Kultura

[Herriz herri] Leintz Gatzaga. Lehengora itzuli nahi dute herria

[Herriz herri] Leintz Gatzaga. Lehengora itzuli nahi dute herria

Unai Zubeldia

Historiari keinuka bizi da Leintz Gatzaga. Gatzaren ustiapenak eman dio sona herriari, baina baliabide ekonomiko horrek berak sortu izan ditu hainbat eta hainbat liskar, 1334, 1371, 1492 eta 1498ko suteak tartean. Arabaren muga-mugan, Gipuzkoaren hego-mendebaldean, Deba ibaia hantxe hasten da gorpuzten Bizkaiko itsasora bidean. 14,7 kilometroko eremua dauka, 600 metroko garaieran dago, eta 240 biztanle inguru dauzka —99 urte ditu helduenak, Matilde Arresek—. Hogei kilometro eskasera dauka Gasteiz, eta 80ra Donostia.

Pasaia eta India batzeko zubia

Pasaia eta India batzeko zubia

Ikerne Zarate
Milaka kilometrok bereizten dituzte, baina, Bekoz Beko elkarteari esker, Pasaiatik hurbilago dago India, mila koloreen herrialdea. Ikuska film laburren lehiaketa antolatzen dute urtero Pasaian, eta Emea eta Anitza atalean emakumeei buruzko film labur bat aukeratu eta saritzen du beti Bekoz Beko elkarteak.

Txindokitik Everestera, Alex Txikonen bila

Txindokitik Everestera, Alex Txikonen bila

Asier Imaz
Hitzik gabeko pasarte asko dituen abentura da Arri Zugarramurdiren duela bi asteko bidaia: "Nire bizitzan egin dudan gauzarik zoragarriena izan da". Andoainen jaio zen, eta Tolosan bizi da, eta lan ere han egiten du. Argazkilaria da. Eki izeneko estudioa dauka alde zaharrean.

Antzokitik barrena iristen da plazara

Antzokitik barrena iristen da plazara

Unai Zubeldia

"Elkarteetan eta formatu txikietan jokatu dituzte orain arteko kanporaketa guztiak". Bertso-afarien jiran. Eta Azpeitiko Soreasun izango da finala, "antzoki handi batean, 400 bat entzule parean direla". Zailtzea baino plaza hoberik ez dagoelako behetik gorako bidean. Ikasketa hori barru-barrutik bizi izandakoa da Eneritz Artetxe Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketaren koordinatzailea (Azkoitia, 1990), eta, txapelketari azken ostikoa falta zaiola, pozik dago bertsolarien erantzunarekin. "Gipuzkoako bertso eskoletako gazteek maila ona daukatela ikusi dugu".

Askotariko urraketen testigu

Askotariko urraketen testigu

Maite Alustiza

Kairo, 2013ko uda. Egiptoko iraultza hasi eta bi urtera kokatu du Eshtebak filma Mohamed Diab zuzendariak. Mohamed Mursi presidente zena kargutik kendu ondoren, protestetan zebiltzan manifestari ugari atxilotu zituzten, eta Poliziaren furgoi berean bat egin zuten sinesmen politiko eta erlijioso sendoak zituzten lagun askok. Film horrekin hasiko da, gaur, Giza Eskubideen 15. Zinemaldia, Donostian, 19:30ean.

Martetarrak sortzaile

Martetarrak sortzaile

Rebeka Calvo

Bi artistaren etxea da Marte: Ainara Oskozena (Irun, 1976) eta Miren Gonzalezena (Tolosa, 1973). Sortzeko sortu duten etxea da, eta partekatzeko eratu duten espazioa. Sorkuntza laborategi gisa aurkeztu dute gunea, eta Oskoz margolari eta eskultoreak argitu du "esperimentazioan eta sorkuntzaren inguruan" lan egiten dutela bertan.

Jaso dute euren altxorra

Jaso dute euren altxorra

Erik Gartzia Egaña

XVI. mendean, euskal baleazaleen jarduna zen Euskal Herriko ekonomiaren zutabeetako bat. Harrapatutako baleen gorputzaren zati osoak baliatzen zituzten orduan. Pasaian eraikitako San Juan itsasontziak Ternuatik Euskal Herrira eta Euskal Herritik Ternuara eramaten zituen produktuak. Haren ibilera, baina, Ternuako Red Bay herriko badian bukatu zen; euskal baleazaleen kuartel nagusia zen portu hartako uretan hondoratu zen 1565ean. 1978an, haren aztarnak topatu zituen Kanadako arkeologo talde batek, eta 30 urtetik gora aritu dira hura ikertzen.

Batasunaren zubia

Batasunaren zubia

Unai Zubeldia

Batuketan dago oinarria. Desberdinetik berdinerako pausoan. Ez dago beste sekreturik. Eta, hain zuzen ere, hausnarketa horri tiraka sortu zen Iparra Hegoa egitasmoa, 1993an, Elizondon (Nafarroa). Desio baten jiran elkartu ziren Urruñako eta Segurako bi kide: Beñat Elizondo eta Xabier Albizu. Musikak batu zituen biak, kantuak, Baztandarren Biltzarraren jiran, eta desio horri segika jarraitzen dute oraindik ere, fruituak jasoz. Muga gainetik Euskal Herria lelopean, aurten ere, prest daukate aste osoko kultur ekitaldia. Hitzaldiak, dantza, musika emanaldiak, bertsolariak, gastronomia, jolasak, mendi irteerak... Ahalik eta zubirik sendoena eraikitzen saiatu dira, beste behin ere, mugek sortutako paretak eraisten jarraitzeko.