Albisteak

Hondakin arrantza hasiko dute
2017-03-032017-03-02Albisteak, Asteko Gaiak, gipuzkoa, Gizartea

Hondakin arrantza hasiko dute

Aitziber Arzallus

Minutuero, zabor kamioi bat betetzeko adina hondakin botatzen dugu itsasora —mundu guztian—; urtean zortzi milioi tona, hain zuzen. Oraingo martxan, 2030erako, kopuru hori bikoiztu egingo da; eta, 2050erako, arrain baino plastiko gehiago egongo da itsasoan. "Kezkatzeko moduko datuak dira, baina badirudi gehienoi bost axola zaigula", Izaskun Suberbiola Pasaiako Mater museoko zuzendariaren hitzetan. "Begira kaleak nola ditugun, zikinkeriaz josita, plastikoa han eta hemen. Eta zakarrontzira botatzen ez dugun plastiko hori guztia, azkenean, itsasora joaten da. Horrek pentsatzen dugun baino ondorio larriagoak ditu, bai ingurumenean, bai gure osasunean".

Sorrerako helburuei helduz
2017-03-032017-03-02Albisteak, gipuzkoa, Gizartea

Sorrerako helburuei helduz

Ane Olaizola

Pausoz pauso...ametsak lortuko ditugu. Hori da aurtengo Lilatoiaren oinarria eta leloa; hain zuzen, berdintasunerantz emango dituzte pausoak milaka emakumek igandean, Donostiako kaleetan egingo duten herri lasterketan. Martxoaren 8aren harira, azken urteetan erreferente bilakatu den ekitaldi bat da, eta, hogeita zortzigarren urtez, aldarrikapenek eta festak bat egingo dute probaren bidez. 5.700 emakumek baino gehiagok eman dute izena.

2017-03-032017-03-02gipuzkoa

Palmaresa

Arraunlari, 1992. urtean Oriorekin Kontxako Bandera irabazi zuen Larrañagak —91n bigarren geratu ziren—. Ondoren, Donostiarrakekin laugarren geratu zen. Entrenatzaile taldeko kide bezala, Urdaibairekin hiru irabazi ditu, eta "Hondarribiarekin zalantzan geratu zen hura". Astillerorekin ohorezko txandan sartu zen.

“Ea arnasa gehiago hartzeko aukera daukagun”
2017-03-032017-03-03Albisteak, gipuzkoa, Kirola

“Ea arnasa gehiago hartzeko aukera daukagun”

Asier Imaz

Alaba San Joanen, koinata Orion, iloba Donostiarran, suhia Zumaian eta Anjel Larrañaga (Tolosa, 1967) bera Zarautzen. "Gure otorduetan zertaz hitz egiten dugun asmatzea ez da oso zaila" dio, harro. Arrauneko "har gaizto" horrek gidatuta, tolosarra iazko denboraldian iritsi zen Bermeotik Urola Kostara, entrenatzaile moduan.

Sastre: mitoak bizirik dirau
2017-03-032017-03-02Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Sastre: mitoak bizirik dirau

Asier Perez-Karkamo

Alfonso Sastrek orain 64 urte idatzitako Escuadra hacia la muerte antzezlana taularatuko dute bihar Hondarribiko Itsas Etxean. 1953an estreinatu zuten lehen aldiz Madrilgo Maria Guerrero antzokian; hasieran baimena lortu zuten arren, hiru saioren ondoren zentsurak obra debekatu zuen, eta ez zen gehiago taularatu. Eta mitoa jaio zen.

Denborari lotutako erakusleihoa
2017-03-032017-03-02Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Denborari lotutako erakusleihoa

Maite Alustiza

29 konpainia, 30 ikuskizun eta hamar agertoki. Astelehenetik ostegunera bitarte, dFeria Donostiako Arte Eszenikoen Azokan hamabost antzezlan, hamabi dantza saio, bi zirku emanaldi eta diziplina anitzeko kontzertu bat programatu dituzte. Guztiek gogoeta ardatz nagusi bat izango dute: denbora. Ikuskizunen %60 modu bateko edo besteko estreinaldiak izango dira —Europa mailakoak, orokorrak, Euskal Herrian lehen aldiz ikusiko direnak...—.

2017-03-032017-03-02gipuzkoa

“Beti esaten dut, erdi txantxetan, gu garela Gipuzkoako Sartaguda”

E. Goenaga Lizaso

Porrotx deitzea nahiago du Joxe Mari Agirretxek (Lasarte-Oria, 1964): "Jose Mari, Aznar eta beste batzuk badaude, eta nahiago Porrotx, nahiz eta galderak Joxe Marik erantzungo dituen".

Nola oroitzen duzu zure ume garaiko Lasarte-Oria?

Orduan telebistarik ez zegoen auzoan, ia autorik ere ez, eta kalean egiten genuen eguna. Txabolak egiten genituen, tiragomak, geziak, arkuak, karrikotxeak... Auzo giroa handia zen, bizilagunen ateak zabalik zeuden beti; etxez etxe ibiltzen ginen, eta beti zegoen babarrun saltsan edo tomatetan bustitako ogi koskor bat guretzat. Urbanistikoki kaos bat zen, baina, kaos hartan, haurtzaro zoriontsua oroitzen dut.

Lasarte-Oria udalerri berria da, 1986an sortua. Nongoa zinen zu?

Herria bost auzotan zegoen banatuta —Andoain, Urnieta, Hernani, Usurbil eta Donostia—, baina gu Lasartekoak, beti. Andoainek oso zati txikia zuen, Hernanik eta Urnietak batez ere etxebizitzak, haientzat gastua; horregatik, herria sortu zenean, haien zatia arazo gabe eman zuten. Donostiak, berriz, ezer ez zuen eman. Ikusten dugu, orain, haientzat interes handiko lurrak zirela: industrialdea, errauste planta, kartzela... Donostian nahi ez duten guztia hemen jartzeko. Usurbilek ere ez zuen ezer eman; Michelinen erdia zuen, eta gaur egun Urbil dagoen lursaila ere bai. Gastua zutenek eman zuten, baina eremu estrategikoak zituztenek, ez. Horregatik, Lasarte-Oria lur eremuz oso txikia da.

Lasarte-Oriak herri erdaldunaren ospea du. Hala al da?

Hala zen. Gure haurtzaroa gazteleraz zen. Lasarte zen eskualdeko ahate itsusia. Pailazo taldearekin hasi ginenean, duela 35 urte, haurren %80 A ereduan zebilen. Horregatik hasi ginen lanean, eta sortu genuen euskara taldea: Lasarte-Oria Euskaldundu Dezagun... poesia gutxi. Nik neronek ere eskola nazionaletan ikasi nuen, eta aisia, lagunartea, kirola, dena gazteleraz zen. 16 urte nituela, krisi txiki bat izan nuen: nor zara, non bizi zara, nor izan nahi duzu... Eta bost urtez gau eskolan ibili nintzen alfabetatzen.

Egoera asko aldatu da, ordea.

Bai, asko. Herria sortzearekin batera hasi ginen lehen ahaleginak egiten euskararen inguruan. Beharra genuen, oxigeno falta. Euskararen Maratoia antolatu genuen lehenengoz, gero Ttakun sortu zen, bertso eskola, Kukuka antzerki eta dantza taldea, Xumela abesbatza, literatur txokoa... Dena euskaraz. Ikastetxeetan D eredua da nagusi, udalean euskara zerbitzu indartsua dago. Beharretik eraiki dugu, eta nik beti esaten dut, erdi txantxetan, baina harrotasunez, gu garela Gipuzkoako Sartaguda. Euskararen inguruko herri mugimendu oso indartsua dugu, euskararen erabilera bikoiztu egin da, eta herri txiki askotan euskarari eusten lanak dituzten bitartean, hemen hazten ari gara. Hizkuntz, kultur eta nortasunaren ikuspegitik aztertzeko moduko laborategi bat da Lasarte-Oria, erreferente bat.

Porrotx ere lasartearra al da?

Bai, bai, bai, noski. Gu herriko egoerak kezkatuta jaio ginen, euskarazko eskaintza bat egiteko. Lasarte-Orian eta herrigintzatik sortu ginen, eta, noski, lasartear sentitzen gara, eta herrigintzaren parte.

Joxe Mari Agirretxez jantzita jende askok gelditzen al zaitu kalean?

Bai, bai, Lasarten eta toki guztietan. Jendea hurbiltzen da kasu egitera: "kaixo, Porrotx!", "zer moduz, Porrotx?". Baina, nik esango nuke, nire herrian Joxe Mari naizela Porrotx baino gehiago. Herrian beste gauza asko egin dut, saltsa askotan ibili naiz, eta Joxe Mari ezagunagoa da.

Lasarte-Oriako nori egingo zenioke elkarrizketa hau?

Xumela abesbatzan gurekin ateratzen den amonaren bati egingo nioke. Haietako edozeinen bizimodua eta bizipenak izugarri interesgarriak iruditzen zaizkit.

[Herriz herri] Lasarte-Oria. Kulturan aberats, lanpostuak behar
2017-03-032017-03-02Albisteak, Ekonomia, gipuzkoa, Gizartea

[Herriz herri] Lasarte-Oria. Kulturan aberats, lanpostuak behar

Maite Alustiza

Euskararen Maratoia, paddle txapelketa, Itsaspeko Dokumentalen Nazioarteko Zikloa, Euskal Inauteria... Eragile eta elkarte ugari dabil Lasarte-Orian herriarentzako jarduerak antolatzen: "Lasarteren bizitza kulturala oso aberatsa da, oso indartsua, eta geroz eta gehiago gainera. Edozein asteburutan kultur ekitaldiak daude. Horrek aberastu egiten du gure herria, eta etorri nahi duenari gonbita egiten dio parte har dezan". Jesus Zaballos alkateak azaldu duenez, udala ere ahalegintzen da ekintza kulturalak sustatzen, bere egitekoa ez baita "soilik urbanismoaz arduratzea".