Mila esker, Joxepa!

Hau poza! Goizean esnatu, eta gosaldu bitartean egunkaria irakurtzen hasi, eta hara non egin dudan topo, Aitziber Garmendiaren Etorri da Joxepa idatziarekin. Izenburuak erakarrita, irakurtzeari ekin diot, eta nola esan… barruan sortutako zirrarak egun guztirako pozez bete nau. Pozgarria da jendeak horrelako oroitzapenak barruan gordeta daramatzala entzutea. Batez ere, gu bezalako bikote gazte batek bizitza baserrian finkatu nahi dugunean.

Orendaingo bikote gazte bat gara. Etxe honetakoek betidanik izan dute baserria lanbide —beste etxe askotakoek bezalaxe Euskal Herri osoan—. Orain, behien esnearekin jogurtak eta izozkiak egiten hastekoak gara berehalaxe, eta bide luze eta zail horretan beti izango dut gogoan Joxepa! Ja, ja, ja…

Egia da min handia ematen didala azkenaldian moda kontu hori dela-eta darabilten zurrunbilo itsusi hori ikusteak eta entzuteak; baina egia da min handiagoa ematen didala, jendearen ezjakintasuna kontuan izanda, gauzak irensteko duten erraztasunak. Batzuei ez zaiela komeni, besteei ez zaiela gustatzen, edo nahiago dutela Coca-cola, edo gizendu egiten duela, alergiak ere hor daude…

Noski, hori da errealitatea, baina orokortasun batean esnea txarra dela? Hori esaten duena Aitziber Garmendiaren idatzia irakurtzera gonbidatuko nuke. Eta ondoren berriz egin galdera: esnea txarra dela?

Bueno, idatzitxo hau baliatuz, gure eskerrik beroenak proiektu honetan sinistu eta parte hartu duzuen guztioi. Zuen laguntza ezin bestekoa izan delako! Eta nola ez, omenaldi txiki bat Euskal Herriko baserritarrei!

A, ia ahaztu zait, gu Larreta baserrikoak gara, gure esnekiak dastatu nahi dituena… Ongi etorri! Ezin ahaztu Aitor Esnaola eta gainontzekoak. Leire Lizeaga.

Esperimentazio plaza, berrituta

Gozatzeko espazioak lehia ordezkatu du; mahai bueltak, berriz, oholtza gaina. Martxan da Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa. 34. aldia du aurten, eta berrituta iritsi da, bai filosofian, baita formatuan ere. Gipuzkoako Bertsozale Elkartea et...

BIZIKLETA SUSTATZEAGATIK SARITUA

ConBici koordinakundeak 2013ko XI. ConBici saria Gipuzkoako Foru Aldundiari ematea erabaki du. Aldundiak bizikletaren erabilera sustatzeko eta, oro har, mugikortasun iraunkorra bultzatzeko egindako lana goraipatu du Haritz Ferrando ConBiciko idazkaria...

Astea bete musika

Musika Astea

Pasaia

Pasaiako hainbat txoko musikaz beteko dira gaurtik hilaren 30era arte: Antxoko Musika Astea antolatu du beste urte batez Pasaitarrak Musika Elkarteak. Guztira, zazpi kontzertuz gozatzeko aukera egongo da; gehienak Pasai Antxoko elizan izango dira.

Ken Zazpi taldeko Eñaut Elorrietaren saioa izango da lehena, gaur, 20:30ean, Antxoko Kultur Etxean. Bakarkako lehen lana iaz kaleratu zuen gernikarrak, Deserriko kantak (Elkar); horretan, Joseba Sarrionandia, Mario Benedetti, Harkaitz Cano eta beste zenbait idazle eta poetaren hitzak jaso ditu.

Bihar bikote baten emanaldia entzun ahal izango da: Haizea Muñoz sopranoa eta Ana Belen Garcia piano jotzailea elkarrekin ariko dira, 20:00etan, elizan. Dagoeneko ekitaldi ugaritan jardun dute batera, eta, besteak beste, Donostiako Musika Hamabostaldian eman dute kontzertua bikote moduan.

Herriko abesbatzen txanda

Pasai Antxoko elizak hartuko du igandeko saioa ere, 19:30ean. Kasu horretan, herriko bi abesbatzak kantatuko dute: Pasaia Abesbatzak eta Pasaia Gazte Abesbatzak. Lehenak hogei urteko ibilbidea du —iaz bete zituen—, eta 18 eta 30 urte bitarteko gazteek osatzen dute; bigarrena, berriz, nerabeen abesbatza da.

Astegunetako atsedenaren ondoren, hurrengo ostiralean jarraituko dute emanaldiekin. Hilaren 28an Musikeneko hari laukotearen txanda izango da, Pasai Antxoko elizan, 20:30ean. 2001ean goi mailako musika ikastegia zabaldu zutenetik, askotariko taldeak sortu dira, eta hainbatek izan du Antxoko Musika Astean parte hartzeko aukera. Aurten ere, Musikenen aritutako beste musikari batzuen saioak entzun ahalko dira: Ibon Irijoaren jazz konboa hilaren 29an izango da, 20:30ean, kultur etxean.

Musika astea amaitzeko, beste bi kontzertu prestatu dituzte. Bata Pasaiako Illunbe Musika Bandaren eskutik helduko da, hilaren 30ean, 13:00ean, Pasai Antxoko Zumardian; bestea, berriz, Oñate Txiki abesbatzak emango du, egun berean, 19:30ean, elizan.

Neska mutilatuak

Azkenaldian ablazioaren gaiak bazterrak harrotu ditu, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak (UAB) egindako ikerketa batek lehen lerrora ekarri baitu gaia. Migrazio mugimenduak direla-eta, Europako herrialdeetan hazi egin omen da ablazioaren praktika, besteak beste, Saharaz hegoaldeko migrazioak gora egin duelako. Genital mozketa hori sufritzeko arriskuan omen dira Espainiako estatuan 17.000 neska gazte, gutxi gorabehera. Eta horietatik 1.329 dira Hego Euskal Herrian egitekoak. Adriana Kaplanek, ikerketa txostenaren egileak, prebentziorako kanpainak abian jartzeko premiaz jardun du, eta genital mozketak dakartzan osasun arazoak gogora ekarri. Mendebaldeko hainbat pentsalari eta osasungile erritu horrekin aztoratu egiten dira —ulertzekoa!—, baina Mendebaldean ohikoak diren genital mozketak edo genital ebakuntzak ez dituzte aipatu ere egiten, eta ikusezin bihurtzen. Intersexualei praktikatu ohi zaien ebakuntzez ari naiz, jakina.

Duela hiruzpalau hilabete Alemaniak hizpidera ekarri zuen intersexualen auzia. Australiak harturiko bideari segika, Alemaniak legez arautu zuen indeterminate sex. Sexu indeterminatu deiturak, ordea, sexu jazarpena dakar: arautzat baititu sexu determinatuak, eta anormaltasunaren ikurtzat edozein anbiguotasun. Angel Erroren Neska mutilatua poemak trebetasunez adierazi bezala, haurrak krudelak dira —helduongandik ederki ikasita—, eta bizkar ematen diete neska mutilatuei: "(…) Auzoko haurrek kasu ez diote/ egiten [neska mutilatuari]. Hain dira krudelak haurrak / Harekin joatea saihesten dute/ eta amen altzoetara doaz /amak esplika diezaien/ neska mutilatuak ez direla/ existitzen, ez mutil neskatuak". Bizkar ematen zaio anbiguotasun generikoari.

Edonola ere, lege horrek intersexualak ikusgarri egin zituen: batetik, komunitate intersexualaren tamaina egin zen ikusgarri —Alemanian 85.000-100.000 pertsona—; eta, bestetik, Mendebaldeko medikuntzaren praktikak gogora ekarri zituen: intersexualei jaioberritan genitalak moztu ohi zaizkie edo bestelako ebakuntzak ezarri, genero identitate eztabaidaezina esleitzeko, hau da, emakume ala gizon izendatzeko. Ikusezin egin ohi dira halakoak, eta, batik bat, ebakuntza osteko ondorioak: bizi osorako hormona irensle bihurtzea, osasun arazo korapilatsuak. Kathleen Winterren Annabel nobelak, Josu Zabaletak euskaraturikoak, ikusgarri egiten du ibilbide korapilatsu hori, pertsona baten hazkuntza baitu kontagai.

Hortaz, jada 1990eko hamarkadan Cheryl Chasek salatu bezala, ablazioaz hitz egiterakoan handia da Mendebaldeko kulturaren gurasokeria, egun ere.

MUSIKA ETA BERTSOA, UMOREA ETA IRONIA

Bertsoak eta musika uztartzen ditu Bi bala ikuskizunak. Herriz herri dabiltza Iñaki Gurrutxaga, Aitzol Barandiaran eta Julen Goikoetxea emanaldia eskaintzen, eta gaur Andoainen izango dira. 22:30ean hasiko da saioa, Irunberri tabernan. Emanaldi guztiak ezberdinak izaten dira, doazen herrirako propio sortutako hitzak eta doinuak egiten baitituzte. Iazko Bertso Egunerako Gurrutxagak eta Barandiaranek sortutako pieza batetik abiatu zen proiektua; krisia gaitzat hartu eta The Beatles taldearen hainbat kanta moldatu zituzten. Arrakasta lortu zuen ikuskizunak. Oraingoan ere, gaur-gaurko gaiei egiten diete erreferentzia, umorez, ironiaz.

“Gakoa ez dago ahoa ixtean, begiak irekitzean baizik”

Bizitza estilo osasuntsu bat eraman ahal izateko, ezinbestekoa da elikadura egokia izatea. "Eguneroko ekintzei aurre egiteko berebiziko garrantzia izateaz gain, elikadurak gaixotasun askoren prebentzioan eta tratamenduan ezinbesteko tokia betetzen du;...

Portuak jandako berritzea

Pasaiako badiaren biziberritzeak hamaika zeresan eragin du. Duela aste batzuk, Eusko Legebiltzarrean landu zuten gai hori, Pasaiako Portu Agintaritzako presidente Jesus Maria Zaballos de Llanos, Pasaiako alkate Amaia Agirregabiria eta Herrera Herrira Herritar Batzordeko ordezkariek. Badia nola berrituko den argi ez badago ere, kanpo portuaren eraikuntzaren aferak eragin du urteotan zalaparta gehiena; gai horrek muturreko iritziak eragin zituen, eta, orain,...

Herrera Herrira-ren proposamenak bildutako atxikimenduak.

2009. urtean ekin zion lanari Herrera Herrira-k, eta, bi urteko epean, 165 herritarrek baino gehiagok parte hartu zuten kaiko Herrera ordenatzeko proposamena eraikitzen. 2011ko apirilaren hasieran, berriz, proposamen hori sozializatzeari ekin zioten, ...