Eider Goenaga Lizaso
Artzaintza eta gaztagintza turismoarekin uztartzen dituzte Segurako Ondarre baserrian, duela 16 urtetik. Bi jarduerak bateragarri eta osagarriak direla dio hango seme Eneko Goiburuk (Andoain, 1976). Bezeroei, 500 urteko baserrian l...
Julene Frantzesena
Azpeitiko Loiola auzoko santutegia eta Burdinbidearen Euskal Museoa; Zestoako Lili jauregia eta Ekainberri museoa; eta Zumaiako Algorri Natur Baliabideen Interpretazio Zentroa. Horiek biltzen ditu Bost geltoki historian eskaintza tur...
Maite Alustiza
Izen askoren aterkipean aurkezten da Gipuzkoa nazioartean: Basque Country, Baskenland Pays Basque, Cote Basque... Gipuzkoako Foru Aldundia hasieratik "eroso" sentitu da turismo eskaintza horien barruan, baina Donostiaren "entzutea" aprob...
Eider Goenaga Lizaso
Miyuki Donostiara etorri da Japoniatik, goi mailako sukaldaritzak erakarrita. "Donostia oso ezaguna da Japonian; batez ere, bere gastronomiagatik. Amestutako jomuga bat zen guretzat". Donostian, Michelin izardun jatetxeak eta pintxoak ezagutzen dituzte, baina hotelean sagardotegi garaia dela esaten diete, eta Astigarragan egiten dute hurrengo geldialdia. Ordiziko asteazkenetako azokari buruz ere hitz egiten diote Miyukiri, eta bertara joan dira bikotekidea eta biak, trena hartuta. "Asian merkatu asko daude kalean, baina bat ere ez da honelakoa", dio, bertako nekazariek ekoitzitako produktuen kalitateari erreparatuta. Japoniako beste familia batekin aurkitzen dira Ordizian, Hokkaidokoak,haiek ere azoka ikustera joandakoak.
Miyuki Gipuzkoako turismo marka berriaren iragarki bateko protagonista da, eta haren istorioa turistak Gipuzkoako barnealdera erakartzeko eraikia dago. Hokkaidoko familia egiazko familia bat da, ordea; iragarkia grabatzen ari zirela Ordizian topatutakoa, eta Donostiara gastronomiak erakarrita etorritakoa. Bideoaren izenburua: Explore San Sebastian Region.
Joan den martxoan, Sevatur turismo azokan aurkeztu zuen Gipuzkoako Foru Aldundiak turismo marka berria. Logoa eta leloa aldatu dituzte. Visit beharrean Explore da orain; eta Gipuzkoa beharrean, San Sebastian region. Markaren irudiari erreparatuta, kuboekin osatutako Gipuzkoako mapa bat da logo berria, lurraldearen "eskaintza poliedrikoa" islatzen duena eta bertako bi artista handiri —Eduardo Txillida eta Jorge Oteiza— keinua egin nahi diena.
Ornitorrinco publizitate agentziak diseinatu du marka berria, foru aldundiko Turismo Zuzendaritzaren enkarguz. "Arazo batekin etorri zitzaizkigun: turistak Gipuzkoa ez duela ezagutzen eta, ondorioz, Gipuzkoako eskualdeak turismoari saltzeko zailtasunak daudela. Donostiak halako indarra du, turista guztien arreta fagozitatzen duela", azaldu du Xabier Ayalak, Ornitorrincoko gerenteak.
Aurretik Visit Gipuzkoa zen turismoa erakartzeko leloa, eta leloari erreparatu zioten lehenbizi marka berria diseinatzeko garaian. "Visit ingelesezko hitza den arren, aurreko kanpaina diseinatu zutenek ulertu zuten edozeinek ulertzeko modukoa zela: visit, visitar, visiter, bisitatu...". Abiapuntu egokia ikusi zuten horretan Ornitorrincokoek, eta visit ordezkatzeko aditzaren bila hasi ziren.
Bidaia bat zer den eta bidaiariak zer bilatzen duen hausnartu, eta bidaiatzea abentura bilatzea dela, lurralde berriak aurkitzea dela eta esploratzea dela ondorioztatu zuten. "Bidaiariari beti gustatu izan zaizkio ohiko turismo zirkuituetatik kanpoko tokiak; bertakoek aholkatu eta turismo gidetan ez dauden txokoak aurkitzea da bidaiariaren helburua". Eta hori islatuko zuen kontzeptuaren bila, explore aditza aukeratu zuten. "Visit bezala, explore aditza ere egokia da nazioarteko merkatura zabaltzeko: edonork ulertzeko modukoa, ia edozein hizkuntzatan".
San Sebastian Region
Donostiako erakartze ahalmenari nola aurre egin; horixe bigarren buruhaustea. Turistak Donostia ezagutzen du, eta Donostiaz gain, agian bizpahiru leku gehiago bisitatzen ditu —Hondarribia, Getaria, Loiola, Arantzazu...—, baina zaila da bisitaria horietatik ateratzea. "Gure ustez Donostia izan daiteke arazo bat, baina aldi berean aukera bat ere ematen digu. Aprobetxatu dezagun Donostiaren izena lurralde guztia saltzeko. Hori egiten dute bilbotarrek, Bilbo Handiaren aterkipean lurralde guztia hartzen dute; eta erdi-txantxetan Kontxa Bilboko hondartza dela esaten dute. Zergatik ez gauza bera egin?".
Gipuzkoak ezagutzeko moduko toki asko dituen arren, horiek nazioarteko bezeroari saltzea konplexua dela dio Ayalak. "Ikuspegi zabala izan behar dugu. Izan ere, Zumarragako Antiguako ermita oso-oso polita izango da, baina jomuga turistiko bakar gisa, ez du funtzionatzen". Nazioarteko hainbat ereduri erreparatuta, Gipuzkoa erabili beharrean San Sebastian Region kontzeptuaren aldeko apustua egin zuten publizitate agentziakoak: "Loirako eskualdea edo Akitaniako eskualdea saltzen diren bezala, guk Donostiako eskualdea salduko dugu".
Aldaketa horrek beldur pixka bat ematen ziela aitortu du Ayalak. "Ez genekien oso ondo jendeak nola hartuko zuen. Denis Itxaso diputatuari eta Maite Cruzado zuzendariari aurkeztu genien, eta gustatu zitzaien; baina gero esan ziguten eskualdeei aurkeztu behar geniela, eurentzat ezinbestekoa zela eskualdeek ere kanpainarekin bat egitea". Hala, eskualdeetako turismo mankomunitateen aurrean egin zuten aurkezpena Xabier Ayalak berak eta kanpainaren diseinuaren ardura izan duen Jesus Arak. "Beti Donostia, beti Donostiarekin bueltaka... Jendeak hori gaizki har zezakeela pentsatzen genuen. Baina, hamalau bat lagun etorri ziren, eta berehala harrapatu zuten ideia, gustatu zitzaien. Turistek Gipuzkoa ezagutzeko modua zela ikusi zuten, eta bat egin zuten gure ideiarekin". Ayalaren hitzetan, "inportantea" da eskualdeen iritzia kanpainaren onarpenerako. "Azkenean, eurak dira hau sinistu behar dutenak"
Donostia izena lelotik kanpo gelditzeari buruz ere egin zuten gogoeta. "Baina, nazioartean zabaltzeko lelo bat behar genuen, eta nazioartean euskarazko izena ez, baizik eta San Sebastian izena ezagutzen dute. Beraz, zalantzak izan genituen arren, hori izan zen apustua".
Eskaintza poliedrikoa
Logoaren koloreek Gipuzkoak eskaintzen dituen itsasoa eta mendia islatzen dituela dio Ayalak; "itsasoa iparrean eta mendia hegoaldean". Gipuzkoako mapa kuboekin eraikitzeak, berriz, bi arrazoi nagusi ditu. "Batetik, ulertzen dugulako Gipuzkoak itsasoa eta mendia baino askoz gehiago eskaintzen duela, eskaintza poliedrikoa dela: gastronomia, tradizioa, kultura, artea... Ildo horretan, arteari egiten diogu keinua logoarekin. Gipuzkoan bi eskultore handi ditugu, Txillida eta Oteiza, euskal eskulturgintzaren ikurrak biak. Haien lanetan asko erabiltzen dira karratuak eta kuboak, ertz oso markatuak, eta hori ere islatu dugu".
Kuboekin lurraldeko mapa egiteak, bestalde, leloan agertzen ez den Gipuzkoa hitza ordezkatu nahi duela azaldu du Ayalak. "Nik uste dut eskualdeetan ondo hartu zutela leloa, logoak Gipuzkoa oso garbi islatzen duelako, eta oreka bat dagoelako".
Marka eraikita, orain marka hori zabaldu eta ezagutarazteko garaia da. Ayalak itxaropenez begiratzen dio etorkizunari: ohiko bideetatik zein sare sozialetatik Explore San Sebastian Region leloa zabaltzen ari dela eta emaitzak izango dituela iritzi dio.
Maite Alustiza
Bidegi auziko bi kereilek zabalik jarraitzen dute. Salaketak orain bi agintaldiko jardunari lotuta daude, eta biak Gipuzkoako Foru Aldundiak jarri zituen joan den agintaldian —Bilduren esku zegoenean—. Kereila horien arabera, 30 milioi euro pasakoa da sozietate publikoko ustezko iruzurra. Uste horiek argitzeko, herritar talde batek Gidari elkartea aurkeztu zuen otsailean, ikerketa "azken muturreraino" eramateko. Auzian zer gertatu den jakin nahi du elkarteak, eta, horretan laguntzeko, akusazio gisa aurkeztu da bi kereiletan, Azpeitiko auzitegian —Bidegiren egoitza Zarautzen dagoenez, auzitegi horri dagokio ikerketa egitea—. Gidari elkarteko kide Amaia Zabaletak azaldu duenez, ordea, dagoeneko lehendabiziko "oztopo garrantzitsuarekin" egin dute topo: akusazio gisa aritu ahal izateko, 100.000 euroko bermea eskatu diote elkarteari —auzi bakoitzeko 50.000 euro—. Gidariko kideentzat "onartezina" da neurria, eta helegiteak aurkeztu dituzte epailearen erabakiaren aurka.
"Bidegabekeria hau" konpontzea espero dute Gidariko kideek, epaileak helegiteak onartuta. Gutxienez bermeak gutxitzea eta auzian "herritarren interesen alde" egin ahal izatea galdegin dute: "Ez da ulergarria irabazi asmorik gabeko elkarte bati horrelako dirutza eskatzea, eta, are gutxiago, auzia jada martxan dagoela kontuan hartuta". Era berean, fiskalak hartutako jarrera nabarmendu du Zabaletak: "Fiskala ere bermea jartzearen aurka azaldu da, ulertu duelako bidezkoa dela herri akusazio hau aurrera eraman ahal izatea, eta espero dugu oraingoan epaileek ere gauza bera ondorioztatzea, epaileek ere fiskalaren bide bera hartzea".
Helegiteen erantzunaren zain daude elkarteko kideak, baina, bien bitartean, kontu korronte zenbaki bat ireki dute ezar diezaieken bermeei "guztion artean" aurre egiten laguntzeko, auzia ikertu gabe gera ez dadin: "Auzi honetan herritarren dirua dago jokoan, herritarren 30 milioi euro, eta onartezina da herritarrei ikerketa horren berri izateko oztopoak ezartzea".
Diputazioak jarritako bi kereiletan bi delitu aipatzen dira: diru publikoa oker erabiltzea eta agiriak faltsutzea. Dirutan, ustezko iruzurra 30 milioirena da orotara —lehenengo kereilan 13,7 milioirena eta bigarrenean 17,1 milioirena—; eta epaileak bost lagun inputatu zituen —tartean daude Bidegiko zuzendari tekniko ohi Agustin Zugasti eta obretako enpresetako kideak—. Horiez gain, epaileak lekukotasuna ematera deitu zituen Markel Olano ahaldun nagusia eta Eneko Goia Donostiako alkatea —orain bi agintaldi ere ahaldun nagusi zen Olano, eta Bide Azpiegituretako diputatu Goia—.
Bide judizialetik jarraitzearekin batera, Gidari elkarteak gaia gizarteratu nahi du, eta horretan ari da. Gidarirentzat "funtsezkoa" da gizarte eragileekin lan egitea; hori dela eta, bilerak hasi ditu: "Argi dugu gai hau gizarteratu egin behar dela, herritarrek jakin behar dutela zer gertatu den kasu honetan, eta, horregatik, lehen urrats gisa hainbat gizarte eragilerekin bilera sorta hasi dugu". Auziari buruzko azalpenak emateaz gain, eragileen babesa eta atxikimendua ere jaso nahi izan dute; dagoeneko haien manifestuarekin bat egin dute hainbat alderdik, taldek eta sindikatuk. "Auzi honek herritarrei eragiten die zuzen-zuzenean, eta uste dugu eragileek badutela zeresana".
Grupo Oarso TaldeaPepe Rei ElkarteaFracking EzAHT GeldituELALABESKUGT EuskadiSteilasCGTHiruEzker AnitzaEH BilduAhal DuguEquo
Bidegi sozietateak 845 milioi euroko zorra dauka, baina, aldundiak adierazi berri duenez, ez du "inolako arazorik" finantza konpromisoei aurre egiteko. Joan den astean Gipuzkoako Batzar Nagusietan hitz egin zuen Aintzane Oiarbide Bide Azpiegituretako ...
Bost puntu ditu Gidari elkarteak plazaratu duen manifestuak:1. "Gipuzkoako Foru Aldundiak 2014ko azaroan eta 2015eko maiatzean bi kereila sartu zituen Azpeitiko epaitegian, AP-1 autobideko egindako obretan ustez 30 milioi eurotik gorako desbiderake...
Maite Alustiza
Eskualde "sendoak" ditu Gipuzkoak, baina haien barruan desoreka "handiak" daude herri txikien eta handien artean. Herri txikiek eta landa eremukoek zailtasunak dituzte, besteak beste Internet sare egoki bat izateko. Desoreka horiei aurre egin nahi die Gipuzkoako Diputazioak, eta, horretarako, 25 milioi euroko diru saila jarri du Landagipuzkoa+ programarako. Markel Olano ahaldun nagusiak azaldu duenez, Gipuzkoako herritar guztiek oinarrian "pareko bizi kalitatea" izatea da helburua. Asmoa bikoitza da: biztanleriari eustea batetik, eta landa eremuak "erakargarri eta lehiakor" egitea bestetik. Joan den ostiralean eman zieten planaren berri herrietako ordezkari eta eragileei, Albizturren.
Lau neurri biltzen ditu egitasmoak, bi ataletan banatuta. Planaren lehen atala 2.500 biztanle baino gutxiago dituzten Gipuzkoako 48 udalerrientzat da. Horren barruan, bi ekintza egingo dituzte: zuntz optikoa jartzea eta sustapen ekonomikoko "proiektu estrategikoak" garatzea.
Ainhoa Aizpuru Ekonomia Sustapeneko diputatuak ziurtatu du legealdi honetan iritsiko dela zuntz optikoa 48 herriguneetara —baita herri horietako beste auzo batzuetara ere—. Neurri horrekin, informazio eta komunikazio teknologien garapena herriguneetara eraman nahi du aldundiak: "Udalerri horietako bizilagunei zerbitzu bat eskaintzeaz gain, jarduera ekonomikoarekin ere guztiz lotuta dago".
Proiektu estrategikoei dagokienez, berriz, herri txikietan aktibitate ekonomikoa bultzatu nahi dutenei babesa ematea biltzen du foru aldundiaren programak. Hortaz, 48 udalerrietan dauden edo egon daitezkeen egitasmo "lehiakorrenak eta erakargarrienak" diruz lagunduko dituzte. Toki bakoitzean herriko ordezkariekin adostuko dute zein proiektutara bideratu laguntza hori.
Egitasmoaren bigarren atalarekin, landa eremuetan antzemandako "gabeziei" erantzun nahi die diputazioak. Bi izango dira lan lerroak: baserri bideak konpontzea, eta argindar sarea berritzeko plana.
Lurraldeko landa eremu guztiak sartzen dira planaren bigarren atal horretan, ez soilik 2.500 biztanle baino gutxiagoko 48 herriak. Aizpururentzat, baserri bideak berritzea "ezinbesteko inbertsioa" da baserritarren bizi kalitatea bermatzeko. Azaldu duenez, Gipuzkoan ia 3.400 kilometro baserri bide daude, eta gehienak "gaizki" daude. Une honetan egoeraren argazkia eta balorazio ekonomikoa egiten ari da diputazioa, baina, aurreikusi duenez, gutxienez 1.500 kilometrotan egingo dituzte hobekuntzak.
Baserri bideak txukuntzeaz gain, landa eremuetako sare elektrikoak dituen arazoei irtenbidea eman asmo die diputazioak. Aizpuruk esan duenez, Gipuzkoako sare elektrikoa 1990. urte inguruan jarri zen martxan: "Orain, kontagailu digitalekin-eta, zaharkituta geratu da. Potentzia igoerarekin edo ustiapen hazkundearekin izen emate gehiago egin diren neurrian, beharrei ez zaie egokiro erantzun".
Hori hala, "modernoagoa" izango den eta "ahalmen handiagoa" edukiko duen sare bat osatu nahi dute; diputatuak ziurtatu du legealdi bukaerarako jarrita egongo direla 37 transformadore berri, eta "kilometro ugaritan" lineak berrituko dituztela.
Txikien garrantzia
Programaren berri ematean, Olanok nabarmendu du herri txikiek Gipuzkoan duten garrantzia. Haren arabera, "Gipuzkoako nortasunaren oinarrietako bat" dira, eta Gipuzkoa "lehiakorra, adimentsua, orekatua eta sortzailea izan dadin, ezinbestekoa da herri txiki eta eskualde indartsuak izatea".
O. M.
Sancho Rodriguez (Irun, 1974) Surfilmfestibal zinema jaialdiaren zuzendaria da, eta Art Ride III erakusketaren produkzio arduraduna. Ez du zalantzarik Wheels & Waves jaialdiko erakusketetan ikus daitezkeen bildumek merezi dutela, eta sinetsit...
