Juan Luis Zabala

Gaur bai, gaur koronabirusaz hitz egin beharko diagu —esan zidan joan den igandean, artikulua entregatu behar nuen egunean—. Gaur ez didak futbolaz hitz egingo, ezta?

—Koronabirusaz? Gelditzen al da ba ezer esateko?

—Esadak, besterik gabe, nola eramaten ari haizen konfinamendua.

—Gaizki ere ez. Beti izan naun nahiko etxezuloa. Ikusi egin behar, ordea, denborak aurrera egin ahala nola moldatzen garen. Eta hi?

—Antzera.

—Beldurrik bai?

—Batzuetan. Irakurtzen edo entzuten dudanaren arabera, egun berean pasatzen nauk hau laster ahaztuko dugula pentsatzetik aurreikuspenik beltzenekin izutzera. Oraindik ere badituk alarma hau gehiegizkoa dela dioten birologo, epidemiologo eta denadelakologoak. Beste batzuei entzunda, aitzitik, hau apokalipsia duk.

Konfinatuta gaude etxean. Batzuondako ez da aurten bizi izan dugun lehenengoa. Oraingoa, ostera, orokorragoa da, eta askoz ere zorrotzagoa. Aurrekoan, gure osasunagatik egin genuen, eta hau gure osasunagatik ez ezik, osasun kolektiboagatik ere bada. Otsailean, furano eta dioxinek etxeratu gintuzten Eitzaga ingurukook; martxoan, aldiz, koranabirusak erretiratu gaitu. Lehenengoan, ezin genituen leihoak zabaldu, eta bigarren honetan, terraza edota balkoirik ez dugunok besteon inbidiatan gaude, halakoak izateak askatasun pixka bat ematen duelako.

Jolastu nahi al duk nirekin? —esan zidan. —Ze ba ez ba? — "Ze ba ez ba"? Hori ondo esanda al dago?

—Ze ba?

—Ba...

—Ez hadi hain garbizalea izan; "auskalo" hitza asmatu zuenari ere esango zionan zer edo zer norbaitek. Ez alferrik!

—Zertan ari haiz?

—Jolasean.

Aurreko batean, eta aspaldiko partez, Debara joan nintzen. Eta, normalean ez bezala, automobilez egin nuen bidaia, errepide nagusitik. Elgoibarko autobide sarreratik hurbil dagoen biribilgune inguru horretan ikusi nuenak zur eta lur laga ninduen. Mendi oso bat magal guztiak soilduta, hutsik, biluzik, gorri. Zuhaitz guztiak moztuta, pinuak izango zirelakoan nago. Ez zen ezer gelditzen, ezta sasi txikiena ere. Sarraski demasa.

Zenbat eta arreta gehiago eskaini informazioari, eta zenbat eta gehiago saiatu, orduan eta zailagoa egiten zaidan gai polemiko askori buruzko iritzi sendo bat izatea —esan nion.

Otsailaren 15a da, igande arratsaldea. Bihar artikulua entregatzea tokatzen zait, eta jaieguna aprobetxatu behar dut idazteko. Eguraldi ederra dago, neguminean bagaude ere. Etxeko leiho guztiak itxita dauzkat, bunker batean sartuta banengo bezala. Etsipena eragiten didate kristaletik sartzen diren eguzki-izpi distiratsuek, inoiz ez bezala.

Egunotan Los nadies testua jirabiraka dabilkit buruan, eta ezin dut atera. Eduardo Galeanorena da, eta, nik poema izena emango banioke ere, ez dakit hala izenda nezakeen. Los nadies euskaraz irakurtzeko aukera ere badaukagu, Julen Gabiriak aspaldi baten bikain itzulita. Ezdeusak jarri zion izena itzultzaileak, eta berriro ere bere blogera jo dut irakurtzeko. Galeanok pobreez dihardu pieza poetiko horretan, baina nik beti ikusi izan dut diru falta zutenez ez ezik, kultura ez hegemonikoetako edozein herritarren gainean ere egiten zuela berba. Gutaz, alegia.

Danel Agirre

Azken hogei urteetako ametsak unibertsitateko etsaminak egiten pasatu ditut. Akigarria izan da, baina behingoz kontzientzia lizentziatu zaidala dirudi. Nire REM faseko bizipenak irakurleria zabal eta leiala duen berriemaile batenak izatera pasatu dira, eta arraioa: lotan kazetaritzak beste grazia bat du, ez da nik ezagutu izan dudan ofizio patetiko samarra. Esnaerak, hori bai, zeharo trakestu zaizkit. Lehen, azterketa guztiak aspaldi bukatu nituela jabetu, eta arinduta ekiten nion egunari. Orain, pijamarekin batera bokazioa ere erantzi ohi dut, eta nire errealitate profesional askoz grisagora itzuli behar izaten dut goizero.

Leire Narbaiza

Spain is back, Spain is here to stay" (Espainia itzuli egin da, Espainiak iraun egingo du) bota zuen Arancha Gonzalez Laya Espainiako atzerri ministro berriak kargua hartu zuenean (ez kargu hartu, ezta kargutu ere), Madrilen. Munduak ondo uler ziezaion, ingelesez, inperioaren hizkuntzan, nazioartea berari begira balego bezala. Ez nekien, ordea, Espainia inora joanda zegoenik. Nora, baina? Martera? Ilargira? Hori ez zait argi geratu. Bigarren zatiari, berriz, esanahi bi hartzen dizkiot. Bata: Espainiak, ilargitik etorri ondoren, Lurra planetan segituko duela. Eta bigarrena: Espainia bat, eta ez 51 (euskaraz ez du errimarik, pena). Hau da, ez dela disolbatuko. Hartu nahi duzuena, edo biak, edo beste aukeraren bat. Horrelako ekitaldi domestikoan, non estatu barruko begi eta belarriak adi egongo diren, esaldia ingelesez botatzea kosmopaletismoaren erakusgarri hutsa da, ez da hala? Koplexuen adibidea.

Danel Agirre

Lehengo batean Azpeititik pasatu nintzen aspaldiko partez, eta tankera xelebretu samarra hartu nion: salerosketan topatutako tratante bakarretakoak gazte komunistak ziren. Plazan taberna —atsegin askoa, bide batez— zabaldu dute materialista historikoek, behingoz herrikoek Amstela edanez DV lasai irakurri ahal dezaten. Bete-betean asmatu dute Perestroikarekin, eta dena emanda dabiltza, baina salbuespena ere badira, bisitari despistatuaren begietara, behintzat. Erdigunean lokal mordoxka ikusi nuen alokagai, eta zabalik zeuden beste hainbati pertsiana laster bota beharko diotenaren traza nabari zitzaien (gehiegi tronpatu gabe usaindu ahal da hori).