gipuzkoa

2015-12-042015-12-04gipuzkoa

ODON ELORZA: Udala utzita, bigarren legealdia Kongresuan

Odon Elorza (Donostia, 1955) da Kongresurako zerrendaburuen artean beteranoena, eta politikagintzan ibilbide luzeena duena. Zuzenbidean lizentziaduna da; 1979an aukeratu zuten lehenengoz Donostiako Udaleko zinegotzi, PSEtik, eta ez zuen korporazioa utzi 2011 arte. 1984tik, udaleko lana Eusko Legebiltzarreko lanarekin uztartu behar izan zuen. 1991n, alkate izendatu zutenean utzi zuen Gasteizko ganbera —EAJk emandako babesari esker, hauteskundeak EAko Xabier Albisturrek irabazi baitzituen—.

Donostiako lehen alkate sozialista izan zen Odon Elorza, baina sozialistek Gipuzkoako hiriburuan izan ohi zuten baino emaitza hobeak lortu zituen beti Elorzak udal hauteskundeetan.

Hogei urtez jarraian alkate izan ostean utzi zuen udala, EH Bilduko Juan Karlos Izagirrek hauteskundeak irabazi ostean. Urte horretan PSE-EEren Kongresurako zerrendaburu izan zen Gipuzkoatik. Bigarren legealdia izango du.

Donostiako alkate zenean, batzuetan alderdi sozialistaren lerro ofizialetik kanpora ibili izan zen bere adierazpenekin, batez ere euskal gatazkari dagozkion gaietan. Baina Espainiako Diputatuen Kongresuan ere hautsi du PSOEk ezarritako boto diziplina. Espainiako Juan Carlos I.a erregeak abdikatu zuenean, haren semea errege izendatzeko Abdikazio Legearen alde bozkatu zuten PSOEko diputatuek, eta Elorza abstenitu egin zen. PSOEk ez zion isunik jarri horregatik.

Odon Elorzak, Twitter eta Facebook kontuez gain, bloga ere badu; dena bere webgunean bilduta. Maiz elikatzen ditu.

2015-12-042015-12-04gipuzkoa

MARIAN BEITIALARRANGOITIA: Hernanitik Madrilera, Gasteiztik barrena

Hernaniko alkategai gisa egin zuen Marian Beitialarrangoitiak (Legazpia, 1968) politikagintzarako jauzia. Ezker abertzalearen legez kanporatze garai latzenetan, auzitegiek baliogabetu ez zituzten EAE-ANVko hautagaitzetako batean zerrendaburu joan zen. Hernaniko alkate jardun zuen 2007tik 2011ra.

Alkate zela, 2008an egindako adierazpen batzuen harira auzipetu eta epaitu egin zuen Espainiako Auzitegi Nazionalak. Igor Portuk eta Mattin Sarasolak Guardia Zibilaren esku sufritutako torturen harira, haientzako "txalo zaparrada" eskatzeagatik zigortu zuen Auzitegi Nazionalak; baina Gorenak absolbitu egin zuen gero.

Lanbidez kazetaria da Beitialarrangoitia. Egin irratian aritu zen esatari, 1998an Auzitegi Nazionalak hura itxi zuen arte. Euskadi Irratian aritu zen gero, eta EITBko langile batzordeko kide ere izan zen garai hartan. Alkategai aurkeztu zenean ordezkatu zuen kazetaritza politikagatik, eta egun eszedentzian dago.

2011ko udal eta foru hauteskundeetan ez zen aurkeztu —EAE-ANV legez kanporatuta zegoen ordurako—, baina, hauteskundeen ostean, Gipuzkoako Foru Aldundian Martin Garitano ahaldun nagusiaren komunikazio buru izendatu zuten. Horretan aritu zen, 2012ko Eusko Legebiltzarreko hauteskundeak arte. Ordutik, Bilduko legebiltzarkide izan da Beitialarrangoitia, Gasteizen.

Twitter kontuaren bidez bere jardun politikoaren berri ematen du Beitialarrangoitiak maiztasunez.

Zabaldu, itxi, eman… ikasi
2015-12-042015-12-03Albisteak, gipuzkoa, Gizartea

Zabaldu, itxi, eman… ikasi

Hogei ordurekin asko jasotzen dugu; urtebete izanez gero, euskararen %80 edo %90 hartuko genuke". Mohammed El-Ghzauiren hitzak dira; Euskara Plus egitasmoko ikastaro bateko parte hartzailea, hain justu. Ikastaro horren azken-aurreko saioa bukatu berri...

2015-12-042015-12-04gipuzkoa, Iritzia

Atentatuaz, berrikuntza gabe

Nire zutabeen atzean dagoen estrategia funtsezkoa igarri zenuen zuk ere aspaldi. Benetako gai garrantzitsuez (euskalgintza, hondakinen kudeaketa, feminismoa) ezer fundamentuzkorik idazteko talenturik ez dudanez, saihestu egiten ditut, eta gogoeta laba...

2015-12-042015-12-04gipuzkoa

BORJA SENPER: Zuzenbidea, politika eta poesia uztartuta

Txutxu-mutxuetako aldizkarietan ateratzen den euskal politikari bakarrenetakoa bihurtu da azkenaldian Borja Senper (Irun, 1976), baina haren ibilbidea politikagintzari lotuta dago gazte-gaztetatik, 17 urte zituela egin baitzen PPko Nuevas Generaciones-eko kide.

Zuzenbidean lizentziaduna da, baina inoiz ez du zuzenbidea lanbide izan. PPko kide egin eta bi urtera Irungo Udalean zinegotzi hautatu zuten, 19 urte besterik ez zuela. 1999an alkategai aurkeztu zen. PSOEk irabazi zituen hauteskundeak, eta PP-PSOE itunari esker alkateorde izan zen legealdi horretan. 2003an ere ez zuen alkate izateko adina babes lortu. 2007an aurkeztu zen azkenekoz udal hauteskundeetara. Udal politikagintza 2010ean utzi zuen, soilik Eusko Legebiltzarrean jarduteko —2003tik da legebiltzarkide—. 2010etik Gasteizko ganberan aritu da, eta 2013tik popularren taldeko bozeramailea da —Arantza Quiroga ordezkatu zuen—.

Alderdiaren barruan egindako ibilbideari dagokionez, 2008an Gipuzkoako PPko idazkari nagusi izendatu zuten, eta 2009tik alderdiko presidentea da Gipuzkoan.

Ikasketaz zuzenbide mundukoa, lanbidez politikaria eta afizioz idazlea da Senper. Bi liburu argitaratu ditu. 2013an kaleratu zuen lehena —Sin complejos—, politikagintzari eta bere jardunari buruzkoa; eta 2015ean bigarrena: Maldito (des)amor izenburua duen poesia liburua. Eleberri bat idazten ari da.

Madrilera heltzen bada, Twitter bidez emango du hango berri, urtarriletik aurrera.

2015-12-042015-12-04gipuzkoa

NAGUA ALBA: Aurpegi berria, hautagaitza berrian

Gipuzkoako beste zerrendaburuen artean, ibilbide luzeko hautagaiak, hautagai ezagunak ditu aurkari Nagua Albak (Donostia, 1990). Ordezkatzen duen alderdia bezala —Podemos Ahal Dugu—, gaztea da bera ere. Aurpegi berri bat, gipuzkoarrentzat oso ezagunak diren beste lau izenen artean. Hauteskundeetan ordezkaritza lortzeko aukera duten bost hautagaien artean, gazteena da Nagua Alba, eta baita politikagintzara heldu berria ere.

Boto-emaileentzat ezezaguna da, baina Podemos Ahal Dugu alderdiaren sorreratik ari da lanean bertan. Alderdiaren barruko lanetan jardun du, ordea; aurpegia eman gabe, lehen lerrora jauzi egin gabe. Podemosen Estatuko Herritarren Kontseiluko kidea da Alba, eta baita Sare Sozialetako arduradun ere.

Hautagai izendatu atarian ireki zuen Facebookeko kontua, eta honela idatzi zuen Albak: "Ia bi urte Podemosen webgunea kudeatzen aritu ostean, Facebookeko lehen mezu pertsonala idatzi beharrean aurkitzea nahasgarria egiten zait. Sare sozialetako arduradun gisa neure buruari aholku bat eskatu beharko banio, argazki on bat aukeratzeko izango litzateke aholkua, testu motz eta argi bat idazteko, irakurtzeko erraza eta eduki politikoa duena. Baina ez diot neure buruari kasurik egingo. Nire lehen mezua pertsonala izatea nahi dut, eta nik nahi dudan bezain luzea". Kanpainaurreko ekitaldien berri euskaraz zein gazteleraz ematen du Albak, Facebooken.

Psikologian lizentziaduna da Alba, eta master bat du Hezkuntzaren Psikologian.

“Nahaste haiek belaunaldien artean joko polita sortu zuten”
2015-12-042015-12-10Bertso-Elkarrizketak, Elkarrizketa, gipuzkoa, Gipuzkoako Bertso Txapelketa

“Nahaste haiek belaunaldien artean joko polita sortu zuten”

Azkenetan da 2015eko Gipuzkoako Bertsolari Txapelketa. 1959ko lehen ekitaldi haren tankera gutxi du aurtengoak, 56 urteko ibilbidean formatuak aldaketa handiak izan dituelako. Baina orain arteko 11 ekitaldion artean, bada bat oso berezia: 1999ko Herri Artekoa. Bertsolariak, buruz buru aritu beharrean, herriz herri osatutako taldeetan lehiatu ziren.

Andoni Egaña, Iñigo Mantzizidor Mantxi eta Julen Zulaikak osatutako Zarautz Jai Txiki eta Txomin Garmendia, Jexux Mari Irazu eta Amaia Agirrek osatutako Erniope taldeak iritsi ziren finalera. Zarauztarrak izan ziren txapeldun. "Festa handi bat" izan zela nabarmendu du Mantxik (Zarautz, 1977).

Nola gogoratzen duzu finaleko egun hura? Nolako oroitzapenak dituzu?

Oroitzapen oso politak. Nahiz eta herri artekoa izan, final bat zen. Ni gazte samar harrapatu ninduen, eta Julen Zulaika are gazteago. Andoni Egañarekin geunden taldean, Sebastian Lizasori, Aitor Mendiluzeri eta Jokin Sorozabali-eta kanporaketetan irabazita, eta aparrean geunden, lainoetan. Finaleko eguna ailegatu zen, eta Azpeitiko Izarraitz pilotalekua toperaino beteta zegoen. Gogoratzen naiz Txomin Garmendia aulkitik jaiki eta guri bostekoa ematera etorri zela, eta jendea barrez lehertu zela saioa hasterako. Festa handi bat izan zen. Irabazi egin genuen, baina irabazi ez bagenu ere... Hortik aurrerakoa oso ederra izan zen. Herrian ongietorria eta guzti egin ziguten.

Zergatik erabaki zuten txapelketa hura herri artekoa izatea buruz burukoa izan beharrean?

Erabakia zergatik izan zen ez dakit, baina bai hark bueltan zer ekarri zuen. Hiru bertsolari, epaimahaikidea eta gai-jartzailea behar ziren taldean. Horrek esan nahi zuen, herri bakoitzean, talde bakarra izanda ere, bost lagun mugitu behar genituela gutxienez. Eta haietaz aparte baita antolakuntzaz arduratuko zirenak ere, bertso eskolako jendea eta abar. Zarauztik, adibidez, bi talde aurkeztu ginen, hamar lagunek parte hartu genuen, eta horrek mugimendu latza sortu zuen herrian. Geroztik, txapelketetan gai jartzen eta epaile dabiltzanetako asko orduan hasitakoak dira.

1991ko txapelketak eragindako boom-aren ostean, apalaldi nabarmena izan zuen bertsolaritzak Gipuzkoan.

1991ko txapelketan bazen labealdi bat oso inportantea, Sorozabal, [Mikel] Mendizabal, Egaña, [Iñaki] Murua, [Anjel Mari] Peñagarikano, Sebastian [Lizaso] eta haiena, [Imanol] Lazkano eta konpainiari lekua kentzen joan zirenena. Baina 1995eko txapelketan ez zuten parte hartu, eta hor egon zen trantsizio moduko bat. Ez zen txapelketa txarra irten, baina jende askok zioen haien hutsunea antzeman egin zela. Txapelketa hura Mendiluzek irabazi zuen, eta ordurako oso indartsu zebiltzan Irazu, [Maialen] Lujanbio eta beste batzuk. Denborak erakutsi du, errezeloak errezelo, orduan muturrean ibili zirenak sekulako bertsolariak irten direla.

Herri Arteko Txapelketa izan al zen beheraldi horren kontrako errezeta?

Horrelako zerbait. 1999ko txapelketak, beste gauza batzuen artean, jendea mugiaraztea ekarri zuen, eta beste boom bat eragin zuen, 1991koaren antzekoa. Harrezkero, bertsolaritza berriz ere oso goian dabil. Labealdi berriak izan dira, eta ez Gipuzkoan bakarrik. Iparraldean, lehen, txapelketarik ere ez zuten egiten, Nafarroakoekin batera kantatzen zuten, eta orain euren txapelketa dute.

Txapelketa hartako parte hartzailerik gazteenak 18 urte zituen, eta zaharrenak, 71. Belaunaldien arteko harremanak lantzeko balio izan zuen?

Bai, dezenteko eragina izan zuen transmisioan ere, asko erraztu zituen belaunaldien arteko harremanak. Adibidez, gogoratzen naiz talde batean zirela Jokin Uranga, Anjel Larrañaga eta Joxe Agirre. Pentsa adinean nolako aldea zegoen batetik bestera. Beste batean ziren Txomin Garmendia, Jexux Mari Irazu eta Amaia Agirre. Garai bateko bertsolaria zen Garmendia, eta beste biak, gazte-gazteak. Edota Sebastian Lizaso, Andoni Larrañaga eta Leire Ostolaza. Nahasketa haiek belaunaldien artean joko polita sortu zuten.

Aurtengo txapelketan, final-laurdenetan gelditu zara. Gustura zaude egindako lanarekin?

Gustura ezin naiz egon. Txapelketak harrapatu nau trenak harrapatu banindu bezala. Ez dut hartu denborarik prestatzeko. Beasainen, saioaren erdian konturatu nintzen hura txapelketako saioa zela. Gaizki ari nintzen, eta pixka bat esnatu eta nahiko puntuazio erosoarekin egin nuen aurrera, baina larri sentitu nintzen. Errenteriako saioan, berriz, oso gustura hasi, eta kartzelakoak ihes egin zidan, erabat. Neure buruarekin gustura ezin naiz egon, berez gehixeago egiteko gai banaizelako. Baina egin beharrekoa momentuan bertan egin behar da.

Gazteak indartsu datoz.

Bai, oso lotsagabe eta oso indartsu.

Norbait nabarmenduko zenuke?

Eneritz Artetxe, adibidez. Ezagutzen nuen Lizardi Sarietatik, baina Arrasateko saioan harrituta utzi ninduen erakutsi zuen jarreragatik. Baita Unai Mendizabalek ere. Haren aditzera banuen, baina ia ez nuen ezagutzen, eta oso bertsolari fina ikusi dut, graziaduna eta txisparekin. Oihana Iguaranekin ere ezustea hartu dut, oso inpresio ona eman didalako.

Ustekabe txarrik izan duzu?

Neure buruarekin aurrenekoa. Eta nork esango zidan niri Irazu eta Jokin Uranga ere horren azkar kanporatuko zituztenik?

Finalerako zortzikote bat?

Alaia Martin, Agin Rezola eta Unai Agirre barruan daude. Beñat Gaztelumendi ere bai daukan puntuazioarekin, eta Iñaki Apalategi ere hor nonbait. Jon Maiak bereak eta bi egingo ditu Eibarren. Eta nahiko nuke beste bietako bat behintzat zarauztarra izatea.

” Babes arkeologikoa eman behar zaio urpeko ondareari”
2015-11-272015-12-22gipuzkoa, Itsasoari begira

” Babes arkeologikoa eman behar zaio urpeko ondareari”

Ander Arrese (Beasain, 1977) Islandian izan berri da, irailean, Beñat Iturrioz bere bazkidearekin. Dokumental baterako materiala biltzen aritu dira, orain dela 400 urte hildako 32 euskal baleazaleen aztarnen bila. Arresek azaldu duenez, "pozik" itzuli dira: "Ez dizut gehiago esango, gainerakoa dokumentalean ikusiko duzue. Baina bai, topatu ditugu arrastoak".

Arkeologoa da Arrese, ikasketaz eta lanbidez. Iturriozekin batera arkeologia enpresa bat jarri zuen martxan, duela sei bat urte: Suhar Arkeologia. Ondo joan zitzaien hasieran. "Baina gure lana oso lotuta zegoen eraikuntzarekin, obrak abiatu aurreko indusketa arkeologikoak egiten genituen maiz, eta krisia etorri zenean... Bide berrien bila abiatu ginen".

Arresek ez zuen ordu arte urpekaritzarekin harremanik izan. Baina, krisiari irtenbide bat emateko modua urpeko arkeologian topa zezakeela pentsatuta, pausoak ematen hasi zen. "Islandiako proiektu honekin lotuta hasi nintzen, duela urte eta erdi inguru". Aisialdirako urpekaritza ikastaroa egin zuen lehenbizi, eta horretan urpekaritzarako oinarriak ikasi zituen: "Segurtasun arauak, ekipazioa nola zaindu, nola ekipatu...". Hurrengo pausoa titulazio profesionala eskuratzea izan zen, urpeko lanak egiteko eskatzen dutena.

"Eta behin titulazioa esku artean, arkeologia ur azpira nola moldatu ikasi behar izan nuen". Oinarrian, kontzeptua bera dela dio, lur gainean eta urpean egon. Aztarnategi arkeologiko bat erregistratzeko sistema bat da arkeologia, eta gauza bera egin behar da uretan ere. "Baina, noski, ez da gauza bera aztarnategian gainean zutik ibiltzea, edo aztarnak urpean etzanda zaudela topatzea; lurrean kuadrikula bat zehaztea ere erraza da, urpean ez hainbeste; lurrazalean nahi adina denbora duzu, urpean denbora oso mugatuta dago...".

Tarragonan (Katalunia) ibili zen arkeologia lanetan Arrese, han urperatutako itsasontzi batean. Eta Mediterraneoko ur epeletatik Islandiara, fiordoetara, euskal baleazaleen aztarna bila joan zen irailean. Duela 400 urte, Donostiatik irtendako hiru baleontziak Norvegian ibili ondoren iritsi ziren Islandia ipar-ekialdeko fiordoetara. "Han ekaitza sartu zen, eta izotzak itsasontziak harkaitzaren kontra bota eta txikitu zituen". Laurogeitik gora baleazale ziren, eta haietako 32 hil egin zituzten, bertakoekin liskarrak izan ostean. "Sarraskia izan zen; oso modu basatian hil zituzten".

Sarraskian hildako 32 baleazaleen bidea berregin nahi izan dute Arresek eta Iturriozek: "Haiek txalupatan eginiko bidea guk kayaketan egin dugu; haiek urperatu ziren tokian urpekaritza egin dugu, eta haiek ihes egin zuten tokietatik egin ditugu guk mendi ibilbideak".

Urpean kosta ingurua miatu dute batik bat. Itsasontziak harkaitzen kontra txikitu zirenez, hor behar dutelako aztarnek. "Baina ez pentsa itsasontziak topatzeko asmoz urperatu garenik. Izan ere, itsasontziak egurrezkoak ziren, eta Islandian ia basorik ez dagoenez, egurra oso preziatua zen, urrea bezala. Baleontziak hondartzaren kontra suntsitu zirenez, hangoek ez zuten ezpalik ere utziko". Ontzian zeuden objektuen bila ibili da Arrese urpean: "Badakigu kanoi bat bazegoela, material zeramikoak eta metalikoak, iltzeak, arpoiak eta balea arrantzatzeko tresnak...".

Fiordoetan 7 graduko ur hotzetan murgilduta egindako lanarekin gustura dago Arrese, han bildutakoarekin dokumentala osatzeko gogotsu —marrazki bizidunekin osatuko dute baleazaleen istorioa—. Baina urpeko arkeologia etxean ere egin nahiko luke Arresek. "Hemen, Euskal Herrian, ez zaio ematen beste toki batzuetan ematen zaion garrantzia. Adibidez, Katalunian eta Cadizen, portuetan edo kostan egiten diren obra guztietan, aplikatzen da lurrazaleko kontzeptu bera". Alegia, obra handi bat egin behar denean, egin behar dela azterketa arkeologiko bat, obrak bertan egon daitekeena uki eta suntsi ez dezan. "Hori beste toki batzuetan ur azpira ere aplikatzen da. Hemen ez".

Arrese, ordea, ziur da komenigarria litzatekeela. "Hemen badugu ondare bat, kostako herria garelako, eta hemen ere egon direlako hondoratutako itsasontziak, itsas gatazkak, itsasoari begira bizi izan garelako beti, eta ziur nago ondare arkeologiko handia dagoela urpean. Eta ondare hori ez da potentziatu eta ez zaio behar duen babesa eman. Kontrol, interbentzio eta babes arkeologikoa eman behar zaio urpeko ondare horri ere".

Erditze lapurtuaren sentipena
2015-11-272015-11-27Albisteak, Asteko Gaiak, gipuzkoa, Gizartea

Erditze lapurtuaren sentipena

Bikotekideak gaizki hitz egiten badizu edo umiliatzen bazaitu, edo zure iritzia kontuan hartu gabe zuri buruzko erabakiak hartzen baditu, berehala identifikatzen dugu zer den; hori genero indarkeria da. Baina tratu hori erditze unera eramaten badugu, eta bikotekidearen ordez emagin, ginekologo edo erizainak jartzen baditugu... Hori zer da? Indarkeria obstetrikoa da, argi eta garbi". Nahia Alkortaren hitzak dira. El Parto Es Nuestro eta Arrosen Iraultza taldeetako kide da, eta Sabeletik mundura webgunearen sortzaile eta koordinatzailea.

Baina, horrez gain, indarkeria obstetrikoaren biktima ere bada; eta auzitegietara eraman du kasua —uztailean izan zuen epaiketa, Donostian—. Orain, bigarren umeaz erditzeko atarian, argi du zer nahi duen. "Arazorik ez bada, etxean erdituko naiz". Etxean erditzea erabaki ausarta denik ez du uste. "Ausarta ospitalean erditzea izan zen", esan dio Hitza-ri.

Besteak beste, "arrazoi medikorik gabeko zesarea bat" egin zioten Alkortari Donostia ospitalean. "Hamabost orduko erditze lanaren ostean, goizeko zortzietan etorri ziren zesarea egingo zidatela esanez. Nik uste dut zesareari buruzko klase bat zutela-edo, eta zesarea bat behar zutela". Kirofanoan bikotekidea egotea eskatu zuen. "Zoratuta zaude? Hau kirofano bat da", erantzun zioten. "Baina badakigu beste toki batzuetan, Poliklinikan adibidez, sartzen direla".

Kirofanoan "izugarrizko tratu txarra" sufritu zuen. "Txerri bat hiltegian bezala sentitu nintzen. Dardarka nengoen, negarrez, eta inork ez zidan hitz egiten; oporrei buruz hizketan ari ziren, eta aurpegira ere ez zidaten begiratzen". Ebakuntzari buruzko azalpenak ematen entzuten zuen medikua. "Klase bat zen. Zesarearen orbainean ere ikusten dira josteko modu ezberdinak. Jende asko zegoen, eta Aner jaio zen unean ere ez ziren isildu. Ez zuten une hori errespetatu". Hiru ordutan ez zioten semea hartzen utzi.

Zalantzarik gabe, indarkeria obstetrikoaren definizioan sartzen da Alkortak sufritutakoa. "Osasuneko profesionalen aldetik emakumeak haurdunaldi edo erditze garaian pairatu duen edozein tratu txar hartzen du bere baitan indarkeria obstetrikoak", azaldu du Ibone Olzak. Erditzearen inguruko psikiatrian espezializatuta dago, eta Europako Batasuneko hainbat proiektutan ikertzaile eta Espainiako Osasun Ministerioko kontsultore ere bada.

Identifikatzen zaila

Olzaren arabera, kasu askotan indarkeria obstetrikoa ez da erraz identifikatzen. "Emakume askok ez dakite erditzean behar ez ziren edo ebidentzia zientifikoan oinarritzen ez diren gauzak egin dizkietenik; adibidez, episiotomia bat edo erditze programatu bat egitea, arrazoi faltsuak argudiatuta". Badago, ordea, ezinbestekoa den identifikatzaile bat. "Emakumea nola sentitu den entzutea, ea berak hartu dituen bere osasunari eta bere gorputzari buruzko erabakiak, ea gutxietsia edo mehatxatua sentitu den, zaindua sentitu den...".

"Indarkeria obstetrikoak ez du esan nahi zure erditzea zesarea batean, episotomia batean bukatu denik, ez du zertan. 'Egin zenuenean ez zizun mina egin eta gustatu zitzaizun, ezta? Bada, orain ez kexatu'. Halakoak entzun egiten dira gure ospitale publikoetan. Hori da tratu txarra", azaldu du Alkortak. Beste tratu txar mota bat "infantilizazioa" dela dio. "Emakumeari ume bat balitz bezala hitz egiten zaio, eta askotan azalpenak ere ez zaizkio berari ematen, bikotekideari baizik. 'Aizu, ni hemen nago'".

Alkortaren arabera, askok indarkeria obstetrikoa ez dute hartzen "genero indarkeria gisa", "maiz emakumeak emakumeari egiten dion indarkeria" delako. "Baina genero indarkeria da, emakumeari ez baitzaizkio errespetatzen bere bizitza sexualaren ardura eta eskubideak". Eta emakumeak eskubidea du bere gorputzari buruz erabakitzeko.

Sistemarekin da kritikoa Alkorta. "Egokitzen zaizun pertsonaren araberakoa ere bada", dio; baina ordutegiek, jende faltak eta saturazioak eragin handia dutela uste du, eta hori dela konpondu beharrekoa. "Protokoloak badaude, baina ez dituzte errespetatzen. Bestalde, emakumeak legearen babesa du, legez dagokio bere gorputz eta osasunari buruzko erabakiak hartzea, baina erditzeetan ez da errespetatzen. Legea gainetik pasatzen dute".

Indarkeria obstetrikoak ondorio asko ditu, ondorio psikologiko larriak. Eta ez du laguntzen sufritutakoa ukatzeak. "Lotsa sentitzen dute emakume askok, ez direlako gai izan bere burua eta umea defendatzeko, gutxietsiak izaten utzi dutelako". Stockholmgo sindromea ere ohikoa da. "Umea eta ama ondo atera direnez, ama esker oneko sentitzen da artatu dutenekin. Emakume askorekin gertatu zait beraiek hasieran erditze ona izan zutela esatea, baina gero, jazotakoa kontatzean, gauzak beste modu batera izan direla ohartzea".

Olzak izena jarri die indarkeria obstetrikoa pairatu duen emakumeak dituen ondoriei. "Zaurgarritasun goreneko unea da erditzea, eta momentu hori grabatuta gelditzen da. Emakume askok trauma osteko estresa garatzen dute, eta etengabe ari dira erditzean jazotakoa berpizten; kirofanoan biluzik zeuden unea oroitzen dute, edo nola episiotomia egin zioten anestesiarik gabe, edo umea jaio eta ikusi gabe eraman zutenean izandako larritasuna oroitzen dute. Emakume askok hutsune handia sentitzen dute, hain garrantzitsua zen une hori galdu dutelako. Bortxatuak izan direla ere sentitzen dute".

Alkortak ez du ia oroitzapenik semearen lehen hiru hilabeteez. "Zaintzen duzu zaindu behar duzula dakizulako, titia ematen diozu, baina amaren eta umearen arteko atxikimenduari nabarmen kalte egiten dio". Alkortak laguntza psikologikoa behar izan zuen, erditu zenean sufritutakoa gainditu eta horri buruz lasaitasunez hitz egiteko.

2015-11-272015-11-27gipuzkoa

Indarkeria obstetrikoa. Testigantzak

Virginia Basurko."Asko kostatzen da indarkeria obstetrikoa sufritu duzula onartzea" 2011n erditu zen Virginia Basurko (Eibar, 1982), Mendaroko ospitalean. Erditzea, oro har, ondo joan zela dio. "Baina, prozesu horretan, tartean badago ordu erdi bat e...