, urtaro aldaketak jai bereziz ospatzen zituzten. Zehazki, negutik udaberrirako aldaketatik sortu zen inauteri izenez ezagutzen den festa paganoa, usadio bilakatzeraino.
