GIPUZKOAKO HITZA

parte hartzaileakGipuzkoako Foru Aldundiaren arabera, 300dik gora lagunek parte hartu dute Oarso-Bidasoko, Tolosaldeko eta Urolako aurrekontuak osatzeko batzordeetan.20 proposamen. Jasotako 830 ideietatik, hogei bat igorri dizkio eskualde bakoitzak di...

Beti Prest dantza taldearen ekimenez, Umore eta Musika Topaketak egingo dituzte gaur eta igandean. Gaur, Los que siempre se pasan de tiempo eta Lo siento Patxi, no todo el mundo puede ser de Euskadi ikuskizunak eskainiko dituzte, 20:00etatik aurrera, ...

Garai batean, Brigada Forestal gaztelaniazko izena zuen Joxemari Urdanpileta andoaindarraren eta Joxe Krutz Labak lastearraren lantaldeak. Hortik datorkie izena: brigadistak. Baso lantaldea osatzen dute biek ala biek, baina basolana bainoago, ingurume...

I love Rock elkarteak antolatutako Rockumentalak! zikloaren barruan, bi film eskainiko dituzte asteburuan, Zarauzko Modelo zineman. Gaur, Oil City Confidential (Dr. Feelgood) dokumentala emango dute, Eneko Etxeandiak aurkeztuta. 22:00etatik aurrera iz...

Konfiantzaren pedagogia praktikatzen dute Arizmendi (Debagoiena), Aranzadi (Bergara) eta Azkue (Lekeitio) ikastoletan. Pedagogia berritzaile horren oinarrian dago Rafael Cristobal psikiatra eta irakaslea (Bilbo, 1938). Urtetan dabil Arizmendin aholkulari, eta bertako Guraso Eskolaren sustatzailea ere bada, baina aurretik ere ibilbide aberatsa du: besteak beste, Mondragon Unibertsitatean irakasle aritu zen, eta Hazitegi ikerketa proiektua sortu zuen. 2010ean, El niño en la mirada del conocimiento. Una pedadogía de la confianza liburua idatzi zuen. Asteartean, berriz, Sujeto y comunidad liburuxka aurkeztu zuen, eta Orioko Herri Ikastolan Herri hezitzailea gai hartuta jardun zuen Andoni Mujikarekin batera.

Konfiantzaren pedagogia zertan oinarritzen da?

Arizmendin iraultza bat abiatu genuen, eta gero beste ikastola batzuk gehitu zaizkigu. Haurrarengan konfiantza eduki behar dela frogatu du zientziak, susmopeko pedagogiaren gainetik. Landare eta animalia guztiek bezalaxe, haurrek ere sena daukate, eta hori ez da irakasten; landu egiten da. Haurrak garapenaren legea dakar bere baitan, eta horrek erraztu egiten du heziketa: egin behar dugunaren seinaleak helarazten dizkigute haurrek gurasooi edota hezitzaileoi. Beraz, seinale horiei erantzunez hezi behar da haurra: negarrez ari bada, zerbait gaizki egiten ari gara, zerbait deuseztatzen ari gara, baina irribarre egiten badu, ondo dago. Seinaleei erantzunez gero, haurra emozionalki eta intelektualki ondo garatuko da.

Errespetuan eta haurraren eskari horri erantzun egokia ematean oinarritzen da konfiantzaren pedagogia. Ez da doktrina idealista bat, zientziak dioenari jarraitzen baitio.

Eta nola jakin daiteke zein den erantzun egokia?

Adibidez, haurra gauean negarrez ari bada, hartu egin behar da, zerbaitegatik ari da negarrez, eta bakardadearen sufrimendua oso gogorra da. Horixe dio zientziak, primateak eta gizakiak ikertu ondoren. Kontaktua eskatzen badu haurrak, kontaktua emanez erantzun behar da. Bosgarren hilabetetik aurrera, jakin-mina piztuko zaio haurrari, eta inguruko gauzetaz interesatzen hasiko da; orduan, eskura gauzak jarriko dizkiogu. Etxea ere haurrarentzat egokitu behar da; ez dugu ahaztu behar etxe hormadunak iraultza neolitikoarekin datozela. Baina, aurretik, urtetan, gizakiaren eremu naturala oihana izan da, landa. Hortaz, haurra beldur bada, lasaitu egin beharko dugu. Azken batean, inguru naturala, ekologikoa eskaini behar diogu haurrari, senarentzat egokia den mundu bat, eta gero, inteligentzia datorrenean, inteligentzia erritmoak errespetatu beharko zaizkio.

Guraso Eskola ere baduzue. Gurasoek ere heziketarako beharra al dute?

Batetik, heziketa tradizional bat dago, eta Euskal Herrian nahiko ona izan da. Kultura bakoitzak du berea: Afrikan eta Hego Amerikan, haurrak amaren gorputzari lotuta hazten dira. Hemen, ordea, ez. Euskal Herrian seaska kantu zoragarriak ditugu; horrek esan nahi du haurra distantzian hazia izan dela. Ordea, kulunkatuz eta kantuen bidez beti gertu eta behar duenerako hor norbait duela antzematen du haurrak. Gure kulturako ondare oso garrantzitsua da hori, baina emakumea lan mundura sartzearen ondorioz galtzen joan dena. Gainera, amaren eta haurraren artean beti egoten ziren belaunaldi bat baino gehiago haurra zaintzen. Baina zaintza edo hezitzeko transmisio hori ere galdu egin da eskolaratzearekin. Bestetik, mundializazioarekin lan erritmoak aldatu egin dira, eta gurasoek bi, hiru edota lau txandatara egiten dute lana. Horregatik, eskolak gurasoei lagundu egin behar die haurraren heziketan. Guraso Eskolan, batetik, tradizioak berak dakarrena lantzen dugu, eta, bestetik, zerbait aldatu behar bada, aldatzen lagundu.

Ikastolaren barruan zer aldatzen da?

Esaterako, gure ikastolan 5 urteko haurrak txikiagoekin batera ere egoten dira, hezteko transmisio hori helarazteko. Ikastola guztiz aldatu behar da. Gurasoak ikastolan umea utzi eta lasai joan behar du lanera, jakitun etxean bezala edo hobeto dagoela utzi duen tokian. Azken batean, gurasoek euren betebeharrak ondo betetzeko hezitzaileen laguntza behar dute. Ikastolak arkitektonikoki ere modu berezian antolatuak ditugu, hormarik gabe, eremu zabalean, haurrak igo, jaitsi eta mugi daitezen. Gela barruetan zuhaitzak eta guzti ditugu.

Eta pedagogia berritzaile hori kalean nola egiten da?

Horrekin lotuta, berriki atera dut Bagara elkartearekin Sujeto y comunidad liburuxka. Batetik, aldatu behar den eskolako heziketa modu bat daukagu, eta horretan ari gara; haurren eta gazteen lege emozionalak, instintiboak eta intelektualak errespetatuz. Bestetik, familia bizitza dago, eta familia erritmoak. Eskolaren, familia bizitzaren eta loaren denboraren artean, heziketa informala dago, oso garrantzitsua; hor aipatuko nituzke gaztetxeak eta gazteen ekimenak. Esaterako, joan den igandeko Gure Esku Dago-ren giza katea eskolaz kanpoko heziketa bat da, oraindik herri honetan taupadaka baitago komunitate zentzua eta ekintzarako ahalmena. Ikastola ere herri mugimenduaren barruko beste eragile bat da, gizarte zibilak sustatzen baitu. Herri batean eragile guztiek dute bere balioa.

Gero, kaleko hori nola txertatu behar da ikastolan?

Adibidez, Orion, Benito Lertxundi kantaria dute. Bada, egin dezagun ikastolako musikako aholkulari, haurrek kultura eta tradizio musikal hori eguneratuta jaso dezaten. Ez bakarrik hezitzaileek eta gurasoek, herriak eta herritarrek ere presente egon behar dute haurren heziketan: herriko poetek, artisauek eta abarrek. Haurren heziketak zuhaitz bat izan behar du, herriko kulturan eta tradizioan sustraitua. Hau politika egiteko era bat da: herri bat egiteko subjektuen eraikuntzan oinarritua. Alde horretatik, Euskal Herria oso interesgarria da.

Bergarako kartzela zaharrean dagoen gaztetxeak hamalau urte bete ditu jada. Horregatik, bergararrek ahalegin berezia egin dute egitarau zabal eta osatu bat prestatzeko. Adin guztietako pertsonentzat osatu dute jai egitaraua, gaztetxea herritar ororen ...

20 urte ditu, eta Urnietan bizi da. "Ama [Abiba Bousebtaoui] marokoarra dut, eta aita [Emeterio Fernandez] tolosarra da". Duela 26 urte etorri zen Bousebtaoui, lana behar zuelako.Uste du bere amari ez diotela horrenbeste eragin zurrumurruek: "Oso ongi...

ARRASATE. Azalera handiko Debagoieneko 3. EcoCenter gunea ireki du Emausek Arrasaten, bertako udalak utzitako lokal bat baliatuz eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren 511.000 euroko diru laguntzari esker. Emausek kudeatuta, erabilerarik gabeko objektuak bil...

Funtsarekin "guztiz ados" zegoelako eta herriko lagun batzuek proposatuta batu zen Iñaki Gomez (Errenteria, 1963) Gure Esku Dago dinamikara, eta uneotan Gipuzkoako herri batzordeen koordinazio lanetan dabil.

Noiz eta zergatik batu zinen Gure Esku Dago-ra?

Urtarrilean bat egin nuen dinamikarekin. Errenteriako lagun batzuek gutako zenbaiti dinamikara batzea proposatu zigutenean. Dinamikaren funtsarekin guztiz ados nagoelako batu nintzen, erabakitzeko eskubide osoa dugulako herritarrok. Garai berri batean gaudela sinetsita nago, eta horren aldeko dinamika oso txukuna eta garrantzitsua iruditu zait Gure Esku Dago.

Zein lan egin edo egiten duzu?

Gure lanak ez daude oso zehaztuta, sortutako beharren arabera aritzen gara gehienok. Ni, batez ere, Gipuzkoako herri batzordeetako koordinazio eta informazio lana egiteaz arduratzen ari naiz.

Arrakasta izan du Gipuzkoan?

Bai, hala iruditzen zait. Noski, nahiago genuke jende gehiago batu eta saretuko bagenu. Baina uste dut oso arrakastatsua izaten ari dela. Gainera, hau ez da ekainaren 8an amaituko den gai bat, hain justu, etzitik aurrera egiaz saretzen hastea da gure planteamendua.

Plurala izan da?

Bai. Nire nahia oraindik aniztasun handiagoa lortzea litzateke, aldarrikapen demokratikoa denez. Baina bidea egiten ari gara, anbizioa badugu, eta egingo dugu.

Giroa bero al dago iganderako?

Bai, hain zuzen, joan den astean egin genituen bilerak herrialde guztietan, eta jendea alai sumatu dugu.

Gipuzkoako metroen aurreikuspenik egin daiteke?

Badakigu 25.000 badaudela, gutxienez; eta espero dugu azken egunean ere jende asko batzea. Herri honetan egon dira une historiko batzuk, eta igandekoa horietako bat gehiago bizitzeko aukera da herritarrentzat.

Eta igandekoaren ondoren, zer?

Saretu garenok erabakiko dugu gure batzordeetan hitz eginda. Nahi genukeena da erabakitzeko eskubidea aldarrikatzetik gauzatzera pasatzea. Hori lortzeko antolatu beharko dugu, bakoitza bere herri dinamikatik abiatuta.

Zeresan handia eman du aste honetan Zigor Etxeburua Gipuzkoako Diputazioko Euskara zuzendariak, 2015erako aldundiaren zerbitzu guztiak euskaraz eskainiko dituela iragarrita.

2015erako zerbitzuak euskaraz eskaintzeak helburu utopikoa zirudien orain arte, baina errealista dela esan duzue…

Nahita jarri genion helburu hori geure buruari. Izan ere, epemuga bat ezartzea ezinbestekoa da. Grafiko batekin erraz uler daiteke: Y ardatzean gure helburua koka dezakegu [zerbitzu guztiak euskaraz ematea], baina X ardatzean mugarik ez badago, helburu hori infinituraino luza daiteke, bete gabe. Guk epe zehatz bat zehaztu dugu X ardatz horretan: 2015, eta horrek erakusten digu zein izango den gure erritmoa eta lanaren intentsitatea. Hori da egin behar duguna.

Zertan oinarritu zarete epemuga hori ezartzeko?

Borondatean eta erosotasunean. Helburua lortzeko bideak erosoa izan behar du, jakina, baina gauza bat da erosotasuna eta oso bestelako bat, erosokeria. Lehen, administrazioak onargarritzat edo erosotzat jotzen zuena lehenesten zen, beti herritarren hizkuntza eskubideen gainetik, eta hori ez da bidezkoa. Hori erosokeria da. Herritarrengan jarri behar dugu arreta. Administrazioak moldatu beharko ditu bere egiturak, herritarren eskubideak bermatzeko, eta ez alderantziz.

Plangintza horretan, lehentasunak ezarri al dituzue?

Lehenik eta behin, identifikatu egin behar da zeintzuk diren jendaurreko lanpostuak. Eta hori ez da edonolako auzia: batzuentzat, herritarrekin harremana duten lanak mostradore baten atzean egiten direnak dira soilik, baina guk uste dugu ikuspegia zabaldu behar dela. Adibidez, errenta aitorpeneko kanpainan, gizarte eragile batek paperak aurkeztu behar baditu, ez da diputazioko harrera gelan geldituko. Gure administratzailearen bulegora joan beharko du, eta harekin ere euskaraz hitz egiteko eskubide osoa dauka. Lan hori ere jendaurrekoa da, baina orain arte ez zaio aitortu izaera hori. Horrez gain, gure departamentuetan eskaintzen diren zerbitzu guztietan ere euskara bermatu nahi dugu, eta horrek egitura osoa eta eguneroko funtzionamendua birplanteatzea eragiten du: zein da zerbitzua Errepide sailean? Eta Gizarte Politiketan? Zerbitzuak euskalduntzeko helburua ezarri izana aurrera urrats handia izan da administrazioa bera euskalduntzeko, eta ez soilik jendaurreko lanpostuak. Langile batzuk lekuz aldatzea ekarri du horrek, jakina. Adibidez, errenta kanpainarako kontratatutako langile erdaldunak.

Eta ez al duzue kexarik jaso horregatik?

Hain zuzen, iazko errenta kanpainarako behin-behineko langileen lan poltsa osatzeko, 3. hizkuntza eskakizuna ezarri genuen baldintzen artean; bada, horretan aritzen zen langile talde batek auzitara eraman zuen aldundia. Epaiketa irabazi genuen, eta epaian argi eta garbi adierazten zen administrazioari zegokiola herritarren hizkuntza eskubideak bermatzea.

Herritarrek begi onez ikusi al dute aldaketa?

Gipuzkoarrek oso ondo hartu dute aldundiaren euskararen aldeko jarrera. Dena den, guretzat hau ez da zoriontzeko modukoa. Egin beharreko kontua da, eta atzorako egina behar zuen.

Beste administrazio batzuetan ere arazo handiak izan dituzte hizkuntza eskubideak bermatzeko. Hortxe dugu Dbusen afera Donostian...

Argi dago Espainiako erakundeek eta zenbait alderdik ez dutela lana errazten. Gaia judizializatzen dute, eta, ondorioz, eguneroko funtzionamendua trabatu egiten da. Finean, alderdi eta erakunde horiek euskararen alde erakutsi nahi duten adostasun hori faltsua da, eta legearen ezarpena geroratu besterik ez dute egin nahi.