Iñaki Agirrezabalagak (Azpeitia, 1956) txikitatik ezagutu du saskigintza. Haren aurrekoen gehiengoa ofizio horretan aritutakoa da. Matxinbentarraren birraitona hasi zen lanbide horretan, eta ordutik belaunaldiz belaunaldi jarraitu dute ogibidearekin haren oinordekoek. Hark aitarengandik ikasi zuen saskiak egiten. "Txikitan zigor modura ikasi nuen saskiak egiten, 8 urte nituenean, okerren bat egindakoan, zigor moduan", azaldu du Agirrezabalagak.
Dagoeneko 30 urte inguru daramatza Agirrezabalagak ofizio horretan. Etxeko sukaldearen alboan egoten da Agirrezabalaga saskiak egiten amarekin hizketan aritu bitartean.
Saskiak egiten jarraitu zuen harik eta 18 urte bete zituen arte. Hurrengo bi urteetan, tailer batean aritu zen lanean. Pilotan ere jokatzen zuen profesional moduan, baina 27 urte zituela, ez zioten kontratua gehiago berritu. Horrela, 1982ko krisiaren ondorioz, eta beste zerbaiti eusteko beharraz, otarregintzan hasi zen buru-belarri, hainbat mota eginez: "Urtebeteko mutikoa neukan, eta txikitan saskiak egitea gustatu ez arren, zerbait egin behar nuen", dio Agirrezabalagak.
Hasiera gogor xamarra izan zela azaldu du: "Dendatara eramaten hasi nintzen nire modeloak, hasieran, Donostiara eta Tolosara. Denda gehienek beteta zeudela esaten zidaten, eta ahal nuen dendetan uzten nituen saskiak. Bi aste igarotakoan, denda horietara itzultzen nintzen, nire saskiak jendeari gustatu ote zitzaizkion ikustera".
Gaur egun, Azpeitian dauka denda. Mota askotako saskiak egiten jarraitzen du, besteak beste, fruituen saskiak, arrautzenak, ogienak, barazkienak... Saskiak ez direnak ere egiten ditu: bionboak, dantzarien arkuak, txotxak eta lapitzak sartzeko kubotxoak. Jendearen eskaeraren araberako saskiak ere egiten ditu. Agirrezabalagaren aita zenak modelo gehiago egiten zituen, baina, gaur egun, teknologiaren aurrerapenarekin, saski mordoa egiten da. Hori dela eta, eskulangileak aukeraketa egin behar izan du hainbat ereduren artean.
Azpeitiko dendan Agirrezabalagaren emazteak lan egiten du, eta hark eman die senarrak egindako saskiei azken errematea. Azoketan ere saltzen ditu bere produktuak artisauak, eta erakusketaz erakusketa ere ibiltzen da asteburu askotan. Saskiak zenbaki batekin sailkatzen ditu tamainaren arabera, eta egunean egindako saski kopurua otarraren neurriaren araberakoa izaten da.
Saskia egiten hasi aurretik
Saskiari forma ematen hasi aurretik prozesu luzea dago. Prozesu hori egurra biltzean hasten da: "Otsailean mozten da urte guztiko materiala, eta hortik behar dena hartzen da". Zuhaitza sei edo zazpi urtekoa izatea komeni da, egurra nahiko lodia izaten baitu. Birraitonak landatu zituen lur sailak, eta, gaur egun, egurra bertatik jasotzen jarraitzen du matxinbentarrak. "Aita zenak bere lurrak banatu zituen zazpi anai-arreben artean", kontatu du.
Egurrak moztu ondoren, putzu batean uzten dituzte harriz zapalduta, bi edo hiru hilabetez. Labean sartu behar dira ondoren, ura kentzeko, baina guztiz lehortu gabe —labekada bakoitzean hamahiru edo hamalau egur sartzen dira—. Horren ondoren, egin nahi duen ereduaren araberako zumitzak moztu eta lixatzen ditu, gero saskiari forma ematen hasteko: "Oso lan gogorra da; gorputzak erantzun egin behar dizu, eta eskumuturrek ere bai". Horregatik, bi egunean esfortzu gogorra egitea tokatzen bazaio, gainontzekoetan esfortzu arinagoa eskatzen duen zerbait egiten du.
