Asteko Gaiak

Eskualde osorako sarea josten

Eskualde osorako sarea josten

Aitziber Arzallus
Mende laurdenetik gorako ibilbideak eman dion eskarmentuarekin, etapa berri baten hastapenetan da Galtzaundi Euskara Taldea. Duela ia 27 urte Tolosaldeko euskaldunak biltzeko tresna gisa sortu zuten arren, orain artean, praktikan, batez ere Tolosara mugatu du jarduna.

Ezin orria pasatu

Ezin orria pasatu

Eider Goenaga Lizaso

Mila Iradi, Mayi Ugartemendia eta Izaro Arruarterekin egon da Hitza, Donostian; Ibon Fernandez Iradiren ama, Beñat Aginagalderen ama eta Ugaitz Errazkinen bikotekidea dira, hurrenez hurren; Arruartek, gainera, anaia ere preso du, Gari, gaixotasun larri batekin. Asteartez jarri dute hitzordua, asteburuan bisita eta bidaia izan ostean, astelehena ez baita egun erraza haientzat. Mezu argi batekin azaldu dira hirurak. "Edo konpromisoa hartzen dugu eta gai honi konponbidea emateko lema gizarteak hartzen du, edo bestela barruan ustelduko dira", dio Arruartek, beste biek buruarekin baietz egiten duten bitartean.

Umearen garapena ardatzean

Umearen garapena ardatzean

Eider Goenaga Lizaso

Konfiantzaren Pedagogia deitzen diote batzuek, Pedagogia Aktiboa ere bai, Azpeitian Kimu izena jarri zioten... Izenak izen, Haur Hezkuntzaren eraldaketa pedagogikoa ari dira egiten 60 ikastolatan (Gipuzkoan 26 dira), eta, horretarako, Haur Hezkuntzarako Ikastolen Elkartearen Proiektua dute ardatz. Proiektuak marko bat zehazten du, eta ikastola bakoitzak, bere behar, kezka eta baliabideen arabera, proiektu propio bat landu behar du, eraldaketa gauzatzeko. "Guk garbi daukagu ikastola bakoitzak bere proiektua egin behar duela; elkarteak marko bat jarri du, eta denok norabide berean joan behar dugu, baina bakoitzak marraztu behar du bere bidea", esan du Beñat Azurmendi Ikastolen Elkarteko Haur Hezkuntzako eta Prestakuntzako arduradunak.

Pisua zama izan ez dadin

Pisua zama izan ez dadin

Eider Goenaga Lizaso
Osasun arlokoak eta medikuak mezu bera ari dira errepikatzen behin eta berriro: umeen obesitatea asko ari da hazten azken urteotan, eta osasun arazo gisa tratatu behar da. Gipuzkoako daturik ez dago, baina Euskal Autonomia Erkidegoko datuak kezka eragiten du medikuen artean.

Gunea, bilgune eta bozgorailu

Gunea, bilgune eta bozgorailu

Eider Goenaga Lizaso

Gunea aktibatu du berriro Gipuzkoako Foru Aldundiaren Berdintasun Zuzendaritzak. Bi urtez geldirik egon ostean, emakume taldeen, mugimendu feministaren eta erakunde publikoaren arteko bilgune izateko xedez sorturiko plataforma abian jarriko dute berriro; nahiz eta, gobernu aldaketa tarteko, izaera ez den guztiz berdina izango: plataforma honetatik ateratzen diren ondorioek aholku izaera izango dute, eta ekarpen gisa hartuko ditu foru aldundiak bere politikak zehazteko garaian; jatorrian, nolabaiteko izaera juridikoa aitortzen zitzaion Guneari, partaide ziren emakume taldeei hainbat politika publikotan zuzenean eragiteko aukera emanez.

Lana euskalduntzeko lanak

Lana euskalduntzeko lanak

Eider Goenaga Lizaso

Eskualde euskaldunenetan ere agerikoak dira lan mundua eta harreman sozioekonomikoak euskalduntzeko zailtasunak. Lan mundua ez ohi da inguru euskalduna, langileak zein enpresako zuzendaritza hala izan arren. "Harreman informalak, langileen artekoak, euskaraz izaten dira, modu naturalean; baina harreman formalak, bilerak eta, batez ere, idatzizko komunikazioa gazteleraz dira, hori ere modu naturalean", azaldu dio Hitza-ri Iker Salaberria Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluko ordezkariak. Hori irauli nahi du Kontseiluak, eta 2013tik ari dira horretan, Lan Mundua Euskalduntzeko Konferentzia egin zutenetik. Horretarako, eragileak identifikatu zituzten lehenik (enpresak, langileak, bezeroak eta administrazioa), eta lan ildoak zehaztu zituzten. Orain, lau eragileak lanean batera jarri nahi dituzte, eta Urola Kosta hautatu dute esperientzia pilotu bat abiatzeko.

“Egun politaren” bi aldeak

“Egun politaren” bi aldeak

Unai Zubeldia

"Egun garrantzitsua da gaurkoa. Oso egun polita". Markel Olano Gipuzkoako ahaldun nagusiak pozarren hitz egin zuen herenegun, Gipuzkoako Ingurumen Gunea deiturikoa eraikitzeko lanen hasierako ekitaldian, Zubietan. "Konpromiso honekin aurkeztu ginen hauteskundeetara, eta hitza beteko dugu". Ekondakin taldeak 30 hilabeteko epean amaitu nahi ditu errauste planta eta tratamendu mekaniko-biologikorako planta egiteko lanak —biometanizaziorako planta eta zepak balioztatzeko zentroa ere egingo dituzte—, eta beste 32 urtean kudeatuko ditu. Urbaser, Altuna y Uria, Moyua, LKS, Murias eta Meridiam enpresek osatzen dute Ekondakin, aldi baterako enpresen elkartea, eta Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioak apirilean eman zion erraustegia eraikitzeko ardura. 217 milioi eurokoa da lanen kontratua, eta aldundiak 25-30 milioi euro inguru ordaindu beharko ditu urtero. 5,5 hektarea hartuko ditu guneak, eta 120.000 metro kubo lur atera beharko dituzte handik.

Biztanleriaren erdia gaindituko da

Biztanleriaren erdia gaindituko da

Eider Goenaga Lizaso

Goierri, Debagoiena eta Azpeitia lehenengo; Tolosaldea, Oiartzualdea, Hernani eta Astigarraga gero; eta, igandean, Debabarrena, Urola Kosta, Lasarte-Oria, Usurbil eta Zubieta. Gure Esku Dago dinamikaren herri galdeketek ia Gipuzkoa osoa hartua izango dute igande gaua iristerako —Donostia, Aia, Mendaro, Irun, Hondarribia, Andoain, Urnieta eta Beizama falta dira—. Orain arte egindako herri galdeketetan 16 urtetik gorako 246.484 herritarrek izan dute botoa emateko eskubidea (66.461ek bozkatu dute, eta %27ko parte hartzea izan da, batez beste). Etzi beste 116.505 herritar daude deituta botoa ematera; orotara, 362.989 herritar —azken hauteskundeetan Gipuzkoako errolda 581.000 biztanlekoa izan zen—.

Trenak hankamotz, 15 hilez

Trenak hankamotz, 15 hilez

Eider Goenaga Lizaso

Astelehena da, lanera itzultzeko garaia, Aste Santuko oporren ondorena. Horietako bat da Jaione Lapaza. "Banekien aldaketak zeudela Renfen, eta, umeak oporretan zeudenez, joan den astean autoz egin nuen lanerako bidea. Nik uste nuen bizpahiru eguneko kontua zela, baina, antza denez, luze joko du". Ez dago oker. Hamabost hilabete iraungo baitute trenbide sareko obrek Irun eta Errenteria artean.

Elkarbizitzaren bideak irekitzen

Elkarbizitzaren bideak irekitzen

Unai Zubeldia

Eskubideak eta mugak. Hortxe betiko bi hari-muturrak. Soka fin horri tiraka hasi, eta oreka bilatu nahian lanean ari dira Gipuzkoako Foru Aldundia eta Mendizale Federazioa. "Arriskuan daude espezie batzuk, araudi bat ere badaukagu, eta hori gauzatzea da kontua". Ibai Aizpuru Gipuzkoako Foru Aldundiko baso fauna teknikariaren hitzetan, "elkarlana" izan dute oinarri aldundiak eta Gipuzkoako Mendizale Federazioak. "Ulertzen dugu eskalatzaileek euren jarduera egiteko eskubidea daukatela, baina naturaren eta mehatxatutako espezieen alde lan egiten dugu guk". Horregatik arautu dituzte eskalatzeko guneak. "Baina inondik inora ez da eskalatzaileen aurkako neurri bat", zehaztu du Mendizale Federazioak berak. "Ez da debekua, oinarri zientifikoak aintzat hartuta egindako erregulazioa baizik".