Uzt 15, 20162016-07-14gipuzkoa0 0

Protokoloa

Nola jardun eraso bat gertatzen bada?Laguntza eman 1. Erasoa jasan duen emakumearengana edo emakumeengana joan, laguntza behar duen galdetu, eta haren erabakia errespetatu.Erasotzailea gelditu2. Jarrera matxistarik edo gogaikarririk gertatzen ari bada...

Uzt 15, 20162016-07-14gipuzkoa0 0

Oiartzualdeko lau udalek protokoloa adostu dute

O. M.
Pasaia, Errenteria, Lezo eta Oiartzungo udalek sentsibilizazio kanpaina bateratua abiatu dute, "jai parekideen alde eta eraso sexisten, homofoboen, xenofoboen eta transfoboen aurka". Festetan eraso sexista bat gertatzekotan nola jardun adostu dut...

Etxerako buelta, beldurrik gabe
Uzt 15, 20162016-07-14Albisteak, gipuzkoa, Gizartea0 0

Etxerako buelta, beldurrik gabe

Olatz Mitxelena
Emakume askorentzat kezka iturri izaten da jaietan gauez irten eta etxera buelta nola egingo duten erabakitzea. Tamalez, beldurrez etxeratzen dira asko jaietatik itzultzean, eta gaiari lotutako azken albisteek, gainera, ez dute batere ...

Euskal Herriko txapela herriratzeko prest
Uzt 15, 20162016-07-15Albisteak, gipuzkoa, Kirola0 0

Euskal Herriko txapela herriratzeko prest

Julene Frantzesena

Joan den uztailaren 3an Gipuzkoako Herriarteko Pilota Txapelketa bosgarrenez irabazita, Euskal Herriko finalera begira dira Azpeitiko pilotariak. Izan ere, txapelketa horretako Gipuzkoako ordezkariek bideratuta daukate Zigoitiaren (Araba) aurkako kanporaketa, joanekoa 3 eta 0 irabazita. Gaur jokatuko dituzte itzuliko partidak, etxetik kanpo, 19:00etan hasita.

Lan erdiak eginda, finala pauso txiki batera dute azpeitiarrek. Dena den, "partidak irabazi edo, gutxienez, tanto batzuk egin" beharko dituztela eta finalerako sailkatzea lortuko duten ikusteko dagoela diote Julen Egigurenek (Azpeitia, 2000), Gorka Iriartek (Azpeitia, 2000) eta Markel Etxanizek (Azpeitia, 1992).

Egigurenek kimuetan jokatzen du Unai Alberdirekin; Gorka Iriarte Jon Alberdirekin aritzen da gazteetan, eta Etxanizek eta haren bikote Dani Murgiondok seniorretan ordezkatzen dute Azpeitia. Dena den, lesioak direla medio, hainbat aldaketa izango dira azpeitiarren artean gaurko partidetan; izan ere, min hartuta daude Egiguren eta Etxaniz, eta kanpoan da Murgiondo. Hala, bikote guztiek jasango dituzte aldaketak: kimuetan, Unai Alberdik eta Gorka Iriartek jokatuko dute; gazteetan, Jon Alberdik eta Mikel Unanuek; eta, seniorretan, Jurgi Larrañagak eta Andoni Aizpuruk.

Hirugarrenaren bila

Azpeitiko pilotariek 2008an jantzi zuten aurrenekoz Euskal Herriko txapela, eta iaz bigarrenez. Aurten, Gipuzkoako Txapelketa irabazita, Euskal Herriko finalera iristeko pauso bat emateko faltan dira. Azpeitiarrek badakite esku-eskura dutela finalerako pasea, eta, haien aburuz, Doneztebe (Nafarroa) izango da beste finalista. Hala dio Etxanizek: "Lehenengo guk sailkatu behar dugu finalerako, eta, sailkatzen bagara, itxura guztien arabera, Doneztebe izango dugu aurkari". Egigurenek uste du "zaila" izango dela nafarrei irabaztea. "Kluben arteko Berria Txapelketan pilotari horien aurka jokatu genuen finala, eta antzeko taldea aterako dute herriartekoan: kimuen partida gogorra izango da; gazteena, oso zaila, eta seniorrena ere, zaila. Hala eta guztiz, saiatuko gara irabazten".

Badira desberdintasunak herrialdekako herriarteko txapelketen artean. Gipuzkoan, adibidez, herri baten izenean jokatzeko, herri horretan erroldatuta egon behar du pilotariak; Nafarroan, aldiz, ez. Hori "desabantaila" moduan ikusten dute azpeitiarrek. "Orain, uste dut aldaketak egin dituztela legedian, eta, erroldatuta zauden herriak taldea ateratzen badu, han jokatu behar du pilotariak. Normala ere bada, herri txikiak dira-eta asko. Doneztebeko taldean, esaterako, kimuetako atzelaria soilik da herrikoa", azaldu du Etxanizek.

Zaleen beroa, "eskertzekoa"

Azpeitiko Frontoi Txikia leporaino bete izan da Gipuzkoako eta Euskal Herriko txapelketetan etxean jokatutako partidetan. Etxanizek dio "eskertzekoa" dela zaleen berotasuna: "Partidetan asko laguntzen dute. Aurreko astean Zigoititik etorritako jarraitzaileak txundituta gelditu ziren frontoian zegoen zale pilarekin. Sanferminak ziren, eta gazte ugari joan zen Lesakara eta Iruñera, baina, hala ere, bete egin zen frontoia. Horrela jokatzea ikaragarria zela esan ziguten. Ez dugu kexatzerik".

Iriarteren aburuz, "herriartekoan eta, Azpeitiaren izenean jokatzean, jendeak bere egiten du pilotarien taldea. Herriarteko Txapelketa bere sentitzen du jendeak, eta hori ederra da". Ildo beretik hitz egin du Iriartek: "Edozein txapelketatako partidetan ez da hainbeste jende izaten. Aldiz, Azpeitiaren izenean jokatzean, bete egiten da Frontoi Txikia".

Hiru pilotariak gustura dira zaleekin, eta harrokeriarik gabe baina harrotasunez diote Azpeitian "indar handia" duela pilotak. "Gipuzkoako Herriarteko finalean, 1.400 lagun izan ziren Atano III.a pilotalekuan, eta horietako asko azpeitiarrak ziren. Azken urteetako jende gehiena izan zen, eta giro ezin hobea. Etxean jokatu ditugun partida guztietan goraino bete da Frontoi Txikia. Eskertu egiten da hori; izan ere, gustura jokatzen dugu jendearen aurrean eta haien babesarekin".

Badute segida

Ilunpe Azpeitiko pilota elkartea "osasuntsu" dago, eta gustura dira elkarteko kideak. 70 haur eta gaztetxo inguru aritzen dira gaur egun herriko pilota eskolan, eta Etxanizek dio horietako asko "ondo moldatzen" direla. Horregatik, uste dute herriarteko txapelketetan-eta "aurrera egiteko aukera" izango dutela etorkizunean, "zorte pixka batekin". Egigurenek azaldu duenez, "jarraipena badago", eta "datozen urteetan ere talde polita" atera ahalko dute Herriarteko Txapelketan. Iriartek dioenez, beraiek gaztetxo zirenean baino gaztetxo gehiago dabil orain pilotan, eta horrek poza ematen dio.

Pilotariek diote oso giro ona dutela beren artean. Eta, Iriartek dioenez, oso garrantzitsua da elkarrekin ondo konpontzea, taldea sendo egon dadin. Hala eta guztiz, jakitun daude pilota munduan aurrera egitea "oso zaila" dela. Hala dio Etxanizek: "Herriartekoaz gain, gehienbat torneo pribatuak egiten dira, eta zaila da aurrera egitea. Hastea da errazena, baina gero jarraipena ematea zaila. Horrela dago pilota mundua. Bakarkako kirola da, eta kirol gogorra".

Notarik altuena dakarren jazza
Uzt 15, 20162016-07-14Albisteak, gipuzkoa, Kultura0 0

Notarik altuena dakarren jazza

Maite Alustiza

"Jazzaren Eurovision jaialdia" nolakoa izango litzatekeen imajinatu zuen Improvised Music ekoizleak duela hamar urte. Lehia aparte utzita, proba egitea erabaki zuen, eta Europako jazz musikari gazteen jaialdi bat sortu. Onenen artean onenak bildu nahi zituen, hamabi puntu mereziko lituzketen bakarlari edo taldeak —puntuazio hori da Eurovisionen jaso daitekeen handiena—. Uztailaren 20tik 23ra, Donostiak hartuko du 12 Points jaialdiaren hamargarren aldia. Jazzaldiaren programazioaren barruan prestatu dute, Donostia 2016 kultur hiriburutzarekin elkarlanean.

Hamabi herrialdetako musikariak ariko dira: Frantzia, Alemania, Austria, Norvegia, Irlanda, Portugal, Suitza, Herrialde Katalanak, Belgika, Erresuma Batua, Danimarka eta Suedia. Jazzaren "talentu gazteak" deskubritu eta sustatu asmo ditu jaialdiak; hori hala, parte hartzaile guztiak 30 urtez azpikoak izango dira. Gazteak izan arren, "prestatuta" dauden musikariak aukeratu dituzte, eta "Europara begira aurrerapauso bat emateko prest daudenak".

Hiru egunetan, lau kontzertu egingo dira. Arratsaldeetan eta iluntzeetan izango dira ekitaldi nagusiak; gauez, berriz, "inprobisazio puntu bat" emango diote festari. Artistak elkarren artean nahastuta aritu ahal izango dira, eta norberak bere gaitasuna erakutsi ahal izango du. Musikeneko ikasle eta irakasleez osaturiko taldeek emango diete hasiera saio horiei.

Baina musika ez ezik, parte hartzaileen arteko harremana ere bultzatu nahi du jaiak. Horretarako, goizetan, Jazz Futures mintegiak egingo dituzte. Horietan, musikari lotutako hainbat eragilek parte hartuko dute: musikariek, ikasleek, kritikoek, programatzaileek... Hausnartzeko eta eztabaidatzeko plaza izango da, beraz. Hain justu, helburu hori aintzat hartuta Elkarrizketak lerroan sartu du jaialdia Donostia 2016 kultur hiriburutzak; horren xedea, berriz, inguruko kultur eragileekin itunak egitea eta elkarlanean aritzea da.

500 musikaritik gora

12 Points jaialdiaren berezitasunetako bat da ez duela egoitza finkorik; txandakatu egiten dute: urte bakoitietan Dublinen izaten da, eta bikoitietan, Europako beste hiriburu batean. 2014an, esaterako, Suedian egin zuten, Umean; eta 2012an, Portugalen, Porton. 12 Points Gipuzkoara ekarrita, "Donostiako Jazzaldiak Europan duen difusioa zabaldu" egingo dela uste du Miguel Martin Jazzaldiko zuzendariak, egitasmoaren aurkezpenean azaldu zuen bezala.

2007tik, 500 musikarik baino gehiagok eman dute izena 12 Points proiektuan parte hartzeko. Batzuentzat salto bat emateko plataforma izan da; horri esker, artista gazteetako bik Donostiako Jazzaldian jo ahal izan dute: Danimarkako Ibrahim Electric taldeak —2008ko 12 Points-en parte hartu zuen eta 2014ko Jazzaldian—; eta Norvegiako Mari Kvien Brunvoll abeslariak —2010ean jo zuen gazteen jaialdian, eta bi urte geroago Donostian—.

Uzt 15, 20162016-07-14gipuzkoa0 0

12 Points jaialdia. Egitaraua

Uztailaren 20an, asteazkenaViktoria Eugenia antzokian. The Embla, Marco Mezquida eta Eva Klesse Quartett (20:00). Sarrera: 12 euro.Uztailaren 21ean, ostegunaViktoria Eugenia antzokian. Water Boogie System, Insufficient Funs eta Chromb (20:00). 12 ...

Uzt 15, 20162016-07-14gipuzkoa0 0

51. Jazzaldian, inoiz baino emanaldi gehiago

Donostiako Jazzaldiak marka berri bat ezarriko du bere 51. aldian, emanaldi kopuruari eta erabilitako agertokiei dagokienez. Uztailaren 20tik 25era, 132 emanaldi programatu ditu hogei espaziotan —horietatik 84 doakoak izango dira—.

Urtero bezala, entzute handiko hainbat musikarik joko dute Donostian; horien artean daude Diana Krall, Gloria Gaynor, Jan Garbarek, John Scofield, Brad Mehldau, Ellis Marsalis, Branford Marsalis eta Kurt Elling, Snarky Puppy, Ibrahim Maalouf, Jack DeJohnette, Dave Douglas eta Steve Coleman. Jazzaldiaren webgunean eskura daitezke kontzertuetarako sarrerak: www.heinekenjazzaldia.com

Uzt 15, 20162016-07-15gipuzkoa0 0

“Orain herria apainagoa dago, baina ez dauka orduko bizitasunik”

Olaia Iraola

Juan Martin Elexpuruk (Bergara, 1950) 25 urte daramatza irakasle lanetan. Idazlea eta itzultzailea ere bada. Beste hainbat lanen artean, Leintz-Aramaio, Oñati eta Eibar inguruko berbekin hiztegi bat sortu zuen, 2005ean.

Nola aldatu da herria txikia zinenetik?

Nire ustez, orain herria apainagoa dago, baina ez dauka orduko bizitasunik: era guztietako dendak, baserritarrak astoekin, tailertxoak alde guztietan, motokarroak kalean...

Zein izan da zuretzat Bergararen sasoirik politena?

1975-1985 epea. Bergara Euskal Herriko ardatz politiko eta kulturala izan zen: alkateen mugimendua, Monzon, Elkoro eta Herri Batasunaren sorrera, UNED eta Euskera Departamendua...

Eta zer aldatuko zenuke herritik?

Bergara-San Juan-Ubera bidegorria egingo nuke.

Herriko toki kutunenak?

Ubera-San Juan bailara, Irukurutzeta gaina, Munibe-Plaza-Olaso ingurua...

Zein da Bergara bisitatzeko garairik onena?

Edozein garai da ona eguraldiak laguntzen badu.

Eta idazteko afizioa, txikitatik al duzu?

Irakurtzekoa bai, baina idazten Zarauzko ikastolan maisu nengoela hasi nintzen, beharrak eraginda.

Ofizioa afizio al duzu?

Irakasle izan naiz ofizioz 25 urtez. Idaztea afizioa izan da gehienbat, nahiz eta urte batzuetan idaztetik, itzulpenetatik eta gidoiak egitetik bizi.

Beste hainbat lanen artean, Bergara aldeko hiztegia argitaratu zenuen 2005ean.

Oso gaztetatik hasi nintzen berbak jasotzen. Mendez mende pilatutako jakinduria —hori da hizkuntza, azken batean— betiko galtzeko arriskuak eraman ninduen hiztegia egin eta argitaratzera.

Zein da gustuen egin duzun liburua?

Zaila da zure ume kutunena zein den erabakitzea, baina agian Bergara aldeko Hiztegia.

Blog bat ere baduzu. Zerk bultzatu zintuen hori sortzera?

Iruña-Veleiako gaiarekin zeharo aztoratuta nengoen. Zazpi urte negargarri pasatu dira, baina ematen du dena ondo bukatuko dela laster.

Zer proiektu edo helburu dituzu orain buruan?

Euskararen aztarnak Sardinian? liburua. Bat baino gehiago harri eta zur geratuko da hango mapa toponimikoak ikustean.

[Herriz herri] Bergara. Parterik aparte gera ez dadin
Uzt 15, 20162016-07-14Albisteak, gipuzkoa, Gizartea0 0

[Herriz herri] Bergara. Parterik aparte gera ez dadin

Maite Alustiza

Lehen aldiz, ikastolaren aldeko jaialdi batean igo ziren oholtzara. 1966. urtean izan zen, Bergaran, herriko jaien inguruan. 50 urte geroago, Urretxindorrak taldeak Aitorren hizkuntz zaharra, Mendiko puntatik eta beste hainbat kantu abestu ditu herritarren aurrean. Joan den larunbatean, omenaldi hunkigarria egin zieten udal pilotalekuan, Urretxindorren Lagunak taldeak antolatuta. Herriko eragile ugarik parte hartu zuten ekitaldian; ikusleen artean, berriz, herrikoak zein kanpokoak. Duela 50 urte bezala, ikastolaren aldeko jai bat hartuko du aurten Bergarak, urriaren 2an. Egun horri begira, prestaketetan buru-belarri dabiltza Aranzadi ikastolakoak, Demasa izan dadin. Besteak beste, 2.000 boluntario lortzeko erronka martxan dute. Urria iritsi arte, kirol eta kultur arloko ekintza ugari antolatzen dihardute: gaurko, emakumeen txirrindulari lasterketa prestatu dute (18:30ean, erdigunetik). Irailean, berriz, Kultura Hamabostaldia egingo dute, bi urteurren aprobetxatuta: Aranzadi ikastolaren 45. urtemuga eta Kilometroak jaiaren 40. aldia.

Parte hartzeari garrantzi berezia eman diote Bergarako Kilometroen egitaraua osatzeko. Jaia herritarrentzat antolatu beharrean, herritarrekin antolatu nahi izan dute. Besteak beste, haurrena izango den espazio bat eratzeko, Blai-blai prozesua gauzatu dute.

Udala eta parte hartzea

Bergarako udal gobernuarentzat ere garrantzitsua da herriko eragileekin hartu-emanean aritzea. Elena Lete alkateak azaldu duenez, hainbat alorretako herritarrekin lanean ari da udala; horren adibide, kultur eragileen batzarra, jaietako batzarra, kirol eragileena eta gizarte eragileena osatu izana. "Nabarmendu behar da berdintasunaren mahaia osatzeko pausoak eman direla, berdintasun esparruan lan egiten duten eragileekin lehenengo ekintza egin dela, eta hurrengo pausoa emateko oinarriak ipintzen ari garela". Ekonomia sustatzeko ere, bi forotan ari dira parte hartzen, Berelan foroan —Bergara, Elgeta eta Antzuolako udal eta eragileak batzen dira— eta Bergara Bizi programan —merkataritza arloan—.

Urtebeteko jardunean, udal gobernuaren "adierazle nabarmen bat" parte hartzea izan dela dio Letek: "Zeharkako helburua dela ulertzen dugu gobernuaren eginkizun guztietan". Abian jarritako hainbat prozesu aipatu ditu, herrian egindako lehen galdeketa, esaterako: hondakinen gaikako bilketari buruzkoa. Azaroan egin zuten, eta prozesuarekin ez ezik, emaitzarekin eta ondorenarekin ere pozik agertu da alkatea: "Oso ondo joan zen bosgarren edukiontziaren ezarpena". Gaineratu duenez, maiatzeko datuen arabera gaikako bilketa %83,81 izan da. "Oso datu ona da, herria zoriontzeko modukoa. Bergararrok arduraz jokatzen dugula erakusten digu, hezitako herri bat garela".

Kultur esparruan ere sustatu nahi izan dute parte hartzea: Errege Seminarioan, Obretan baina zabalik programa martxan izan dute. Gasteizko Andre Mariaren katedraletik hartu zuten ideia, eta, obretan ere, herriko ondarea erakutsi nahi izan diete herritarrei. Leteren arabera, Errege Mintegiko aretoko obrak aurreikusitako martxan doaz. "Ondareak emandako izendapenaren barruan lanean gabiltza, monumentu izaera berezia daukan eraikuntza bat da, eta bere baldintzak eta erronkak ipintzen dizkigu. Eraikuntzak berak bere mugak eta aukerak ematen dizkigu".

Obra eta erretaularen berreskuratzea aurten bukatzea espero dute, eta gero hornitu egingo dute: "Eszenan aditua den enpresa bat kontratatu dugu, eta proiektu hori garatzen ari da, kultur eragileekin lanean, eta, noski, udal kultur teknikariekin elkarlanean; azken finean, horiek izango dira ekipamendua erabiliko dutenak eta Bergarako ezaugarriak ezagutzen dituztenak". Parte hartze bidez bideratutako beste proiektuen artean aipatu ditu Zubieta kaleko urbanizazio proiektua, Agorrosingo harmailena —hilabete honetan bukatuko dute— eta Labegaraieta auzoko kirolgunea eta haren inguruko aisialdi eremuaren erabilera definitzeko prozesua.

Landa eremuari lotuta, auzo guztien beharrak batzeko eta koordinatzeko lanketa egiten ari dira. "Plangintza bat osatu nahi dugu, non gure ondorengo lana adierazita geratuko den". Lan horretan auzoen artean "oreka eta garapen berdintsua" bilatuko dute.

Koherentea eta eraginkorra

Parte hartzeaz gain, "koherentzia" da gobernuaren zutabeetako bat. Letek dioenez, euren jardunak oposizioan zeudenean egindako lana eta esandakoa dauzka oinarrian: "Gobernuaren ardura hartu genuenean ez ginen hutsetik hasi, baizik eta aurrelan horren guztiaren jarraibidea egin dugu".

Udaleko alderdien artean, lehen aldiz bozeramaileen mahaia osatu dute. Aurten hasi dira martxan, eta udaleko lau alderdiak daude ordezkatuta —EAJ, EH Bildu, Irabazi eta PSE-EE—. "Lan egiteko gaiak ez daude faltan, eta osaketa hau sendotu egingo da; bere izaera propioa ematea da helburua".

Erakunde "eraginkorra, erabakitzailea, entzulea eta arduratsua" izan nahi du udalak, eta ezaugarri bakoitzari lotuta, hainbat proiektu ari da gauzatzen. Eraginkorra izateko, adibidez, teknologikoki "aldaketa nabarmenak" egin dituzte. "Hogei urte zeuzkan azpiegiturak moldaketa sakon batean daude murgilduta; horren bitartez udala etorkizunera eta administrazio elektronikora begira egotea nahi dugu".

Erabakien atalean, Espoloiko kioskoa eraitsi izana. "Egoera kaskarrean" zegoela eta, maiatzean bota egin zuen udalak: "Gure erantzukizuna zen, eta herritarren segurtasuna gure ardura da". 1924an inauguratu zuten kioskoaren beheko zatia, eta 1950ean erabili zuten lehenengoz. Hamalau urtez "erdi itxita" egon zen gero. Orain, udala Espoloirako aurreproiektu bat lantzen ari da, eta epeka gauzatzeko asmoa du, hiru fasetan. "Horretan ere parte-hartze prozesu bat egoki ikusten dugu". Egin dituzten beste hainbat obra ere zerrendatu ditu Letek: Errekalde lorategiko horma konpontzea, Elorregi hilerriko bidea eta Keresatsu baserriko bidea konpontzea...

"Gizartearen beharrak erantzuteko", diru laguntzen plan estrategikoa onartu zuten; horretan, diru laguntza guztiak daude, eta legealdi osorako. "Nabari geratzen da esparru guztietako zer ildo sustatu nahi den, eta ez bakarrik aurten, baizik legealdi osorako". Arduratsu izateari dagokionez, berriz, energia eraginkortasunez erabiliz "hobekuntzak" egin dituzte; besteak beste, argiterian eta kirol eta eraikuntza publikoetan.

Uzt 15, 20162016-07-14gipuzkoa, Iritzia0 0

Etxerako bidean libre izan nahi dut, ez ausarta!

Leire Narbaiza

Etxerako bidean libre izan nahi dut, ez ausarta!". Hala dio Iruñeko horma bateko pintaketak. Horrela izatea nahiko genuke emakume guztiok, etxerako bidean ez ezik, gure bizitzako momentu guztietan ere.

Pintada hau sinbolo bihur liteke, agertu den hiria bezala. Izan ere, San Fermin eguneko kontzentrazioak esango nuke inflexio puntu bat markatu duela eraso sexisten salaketa eta arbuiatze aldera. Hala sentitu nuen nik, behintzat. Sare sozialetan ere inpresio bera jaso zuen zenbaitek.

Beharbada, sentimendu hau ETBko albistegiak sortu zidan, pantailaren aurrean jarri nintzenean ez nuelako espero halako gaitzespen kontzentrazio handirik. ETB2ko Teleberria ikusteko telebista piztu, eta lehenengo titulua Iruñeko elkarretaratzea, kazetaria bertan eta zuzenean zela. Udaletxe plaza eta inguruak mukuru beteta, txupinazoan bezainbeste. Eta fondoko oihuak aho batez: "Ninguna agresión sin respuesta" (Erasorik ez, erantzunik gabe).

Tituluen ostean, berriro ere jo zuten bertara albistea garatzeko. Orduan beste oihu bat ere entzun zen: "Gora borroka feminista!". Ileak laztu zitzaizkidan, oilo ipurdia sortu zidan halako jendetza feminismoaren aldarria egiten entzuteak. Gizarteak norabidea alda lezakeela esango nuke, lehenengo mikro-urratsa izan litekeela. Asko esatea dela iritziko dio batek baino gehiagok. Baliteke, baina batutako pertsona kopuruak aldaketa adierazten digulakoan nago, Nahikoa da! ozen aldarrikatzeko beharra.

Dena dela, oraindik bidea luzea eta malkarra da. Hainbeste urtetako isiltasunari amaiera emateko lan egin beharko da gogoz. Lehenengo eta behin komunikabideetan, sexu erasoez informatzen dutenean nola egiten duten kontakizuna errebisatu beharra dago. Esate baterako, egunotan entzun eta entzun gabiltza "ustezko erasoa", "ustezko bortxaketa". EZ! Ustezkoak atxilotutako erasotzaileak dira, ez erasoak. Eraso sexualari ustezko hori erantsita biktimari sinesgarritasuna kentzen zaio, zalantzan jartzen da jasandako agresioa, sufritutako jazarpena. Kontuan hartuta sexu erasoei baino ez zaiela hitz hori eransten, areagotu egiten da susmoa. Izan ere, inori ez litzaioke bururatuko idaztea "ustezko lapurreta bat salatu du gizon batek", lapurretak sinistu egiten baitira; eraso sexualak ez, ostera. Hori adierazten baita "ustez/ustezko" gehituta.

Beste komunikabide batzuetan, ordea, ez dituzte zalantzan jarri salaketak. Baina askotan argazki desegokiak erabili dituzte albisteak ilustratzeko. Titiak erakusten dituzten neskenak esate baterako, edo lotan mozkor itxura duten emakumeenak. Subliminalki jaurtitzen duten mezua hauxe da: "Zer nahi duzue, bada, zeuen burua ez baduzue zaintzen, normala da erasoa". Kasu honetan, era inkontzientean, andrazkoei egozten zaie errua, ez erasotzaileari.

Adibide bi hauek zuzentzea erraz egin litekeelakoan nago. Lehenengo urratsak lirateke eraso matxistak zeharo deuseztatzeko bide luzean. Nahikoa da! esanda hasi dute bidaia Iruñean.

Hau idazten ari naizenean, sanferminak ez dira oraindik amaitu. Sexu eraso gehiago salatu dituzte hainbat emakumek. Ausartak izan direnek, baina libre izan nahiago zutenek! Libre izan gaitezen, ez ausart, denon aldarria ezinbestekoa da! Eraso matxista gehiagorik ez!