gipuzkoa

[Donostia 2016] Komikilariak kalera aterako ditu Zapart-ek
2016-01-082016-01-08gipuzkoa, Kultura

[Donostia 2016] Komikilariak kalera aterako ditu Zapart-ek

Errotuladoreak hartu eta marrazteari ekin zioten Antton Olariaga, Ainara Aspiazu, Dani Fano, Iñaki Holgado, Patxi Huarte Zaldieroa eta Joseba Larratxe marrazkilariek Zapart komiki jaialdia aurkezteko prentsaurrekoan, orain dela zenbait hilabete. Ez da kasualitatea. Izan ere, komikia atera nahi dute kalera. Eta, horregatik, ekainaren 10etik 12ra Donostian izango den jaialdiaren atarikoa eskaini zuten. Komikilariek beteko dituzte orduan kaleak; pertsonaiek eta binetek konkistatuko dute ingurua.

Donostiako Xabiroijaleak elkarteen ekimenetik sortuta, eta hiriburutza kulturalak sostengatuta, 2016an egiteaz gain komikiaren kultura urteroko ohitura bihurtu nahi dute; are gehiago, Europako komikiaren erreferente izatea gustatuko litzaieke.

Egitaraua ez dute oraindik guztiz zehaztua; etorriko denaren zertzelada batzuk baino ez dituzte eman. Ardatzak, ordea, aski finkatuta dauzkate: zuzeneko marrazketa eta herritarren parte hartzea. Dena dela, iragarri dituzte jada zenbait ekintza. Hala, karikaturagile ibiltariak eta bertsolari eta marrazkilarien arteko saioak eskainiko dituztela aurreratu dute. Tailerrei dagokienez, ipuin kontalaritzak izango du bertan tartetxoa, bai eta gidoigintzak ere. Ildo beretik, kamishibai-a jorratuko dute, ipuinak kontatzeko ohiturazko japoniar era, istorioak eta antzerkia nahasten dituena.

Bestalde, erakusketak ere prestatuko dituzte, bai bertako egileenak, bai kanpokoenak ere. Izenak, baina, ez dituzte jakinarazi oraindik. Horrez gain, hitzaldiak, proiekzioak eta mahai inguruak izango dira protagonista. Eta komikia oinarria izanda, ezinbestean, eskuratzeko aukera egongo da. Batetik, salgai jarriko dituzte; eta, bestetik, bookcrosssing-a sustatu nahi dute —alegia, liburuak kalean uztea—, bai eta trukea ere.

Komikilariak, erdigunean

Marrazkilariak. Horiexek dira jaialdiaren ernamuin eta sostengatzaile. "Sekulako pagotxa da proiektua, zoragarria da. Asmoa sortu da nekatuta gaudelako betiko komiki azokez. Uste dugu gure lana hori baino gehiago izan daitekeela... Erakarri egin nahi dugu jendea. Beti bizi gara kobazulo batean, eta lankidetza egotea gozagarria da beti", esan zuen Dani Fanok aurkezpenean.

Zaparten ekoiztutako ondare nagusia Donostiako Komikigunean gordeko dute. Leku garrantzitsua izango da jaialdirako.

Donostia 2016ko egitarauaren barruan, Ahotsen itsasargia-ren baitan antolatuko dute Zapart jaialdia.

“Etorkizunean balio handiagoa emango diogu proiektuari”
2016-01-082016-01-08Elkarrizketa, gipuzkoa

“Etorkizunean balio handiagoa emango diogu proiektuari”

Lanez gainezka, inora iritsi ezinik dabil Pablo Berastegi Donostia 2016 proiektuaren zuzendaria (Iruñea, 1968). Denek nahi dute harekin hitz egiteko aukera izan, eta ordu erdira mugatu du elkarrizketa bakoitzaren iraupena. Hau bukatzean, borda batera joango da, lau egunez atseden hartzera.

Zer sentitzen duzu egunotan? Zerk kezkatzen zaitu gehien?

Urte guztia irauteko gai izateak kezkatzen nau, indarrak behar bezala neurtzen jakiteak. Hiriburutzaren atarian, ilusioz gainezka gaude. Lan asko egin dugu orain arte, baina hemendik aurrera ere hala egin beharko dugu, eta, horretarako, gure energia eta denbora egoki dosifikatu beharko ditugu. Kezkatzen nauen beste kontua eguraldia da, zer egingo duen inaugurazio egunean; abenduan egin ez duen euri guztia orain egiten badu, ekitaldiaren ikusgarritasunari eragin diezaioke eta.

Nola prestatu duzue hasiera?

Proiektu guztia bezala, eragile publiko eta pribatuekin elkarlanean. Gogoeta sakona egin dugu ekitaldian presente egon beharreko kontzeptuen inguruan, eta oinarri intelektual ahaltsu hori erabili dugu ikuskizuna garatzeko.

Denbora asko al daramazue inaugurazioa prestatzen?

Iragan urte guztia, hainbat lantaldetan banatuta. Modu parte hartzailean lan egite hori motelagoa izaten da gehienetan, baina egiten ari garen horri sakontasun handiagoa ematen dio. Denboraz ondo gabiltza; beraz, orain geratzen zaigun bakarra elementu guztiak behar duten lekuan eta unean egotea da, eta eguraldiak errespeta gaitzala.

Hansel Cerezari eskatu diozue ikuskizuna diseinatzeko. Zergatik jo duzue harengana? Zergatik ez duzu bertako talentua baliatu nahi izan?

Erabaki genuen hori zela bermerik handiena ematen zigun aukera, oso ikuskizun konplexua baita, kontzeptu asko biltzen dituena, ikusgarritasun ikaragarria izan behar duena, Europako telebistek eman dezaten eta ahalik eta jende gehienarengana irits dadin. Asko dugu jokoan, lehen irudia emateko aukera bakarra egoten baita. Gainera, bagenekien Hansel Cereza aurretik lanean jarduna zela Oreka TX taldearekin, Herritmo izeneko ikuskizun arrakastatsuan, eta bazuela hemengo tradizio eta ohituren berri. Horregatik, ez zitzaigun iruditzen ikuskizunaren ardura erabat kanpokoa den norbaiti ematen ari ginenik.

Zenbateko aurrekontua du ikuskizunak?

Handia, 660.000 euro, programako ekitaldi garrantzitsuenetakoa baita.

Ezer aurreratzerik bai?

Ekitaldia urtarrilaren 23an izango da, 20:00etan, Urumea ibaiaren inguruan, Maria Kristina zubian. Hiriburutza proiektuan behin baino gehiagotan egin dugun moduan, zubiaren metafora erabiliko dugu, bi ertzetan dagoen jendea elkartzeko elementu gisa. Ekitaldira joaten diren herritar guztiek zubi bat osatzea da ideia, elkar hobeto ulertzea ahalbidetuko digun zubi bat.

Donostia 2016 proiektua garatzeko bidean zela hartu zenuen zuzendari kargua. Gustura zaude eginiko lanarekin? Zuk amestuko zenukeen proiektua da?

Egindako lanarekin gustura nago, bai. Baina ni hona ez ninduten gonbidatu proiektu bat amestera, proiektua ordurako amestuta baitzegoen, proposamena idatzita eta sarituta. Eta proiektuan sinesten nuelako hartu nuen kargua.

Azken proiektuak hasierakoaren muinari eusten al dio?

Baietz uste dugu. Proiektuaren garapen guztia Bruselak izendatutako batzorde batek ikuskatu du, horixe bera ziurtatzeko. Bidean zenbait ebaluazio gainditu behar izan ditugu, eta azalpenak eman behar izan dizkiogu batzorde horri. Idatzi zenetik exekutatzen den arte denbora asko pasatu denez, normala da eboluzio bat egotea, bost urteotan asko aldatu baitira gizartearen egoera eta testuinguru ekonomikoa. Egoerara egokitzen jakin duen proiektu bat dela uste dugu, baina idatzitako hura errespetatuz eta dagokion balioa emanaz. Horrela ikusten dugu guk, eta espero dut, 2016a aurrera doan heinean, hala ikusiko dutela proiektuan gure aurretik lan egin zutenek ere.

Bost urtean ia erdira jaitsi da hiriburutza proiektuaren aurrekontua: hasieran, ia 90 milioi euro zen; orain, 50 milioi euro. Dagoeneko ziurtatu duzue kopuru hori, edo babesle bila jarraitzen duzue?

Lanean jarraitzen dugu. Gure aurrekontua 2018ra artekoa da, hau da, 50 milioi euro baino zertxobait gutxiago ditugula 2012tik 2018ra artean gastatzeko. Zatirik handiena aurten gastatuko dugu, baina datozen bi urteetarako ere badugu aurrekontua. Jarritako helburua ez dugu bete oraindik, baina oso gutxi falta zaigu, eta uste dugu 2016a garai egokia izan daitekeela zenbait enpresa edo marka jarduera jakin batzuei lotzeko. Diru kontuetan oso zuhurrak izaten ari gara, ez gastatzeko ziurtatuta daukaguna baino diru gehiago. Ez genuke zorrik utzi nahi.

Batzuetan, donostiarrentzat kezka iturri izan da proiektua. Inagurazioaren atarian, ba al dute kultur hiriburu izateko ilusiorik?

Gero eta gehiago, uste dut. Hasieran, saria jasotzean, euforia bolada bat izaten dute herritarrek; gero, gutxitu egiten da ilusio hori; eta inauguratzen denean, berriz handitu. Joera hori ohikoa da, Europan kultur hiriburu izan diren gainontzeko hirietan ere halaxe gertatu izan da. Horregatik da horren garrantzitsua inaugurazioa, zalantzati daudenak proiektuari lotzeko balio duelako.

Ni lantaldera sartu nintzenean, "iritsiko ote gara?" galdetzen zuten denek. Proiektua garatzeko nahikoa denbora ez izatea eta barregarri geratzea zen kezka nagusia. Orain inork ez du hori galdetzen: orain eztabaidaren beste puntu batean gaude. Bati gehiago gusta dakioke, eta besteari gutxiago, baina hori normala eta sanoa da, esan nahi baitu gai izan garela desadostasunak gainditu, elkar ulertu eta proiektua elkarlanean garatzeko. Iritzi desberdinak egotea ona da, horrek datozen hamabi hilabeteetan zertaz hitz egina emango baitigu.

Proiektuaren aldekoak daude, kontrakoak daude, eta bost axola zaienak daude. Denak konbentzitzea lortuko al duzue?

Ez dakit hori posible den, ezta desiragarria eta komenigarria ote den ere. Gehien kezkatzen nautenak bost axola zaien horiek dira. Kritikoena oso jarrera errespetagarria iruditzen zait, proiektuaren inguruan eztabaidatzea ona delako. Beste horien jarrerak, ordea, pena ematen dit, proiektua zer den ezagutzeko ahaleginik ez dutelako egin. Eta horiengana bai, nahi nuke horiengana iristea, aldeko edo kritiko izan daitezen.

Kultura elkarrekin bizitzeko tresna gisa definitzen du Donostia 2016 proiektuak. Hori ez al doa Kortxoenearen eraistearen kontra? Zer iritzi duzu zuk?

Pena handia eman zidan, batez ere moduak. Nik sinisten dut kultur eredu alternatibo horretan. Goraipagarria iruditzen zait gizarte zibila antolatzea, baita erakundeetatik kanpo ere, erakundeekin kritiko izanda ere. Baina Kortxoenearen auzian, badaude beste gauza batzuk tartean, jabetza pribatua babesten duten eskubideak, kasurako. Horregatik diot penarik handiena moduak eman zidala, gauzak beste era batera egin zitezkeelako. Espero dut Kortxoeneako energia hura guztia ez galtzea eta beste leku batean baliatu ahal izatea. Aukera egon izan balitz, Donostia 2016k ez zukeen inolako arazorik izango Kortxoenearekin elkarlanean aritzeko, eta guk zerbaitetan lagun bagenezake, gustura egingo genuke.

Egitarau zabala aurkeztu duzue dagoeneko. Baina hori da dena edo izango da ezustekorik?

Elkarrekin bizitzeko kultura-ri dagokion programazio gehiena aurkeztu dugu, baina Elkarrizketak eta Energia olatuak oraindik ez ditugu azaldu. Inaugurazioaren ostean aurkeztuko ditugu Elkarrizketak, lurraldeko gainerako eragileekin batera garatzen ari garen jarduerak eta proiektuak. Energia olatuak, berriz, une jakin bateko ekintzak direnez, pixkanaka aurkeztuko ditugu. Herritarrentzat ezuste atseginak egongo dira deialdi horien artean.

Zergatik dosifikatzen duzue horrenbeste informazioa?

Urtebetean tentsio informatiboari eustea ez delako erraza; erronka bat da. Batzuetan, ezin dugu informazio gehiago eman, oraindik xehetasunak lotu gabe ditugulako; besteetan, Europak emandako aholkuei jarraituz, egokiago ikusten dugu pixkanaka ematea. Informazio guzti-guztia aldi berean emateak jendea saturatu egin dezake; aldiz, dosifikatuta emateak, katigatu, aldioro informazio berria jasotzea gogo-pizgarri delako.

Horrek berak herritarrengan ziurgabetasuna eragin du zenbaitetan...

Bai, jabetzen gara horretaz. Zinemaldiaren kasuan, adibidez, inork ez du presarik jakiteko norentzat izango den aurtengo Donostia saria. Denek dakite egoki aukeratuko dutela eta maiatzean edo ekainean aurkeztuko dutela. Urtero horrela izaten da, eta jendea lasai dago. Gugan, ordea, ez dute konfiantzarik, aurreko esperientziarik ez dagoelako eta ondorengorik ere egongo ez delako. Horregatik, askotan ez da erraza komunikazioan asmatzea.

Egitaraua eskuetan, zer aholku emango zenieke herritarrei?

Kuriosoak izan daitezela eta ausar daitezela beti egiten dutenetik aparteko zerbait probatzera, parte hartze aktiboa eskatzen duen ekinaldietan gauza interesgarriak aurki batitzakete. [Jose Luis] Rebordinosek Zinemaldiaz esaten duen moduan, gure egitarauan herritar bakoitzak aurki dezake bere jarduera.

Europan proiektua aurkezteko bira egin duzue azken asteotan. Zer moduz hartu zaituztete?

Oso ondo. Gure proiektuaren oinarriak jendeak ulertzen ditu, eta egitarauaren inguruan interesa sortzen zaie. Lan pedagogiko hori egitea eskatzen duen proiektua da gurea. Horretan bereizten da orain arteko kultur hiriburutzetatik, edo agian ez dugu jakin haien benetako funtsa ulertzen eta antzeko gauzak egin dituzte eta guk ez ditugu ikusi. Baina gure irudipena da gurea proiektu berezia dela eta azaltzeko eta ulertzeko denbora behar dela.

Jarduerak eta egitasmoak martxan daudela, askoz errazago ikusi eta ulertuko da zergatik egin ditugun gauzak era batera edo bestera. Eta hiriburutzaren urtea pasatuta, atzera begiratu eta jabetuko gara egitasmo batek uste genuen baino interes handiagoa zuela, edo gauza bat bestearen emaitza izan dela. Gure proiektua zailagoa da etorkizunera saltzea, eta, aldiz, orain baino askoz balio handiagoa emango diogu atzera begira jarrita baloratzen dugunean, gauza garrantzitsuak lortu ditugula ikusten dugunean.

Asko hitz egiten duzue proiektuaren ekarpenaz, utziko duen arrastoaz. Zer ekarpen egitea espero duzue?

Ekarpen asko egingo ditu proiektuak. Azpiegiturei dagokienez, guk ez dugu ezer eraiki, baina bada hirian gure proiektuarekin paraleloki berreraiki duten eraikin bat: Tabakalera. Eta, etorkizunera begira, guretzat oso garrantzitsua izango da gune hori, arte garaikideari lotutako lan ildo eta jardueren oinordetzak han utziko ditugulako aurrerantzean lantzen jarraitzeko. Horregatik, gu ere ari gara ahaleginetan Tabakalerak sustrai sendoak jartzeko eta nazioartean lekua egiteko.

Bestelako ekarpenak ere egingo ditugu. Fundazioaren barruan gauden erakundeetako askok hausnarketa egin behar izan dugu, eta aldaketak egin ditugu 2016an egoki funtzionatzeko. Donostiako Udalak, esaterako, barne antolamendua berriz pentsatu behar izan du, aurten herritarrei zerbitzu hobea emateko. Kulturaren esparruan, berriz, elkarlanean aritzeko sareak sortu ditugu —Donostiako museoen sarea, kasurako—; hemengo artistak nazioartekoekin harremanetan jarri ditugu, eta hemengo jaialdiak nazioarteko beste jaialdi batzuekin. Harreman horiek emaitza interesgarriak ekar ditzakete. Hiriburutzaren harira sortutako beste hainbat egitasmo, berriz, dagoeneko egonkortu dira hiriko kultur agendan. Olatu Talkak zazpigarren ekitaldia izango du aurtengoa, eta etorkizunean ere jarraipena izango duela uste dugu.

Beraz, ekarpena maila eta esparru askotan egingo du Donostia 2016k. Kasu batzuetan, egindakoaren ardura guztia ez da gurea izango, baina zerikusia izango dugu; beste batzuetan, guk eginiko ekarpena izango da oso-osorik. Hori guztia zehatz-mehatz neurtzea oso zaila izango da.

Noiz eta nola egingo dituzue neurketa horiek?

Donostia 2016ren eragina hobeto neurtu ahal izango da urte batzuk pasatuta. Proiektuaren benetako helburua giza eskubideak gehiago errespetatzen dituen gizarte bat, gizarte solidarioago bat egitea da, eta aldaketa horri ez dugu egun batetik bestera antzemango. Baina Europaren aldetik betebeharra daukagu zenbait emaitza datorren urtean neurtzeko: 2015etik 2017ra kultur kontsumoak duen bilakaera, herritarrek kulturan duten interesa hazten den edo ez jakiteko... eta talde bat horretan ariko da. Bestelako ekarpena neurtzeko, gerora begira neurketak ahalik eta modu zuzenenean egingo direla bermatuko digun bazkide bat bilatu beharko dugu, gu ez garelako egongo.

2015-12-232015-12-23gipuzkoa

Ahal Dugu-ren kolore moreak tindatu du Gipuzkoa, ustekabean

Espainiako Gorteetarako hauteskundeak izan ziren igandean, eta maiatzeko udal eta foru hauteskundeetako emaitzak ez ziren izan gertatuko zenaren adierazle. Izan ere, ustekabean Ahal Dugu alderdiak irabazi zituen hauteskundeak Gipuzkoan. 97.664 botorekin, lehen indarra izan da Ahal Dugu, eta haren atzetik gelditu dira EAJ (90.877 botorekin) eta EH Bildu (80.773 botorekin).

Ahal Dugu-k errekor guztiak hautsi ditu Gipuzkoan. Hirugarren aldia da Pablo Iglesiasen alderdia hauteskundeetara aurkezten dena, eta igoera ikusgarria izan du batetik bestera. Iaz, Europako hauteskundeetan, 15.179 boto eskuratu zituen; maiatzean, foru hauteskundeetan, 43.126 boto izan zituen. Oraingoan, babesa bikoiztu baino gehiago egin du.

EH Bilduri egin dio kalte gehien alderdi berriaren presentziak, bai boto kopuruan eta baita eserlekuen banaketan ere. Izan ere, aurreko legealdian Amaiurrek hiru eserleku izan zituen Espainiako Kongresuan, eta oraingoan bakarra eskuratu du —duela lau urte baino 49.282 boto gutxiagorekin—. Gipuzkoan banatzen diren sei eserlekuetatik bi lortu ditu Ahal Dugu-k, eta beste bi EAJk. PSE-EEk aurreko legealdian lortutako eserlekuari eustea lortu du, eta PPk ez du lortu diputaturik —lehen, bakarra zuen—.

Senatuan, berriz, banaketak EAJri egin dio mesede. Hiru ordezkari izango ditu Senatuan, eta Ahal Dugu-rena izango da laugarrena.

Aldaketa erakunde nagusietan
2015-12-232015-12-23gipuzkoa, Politika

Aldaketa erakunde nagusietan

EH Bilduk lau urtez izandako ia erabateko hegemoniaren amaiera ekarri zuten maiatzaren 24ko udal eta foru hauteskundeek. Gipuzkoako Foru Aldundirako bozetan EAJk aurre hartu zion EH Bilduri, eta 2011ko hauteskundeetako emaitzak irauli zituen. Jeltzale...

[Urtekaria] Errauste plantaren itzalpean berriz
2015-12-232015-12-23gipuzkoa, Gizartea

[Urtekaria] Errauste plantaren itzalpean berriz

Errauste plantaren egitasmoa izan zen EH Bilduk Gipuzkoako Foru Aldundira iritsi eta bertan behera utzitako lehen egitasmo handietako bat, handiena ez esatearren. 2011 bitartean errauste plantaren kontrako mugimendua indartsu ibili zen, eta mobilizazio handiak egin ziren Gipuzkoan. 2011n, foru aldundia eskuz aldatuta, errauste plantaren proiektua bazter utzi eta kontrako mugimendua ere itzali egin zen. Aurten, hauteskundeak irabazita, EAJk hasiera-hasieratik iragarri zuen errauste plantaren egitasmoarekin aurrera egingo zuela, eta urtearen azken hiruhilekoan, hainbat mugimendu berpiztu dira, eta haiekin, baita mobilizazioak ere.

Ekainean, kargua hartu berritan, iragarri zuen Markel Olano ahaldun nagusiak Zubietako errauste planta eraikiko dutela. Irailean Jose Ignacio Asensio Ingurumen diputatuak Olanok esandakoa berretsi zuen. Hondakinen plana egokitu, eta Europako irizpideen arabera eraikiko dutela azaldu zuen, birziklagarria den hondakinik ez dutela erraustuko, eta erraustegiaren tamaina ere egokitu egingo dutela. Edonola ere, Zubietako errauste planta 2019rako martxan egongo dela ziurtatu zuen Asensiok. Urte horretan izango dira berriro udal eta foru hauteskundeak.

Plantaren tamaina

Birziklagarria den ezer erraustuko ez bada, gaikako bilketaren emaitzen arabera erabaki beharko litzateke errauste plantak izango duen tamaina. "Sumatzen dugu ez dela izango aurreko agintaldian diseinatu zenaren oso ezberdina", adierazi zion Asensiok Diario Vasco-ri elkarrizketa batean. 260.000 tona kudeatzeko diseinatu zuten errauste planta hasieran, baina gaikako bilketan egindako urratsek —tartean, hainbat herritan atez ateko sistema jartzeak— birziklatze tasaren igoera nabarmena eta errefusaren jaitsiera eragin dute. 2014an, esaterako, 170.000 tona errefus besterik ez zen sortu. EAJk eta PSE-EEk gobernatzen duten foru aldundiak, ordea, kopuru horietan ez duela sinisten adierazi du, eta ikusteko dago zer gertatuko den. Kontuan izan behar da zenbat eta txikiagoa izan errauste planta, orduan eta garestiago dela eraikuntza eta kudeaketa.

Hain zuzen ere, BERRIAk hilabete honetan kaleratu du 2012an IBH ingeniaritza aholkularitza belgikarrak Gipuzkoako hondakinen bilakaerari buruz egindako prognosi bat. EAJren eta PSE-EEren konfiantzazko aholkularitza da IBH, eta GHKren zuzendaritzak, eta ondorioz Bilduk, jakin gabe egin zuen prognosia orain dela hiru urte. Bertan jasotakoaren arabera, 2020an Gipuzkoan 2010ean baino %10 hondakin gutxiago sortuko da, gaikako bilketa handituko delako eta demografiaren beherakada bat gertatuko delako; ondorioz, errefusa kopuruetan ere jaitsiera nabarmena aurreikusten du IBHk, 80.000-120.000 tona artean geldituko lirateke, gaikako bilketa %80koa izanez gero.

Errauste planta kopuru horiek kontuan hartuz eraikiko balitz, hasierako proiektuan aurreikusitakoa baino hiru aldiz txikiagoa izan beharko luke.

GHK-ko aurreko zuzendaritzak —Bilduk— ezer jakin gabe egindako prognosiaz ez da ezer jakin orain gutxi arte. Izan ere, Zubietako proiektuko arduradun ohi batek ordenagailu batetik desagerrarazitako agirien artean topatu dute. Ordenagailu horretatik 70.000 dokumentu inguru ezabatu zituzten, eta dozenaka batzuk baino ezin izan dituzte berreskuratu; horien artean zegoen IBHren txostena.

Tamaina gorabehera, aurreikuspen guztien arabera, errauste planta egin egingo dute EAJk eta PSE-EEk. 2016ko aurrekontuetan diputazioak dagoeneko onartu du horretarako lehen diru saila. GHKrentzat 6,2 milioi euroko diru saila jaso du foru gobernuak aurrekontuetan, "aurreikusten diren azpiegiturak egiteko". Eta 2019ra bitarteko "kredituak" ere jaso ditu —26 milioi pasatxo 2017an, 40 milioi 2018an eta 12 milioi 2019an—. Orotara, 84,4 milioi euroko inbertsio batera iritsi arte. Kopuru hori foru aldundiak GHKn duen pisuaren araberakoa da, eta obra osoaren herena finantzatuko luke.

Aire Garbia eta kontsulta

Errauste plantaren proiektu berpiztearekin, kontrako hainbat mugimendu ere berpiztu dira. Oraingoz, Zubieta inguruko herrietan hasi da mugimendua, batik bat Lasarte-Orian eta Usurbilen. Urriaren amaieran, Zubietan eta Usurbilen Erraustegia Erabakia taldea aurkeztu zuten. Aurreko legealdian EAJ eta PSE-EE ingurutik Bilduri behin eta berriro egindako eskaera bere egin dute, eta errauste plantaren gaia galdeketara eraman dezala eskatu diote Gipuzkoako Foru Aldundiari; herritarrek erabaki dezatela errauste planta nahi duten ala ez.

Bestalde, Lasarten, Aire Garbia plataformak egin ditu lehen urratsak. Urriaren 27an egin zuten herri plataformaren lehen agerraldia. "Beste herri batzuetan nahi ez dutena ez dugu nahi hemen", adierazi zuten prentsaurrekoan, gaiak Lasarte-Oriako herritarrengan eragiten duen kezkaren lekuko.

Azaroaren 20an manifestazioa egin zuten, Erraustegirik ez. Aire garbia zioen pankarta buru hartuta. Horrez gain, Lasarte-Oriako udalbatzara mozio bat eraman zuen plataformak azaroaren 10ean. Osoko bilkuran PSE-EEk mozio alternatibo bat aurkeztu zuen, eta hori atera zen aurrera EH Bildu eta Ahal Du Lasarte-Oriaren aldeko botoekin. PSE-EEren jokabideak hautsak harrotu zituen, errausketaren aldeko agertu arren errauste plantaren kokalekuaren kontra bozkatu zuelako. "Norberak bere etxean nahi ez duena besteenean nahi izatea" egotzi zieten sozialistei.

Bestalde, hauteskundeek aldaketa eragin zuten, foru aldundian ez ezik, hainbat udaletan ere. EH Bildurenak ziren hainbat udal EAJren esku gelditu ziren, eta, ondorioz, hainbat herritan atez ateko sistema kentzeko prozesuan dira egun. Eskoriatzan eta Bergaran egin zituzten galdeketak azaroan, eta bosgarren edukiontziaren aldeko jarrerak irabazi zuen bietan.

[Urtekaria] Epaitegietarako bidea hartu du auziak
2015-12-232015-12-23gipuzkoa, Gizartea

[Urtekaria] Epaitegietarako bidea hartu du auziak

Urtea hasterako soka luzea zekarren Bidegi auziak. Azken lau urteetan, etengabeak izan dira EH Bilduk eta EAJk elkarri egindako akusazioak; dena den, orain arte salaketak ez ziren auzitegietara iritsi; aurten, bai, ordea.

Martxoan deklaratu zuten Azpeitiko Auzitegian Agustin Zugasti Bidegiko zuzendari tekniko ohiak, Juan Bautista March Fabregues obra zuzendariak eta Laurena enpresa elkarteko zuzendari Ivan Fernandez de Landak. Aldundiak aurkeztu zuen haien kontrako kereila: haren arabera, egin gabeko obra batzuengatik 3,4 milioi euro ordaindu zizkien Bidegik enpresa batzuei 2011n, AP-1 errepideko Eskoriatza Iparra-Arrasate Iparra zatiko lanetan. Diru publikoa bidegabe erabiltzea eta dokumentuak faltsutzea egotzi zien hirurei; haiek, baina, leporatutako delituak ukatu zituzten epailearen aurrean. March Fabreguesek esan zuenez, ez zituzten dokumentuak faltsutu, eta agiriak "hanka sartze baten ondorio" izan ziren.

Batzar Nagusietan ere hartu zuen bidea auziak. Martxo hasieran osatu zen Bidegiko ustezko irregulartasunen erantzukizun politikoak ikertzeko batzordea, Lohitzune Txarola presidente zela. Bilduren, Aralarren eta PPren botoekin erabaki zuten ikerketa batzordea sortzea —EAJ eta PSE-EE kontra agertu ziren—. Besteak beste, batzordean agerraldia egin zuten Markel Olanok eta Eneko Goiak, aurreko agintaldian ahaldun nagusi eta Bide Azpiegituretako diputatu izandakoek. Biek adierazi zuten AP-1ean ordaindutako lan guztiak eginak zeudela, eta ez zela iruzurrik egon.

Batzordeak egin zuen ondorioen txostenean, ordea, ados jarri ziren Bildu, PP eta Aralar, eta frogatutzat jo zuten enpresei behar baino 3,4 milioi gehiago ordaindu zizkietela.

Martxo bukaeran kereila zabaldu zuen aldundiak, ingeniaritza enpresa baten txostena oinarri hartuta: tunelak aztertu, eta ondorioztatu zuen beste 10,3 milioi ordaindu zituztela egin gabeko lanengatik. Guztira, beraz, 13,7 milioirena izan zen diputazioaren lehen salaketa.

Baina lehenengo horri beste kereila bat gehitu zion aldundiak maiatzean, Eskoriatza-Arlaban zatiari lotuta. 17 milioiko iruzurra salatu zuen: 8,4 milioi euro Arlabanen ordaindu bai baina egin gabeko lanengatik, eta beste 8,8 milioi Arabako zatiari lotuta —Bidegik bideratu zituen lanak, bere zatia Arabak ordaintzekotan. Aldundiak dio Arabak ordaindu ondoren haren zatiko hamar milioi Bidegik jarri zituela—. Bigarren kereila horretan bost lagun salatu zituzten: Bidegiko hiru arduradun —Zugasti Bidegiko zuzendari tekniko ohia da horietako bat—, eta Eurostudios eta OHL-Ferrovial enpresetako kide bana. Bost delitu egotzi zizkieten: diru publikoa bidegabe erabiltzea, iruzur egitea, agiriak faltsutzea, dokumentuak egoki ez zaintzea eta ezkutuan aritzea. Bi kereilak kontuan hartuta, beraz, 30 milioirena litzateke ustezko iruzurra.

Maiatzeko udal eta foru hauteskundeen aurretik, Olano eta Goia lekuko gisa deklaratzeko eskatu zuen diputazioak, eta, hilabete geroago, aldundia ordurako EAJren esku zela, auzitegiak onartu egin zuen kereila. Arlabango tunelaren harira deitu zituen lekuko gisa deklaratzera, ustezko irregulartasunak gertatu zirenean Bidegiko arduradun nagusiak ziren eta. Aurrekoetan bezala, EAJk salaketa "faltsua" zela berretsi zuen.

Hasiera batean, urriaren 26koak ziren auzitegian deklaratzekoak Olano eta Goia, baina data atzeratu zuen epaitegiak. Oraindik ez da jakina noiz izango den.

Batzar Nagusietatik kanpo

Agintaldi honetan, auzia ez da oraingoz Batzar Nagusietan eztabaidatuko. Azaroan, ikerketa batzordea sortzeko proposamena atzera bota zuten EAJk eta PSE-EEk Batzar Nagusietan. EH Bilduk eta Ahal Dugu-k eskatu eta babestu zuten ikerketa; PP, berriz, abstenitu egin zen.

EH Bilduko batzarkide Iban Asenjok susmagarritzat jo zuen diputazioaren jarrera, eta adierazi zuen EH Bilduko lau batzarkide Bidegi auzian aurkeztu direla herri akusazio gisa, "bide judizialean dena argitu dadin lortu nahian" —Asenjo bera, Judit Garcia, Inko Iriarte eta Jon Albizua—. Ahal Dugu-k "gardentasunaren kontra" bozkatzea egotzi zion PSE-EEri.

[Urtekaria] Emakumea, jalgi hadi plazara
2015-12-232015-12-23gipuzkoa, Gizartea

[Urtekaria] Emakumea, jalgi hadi plazara

Emakumeen Nazioarteko Eguna, gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren aldarria, Martxoaren 8tik haratagoko borroka da, eta urte osoan du oihartzuna. Urtarriletik abendura hamaika ekinbide, ekitaldi, urteurren eta gertaera dira horren lekuko: kirolar...

[Urtekaria] Oztopoak oztopo, pausoz pauso
2015-12-232015-12-23gipuzkoa, Gizartea

[Urtekaria] Oztopoak oztopo, pausoz pauso

Urtea indartsu hasi zen euskarari buruzko albisteei dagokienez. Izan ere, Gipuzkoako Foru Aldundiak, Eguberriak pasatu eta berehala, 2017. urte arterako euskara plana aurkeztu zuen. Urtarrilaren 8ko prentsa aurreko agerraldian argi azaldu zuten zein zen foru aldundiaren helburua: euskara foru aldundian lehentasunezko hizkuntza izatea, eta aldundiarekin zein aldundian euskaraz egin nahi duenak euskaraz egin ahal izatea. Euskara plan berriaren helburua euskararen eta gaztelaniaren arteko desoreka "berdintzea" zela azaldu zuen Martin Garitako ahaldun nagusiak, eta Gipuzkoako Foru Aldundiak "ereduzko jokabidea" izan behar zuela arlo horretan.

Euskara plan berria foru aldundiak 2009an egindako planaren segida da, eta orduan ezarritako irizpideei jarraipena emango die 2017ra bitartean. Zigor Etxeburua Euskara zuzendariak Gipuzkoako Hitza-ri azaldutakoaren arabera, "planaren aplikazioa azkartzea eta indartzea" zen foru gobernuaren helburua —garai hartan EH Bilduren esku—.

Ildo horretan, Etxeburuak nabarmendu zuen foru gobernua ez zela legealdi osoan plana aurkezteko zain egon euskararen alde urratsak egiteko. Euskara plan berrian ezartzen diren baldintzetako asko jadanik betetzen hasiak ziren: besteak beste, aldundiak kontratatzen dituen zerbitzuetan 2009tik ezarritako hizkuntza irizpideak betearaztea; jendaurreko lanean euskaraz erantzuteko gai ez diren langileak postuz aldatzea; edota hedabideen aurreko agerraldiak euskaraz egitea, gaztelaniarako itzulpen zerbitzuarekin.

Urkijoren mehatxua

Euskararen aldeko edozein neurri edo erabaki ofizialekin gertatzen den moduan, Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkari Carlos Urkijoren erreakzioa ia berehalakoa izan zen. Foru aldundiak euskara plana aurkeztu eta bi egunera iragarri zuen planaren kontrako kereila aurkeztuko zuela. Euskararen eta gaztelaniaren arteko koofizialtasuna urratzen zuela, eta euskararen mesedetan gaztelera gutxietsi egiten zuela argudiatu zuen Urkijok, hamaikagarren kereila iragartzeko. Planak indarrean jarraitzen du oraindik, eta Urkijoren kereilaren berri gehiagorik ez da izan gaur arte.

Gipuzkoako Foru Aldundian, gainera, gobernu aldaketa egon da aurten. EAJko Markel Olanok ordezkatu zuen Martin Garitano, eta euskalgintzan ibilbide luzea izan duen Mikel Irizarrek hartu zuen Etxeburuaren tokia. Irizarren sarrerarekin sailaren izen aldaketa iritsi zen —Euskara Zuzendaritza zenari Hizkuntza Berdintasunerako Zuzendaritza jarri zioten izena—, baina euskara planaren edukiekin eta indarraldiarekin aurrera jarraitzen dute. Filosofiarekin ere bat dator Irizar. "Diputazio honek lehentasunez, edo defektuz, euskaraz funtzionatzeko erabakia hartu du. Horrekin hizkuntza bakoitzaren aukerak orekatu egingo ditugu, eta herritarren aurrean berdintasuna sustatuko dugu. Bakoitzak erabakiko du zein komunitatetako kide den, baina bi aukerak bermatu behar dira". Irizarrek BERRIAri esandakoaren arabera, ez da Urkijoren beldur. "Ofizialtasunak ematen ditu babes juridiko minimo batzuk. Azken boladako sententzietan badirudi babes juridikoa badagoela".

Donostian ere bai

Donostiako Udalak apirilean onartu zuen 2015-2019 epealdirako Euskararen Plan Orokorra. Euskara "guztiz berreskuratzea" eta "euskararen Donostia" eraikitzea helburu hartuta atondutako plana zela azaldu zuen EH Bilduren udal gobernuak. Hiru esparru estrategikotan banatu zituen Donostiako Udalak planaren helburuak: euskararen jabekuntza, euskararen erabilera eta euskararen elikadura.

Euskararen jabekuntzari dagokionez, honako ekinbide hauek jasotzen ditu planak: transmisioan erabilera areagotzea, sentsibilizazioa egitea, hezkuntza esparruan euskararen erabilera soziala bultzatzea eta euskara ikasteko baliabideak eskaintzea. Euskararen erabilerari dagokionez, berriz, administrazioan herritarrekiko harremanetan euskara lehentasunezko izatea, merkataritzan eta ostalaritzan zerbitzua euskaraz eman dezaten urratsak egitea, eta aisiari eta kirolari dagokionez hiriko eskaintzetan eragitea. Azkenik, euskararen elikadurari buruzko atalean, euskarazko kulturgintza indartzea eta eskaintza areagotzea, euskarazko produkzioaren kalitatea bermatzea, euskarazko hedabideak laguntzea eta haien kontsumoa sustatzea.

Euskara plana onartzearekin batera, Donostiako Udalak euskararen egoerari buruzko diagnosia aurkeztu zuen. Bertan jasotakoaren arabera, Gipuzkoako hiriburuan euskararen ezagutzatik erabilerarako jauzia eman behar da. Izan ere, datuek diote donostiarren ia %70 direla euskaldunak (%40,6) edo ia euskaldunak (%28,6), baina kaleko erabilera soilik %16ra iristen da.

Aldundian bezala, Donostian ere gobernu aldaketa izan zen udal hauteskundeen ostean. EAJk eta PSE-EEk osatutako gobernuak ordezkatu zuen EH Bildurena. Euskara planari bere horretan eutsiko diola iragarri du gobernu berriak.

Maiatzetik jositako txapela, Beñat Gaztelumendiren burura
2015-12-232015-12-23Bertso-albisteak, gipuzkoa, Gipuzkoako Bertso Txapelketa, Kultura

Maiatzetik jositako txapela, Beñat Gaztelumendiren burura

Hirugarrengoan bai. Bitan txapeldunorde izan ondoren, Gipuzkoako txapela jantzi zuen Beñat Gaztelumendik joan den larunbatean. Bertso eskoletan aritzen direnak aipatuz egin zuen txapeldunaren agurra, Illunben jokatutako finalean: "Bertso eskolaz bertso eskola/ belaunaldiz belaunaldi/ hau zuentzat da/ zeratelako ahots bat ematen ari/ isilik egon behar zuela/ esaten ziotenari". Belaunaldi bereko bi bertsolarik jokatu zuten buruz burukoa, 1987an jaiotakoak biak: Gaztelumendik eta Alaia Martinek. Aurtengo txapelketan, hain justu, behin baino gehiagotan aipatu da belaunaldi aldaketa, bertsolari gazteen parte hartzea, eta baita haien maila ere.

Hari "luze, fin baina sendo batekin" lotuta egin du zortzi hilabeteko bidea Gipuzkoako Bertsolari Txapelketak. Finalaren atarian, hala deskribatu zuen hilabeteotako jarduna Saroi Jauregik, Gipuzkoako Bertsozale Elkarteko lehendakariak: "Urrun samar gelditzen da, baina maiatzean Gipuzkoa Bertsotan jarri genuen martxan. Orduan 74 bertsolarik hasi zuten bide hori finalaren beste hari muturra da". Maiatzaren 9an hasi zen lehia, Astigarragan, txapelketarako sailkapen fasearekin. Jendetsu bezain bizi hasi zen: hilabeteko epean, 24 saio izan ziren Gipuzkoako hamabi herritan; herri bakoitzean bi saio egun berean, goizez eta arratsaldez. Bertsolariekin batera, martxan jarri ziren gainerako taldeak ere: gai-jartzaileak, epaileak, idazkariak, laguntzaileak, bertsozaleak...

74 bertsolaritik, lehenengo 30ek lortu zuten txapelketarako sailkatzea. Jon Maia izan zen lehen sailkatua, 583 punturekin, eta haren atzetik geratu ziren Ander Lizarralde (580,5) eta Mikel Artola (577). Maiak lehen fasetik finalera arteko bidea egin zuen; beste biek, berriz, finalaurrekoetaraino iristea lortu zuten. Antton Fernandez izan zen udaberriko fase hartako azken sailkatua, 529,5 punturekin.

Txapelketa bera irailaren 20an abiatu zen, Beasainen, 43 bertsolarirekin, baina Aitor Sarriegi gabe. 2011ko txapeldunak aurten ez parte hartzea erabaki zuen. Gipuzkoako Hitza-ri urrian emandako elkarrizketan adierazi zuenez, erabakia ez zen erraza izan, beti gustatu izan zaiolako aukera daukana txapelketara aurkeztea: "Hori defendatu izan dut nik. Baina egia da nekatuta nengoela; eten bat behar nuen".

Gipuzkoa Bertsotan fasetik sailkatutako 30 bertsolariei beste hamahiru gehitu zitzaizkien, duela lau urteko txapelketan finalaurrekoetara sailkatzea lortu zutenak, zehazki. Hamahiru horietatik sei final-zortzirenetan sartu ziren lehian, 2011ko txapelketan finalaurrekoetara sailkatu ziren baina finaletik kanpo geratu ziren seiak: Iñigo Mantzizidor Mantxi, Nerea Elustondo, Beñat Lizaso, Iban Urdangarin, Felix Zubia eta Jokin Uranga. Gainerako zazpiak finalaurrekoetan sartu ziren: Agin Laburu, Jexux Mari Irazu, Beñat Gaztelumendi, Jon Martin, Alaia Martin, Iñaki Apalategi eta Unai Agirre.

Kanporaketak, hiru hilez

Hiru hilabeteko tartean, sei final-zortziren, bost final-laurden, eta hiru finalaurreko jokatu zituzten. 36 bertsolari aritu ziren final-zortzirenetan, eta horietatik 23 bertsolari sailkatu ziren final-laurdenetarako, sei beren saioak irabazita, eta gainerakoak puntuazioaren arabera. Puntuaziorik altuenarekin aurrera egin zuen Jokin Urangak (457,5 puntu); Jon Maia (456,5) eta Ane Labaka (444) sailkatu ziren jarraian. Final-laurdenetan, 23 bertsolari horiei gehitu zitzaizkien aurrez sailkatuta zeuden zazpi bertsolariak. Final-laurdenetatik finalaurrekoetara hemezortzi bertsolari pasatu ziren.

Txapelketa hasi aurreko pronostikoen aurka, finalaurrekoetatik kanpo geratu ziren Jokin Uranga, Mantxi eta Jexux Mari Irazu. Mantxik Gipuzkoako Hitza-ri aitortu zion ez dagoela gustura egindakoarekin: "Txapelketak harrapatu nau trenak harrapatu banindu bezala. Ez dut hartu denborarik prestatzeko. Gustura ezin naiz egon, berez gehixeago egiteko gai banaizelako". Irazu 1995. urtetik izan da finalista Gipuzkoakoan, eta txapeldunorde bitan, 1995ean eta 1999an. Gainera, Euskal Herriko txapelketan 1997tik etenik gabe aritu da; aurten, ordea, ez du lortu txapelketa nagusirako sailkatzea.

Beterano eta gazte

Esperientziadunak eta finaletan hasiberriak zirenak bildu ziren Illunben. Hirugarren finala zen Gaztelumendi, Maia eta Agirrerentzat; bigarrena Martin, Apalategi eta Labururentzat; eta, lehenengoa, Iguaran eta Xamoarentzat. Datu bat: ia hogei urteren aldea zegoen Maia beteranoaren eta Iguaran gazteenaren artean.

Bertsotan gainontzekoen gainetik aritu ziren Gaztelumendi eta Martin; Laburu ere fin ibili zen ofiziotan, eta buruz burukora sailkatzeko bikotean egon zen une batez, Gaztelumendirekin batera. Lehen zatiko kartzelan, arreta eman zuen txapeldunak eta txapeldunordeak nola heldu zioten kartzelakoari, ideia oso antzekoa aukeratu baitzuten. Buruz burukoa jokatu eta gero, 19 punturen aldea atera zion Gaztelumendik Martini.

"Luze" egin zitzaion saioa Gaztelumendiri, sufritu zuen, eta bertso bakoitzaren puntu bakoitza bereganatzeko borrokatu zen. Hala adierazi zion finalaren biharamunean BERRIAri: "Finala xake partida bat bezalakoa da: tentsioari gehien eusten dionak irabazten du detaile horietan".

Inaxi Etxaberen eskutik jaso zuen txapela Gaztelumendik, "plaza ukatu zitzaion emakume bertsolarien belaunaldi oso baten ordezkari gisa". 1955ean idatzi zituen Etxabek lehen bertsoak, eta, harrezkeroztik, ez da geratu. Gordeta ditu bizitzan idatzitako bertso guztiak. Etxaberen jardunari eta beste zenbaitenari kantatu zion Iguaranek azken agurrean: "Bereziki miresmenez/ ahotsa altxatzen lehenak/ lehen bidezidor hoiek dira/ irekitzeko zailenak/ gaur nolabait Inaxirekin/ igoko zaizkigu denak/ gu hona iritsi gintezen/ bidea egin zutenak".

2015-12-232015-12-23gipuzkoa, Iritzia

Estepanek ederki zekien zer ari zen

Zure urtea txarra izango zen, baina ez ezazu nirearekin konpara. Nirea porrot masiboa izan da. Aurtengo lehentasunezko egitasmoak gainbegiratu, eta alerik ere ez dut konplitu. Kontaketa goibela da benetan, irakurri adi.Hamabi hilabetetan, kirola zero ...